I. Giới thiệu và bối cảnh nghiên cứu
Nghiên cứu 'Hành vi hút thuốc lá và yếu tố liên quan ở học sinh THPT Nguyễn Du Hà Tĩnh 2022' được thực hiện trong bối cảnh tỷ lệ hút thuốc lá ở thanh thiếu niên ngày càng gia tăng, đặc biệt là ở lứa tuổi học sinh trung học phổ thông. Hút thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe cá nhân mà còn gây ra gánh nặng kinh tế và xã hội. Nghiên cứu này nhằm mô tả thực trạng hành vi hút thuốc lá và xác định các yếu tố liên quan, từ đó đề xuất giải pháp phòng chống hiệu quả.
1.1. Tác hại của thuốc lá
Thuốc lá là nguyên nhân chính gây ra các bệnh nguy hiểm như ung thư phổi, bệnh tim mạch và các vấn đề hô hấp. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hút thuốc lá gây ra gần 8 triệu ca tử vong hàng năm, trong đó 70% xảy ra ở các nước đang phát triển. Hút thuốc lá thụ động cũng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, đặc biệt là trẻ em và thanh thiếu niên.
1.2. Tình hình hút thuốc lá ở học sinh THPT
Tại Việt Nam, tỷ lệ hút thuốc lá ở học sinh trung học phổ thông dao động từ 14% đến 24,7%. Các yếu tố liên quan bao gồm thành tích học tập, gia đình có người hút thuốc, và ảnh hưởng từ bạn bè. Nghiên cứu này tập trung vào học sinh trường THPT Nguyễn Du, Hà Tĩnh, nơi tỷ lệ hút thuốc lá đang có xu hướng gia tăng.
II. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp cắt ngang kết hợp giữa nghiên cứu định lượng và định tính. Đối tượng nghiên cứu là 504 học sinh từ khối lớp 10 đến lớp 12 tại trường THPT Nguyễn Du. Dữ liệu được thu thập thông qua bộ câu hỏi tự điền và phỏng vấn sâu với 9 đối tượng bao gồm giáo viên và học sinh.
2.1. Thiết kế nghiên cứu
Nghiên cứu được thiết kế theo phương pháp phân tầng, đảm bảo tính đại diện của mẫu. Các biến số nghiên cứu bao gồm thông tin cá nhân, gia đình, môi trường học tập và hành vi hút thuốc lá. Dữ liệu được phân tích bằng phần mềm SPSS phiên bản 22.
2.2. Phương pháp phân tích
Phương pháp kiểm định chi bình phương được sử dụng để phân tích mối liên quan giữa các yếu tố với hành vi hút thuốc lá. Mô hình hồi quy đa biến giúp xác định các yếu tố thực sự liên quan đến hành vi hút thuốc lá của học sinh.
III. Kết quả nghiên cứu
Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ học sinh hút thuốc lá tại trường THPT Nguyễn Du năm 2022 là 13,5%, trong đó nam giới chiếm 24,1% và nữ giới chiếm 3,1%. Các yếu tố liên quan bao gồm giới tính, khối lớp và thành tích học tập.
3.1. Yếu tố cá nhân
Nam giới có tỷ lệ hút thuốc lá cao gấp 8,6 lần so với nữ giới. Học sinh lớp 12 có tỷ lệ hút thuốc cao hơn 2,7 lần so với học sinh lớp 10. Những học sinh có thành tích học tập trung bình trở xuống có tỷ lệ hút thuốc cao gấp 4,2 lần so với học sinh có thành tích khá trở lên.
3.2. Yếu tố gia đình và môi trường
Gia đình có người hút thuốc và ảnh hưởng từ bạn bè là những yếu tố quan trọng dẫn đến hành vi hút thuốc lá ở học sinh. Môi trường xung quanh, bao gồm quảng cáo thuốc lá và sự dễ dàng tiếp cận thuốc lá, cũng đóng vai trò đáng kể.
IV. Khuyến nghị và kết luận
Nghiên cứu đề xuất các giải pháp như tăng cường tuyên truyền về tác hại của thuốc lá, tổ chức các buổi gặp gỡ phụ huynh để thảo luận về vấn đề này, và hỗ trợ học sinh cai thuốc lá. Những biện pháp này nhằm giảm thiểu tỷ lệ hút thuốc lá và nâng cao nhận thức về sức khỏe trong cộng đồng học sinh.
4.1. Giải pháp từ nhà trường
Nhà trường cần thường xuyên tổ chức các hoạt động tuyên truyền về phòng chống tác hại thuốc lá, đặc biệt là cho học sinh khối lớp 12. Các chương trình giáo dục sức khỏe cần được lồng ghép vào chương trình học chính khóa.
4.2. Giải pháp từ gia đình
Gia đình cần quan tâm hơn đến hành vi sức khỏe của con em, đặc biệt là việc hút thuốc lá. Phụ huynh nên làm gương bằng cách không hút thuốc và tạo môi trường sống lành mạnh cho con cái.
