Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh truyền thông hiện đại, truyền hình trực tiếp (THTT) giữ vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin nhanh chóng, chân thực và tương tác cao với khán giả. Theo ước tính, kênh VOVTV - Đài Tiếng nói Việt Nam hiện sản xuất trung bình khoảng 15-30 chương trình THTT sự kiện mỗi năm, với chất lượng ở mức khá. Tuy nhiên, sự phát triển mạnh mẽ của các nền tảng công nghệ số và sự đa dạng của các kênh truyền thông đã đặt ra nhiều thách thức cho công tác quản trị sản xuất các chương trình này. Vấn đề nghiên cứu tập trung vào việc đánh giá thực trạng quản trị sản xuất chương trình THTT trên kênh VOVTV trong giai đoạn 2019-2021, nhằm xác định những ưu điểm, hạn chế và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng sản xuất.

Mục tiêu cụ thể của nghiên cứu là hệ thống hóa kiến thức về quản trị sản xuất chương trình THTT, khảo sát thực trạng công tác quản trị tại VOVTV, phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng chương trình, đồng thời đề xuất các giải pháp đổi mới phù hợp với xu hướng phát triển truyền hình hiện đại. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các chương trình THTT sự kiện nghệ thuật, chính luận nghệ thuật và bản tin trực tiếp từ trường quay của kênh VOVTV trong 3 năm từ 2019 đến 2021.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản trị sản xuất, góp phần khẳng định vị thế và uy tín của Đài Tiếng nói Việt Nam trong bối cảnh cạnh tranh truyền thông ngày càng gay gắt. Đồng thời, kết quả nghiên cứu cũng cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý truyền hình trong việc xây dựng chiến lược phát triển chương trình THTT, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao và khắt khe của khán giả.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai lý thuyết quản trị chủ đạo: lý thuyết Quản trị theo mục tiêu (Management By Objectives - MBO) và lý thuyết Quản trị Hệ thống.

  • Lý thuyết Quản trị theo mục tiêu (MBO) nhấn mạnh việc xác định rõ ràng các mục tiêu công việc, sự phối hợp giữa lãnh đạo và nhân viên trong việc xây dựng và thực hiện mục tiêu, đồng thời đánh giá kết quả dựa trên mức độ hoàn thành mục tiêu. MBO giúp phát huy tính sáng tạo, chủ động của nhân viên, phân cấp quản lý rõ ràng và phát triển nguồn nhân lực hiệu quả.

  • Lý thuyết Quản trị Hệ thống xem tổ chức sản xuất chương trình THTT như một hệ thống gồm nhiều thành phần liên quan và phụ thuộc lẫn nhau. Thuyết này giúp đánh giá sự tương tác giữa các bộ phận, duy trì sự cân bằng giữa các chức năng và mục tiêu của tổ chức, từ đó nâng cao hiệu quả quản trị tổng thể.

Ba khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu gồm: quản trị sản xuất, chương trình truyền hình trực tiếp, và quản trị nội dung chương trình. Quản trị sản xuất chương trình THTT được hiểu là quá trình hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm soát các nguồn lực (nhân sự, thiết bị, nội dung) nhằm tạo ra sản phẩm truyền hình trực tiếp chất lượng, đáp ứng mục tiêu chính trị, tư tưởng và nhu cầu khán giả.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp phối hợp đa dạng nhằm đảm bảo tính khách quan và toàn diện:

  • Nguồn dữ liệu: Bao gồm tài liệu lý thuyết từ các sách giáo trình chuyên ngành báo chí truyền hình, các công trình nghiên cứu liên quan, số liệu thực tế từ kênh VOVTV về các chương trình THTT trong giai đoạn 2019-2021, cùng các báo cáo, văn bản pháp luật liên quan đến quản trị truyền hình.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích định tính và định lượng. Phân tích định tính dựa trên phỏng vấn sâu với các nhà báo, lãnh đạo, chuyên gia và nhân sự trực tiếp tham gia sản xuất chương trình THTT. Phân tích định lượng dựa trên số liệu khảo sát, thống kê về số lượng chương trình, tần suất phát sóng, đánh giá chất lượng và phản hồi từ khán giả.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ 2019 đến 2023, tập trung khảo sát các chương trình THTT của VOVTV trong 3 năm 2019-2021, đồng thời thu thập và phân tích dữ liệu, phỏng vấn chuyên sâu trong năm 2022 và hoàn thiện luận văn năm 2023.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Phỏng vấn sâu với khoảng 15-20 nhân sự chủ chốt trong ekip sản xuất chương trình THTT, bao gồm biên tập viên, đạo diễn, kỹ thuật viên và lãnh đạo kênh. Mẫu được chọn theo phương pháp phi xác suất, dựa trên tiêu chí chuyên môn và kinh nghiệm thực tiễn.

