Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội, đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông giữ vai trò then chốt, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi ngân sách hàng năm, đặc biệt tại các nước đang phát triển như Việt Nam. Từ năm 2009 đến đầu năm 2014, Công ty cổ phần đầu tư xây dựng và thương mại Thăng Long đã tham gia thi công nhiều công trình giao thông, góp phần nâng cao năng lực hạ tầng khu vực Hà Nội và các vùng lân cận. Tuy nhiên, thực tế cho thấy một số công trình sau khi bàn giao đã xuất hiện hiện tượng xuống cấp như rạn nứt mặt đường, sụt lún nền đường, gây ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng và uy tín doanh nghiệp.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng chất lượng và công tác quản lý chất lượng (QLCL) các công trình xây dựng giao thông trong giai đoạn thi công của công ty, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng công trình nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của chủ đầu tư và thị trường. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các công trình giao thông do công ty triển khai trong giai đoạn 2009-2014, chủ yếu tại các huyện Sóc Sơn, Mê Linh và Gia Lâm thuộc thành phố Hà Nội.

Nghiên cứu có ý nghĩa khoa học trong việc hệ thống hóa lý luận về chất lượng và quản lý chất lượng công trình xây dựng giao thông, đồng thời cung cấp cơ sở thực tiễn cho công tác quản lý và thi công các dự án giao thông. Về mặt thực tiễn, các giải pháp đề xuất hướng tới nâng cao hiệu quả thi công, giảm thiểu sự cố kỹ thuật, góp phần tăng cường uy tín và năng lực cạnh tranh của công ty trên thị trường xây dựng giao thông.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý chất lượng hiện đại, bao gồm:

  • Khái niệm chất lượng sản phẩm xây dựng: Chất lượng công trình được đánh giá qua các đặc tính như công năng, độ bền, tính thẩm mỹ, an toàn, tính kinh tế và thời gian phục vụ. Chất lượng không chỉ là sản phẩm cuối cùng mà còn bao gồm toàn bộ quá trình từ quy hoạch, thiết kế, thi công đến bảo trì.

  • Lý thuyết quản lý chất lượng (QLCL): Theo ISO 9000, QLCL là hoạt động quản lý nhằm hoạch định, kiểm soát, đảm bảo và cải tiến chất lượng trong toàn bộ quá trình sản xuất và thi công. Các phương pháp quản lý chất lượng bao gồm kiểm tra chất lượng, kiểm soát chất lượng và kiểm soát chất lượng toàn diện (TQM).

  • Mô hình quản lý chất lượng công trình xây dựng giao thông trong giai đoạn thi công: Bao gồm các hoạt động lựa chọn nhà thầu, lập biện pháp thi công, kiểm tra điều kiện khởi công, giám sát thi công, nghiệm thu và lập hồ sơ hoàn công. Trách nhiệm của các bên liên quan như chủ đầu tư, nhà thầu thi công, nhà thầu cung cấp vật liệu và nhà thầu giám sát được quy định rõ ràng.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: chất lượng công trình xây dựng (CLCT), quản lý chất lượng (QLCL), công trình giao thông, biện pháp thi công, và hệ thống quản lý chất lượng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp định tính và định lượng:

  • Nguồn dữ liệu: Dữ liệu sơ cấp được thu thập từ công ty cổ phần đầu tư xây dựng và thương mại Thăng Long, bao gồm báo cáo tài chính, hồ sơ thi công, biên bản nghiệm thu, và phỏng vấn cán bộ quản lý, kỹ sư thi công. Dữ liệu thứ cấp được khai thác từ các văn bản pháp luật, tiêu chuẩn kỹ thuật, và các tài liệu nghiên cứu liên quan.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích thống kê mô tả để đánh giá thực trạng chất lượng và công tác quản lý, so sánh các chỉ tiêu kỹ thuật với tiêu chuẩn quy định. Phương pháp so sánh được áp dụng để đối chiếu kết quả thực tế với các nghiên cứu và tiêu chuẩn ngành.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Nghiên cứu tập trung vào các công trình giao thông do công ty thi công trong giai đoạn 2009-2014, với cỡ mẫu gồm các dự án trọng điểm và các báo cáo sự cố kỹ thuật. Mẫu được chọn theo phương pháp phi xác suất, dựa trên tính đại diện và mức độ ảnh hưởng đến chất lượng công trình.

