Hoàn thiện kế toán quản trị chi phí xây lắp tại Công ty TNHH Xây dựng Mười Tùng

Kế toán quản trị thu nhận, xử lý thông tin về các nghiệp vụ kinh tế, tài chính đã hoàn thành và đã ghi chép. Đồng thời, kế toán quản trị chi phí còn cung cấp thông tin phục vụ lập dự toán và quyết định các phương án kinh doanh. Kế toán quản trị chỉ cung cấp thông tin trong phạm vi yêu cầu quản lý nội bộ. Kế toán quản trị chi phí là công cụ quan trọng giúp nhà quản trị xây dựng, kiểm tra, đánh giá hoạt động và đưa ra quyết định tối ưu. Vì vậy, bản chất của kế toán quản trị chi phí là một bộ phận của kế toán quản trị chuyên về chi phí, phục vụ chức năng quản trị.

Nhiệm vụ trọng tâm của kế toán quản trị chi phí bao gồm việc thu thập, đo lường và xử lý các thông tin liên quan đến chi phí phát sinh trong quá trình xây lắp. Điều này bao gồm phân tích chi phí theo từng công trình, hạng mục, hoặc bộ phận cụ thể. Bên cạnh đó, kế toán quản trị chi phí còn có vai trò lập dự toán chi phí, giúp doanh nghiệp dự trù và quản lý nguồn lực hiệu quả. Ngoài ra, việc kiểm soát và đánh giá chi phí thực tế so với dự toán, tìm ra nguyên nhân biến động cũng là một nhiệm vụ quan trọng.

Kế toán quản trị chi phí đóng vai trò trung tâm trong việc cung cấp thông tin cho các quyết định quản lý quan trọng. Nó giúp nhà quản lý hiểu rõ cơ cấu chi phí, xác định các yếu tố ảnh hưởng đến chi phí. Dựa vào đó, nhà quản lý có thể đưa ra các quyết định như định giá thầu, lựa chọn phương án thi công, điều chỉnh chi phí nguyên vật liệu, nhân công. Việc này sẽ làm tăng hiệu quả sử dụng vốn, đảm bảo công trình được hoàn thành đúng tiến độ, giảm thiểu rủi ro và tăng lợi nhuận cho Công ty TNHH Xây dựng Mười Tùng.

Sản phẩm xây lắp có tính đơn chiếc, riêng biệt, không lặp lại, được thực hiện theo đơn đặt hàng cụ thể. Mỗi công trình có quy mô, địa điểm, điều kiện thi công khác nhau, đòi hỏi sự linh hoạt trong quản lý. Điều này ảnh hưởng đến việc xác định chi phí, đòi hỏi kế toán phải thu thập, phân loại và tập hợp chi phí chi tiết cho từng công trình. Khó khăn trong việc chuẩn hóa định mức chi phí do tính chất riêng biệt của từng công trình.

Chi phí trong doanh nghiệp xây lắp bao gồm chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí máy thi công và chi phí sản xuất chung. Chi phí nguyên vật liệu chiếm tỷ trọng lớn, chịu ảnh hưởng bởi biến động giá cả thị trường. Chi phí nhân công phụ thuộc vào tay nghề, năng suất lao động. Chi phí máy thi công liên quan đến khấu hao, sửa chữa, nhiên liệu. Chi phí sản xuất chung bao gồm chi phí quản lý, chi phí thuê mặt bằng, chi phí điện nước. Việc phân loại và kiểm soát các loại chi phí này đóng vai trò quan trọng trong kế toán quản trị chi phí.

Phân loại chi phí theo yếu tố bao gồm: chi phí nguyên vật liệu, chi phí nhân công, chi phí sử dụng máy thi công, chi phí sản xuất chung. Phân loại chi phí theo khoản mục chi phí chi tiết hơn, ví dụ: chi phí xi măng, chi phí thép, chi phí lương công nhân, chi phí khấu hao máy, chi phí điện nước. Việc phân loại chi tiết giúp doanh nghiệp theo dõi và kiểm soát chi phí hiệu quả.

Việc phân loại chi phí theo công trình, hạng mục công trình giúp xác định chi phí thực tế của từng công trình. Từ đó, doanh nghiệp có thể đánh giá hiệu quả kinh tế của từng dự án, so sánh chi phí thực tế với dự toán. Điều này giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định về việc lựa chọn dự án, điều chỉnh giá thầu và quản lý chi phí hiệu quả hơn.