Phương pháp nghiên cứu kết hợp này giúp đánh giá toàn diện thực trạng quản trị sản xuất chương trình THTT, từ đó rút ra các kết luận và đề xuất giải pháp phù hợp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Chất lượng chương trình THTT ở mức khá, nhưng còn hạn chế về sáng tạo nội dung: Trong giai đoạn 2019-2021, VOVTV sản xuất trung bình 15-30 chương trình THTT mỗi năm. Các chương trình bản tin trực tiếp hàng ngày tạo dựng được uy tín và cung cấp thông tin hữu ích. Tuy nhiên, khảo sát cho thấy khoảng 60% chương trình còn mang tính lặp lại, thiếu đổi mới sáng tạo trong kịch bản và cách thể hiện, dẫn đến giảm sức hút với khán giả.

  2. Nhân sự sản xuất gặp khó khăn về động lực và trách nhiệm công việc: Phỏng vấn sâu với các thành viên ekip cho thấy có khoảng 40% nhân sự thiếu nhiệt huyết và chưa thực sự chủ động trong công việc, ảnh hưởng đến chất lượng và an toàn sóng phát. Tình trạng này làm tăng nguy cơ xảy ra sự cố kỹ thuật và nội dung trên sóng trực tiếp.

  3. Quản trị sản xuất còn nhiều hạn chế trong tổ chức nhân sự và phối hợp kỹ thuật: Hệ thống quản trị hiện tại chưa tối ưu trong việc phân công công việc, kiểm soát tiến độ và xử lý tình huống phát sinh. Khoảng 50% ý kiến phỏng vấn cho rằng quy trình quản trị chưa linh hoạt, thiếu sự phối hợp nhịp nhàng giữa các bộ phận sản xuất và kỹ thuật.

  4. Ứng dụng công nghệ và thiết bị hiện đại chưa đồng bộ: Mặc dù VOVTV đã đầu tư một số thiết bị kỹ thuật số hiện đại, nhưng việc tổ chức sử dụng và bảo trì chưa hiệu quả, dẫn đến một số sự cố kỹ thuật trong quá trình phát sóng trực tiếp, ảnh hưởng đến trải nghiệm người xem.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên xuất phát từ việc quản trị sản xuất chương trình THTT chưa được chú trọng đúng mức, đặc biệt trong việc xây dựng quy trình làm việc khoa học và phát triển nguồn nhân lực. So với một số nghiên cứu trong ngành truyền hình khu vực và quốc tế, VOVTV còn thiếu sự đổi mới sáng tạo trong nội dung và phương thức quản lý nhân sự.

Việc thiếu động lực và trách nhiệm của nhân sự có thể liên quan đến chính sách quản lý và chế độ đãi ngộ chưa phù hợp, cũng như thiếu các chương trình đào tạo nâng cao kỹ năng chuyên môn. Điều này làm giảm hiệu quả phối hợp trong ekip sản xuất, tăng nguy cơ sai sót kỹ thuật và nội dung trên sóng trực tiếp.

Ngoài ra, việc ứng dụng công nghệ hiện đại chưa đồng bộ cũng là một điểm yếu cần khắc phục. Trong bối cảnh truyền hình số và truyền thông đa nền tảng phát triển nhanh, việc nâng cao năng lực quản trị hệ thống thiết bị và công nghệ là yếu tố then chốt để đảm bảo chất lượng chương trình.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ chương trình sáng tạo so với tổng số chương trình THTT, bảng thống kê số sự cố kỹ thuật theo năm, và biểu đồ đánh giá mức độ hài lòng của khán giả đối với các chương trình THTT của VOVTV.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo và phát triển nguồn nhân lực: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kỹ năng sản xuất chương trình THTT, kỹ năng phối hợp nhóm và xử lý tình huống cho toàn bộ ekip sản xuất. Mục tiêu nâng cao năng lực chuyên môn và tinh thần trách nhiệm, dự kiến triển khai trong 12 tháng tới, do Ban lãnh đạo kênh phối hợp với các trung tâm đào tạo chuyên ngành thực hiện.

  2. Xây dựng quy trình quản trị sản xuất khoa học, linh hoạt: Thiết kế và áp dụng quy trình quản trị sản xuất chương trình THTT chuẩn hóa, bao gồm phân công nhiệm vụ rõ ràng, kiểm soát tiến độ và xử lý sự cố kịp thời. Mục tiêu giảm thiểu sai sót kỹ thuật và nội dung, nâng cao hiệu quả phối hợp, hoàn thành trong 6 tháng, do phòng Quản lý sản xuất chủ trì.

  3. Đổi mới nội dung và sáng tạo kịch bản chương trình: Khuyến khích đội ngũ biên tập và đạo diễn phát triển ý tưởng mới, đa dạng hóa thể loại và hình thức thể hiện chương trình THTT nhằm tăng sức hấp dẫn và tương tác với khán giả. Mục tiêu tăng tỷ lệ chương trình sáng tạo lên trên 70% trong vòng 1 năm, do Ban biên tập và đội ngũ sáng tạo thực hiện.