  • Timeline nghiên cứu: Quá trình thu thập và phân tích dữ liệu diễn ra trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 10 năm 2014, đảm bảo cập nhật các số liệu và tình hình thực tế gần nhất.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng chất lượng công trình: Khoảng 15% công trình giao thông do công ty thi công trong giai đoạn 2009-2014 gặp các vấn đề về chất lượng như rạn nứt mặt đường, sụt lún nền đường, và bong bật lớp bê tông nhựa. Một số công trình phải gia hạn hợp đồng do tiến độ thi công kéo dài, ảnh hưởng đến uy tín công ty.

  2. Công tác quản lý chất lượng: Hệ thống quản lý chất lượng nội bộ của công ty chưa được triển khai đồng bộ tại hiện trường, mặc dù công ty đã áp dụng tiêu chuẩn ISO 9001:2008 ở văn phòng. Tỷ lệ cán bộ kỹ thuật có kinh nghiệm trên 5 năm chiếm khoảng 50%, nhưng số lượng công nhân lành nghề còn hạn chế, dẫn đến chất lượng thi công chưa ổn định.

  3. Ảnh hưởng của nhân tố khách quan: Thời tiết mưa kéo dài làm gián đoạn thi công nền đường, gây tăng chi phí xử lý và kéo dài tiến độ. Địa chất yếu tại một số tuyến đường cũng làm tăng nguy cơ sụt lún và hư hỏng công trình.

  4. Tài chính và nguồn lực: Nguồn vốn chủ sở hữu của công ty tăng 18,5% trung bình mỗi năm, thể hiện khả năng tài chính ổn định. Tuy nhiên, chi phí quản lý doanh nghiệp giảm 22,9% cho thấy công ty đã cải thiện hiệu quả sử dụng nguồn lực.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính dẫn đến các tồn tại về chất lượng công trình là do sự thiếu đồng bộ trong hệ thống quản lý chất lượng tại hiện trường, năng lực nhân lực chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu kỹ thuật, và ảnh hưởng của điều kiện khách quan như thời tiết và địa chất. So với các nghiên cứu trong ngành, kết quả này phù hợp với thực trạng chung của nhiều doanh nghiệp xây dựng tại Việt Nam, nơi mà việc áp dụng hệ thống quản lý chất lượng toàn diện còn hạn chế.

Việc thiếu biện pháp thi công phù hợp và kiểm soát vật liệu chưa chặt chẽ cũng góp phần làm giảm chất lượng công trình. Ví dụ, việc thi công lớp bê tông nhựa không đảm bảo nhiệt độ quy định và thành phần cấp phối không đúng tiêu chuẩn đã được ghi nhận tại một số dự án.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ công trình gặp sự cố theo năm, bảng so sánh năng lực nhân sự và biểu đồ tài chính thể hiện sự tăng trưởng vốn và hiệu quả quản lý. Những phát hiện này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao năng lực quản lý, đào tạo nhân lực và áp dụng công nghệ mới trong thi công.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng và triển khai hệ thống quản lý chất lượng công trình giao thông tại hiện trường: Thiết lập quy trình kiểm soát chất lượng đồng bộ, áp dụng tiêu chuẩn ISO 9001:2015 toàn diện từ văn phòng đến hiện trường, nhằm đảm bảo kiểm soát chặt chẽ các khâu thi công. Thời gian thực hiện dự kiến trong 12 tháng, do Ban Giám đốc và Phòng Kỹ thuật chủ trì.

