Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh giao thông ngày càng phát triển và phức tạp tại Việt Nam, lực lượng Cảnh sát giao thông (CSGT) giữ vai trò nòng cốt trong việc bảo đảm trật tự an toàn giao thông (TTATGT). Theo báo cáo khảo sát từ tháng 6/2016 đến 6/2017, có tổng cộng 571 tác phẩm báo chí đề cập đến hình ảnh người CSGT trên ba báo điện tử lớn: baogiaothong.vn, cand.vn và tuoitre.vn. Trong đó, baogiaothong.vn chiếm 57% số lượng tin bài, cand.vn chiếm 27%, và tuoitre.vn chiếm 16%. Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích nội dung và hình thức truyền tải thông tin về hình ảnh người CSGT trên báo điện tử Việt Nam, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng tuyên truyền, góp phần xây dựng hình ảnh người CSGT khách quan, toàn diện trong mắt công chúng. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào ba báo điện tử lớn trong khoảng thời gian một năm, nhằm đánh giá hiệu quả truyền thông và tác động đến nhận thức của người dân về lực lượng CSGT. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ các cơ quan báo chí và lực lượng CSGT điều chỉnh chiến lược truyền thông, nâng cao hình ảnh và uy tín của lực lượng trong xã hội.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng ba lý thuyết truyền thông chủ đạo để phân tích hình ảnh người CSGT trên báo điện tử:

  • Lý thuyết đóng khung (Framing Theory): Giúp hiểu cách báo chí lựa chọn, nhấn mạnh các khía cạnh nhất định trong thông điệp về người CSGT, từ đó ảnh hưởng đến nhận thức của công chúng. Hình ảnh được xem là công cụ đóng khung mạnh mẽ, tác động sâu sắc đến cách công chúng tiếp nhận và đánh giá.

  • Lý thuyết nhận thức phụ thuộc (Media System Dependency - MSD): Giải thích sự phụ thuộc của công chúng vào các phương tiện truyền thông để hình thành nhận thức và hành vi. Báo điện tử là nguồn cung cấp thông tin chủ yếu, ảnh hưởng đến nhận thức xã hội về hình ảnh người CSGT.

  • Lý thuyết thiết lập chương trình nghị sự (Agenda Setting Theory): Phân tích cách báo chí ưu tiên phản ánh các khía cạnh về người CSGT, từ đó định hướng sự chú ý và quan tâm của công chúng đối với lực lượng này.

Ba lý thuyết này tạo thành nền tảng lý luận vững chắc để đánh giá nội dung, hình thức và hiệu quả truyền thông về hình ảnh người CSGT trên báo điện tử.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Tác giả khảo sát 571 tác phẩm báo chí về người CSGT trên ba báo điện tử lớn: baogiaothong.vn, cand.vn và tuoitre.vn trong khoảng thời gian từ tháng 6/2016 đến tháng 6/2017.

  • Phương pháp phân tích nội dung: Kỹ thuật phân tích nội dung được sử dụng để mô tả, phân loại và đánh giá các thông điệp truyền thông về hình ảnh người CSGT, bao gồm cả nội dung và hình thức thể hiện. Phương pháp này kết hợp phân tích định tính và định lượng nhằm đảm bảo khách quan và chính xác.

  • Phương pháp phỏng vấn sâu: Tác giả tiến hành phỏng vấn sâu ba nhóm đối tượng gồm nhà quản lý báo chí, lãnh đạo ngành Công an và phóng viên chuyên trách để thu thập quan điểm đa chiều về công tác tuyên truyền hình ảnh người CSGT.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Tổng số 571 tác phẩm được chọn lọc từ ba báo điện tử có lượng truy cập lớn và có tần suất phản ánh hình ảnh người CSGT cao. Việc lựa chọn ba báo đại diện cho các tổ chức khác nhau nhằm đảm bảo tính khách quan và toàn diện.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong vòng một năm, từ tháng 6/2016 đến tháng 6/2017, nhằm phản ánh thực trạng truyền thông trong giai đoạn gần đây.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Số lượng và tỉ lệ tin bài về hình ảnh người CSGT:

    • Tổng cộng 571 tin, bài được đăng tải trong một năm.
    • Baogiaothong.vn chiếm 314 tin bài (57%), cand.vn 163 tin bài (27%), tuoitre.vn 94 tin bài (16%).
    • Thời điểm có lượng bài nhiều nhất là tháng 2/2017 với 73 tin bài (12,8%), gắn liền với các sự kiện truyền thống và lễ hội.

