Kết Quả Điều Trị Phẫu Thuật Thông Liên Thất Ở Trẻ Em Tại Bệnh Viện Việt Nam

Thông liên thất (TLT) được định nghĩa là một tổn thương tim bẩm sinh do khiếm khuyết bẩm sinh vách liên thất, có thể do một hay nhiều lỗ thông giữa hai tâm thất trái, phải, tạo ra sự thông thương giữa tuần hoàn hệ thống và tuần hoàn phổi. Có nhiều cách phân loại TLT, nhưng phổ biến nhất là dựa trên vị trí giải phẫu của lỗ thông: phần quanh màng, phần buồng nhận, phần cơ và phần phễu. Mỗi loại TLT có đặc điểm riêng về vị trí, kích thước và liên quan đến các cấu trúc lân cận, ảnh hưởng đến phương pháp điều trị và tiên lượng.

Tỉ lệ mắc thông liên thất có sự khác nhau tùy theo các nghiên cứu, thường dao động từ 20 - 25%. TLT được coi là bệnh tim bẩm sinh hay gặp nhất. Tỷ lệ TLT tăng lên đáng kể cùng với những tiến bộ trong chẩn đoán hình ảnh và sàng lọc ở trẻ sơ sinh, ước tính có khoảng 1,56-53,2 /1000 trẻ sơ sinh bị bệnh TLT. Ở người lớn thì TLT là bệnh tim bẩm sinh hay gặp nhất chiếm 25%. Địa dư cũng là một yếu tố ảnh hưởng đến việc chẩn đoán và điều trị thông liên thất. Những nơi có dịch vụ chăm sóc y tế tốt hơn sẽ được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời hơn.

Trước phẫu thuật, trẻ em mắc TLT có thể gặp các biến chứng như viêm phổi tái phát, tăng áp phổi, suy tim và chậm phát triển thể chất. Sau phẫu thuật, các biến chứng có thể bao gồm rối loạn nhịp tim, nhiễm trùng vết mổ, tràn dịch màng tim, suy tim và hở van tim. Việc theo dõi sát sao và can thiệp kịp thời là rất quan trọng để kiểm soát các biến chứng này.

Nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả phẫu thuật TLT, bao gồm tuổi và cân nặng của trẻ, kích thước và vị trí của lỗ thông, tình trạng sức khỏe tổng thể của trẻ, kinh nghiệm của phẫu thuật viên và cơ sở vật chất của bệnh viện. Trẻ em có các bệnh lý đi kèm, như hội chứng Down hoặc các dị tật tim khác, có thể có nguy cơ biến chứng cao hơn.

Chi phí phẫu thuật TLT có thể là một gánh nặng tài chính đáng kể đối với nhiều gia đình, đặc biệt là ở các nước đang phát triển. Việc tiếp cận các dịch vụ y tế chuyên khoa, đặc biệt là ở các vùng nông thôn và vùng sâu vùng xa, cũng là một thách thức lớn. Các chương trình hỗ trợ tài chính và bảo hiểm y tế có thể giúp giảm bớt gánh nặng chi phí và cải thiện khả năng tiếp cận điều trị cho trẻ em mắc TLT.

Phẫu thuật tim hở với tuần hoàn ngoài cơ thể là phương pháp truyền thống và phổ biến nhất để điều trị TLT. Trong quá trình phẫu thuật, tim của trẻ sẽ được tạm ngừng hoạt động và máu sẽ được dẫn lưu qua một hệ thống tuần hoàn ngoài cơ thể để duy trì sự sống. Phẫu thuật viên sẽ tiếp cận trực tiếp lỗ thông và vá lại bằng một miếng vá nhân tạo hoặc miếng vá tự thân (màng ngoài tim).

Phẫu thuật nội soi là một kỹ thuật xâm lấn tối thiểu, sử dụng các dụng cụ nhỏ và một camera để quan sát và thực hiện phẫu thuật thông qua các vết rạch nhỏ trên thành ngực. Phương pháp này mang lại nhiều lợi ích như giảm đau, sẹo nhỏ, thời gian phục hồi nhanh hơn và giảm nguy cơ nhiễm trùng. Tuy nhiên, phẫu thuật nội soi đòi hỏi kỹ năng và kinh nghiệm cao của phẫu thuật viên.