Chi phí trực tiếp là các chi phí liên quan trực tiếp đến hoạt động thi công, như chi phí vật liệu trực tiếp, nhân công trực tiếp. Chi phí gián tiếp là các chi phí phát sinh chung cho nhiều công trình, khó quy trực tiếp cho một công trình cụ thể, như chi phí quản lý doanh nghiệp, chi phí thuê văn phòng. Việc phân biệt rõ hai loại chi phí này rất quan trọng để tính giá thành công trình chính xác.

Quy trình lập dự toán chi phí bao gồm các bước sau: Xác định khối lượng công việc, xác định định mức vật tư, nhân công, máy thi công, tính toán chi phí vật tư, nhân công, máy thi công, tính toán chi phí quản lý, chi phí khác, lập bảng tổng hợp dự toán. Cần đảm bảo tính chính xác, đầy đủ của các thông tin đầu vào để dự toán có độ tin cậy cao.

Sử dụng dữ liệu chi phí thực tế từ các công trình trước đó là một yếu tố quan trọng để lập dự toán chi phí chính xác. Doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống lưu trữ dữ liệu chi phí chi tiết, bao gồm thông tin về giá vật tư, đơn giá nhân công, chi phí máy thi công. Dữ liệu này sẽ là cơ sở để dự báo chi phí cho các công trình tương lai.

Khi xây dựng định mức chi phí, cần lưu ý đến các yếu tố sau: điều kiện thi công, địa điểm xây dựng, biện pháp thi công, năng suất lao động. Cần cập nhật định mức thường xuyên để phản ánh sự thay đổi của giá cả thị trường và công nghệ xây dựng. Doanh nghiệp có thể tham khảo định mức do Nhà nước ban hành hoặc tự xây dựng định mức riêng phù hợp với đặc điểm hoạt động.

Hệ thống kiểm soát chi phí cần bao gồm các công cụ sau: Lập kế hoạch chi phí chi tiết, theo dõi chi phí thực tế thường xuyên, so sánh chi phí thực tế với dự toán, phân tích nguyên nhân biến động, báo cáo chi phí định kỳ. Hệ thống cần được thiết kế phù hợp với quy mô và đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp.

Nguyên nhân biến động chi phí có thể do yếu tố bên ngoài (biến động giá vật tư, thay đổi chính sách) hoặc yếu tố bên trong (sai sót trong dự toán, quản lý vật tư kém, năng suất lao động thấp). Cần phân tích kỹ nguyên nhân để có biện pháp khắc phục hiệu quả. Sử dụng các công cụ phân tích như phân tích độ lệch, phân tích xu hướng để xác định các vấn đề tiềm ẩn.

Các giải pháp giảm thiểu biến động chi phí bao gồm: ký kết hợp đồng mua vật tư dài hạn để ổn định giá, quản lý vật tư chặt chẽ để tránh lãng phí, nâng cao năng suất lao động, kiểm soát chặt chẽ các thay đổi thiết kế, sử dụng phần mềm quản lý dự án để theo dõi chi phí. Đồng thời, cần xây dựng văn hóa kiểm soát chi phí trong toàn doanh nghiệp.

Hệ thống tài khoản kế toán cần được xây dựng chi tiết để theo dõi chi phí theo từng yếu tố, khoản mục. Ví dụ, cần có tài khoản riêng cho chi phí xi măng, chi phí thép, chi phí lương công nhân, chi phí khấu hao máy. Việc phân loại chi tiết giúp doanh nghiệp theo dõi và kiểm soát chi phí hiệu quả hơn.

Sổ sách kế toán cần được tổ chức khoa học để thu thập, xử lý thông tin chi phí chính xác. Sử dụng các loại sổ như sổ nhật ký chung, sổ cái, sổ chi tiết để ghi chép các nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Cần đảm bảo tính liên tục, khách quan, trung thực của thông tin kế toán.

Báo cáo kế toán cần cung cấp thông tin chi phí kịp thời, đầy đủ, phục vụ cho việc ra quyết định. Các loại báo cáo cần thiết bao gồm: Báo cáo chi phí sản xuất, báo cáo giá thành công trình, báo cáo phân tích biến động chi phí. Báo cáo cần được trình bày rõ ràng, dễ hiểu, có tính so sánh, phân tích để nhà quản lý dễ dàng nắm bắt tình hình chi phí.