Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, bình đẳng giới đã trở thành một tiêu chí quan trọng để đánh giá sự phát triển và công bằng xã hội. Theo báo cáo “Khoảng cách giới” của Diễn đàn Kinh tế thế giới năm 2023, khoảng 68,4% sự bất bình đẳng giới đã được thu hẹp trên toàn cầu, tuy nhiên vẫn còn khoảng 31,6% khoảng cách cần được giải quyết. Đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế, chỉ có khoảng 60,1% khoảng cách giới được thu hẹp, phản ánh sự chênh lệch về thu nhập, vị trí lãnh đạo và tỷ lệ tham gia lực lượng lao động giữa nam và nữ. Tại Việt Nam, phụ nữ chiếm gần 48% lực lượng lao động nhưng tỷ lệ nữ lãnh đạo cấp cao chỉ đạt 33%, đồng thời phụ nữ vẫn chịu gánh nặng công việc nhà không được trả lương gấp ba lần nam giới.

Công ty TNHH Jonckers (chi nhánh Việt Nam) với 128 nhân viên, trong đó 48,4% là nữ và 5,5% thuộc cộng đồng LGBT, phản ánh sự đa dạng giới trong lực lượng lao động. Tuy nhiên, tỷ lệ nữ giới giữ vị trí lãnh đạo cấp cao chỉ đạt 37,8%, thấp hơn so với nam giới. Các nhân viên nữ còn gặp khó khăn trong cân bằng công việc và gia đình, đặc biệt là khi phải làm việc theo múi giờ khác và tham gia các hoạt động công ty vào cuối tuần. Truyền thông nội bộ chưa tích hợp hiệu quả các thông điệp về trách nhiệm giới và bình đẳng giới.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm tổ chức các hoạt động truyền thông có trách nhiệm giới tại Jonckers Việt Nam, nâng cao nhận thức về giới và bình đẳng giới trong đội ngũ nhân viên, đồng thời thúc đẩy các chính sách giảm áp lực công việc cho nhân viên nữ mang thai và có con nhỏ. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại văn phòng công ty và các hoạt động trực tuyến từ tháng 4 đến tháng 8 năm 2024. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng môi trường làm việc công bằng, thúc đẩy sự phát triển bền vững và nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về truyền thông, giới và trách nhiệm giới. Khái niệm truyền thông được hiểu là quá trình trao đổi thông tin nhằm tăng cường hiểu biết và thay đổi nhận thức, thái độ, hành vi. Hoạt động truyền thông có trách nhiệm giới được định nghĩa là quá trình truyền tải thông tin nhạy bén với các vấn đề giới, nhằm thúc đẩy bình đẳng và giảm thiểu bất công giới trong xã hội.

Lý thuyết về giới nhấn mạnh giới là đặc trưng xã hội, được xây dựng qua các hành vi và chuẩn mực xã hội, không phải bản chất sinh học cố định. Trách nhiệm giới là cách tiếp cận tích hợp các yếu tố giới vào chính sách và chương trình nhằm đáp ứng nhu cầu đặc thù của từng giới, thúc đẩy sự tham gia và công bằng giới.

Bộ công cụ truyền thông có trách nhiệm giới bao gồm hướng dẫn về ngôn ngữ nhạy cảm giới, chiến lược truyền thông thích ứng với bối cảnh văn hóa xã hội, tiêu chí đánh giá hiệu quả và thiết kế không gian đối thoại, tham gia. Các nguyên tắc này giúp xây dựng thông điệp truyền thông công bằng, tôn trọng đa dạng giới và thúc đẩy sự thay đổi nhận thức, hành vi trong tổ chức.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp định tính và định lượng. Nguồn dữ liệu chính bao gồm khảo sát bảng hỏi với 125/128 nhân viên (tỷ lệ phản hồi 97,6%) và phỏng vấn sâu 18 người đại diện các cấp quản lý và nhân viên. Mẫu phỏng vấn được chọn theo mẫu phân tầng dựa trên cấp độ quản lý, thâm niên, chức năng công việc và giới tính nhằm đảm bảo tính đại diện và đa dạng quan điểm.

