Hiệu quả giảm đau tự điều khiển bằng ropivacain và fentanyl sau phẫu thuật bụng

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

1.1. Đau sau phẫu thuật mở vùng bụng

1.1.1. Đại cương về đau sau mổ

1.1.2. Cơ chế gây đau sau phẫu thuật mở vùng bụng

1.1.3. Ảnh hưởng của đau sau phẫu thuật mở vùng bụng

1.1.4. Các phương pháp giảm đau sau mổ mở vùng bụng

1.1.4.1. Giảm đau toàn thân

1.1.4.2. Giảm đau bằng gây tê vùng và tê thần kinh ngoại biên

1.1.4.3. Giảm đau đa mô thức

1.1.4.4. Giảm đau sau mổ đường ngoài màng cứng

1.1.4.5. Sự phân bố và hấp thu của các thuốc trong khoang màng cứng

1.1.4.6. Phương pháp giảm đau ngoài màng cứng bệnh nhân tự điều khiển

1.1.4.7. Các thông số cài đặt PCEA

1.1.4.8. Các yếu tố ảnh hưởng tới hiệu quả giảm đau ngoài màng cứng

1.1.4.9. Dược lý các thuốc sử dụng đường ngoài màng cứng

1.1.4.10. Các nghiên cứu về giảm đau đường ngoài màng cứng do bệnh nhân tự điều khiển trong phẫu thuật bụng

1.1.4.10.1. Trên thế giới

1.1.4.10.2. Tại Việt Nam

1.2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

1.2.1. Đối tượng nghiên cứu

1.2.2. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân

1.2.3. Tiêu chuẩn loại trừ

1.2.4. Tiêu chuẩn đưa ra khỏi nghiên cứu

1.2.5. Phương pháp nghiên cứu

1.2.5.1. Thiết kế nghiên cứu

1.2.5.2. Cỡ mẫu nghiên cứu và chọn mẫu nghiên cứu

1.2.5.3. Thuốc và phương tiện nghiên cứu

1.2.5.4. Các phương tiện theo dõi và đánh giá

1.2.5.5. Quy trình tiến hành nghiên cứu

1.2.5.5.1. Chuẩn bị bệnh nhân

1.2.5.5.2. Thực hiện kỹ thuật đặt catheter vào khoang ngoài màng cứng ngực

1.2.5.5.3. Pha hỗn hợp thuốc tê để giảm đau sau mổ

1.2.5.5.4. Tiến hành giảm đau sau mổ

1.2.5.5.5. Theo dõi giảm đau và xử lý tình huống

1.2.5.5.6. Xét nghiệm khí máu động mạch

1.2.6. Các chỉ tiêu và phương pháp đánh giá

1.2.6.1. Các chỉ tiêu chung

1.2.6.2. Các thời điểm thu thập số liệu

1.2.6.3. Một số tiêu chuẩn và định nghĩa sử dụng trong nghiên cứu

1.2.6.4. Các chỉ tiêu theo dõi hiệu quả giảm đau

1.2.6.5. Các chỉ tiêu về ảnh hưởng trên tuần hoàn, hô hấp và các tác dụng không mong muốn

1.2.7. Xử lý số liệu nghiên cứu

1.2.8. Đạo đức y học

1.3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

1.3.1. Các chỉ tiêu chung

1.3.2. Đặc điểm về giới, tuổi, chiều cao, cân nặng, BMI và bệnh kèm theo

1.3.3. Đặc điểm về phẫu thuật

1.3.4. Đặc điểm về gây tê

1.3.5. Hiệu quả giảm đau sau phẫu thuật

1.3.5.1. Thể tích tiêm liều khởi đầu khoang NMC ngực

1.3.5.2. Số phân đốt bị ức chế và thời gian khởi phát tác dụng giảm đau

1.3.5.3. Lượng thuốc dùng để giảm đau sau mổ đường NMC ngực

1.3.5.4. Điểm VAS trung bình ở các thời điểm sau mổ

1.3.5.5. Các chỉ số liên quan đến PCEA

1.3.5.6. Mức độ hài lòng

1.3.6. Các chỉ tiêu đánh giá ảnh hưởng trên tuần hoàn, hô hấp

1.3.6.1. Ảnh hưởng trên tuần hoàn

1.3.6.2. Ảnh hưởng trên hô hấp

1.3.6.3. Kết quả chỉ số khí máu động mạch

1.3.7. Đánh giá các tác dụng không mong muốn

1.4. DANH MỤC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ

1.5. TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Đặt vấn đề