  2. Tỷ lệ phản ánh hình ảnh đẹp và chưa đẹp:

    • 92% tin bài phản ánh hình ảnh đẹp của người CSGT (527 tin bài).
    • 8% tin bài phản ánh hình ảnh chưa đẹp (44 tin bài).
    • Baogiaothong.vn và cand.vn có xu hướng phản ánh hình ảnh đẹp nhiều hơn, trong khi tuoitre.vn tập trung vào hình ảnh tận tụy với công việc.

  3. Các khía cạnh nổi bật trong hình ảnh đẹp:

    • Hình ảnh người CSGT tận tụy với công việc chiếm 303 tin bài (53,1%).
    • Hình ảnh người CSGT gắn với những nghĩa cử cao đẹp chiếm 129 tin bài.
    • Hình ảnh người CSGT đối mặt với khó khăn, hiểm nguy chiếm 80 tin bài.
    • Những tấm gương tiêu biểu chiếm 5 tin bài.

  4. Địa điểm xuất hiện của lực lượng CSGT:

    • 76,7% tin bài phản ánh CSGT làm việc trên các tuyến đường giao thông.
    • 17,2% tại trụ sở làm việc.
    • 6,1% tại các địa điểm khác.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy báo điện tử đã đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và tuyên truyền hình ảnh người CSGT, làm nổi bật hình ảnh tận tụy, trách nhiệm và nghĩa cử cao đẹp của lực lượng. Việc phản ánh đa dạng các khía cạnh từ công việc chuyên môn đến những khó khăn, hiểm nguy trong quá trình làm nhiệm vụ giúp công chúng có cái nhìn toàn diện và khách quan hơn.

Tuy nhiên, sự phân bổ tin bài chưa đều và còn mang tính sự kiện, chưa có chiến lược truyền thông thường xuyên và liên tục. Điều này thể hiện qua sự biến động số lượng bài viết theo từng tháng, tập trung vào các dịp lễ, kỷ niệm hoặc sự kiện nổi bật. So với các nghiên cứu trước đây về truyền thông đại chúng, kết quả này phù hợp với quan điểm rằng truyền thông có thể định hướng nhận thức công chúng nhưng cần có sự chủ động và chiến lược rõ ràng hơn.

Ngoài ra, việc phản ánh hình ảnh chưa đẹp của một bộ phận CBCS CSGT cũng được báo chí thẳng thắn đề cập, góp phần giám sát và nâng cao chất lượng công tác của lực lượng. Điều này phù hợp với vai trò phản biện xã hội của báo chí, giúp xây dựng lực lượng CSGT trong sạch, vững mạnh.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh số lượng tin bài về hình ảnh đẹp và chưa đẹp giữa ba báo điện tử, cũng như bảng phân loại các chủ đề phản ánh hình ảnh người CSGT, giúp minh họa rõ nét hơn các phát hiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường chiến lược truyền thông thường xuyên và liên tục:

    • Các cơ quan báo điện tử cần xây dựng kế hoạch tuyên truyền dài hạn, không chỉ tập trung vào các sự kiện lớn.
    • Mục tiêu: Tăng tỉ lệ tin bài về hình ảnh người CSGT lên ít nhất 20% mỗi năm.
    • Thời gian thực hiện: 1-2 năm.
    • Chủ thể thực hiện: Ban biên tập các báo điện tử phối hợp với Cục CSGT.

  2. Đa dạng hóa hình thức truyền tải thông tin:

    • Sử dụng đa phương tiện như video, infographic, phóng sự ảnh để tăng tính hấp dẫn và tương tác.
    • Mục tiêu: Tăng mức độ tương tác của độc giả (comment, chia sẻ) lên 30%.
    • Thời gian: 6-12 tháng.
    • Chủ thể: Phòng truyền thông các báo điện tử.

  3. Tăng cường phối hợp giữa lực lượng CSGT và báo chí:

    • Tổ chức các buổi đào tạo, trao đổi nghiệp vụ cho phóng viên và cán bộ CSGT để nâng cao chất lượng thông tin.
    • Mục tiêu: Nâng cao độ chính xác và khách quan của tin bài.
    • Thời gian: Hàng năm.
    • Chủ thể: Bộ Công an, Cục CSGT, các cơ quan báo chí.

  4. Phát huy vai trò giám sát và phản biện xã hội:

    • Khuyến khích báo chí phản ánh kịp thời các hành vi sai phạm, đồng thời đề xuất giải pháp khắc phục.
    • Mục tiêu: Giảm thiểu các hành vi tiêu cực trong lực lượng CSGT.
    • Thời gian: Liên tục.
    • Chủ thể: Các cơ quan báo chí, lãnh đạo lực lượng CSGT.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý báo chí và truyền thông:

    • Lợi ích: Hiểu rõ vai trò và cách thức xây dựng hình ảnh lực lượng công an trên báo điện tử, từ đó điều chỉnh chiến lược truyền thông hiệu quả.
    • Use case: Xây dựng kế hoạch truyền thông cho các lực lượng vũ trang.