  4. Nâng cao hiệu quả sử dụng và bảo trì thiết bị kỹ thuật: Xây dựng kế hoạch bảo trì định kỳ, đào tạo nhân viên kỹ thuật về công nghệ mới và tối ưu hóa hệ thống thiết bị hiện có. Mục tiêu giảm thiểu sự cố kỹ thuật xuống dưới 5% tổng số chương trình THTT trong năm tiếp theo, do phòng Kỹ thuật phối hợp với Ban quản lý đầu tư thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo các đài truyền hình và kênh truyền hình: Giúp hiểu rõ thực trạng và các giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị sản xuất chương trình THTT, từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp.

  2. Nhà quản lý sản xuất chương trình truyền hình: Cung cấp kiến thức chuyên sâu về quy trình quản trị, kỹ năng tổ chức nhân sự và phối hợp kỹ thuật trong sản xuất chương trình trực tiếp.

  3. Giảng viên và sinh viên ngành Báo chí - Truyền thông: Là tài liệu tham khảo quý giá cho việc nghiên cứu, giảng dạy về quản trị sản xuất truyền hình, đặc biệt trong lĩnh vực chương trình trực tiếp.

  4. Chuyên gia và nhà nghiên cứu truyền thông: Hỗ trợ phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng chương trình THTT, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học để phát triển các công trình nghiên cứu tiếp theo.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản trị sản xuất chương trình truyền hình trực tiếp là gì?
    Quản trị sản xuất chương trình THTT là quá trình hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm soát các nguồn lực (nhân sự, thiết bị, nội dung) nhằm tạo ra chương trình phát sóng trực tiếp chất lượng, đáp ứng mục tiêu chính trị, tư tưởng và nhu cầu khán giả. Ví dụ, việc phân công nhiệm vụ rõ ràng cho từng thành viên trong ekip giúp đảm bảo chương trình diễn ra suôn sẻ.

  2. Tại sao quản trị sản xuất chương trình THTT lại quan trọng?
    Chương trình THTT có tính rủi ro cao do phát sóng trực tiếp, đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng giữa các bộ phận. Quản trị tốt giúp giảm thiểu sự cố kỹ thuật, đảm bảo nội dung chính xác, chân thực và hấp dẫn, từ đó nâng cao uy tín của đài truyền hình. Ví dụ, một chương trình thể thao trực tiếp thành công nhờ quy trình quản trị chặt chẽ.

  3. Những khó khăn thường gặp trong quản trị sản xuất chương trình THTT là gì?
    Khó khăn bao gồm thiếu sáng tạo nội dung, nhân sự chưa đủ động lực, sự cố kỹ thuật và quy trình quản lý chưa linh hoạt. Ví dụ, sự cố mất tín hiệu hoặc dẫn sai thông tin trên sóng trực tiếp thường do phối hợp chưa tốt giữa các bộ phận.

  4. Làm thế nào để nâng cao chất lượng quản trị sản xuất chương trình THTT?
    Cần đào tạo nhân sự chuyên môn, xây dựng quy trình quản trị khoa học, đổi mới nội dung sáng tạo và nâng cao hiệu quả sử dụng thiết bị kỹ thuật. Ví dụ, tổ chức các khóa huấn luyện kỹ năng xử lý tình huống trực tiếp giúp ekip phản ứng nhanh khi có sự cố.

  5. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn này?
    Luận văn sử dụng phương pháp phối hợp gồm nghiên cứu tài liệu, quan sát thực tế, phân tích tổng hợp và phỏng vấn sâu với các nhà báo, lãnh đạo và nhân sự sản xuất chương trình THTT tại VOVTV. Ví dụ, phỏng vấn giúp thu thập thông tin chi tiết về quy trình làm việc và khó khăn thực tế.

Kết luận

  • Quản trị sản xuất chương trình truyền hình trực tiếp là yếu tố then chốt quyết định chất lượng và thành công của chương trình THTT trên kênh VOVTV.
  • Thực trạng quản trị hiện nay còn tồn tại hạn chế về sáng tạo nội dung, động lực nhân sự và phối hợp kỹ thuật, ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất.
  • Áp dụng lý thuyết quản trị theo mục tiêu và quản trị hệ thống giúp xây dựng quy trình quản trị khoa học, linh hoạt và hiệu quả hơn.
  • Đề xuất các giải pháp đào tạo nhân lực, đổi mới nội dung, hoàn thiện quy trình và nâng cao hiệu quả sử dụng thiết bị kỹ thuật nhằm nâng cao chất lượng chương trình THTT.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 12 tháng tới và đánh giá hiệu quả định kỳ, đồng thời mở rộng nghiên cứu sang các kênh truyền hình khác để hoàn thiện mô hình quản trị.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao chất lượng chương trình truyền hình trực tiếp của bạn và khẳng định vị thế trong ngành truyền thông hiện đại!