Can thiệp tim mạch qua da là một phương pháp xâm lấn tối thiểu, sử dụng một ống thông (catheter) được đưa vào tim qua một mạch máu ở bẹn hoặc cánh tay. Qua ống thông, một dụng cụ đặc biệt (dù) sẽ được đưa đến vị trí lỗ thông và mở ra để bịt kín lỗ thông. Phương pháp này thường được áp dụng cho các trường hợp TLT phần cơ hoặc phần quanh màng có vị trí thuận lợi.

Các nghiên cứu tại Việt Nam cho thấy tỷ lệ thành công của phẫu thuật TLT đạt trên 90% tại các trung tâm tim mạch lớn. Tỷ lệ biến chứng sau phẫu thuật, như rối loạn nhịp tim, nhiễm trùng và suy tim, tương đối thấp và có xu hướng giảm dần nhờ vào sự tiến bộ của kỹ thuật phẫu thuật và chăm sóc hậu phẫu.

Thời gian phục hồi sau phẫu thuật TLT thường ngắn, trung bình từ 5-7 ngày nằm viện. Sau khi xuất viện, trẻ có thể trở lại cuộc sống bình thường và tham gia các hoạt động thể chất phù hợp với lứa tuổi. Chất lượng cuộc sống của trẻ sau phẫu thuật thường được cải thiện đáng kể, với khả năng tăng cân, phát triển tốt hơn và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý hô hấp.

Việc theo dõi lâu dài sau phẫu thuật TLT là rất quan trọng để phát hiện và điều trị kịp thời các biến chứng muộn, như hở van tim, rối loạn nhịp tim và tăng áp phổi. Trẻ cần được khám tim mạch định kỳ và thực hiện các xét nghiệm cần thiết, như điện tâm đồ và siêu âm tim, để đánh giá chức năng tim và phát hiện sớm các vấn đề bất thường.

Kiểm soát đau hiệu quả là rất quan trọng để giúp trẻ cảm thấy thoải mái và hợp tác trong quá trình phục hồi. Các biện pháp giảm đau có thể bao gồm thuốc giảm đau, chườm lạnh và các kỹ thuật thư giãn. Phòng ngừa nhiễm trùng là một ưu tiên hàng đầu, với việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình vệ sinh và sử dụng kháng sinh dự phòng khi cần thiết.

Dinh dưỡng đầy đủ và cân bằng là rất quan trọng để cung cấp năng lượng và các chất dinh dưỡng cần thiết cho quá trình phục hồi. Trẻ cần được ăn các bữa ăn nhỏ, thường xuyên và giàu protein, vitamin và khoáng chất. Phục hồi chức năng tim mạch, bao gồm các bài tập vận động nhẹ nhàng, giúp trẻ tăng cường sức khỏe tim mạch và cải thiện khả năng vận động.

Phẫu thuật tim có thể gây ra căng thẳng và lo lắng cho cả trẻ và gia đình. Sự hỗ trợ tâm lý từ gia đình, bạn bè và đội ngũ y tế có thể giúp trẻ vượt qua giai đoạn khó khăn này. Tái hòa nhập cộng đồng, bao gồm việc trở lại trường học và tham gia các hoạt động xã hội, là một phần quan trọng của quá trình phục hồi.

Các kỹ thuật phẫu thuật xâm lấn tối thiểu, như phẫu thuật nội soi và can thiệp tim mạch qua da, ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong điều trị TLT. Các phương pháp này mang lại nhiều lợi ích như giảm đau, sẹo nhỏ, thời gian phục hồi nhanh hơn và giảm nguy cơ biến chứng.

Nghiên cứu và phát triển các phương pháp điều trị mới, như liệu pháp gen và tế bào gốc, hứa hẹn sẽ mở ra những triển vọng mới trong điều trị TLT. Các phương pháp này có thể giúp tái tạo mô tim bị tổn thương và cải thiện chức năng tim mạch.

Chính sách hỗ trợ và bảo hiểm y tế đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo khả năng tiếp cận điều trị cho trẻ em mắc TLT. Việc mở rộng phạm vi chi trả của bảo hiểm y tế và các chương trình hỗ trợ tài chính có thể giúp giảm bớt gánh nặng chi phí cho các gia đình và đảm bảo rằng mọi trẻ em đều có cơ hội được điều trị.