  2. Lãnh đạo và cán bộ lực lượng CSGT:

    • Lợi ích: Nhận diện ưu điểm, hạn chế trong hình ảnh của lực lượng trên báo chí, từ đó nâng cao chất lượng công tác và hình ảnh cá nhân.
    • Use case: Đào tạo, nâng cao nhận thức về truyền thông và xây dựng hình ảnh.

  3. Phóng viên, biên tập viên báo chí:

    • Lợi ích: Nắm bắt các khung lý thuyết và thực tiễn trong việc phản ánh hình ảnh người CSGT, nâng cao kỹ năng viết bài và lựa chọn thông điệp.
    • Use case: Sản xuất các tác phẩm báo chí có chiều sâu, khách quan về lực lượng CSGT.

  4. Sinh viên và nhà nghiên cứu báo chí - truyền thông:

    • Lợi ích: Cung cấp tài liệu tham khảo về phương pháp nghiên cứu truyền thông đại chúng, phân tích nội dung và ứng dụng lý thuyết truyền thông.
    • Use case: Tham khảo cho luận văn, đề tài nghiên cứu liên quan đến truyền thông và hình ảnh công chúng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Báo điện tử có vai trò gì trong xây dựng hình ảnh người CSGT?
    Báo điện tử là kênh truyền thông chủ đạo, cung cấp thông tin nhanh chóng, đa dạng về hoạt động và hình ảnh người CSGT, góp phần định hình nhận thức và thái độ của công chúng. Ví dụ, baogiaothong.vn đã đăng tải 314 tin bài về người CSGT trong một năm, phản ánh đa chiều các khía cạnh công việc và đạo đức.

  2. Lý thuyết đóng khung được áp dụng như thế nào trong nghiên cứu này?
    Lý thuyết đóng khung giúp phân tích cách báo chí lựa chọn và nhấn mạnh các khía cạnh nhất định trong thông điệp về người CSGT, từ đó ảnh hưởng đến cách công chúng tiếp nhận và đánh giá hình ảnh lực lượng. Hình ảnh được xem là công cụ đóng khung mạnh mẽ, dễ tác động đến nhận thức.

  3. Tại sao cần tăng cường phối hợp giữa lực lượng CSGT và báo chí?
    Phối hợp chặt chẽ giúp đảm bảo thông tin chính xác, khách quan và kịp thời, đồng thời nâng cao hiệu quả tuyên truyền và xây dựng hình ảnh tích cực. Việc này cũng giúp cán bộ CSGT hiểu rõ hơn về vai trò truyền thông và cách ứng xử phù hợp.

  4. Những khó khăn nào mà người CSGT thường gặp phải khi làm nhiệm vụ?
    Người CSGT thường làm việc ngoài trời trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, đối mặt với các đối tượng vi phạm có thái độ chống đối, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng. Ví dụ, có gần 30 vụ chống đối lực lượng CSGT trong năm 2017, gây thương vong cho cán bộ chiến sĩ.

  5. Làm thế nào để báo chí phản ánh hình ảnh người CSGT một cách khách quan?
    Báo chí cần đa dạng hóa nguồn tin, kết hợp phỏng vấn sâu, sử dụng hình ảnh minh họa chân thực, đồng thời phản ánh cả mặt tích cực và hạn chế của lực lượng. Việc này giúp công chúng có cái nhìn toàn diện, tránh định kiến và hiểu đúng về người CSGT.

Kết luận

  • Báo điện tử đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và tuyên truyền hình ảnh người CSGT, với 571 tin bài được đăng tải trong một năm trên ba tờ báo lớn.
  • Hình ảnh người CSGT được phản ánh chủ yếu là tích cực, tập trung vào sự tận tụy, nghĩa cử cao đẹp và đối mặt với khó khăn, hiểm nguy.
  • Nghiên cứu áp dụng thành công ba lý thuyết truyền thông: đóng khung, nhận thức phụ thuộc và thiết lập chương trình nghị sự để phân tích nội dung và hiệu quả truyền thông.
  • Cần tăng cường chiến lược truyền thông thường xuyên, đa dạng hóa hình thức và phối hợp chặt chẽ giữa lực lượng CSGT và báo chí để nâng cao chất lượng tuyên truyền.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, đào tạo cán bộ truyền thông và tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi để cập nhật xu hướng truyền thông mới.

Hành động ngay hôm nay: Các cơ quan báo chí và lực lượng CSGT cần phối hợp xây dựng kế hoạch truyền thông chiến lược, tận dụng tối đa ưu thế của báo điện tử để nâng cao hình ảnh và uy tín của lực lượng trong lòng nhân dân.