Phân tích dữ liệu định lượng sử dụng các chỉ số thống kê mô tả để đánh giá mức độ nhận thức, thái độ và sự hài lòng của nhân viên đối với các hoạt động truyền thông có trách nhiệm giới. Phân tích định tính dựa trên nội dung phỏng vấn sâu nhằm làm rõ nguyên nhân, đánh giá hiệu quả và đề xuất giải pháp.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 4 đến tháng 8 năm 2024, bao gồm các giai đoạn triển khai hoạt động team building, truyền thông nhóm nhỏ, truyền thông miệng, truyền thông mạng xã hội và đánh giá kết quả. Phương pháp này giúp thu thập dữ liệu đa chiều, phản ánh thực tiễn và hiệu quả của đề án trong môi trường làm việc cụ thể.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng tỷ lệ tham gia nữ giới trong hoạt động team building: Năm 2024, tỷ lệ nhân viên nữ tham gia team building đạt 84,6%, tăng 30,8% so với năm 2023 (từ 14 lên 22 người trên tổng số 26 nhân viên nữ toàn thời gian). Điều này cho thấy sự cải thiện trong chính sách tổ chức sự kiện phù hợp với nhu cầu của nhân viên nữ.

  2. Mức độ hài lòng khác biệt giữa các nhóm giới: Mức độ rất hài lòng của nhân viên nam đạt 95,7%, nữ đạt 73%, trong khi nhóm LGBT chỉ đạt 50%. Không có nhân viên nào bày tỏ sự không hài lòng, phản ánh sự thành công của chương trình nhưng cũng chỉ ra cần cải thiện để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của nhóm LGBT.

  3. Hiệu quả truyền thông miệng và nhóm nhỏ: 71,2% nhân viên quan tâm đến các hoạt động truyền thông có trách nhiệm giới, 70,4% đánh giá thông tin truyền thông hữu ích, và 37,8% rất hài lòng với các buổi chia sẻ kiến thức. Tỷ lệ phản hồi tích cực cao cho thấy truyền thông trực tiếp là kênh hiệu quả trong nâng cao nhận thức.

  4. Truyền thông mạng xã hội chưa đạt hiệu quả tối ưu: Chỉ 32,8% nhân viên rất hài lòng với nội dung trên nhóm Facebook, 19,2% đánh giá bình thường và 11,2% ít hài lòng. Tần suất đăng bài thấp (2-3 bài/tuần) và thói quen sử dụng mạng xã hội của nhân viên là những hạn chế chính.

Thảo luận kết quả

Sự gia tăng tỷ lệ tham gia nữ giới trong team building phản ánh sự điều chỉnh phù hợp về thời gian và hình thức tổ chức, giúp giảm áp lực cho nhân viên nữ mang thai và có con nhỏ. Mức độ hài lòng cao của nhân viên nam và nữ cho thấy thông điệp truyền thông có trách nhiệm giới đã được tiếp nhận tích cực, tuy nhiên sự hài lòng thấp hơn ở nhóm LGBT cho thấy cần có các hoạt động đặc thù hơn để đảm bảo tính hòa nhập.

Truyền thông miệng và nhóm nhỏ phát huy hiệu quả nhờ tính trực tiếp, khả năng tương tác và phản hồi nhanh, phù hợp với môi trường công sở. Ngược lại, truyền thông mạng xã hội chưa phát huy hết tiềm năng do nội dung chưa đa dạng, tần suất thấp và thói quen sử dụng khác nhau của nhân viên. Kết quả này tương đồng với các nghiên cứu quốc tế về tầm quan trọng của việc điều chỉnh chiến lược truyền thông theo đặc điểm nhóm đối tượng.

Việc công ty áp dụng chính sách giảm 1 giờ làm việc cho nhân viên nữ mang thai và có con nhỏ, cùng chương trình làm việc từ xa “Work from everywhere for everyone” đã góp phần giảm áp lực công việc, nâng cao sự hài lòng và giữ chân nhân viên. Các kết quả này được minh họa qua biểu đồ tỷ lệ tham gia, mức độ hài lòng và khảo sát nhận thức, cho thấy sự thay đổi tích cực trong văn hóa tổ chức và nhận thức về trách nhiệm giới.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường tổ chức các hoạt động truyền thông đa dạng và phù hợp: Phát triển thêm các chương trình truyền thông trực tiếp và nhóm nhỏ, kết hợp các hình thức tương tác sáng tạo như workshop, đối thoại mở nhằm nâng cao sự tham gia của nhân viên, đặc biệt là nhóm LGBT. Thời gian thực hiện: từ tháng 9/2024; Chủ thể: Ban truyền thông và phòng nhân sự.

  2. Nâng cao chất lượng và tần suất truyền thông mạng xã hội: Tăng tần suất đăng bài lên ít nhất 5 bài/tuần, đa dạng hóa nội dung (video ngắn, infographic, podcast) và lựa chọn thời điểm đăng phù hợp với thói quen nhân viên. Thời gian thực hiện: từ tháng 7/2024; Chủ thể: Ban truyền thông.