Phẫu thuật mở vùng bụng là một trong những loại hình phẫu thuật gây đau và ảnh hưởng nhiều đến hoạt động của các hệ cơ quan. Đau sau phẫu thuật mở bụng có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, bao gồm rối loạn chức năng hô hấp và tuần hoàn. Việc áp dụng các phương pháp giảm đau hiệu quả là rất cần thiết. Giảm đau do bệnh nhân tự điều khiển đường ngoài màng cứng (PCEA) đã được chứng minh là một phương pháp hiệu quả, giúp tối ưu hóa hiệu quả giảm đau và giảm thiểu tác dụng không mong muốn. Ropivacain và fentanyl là hai loại thuốc thường được sử dụng trong PCEA, với ropivacain có ưu điểm ít độc hơn và ít ức chế vận động hơn so với bupivacain. Nghiên cứu này nhằm so sánh hiệu quả giảm đau của ropivacain ở các nồng độ khác nhau khi kết hợp với fentanyl sau phẫu thuật mở bụng.

II. Đại cương về đau sau mổ

Đau sau mổ là một cảm giác đau do tổ chức bị can thiệp phẫu thuật, xuất hiện ngay sau khi mổ. Mức độ đau phụ thuộc vào loại phẫu thuật, kỹ thuật mổ và mức chịu đựng của bệnh nhân. Theo Viện Y học Hoa Kỳ, có tới 80% bệnh nhân bị đau sau phẫu thuật, trong đó 88% có mức độ đau từ vừa đến nặng. Đau sau mổ được chia thành hai loại: đau cấp tính và đau mãn tính. Đau cấp tính thường kéo dài đến ngày thứ 7 sau mổ, trong khi đau mãn tính kéo dài hơn 3 tháng. Việc không điều trị kịp thời cơn đau cấp tính có thể dẫn đến đau mãn tính, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

III. Cơ chế gây đau sau phẫu thuật mở vùng bụng

Phẫu thuật mở vào ổ bụng thường gây tổn thương nhiều mô, dẫn đến đau từ mức độ vừa đến nặng. Đau có thể xuất phát từ thành bụng hoặc từ các tạng trong ổ bụng. Cảm giác đau từ tạng thường khó xác định vị trí và có thể lan tỏa. Các yếu tố như thiếu máu, kích thích hóa học, co thắt tạng rỗng và căng giãn quá mức đều có thể gây ra cảm giác đau. Đau từ thành bụng chủ yếu do tổn thương các dây thần kinh nhận cảm, gây ra cảm giác đau cấp tính, dữ dội. Việc hiểu rõ cơ chế gây đau là rất quan trọng để áp dụng các phương pháp giảm đau hiệu quả.

IV. Ảnh hưởng của đau sau phẫu thuật mở vùng bụng

Đau sau mổ có thể gây ra nhiều hậu quả tiêu cực cho cơ thể, bao gồm suy giảm chức năng của các cơ quan và tăng nguy cơ tử vong. Đau ảnh hưởng đến chức năng vận động, hô hấp, tuần hoàn và tiêu hóa. Nghiên cứu cho thấy đau sau mổ làm giảm khả năng đi lại và tăng thời gian phục hồi. Đau cũng có thể gây rối loạn chức năng hô hấp, dẫn đến các biến chứng như xẹp phổi và nhiễm trùng. Hệ tuần hoàn cũng bị ảnh hưởng, với việc tăng nhịp tim và huyết áp. Việc kiểm soát đau hiệu quả là rất cần thiết để giảm thiểu các biến chứng này.

V. Phương pháp giảm đau sau mổ

Có nhiều phương pháp giảm đau sau mổ, bao gồm giảm đau toàn thân, giảm đau bằng gây tê vùng và tê thần kinh ngoại biên, và giảm đau đa mô thức. Giảm đau đường ngoài màng cứng được coi là tiêu chuẩn cho các phẫu thuật mở vùng bụng. PCEA giúp bệnh nhân tự điều khiển liều thuốc giảm đau, mang lại hiệu quả cao và giảm thiểu tác dụng không mong muốn. Ropivacain và fentanyl là hai loại thuốc thường được sử dụng trong PCEA, với ropivacain có ưu điểm ít độc hơn và ít ức chế vận động hơn so với bupivacain. Nghiên cứu này sẽ đánh giá hiệu quả của các nồng độ khác nhau của ropivacain kết hợp với fentanyl trong việc giảm đau sau phẫu thuật mở bụng.

Nghiên cứu hiệu quả giảm đau đường ngoài màng cứng ngực bằng ropivacain và fentanyl sau phẫu thuật mở bụng