  3. Xây dựng chính sách hỗ trợ nhân viên nữ mang thai và có con nhỏ: Mở rộng chính sách giảm giờ làm, linh hoạt giờ làm việc và hỗ trợ làm việc từ xa, đồng thời tổ chức các chương trình hỗ trợ sức khỏe và cân bằng công việc - cuộc sống. Thời gian thực hiện: từ tháng 6/2024; Chủ thể: Ban lãnh đạo và phòng nhân sự.

  4. Đào tạo nâng cao nhận thức về trách nhiệm giới cho lãnh đạo và nhân viên: Tổ chức các khóa đào tạo định kỳ về bình đẳng giới, ngôn ngữ nhạy cảm giới và kỹ năng truyền thông có trách nhiệm giới nhằm xây dựng văn hóa làm việc công bằng, hòa nhập. Thời gian thực hiện: từ tháng 8/2024; Chủ thể: Phòng đào tạo và phát triển nhân sự.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp: Giúp hiểu rõ tầm quan trọng của truyền thông có trách nhiệm giới trong xây dựng môi trường làm việc công bằng, từ đó phát triển chính sách và chiến lược phù hợp.

  2. Phòng nhân sự và truyền thông nội bộ: Cung cấp phương pháp và công cụ tổ chức các hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức về bình đẳng giới, cải thiện sự gắn kết và hài lòng của nhân viên.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị Báo chí Truyền thông: Là tài liệu tham khảo thực tiễn về ứng dụng lý thuyết truyền thông có trách nhiệm giới trong môi trường doanh nghiệp đa quốc gia tại Việt Nam.

  4. Các tổ chức phi chính phủ và cơ quan quản lý nhà nước: Hỗ trợ xây dựng các chương trình, chính sách thúc đẩy bình đẳng giới và trách nhiệm giới trong môi trường làm việc, góp phần phát triển xã hội bền vững.

Câu hỏi thường gặp

  1. Truyền thông có trách nhiệm giới là gì?
    Là phương thức truyền thông nhạy bén với các vấn đề giới, nhằm thúc đẩy bình đẳng và giảm thiểu bất công giới trong xã hội thông qua các thông điệp và hoạt động phù hợp.

  2. Tại sao cần tổ chức truyền thông có trách nhiệm giới trong doanh nghiệp?
    Giúp nâng cao nhận thức về bình đẳng giới, tạo môi trường làm việc công bằng, tăng sự hài lòng và giữ chân nhân viên, đồng thời cải thiện hiệu quả hoạt động tổ chức.

  3. Các hình thức truyền thông nào được áp dụng trong đề án?
    Bao gồm tổ chức sự kiện team building, truyền thông miệng, truyền thông nhóm nhỏ và truyền thông mạng xã hội, kết hợp đa kênh để tăng hiệu quả tiếp cận.

  4. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả truyền thông có trách nhiệm giới?
    Thông qua khảo sát nhận thức, mức độ hài lòng, tỷ lệ tham gia các hoạt động và phỏng vấn sâu nhằm đo lường sự thay đổi trong nhận thức và hành vi của nhân viên.

  5. Chính sách hỗ trợ nhân viên nữ mang thai và có con nhỏ được áp dụng như thế nào?
    Công ty giảm 1 giờ làm việc hàng ngày cho nhóm này, cho phép linh hoạt giờ làm và hỗ trợ làm việc từ xa, giúp giảm áp lực công việc và tăng sự hài lòng.

Kết luận

  • Đề án đã nâng cao nhận thức về trách nhiệm giới và bình đẳng giới trong công ty TNHH Jonckers chi nhánh Việt Nam, góp phần xây dựng môi trường làm việc công bằng và hòa nhập.
  • Tỷ lệ tham gia nữ giới trong các hoạt động tăng 30,8%, mức độ hài lòng chung đạt trên 70%, phản ánh hiệu quả của các hoạt động truyền thông.
  • Truyền thông mạng xã hội cần được cải thiện về nội dung và tần suất để tăng cường sự tương tác và tiếp nhận thông tin.
  • Các chính sách hỗ trợ nhân viên nữ mang thai và có con nhỏ đã giảm áp lực công việc, nâng cao sự hài lòng và giữ chân nhân viên.
  • Các bước tiếp theo bao gồm mở rộng đào tạo, tăng cường truyền thông đa kênh và phát triển chính sách hỗ trợ toàn diện nhằm thúc đẩy bình đẳng giới bền vững.

Hành động ngay: Các tổ chức và doanh nghiệp nên áp dụng mô hình truyền thông có trách nhiệm giới để xây dựng môi trường làm việc công bằng, nâng cao hiệu quả và phát triển bền vững.