  2. Kiểm soát chặt chẽ vật liệu thi công: Thiết lập hệ thống kiểm tra, thí nghiệm vật liệu đầu vào và trong quá trình thi công, đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật như TCVN 9436:2012 và TCVN 8819:2011. Thực hiện thường xuyên và liên tục trong suốt quá trình thi công, do Phòng Vật tư và Ban Quản lý dự án phối hợp thực hiện.

  3. Nâng cao năng lực nhân lực: Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng chuyên môn và quản lý cho cán bộ kỹ thuật và công nhân lành nghề, đồng thời tuyển dụng bổ sung nhân sự có kinh nghiệm. Kế hoạch đào tạo kéo dài 6-9 tháng, do Phòng Nhân sự phối hợp với các chuyên gia đào tạo thực hiện.

  4. Ứng dụng công nghệ thi công mới: Đầu tư và áp dụng các thiết bị thi công hiện đại, công nghệ kiểm soát chất lượng tự động nhằm nâng cao hiệu quả và độ chính xác trong thi công. Thời gian triển khai từ 12-24 tháng, do Ban Giám đốc và Phòng Kỹ thuật chịu trách nhiệm.

  5. Tăng cường công tác hoàn công và thanh quyết toán, đồng thời mở rộng thị trường vốn: Đảm bảo tài chính ổn định cho hoạt động thi công, giảm thiểu rủi ro về tiến độ và chất lượng. Chủ động tìm kiếm các nguồn vốn mới và quản lý tài chính hiệu quả trong vòng 12 tháng, do Phòng Tài chính và Ban Giám đốc thực hiện.

  6. Chính sách lương thưởng hợp lý: Xây dựng chế độ đãi ngộ công bằng, tạo động lực làm việc cho cán bộ công nhân viên, góp phần nâng cao chất lượng thi công. Thực hiện trong 6 tháng, do Phòng Nhân sự phối hợp Ban Giám đốc.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Doanh nghiệp xây dựng giao thông: Các công ty thi công công trình giao thông có thể áp dụng các giải pháp quản lý chất lượng và kỹ thuật thi công được đề xuất để nâng cao hiệu quả và uy tín trên thị trường.

  2. Chủ đầu tư và tư vấn giám sát: Các tổ chức quản lý dự án và giám sát thi công có thể sử dụng luận văn làm tài liệu tham khảo để đánh giá và kiểm soát chất lượng công trình trong quá trình thi công.

  3. Cán bộ quản lý kỹ thuật và nhân sự: Những người phụ trách công tác quản lý chất lượng, đào tạo nhân lực trong các doanh nghiệp xây dựng sẽ tìm thấy các phương pháp nâng cao năng lực và tổ chức thi công hiệu quả.

  4. Học viên, nghiên cứu sinh ngành Quản lý xây dựng: Luận văn cung cấp hệ thống lý luận và thực tiễn về quản lý chất lượng công trình giao thông, hỗ trợ nghiên cứu và học tập chuyên sâu trong lĩnh vực này.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao chất lượng công trình giao thông lại quan trọng đối với doanh nghiệp xây dựng?
    Chất lượng công trình ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín, khả năng cạnh tranh và hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Công trình kém chất lượng có thể dẫn đến chi phí sửa chữa, phạt tiến độ và mất thị phần.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến chất lượng công trình trong giai đoạn thi công?
    Nhân tố chủ quan như năng lực nhà thầu, nhân lực kỹ thuật và quản lý, cùng với nhân tố khách quan như điều kiện thời tiết, địa chất và chất lượng vật liệu thi công là những yếu tố quyết định.

  3. Làm thế nào để kiểm soát chất lượng vật liệu thi công hiệu quả?
    Thiết lập hệ thống kiểm tra, thí nghiệm vật liệu đầu vào và trong quá trình thi công theo tiêu chuẩn kỹ thuật, đồng thời bảo quản vật liệu đúng quy trình để đảm bảo chất lượng.

  4. Công ty có thể áp dụng công nghệ mới nào để nâng cao chất lượng thi công?
    Các công nghệ như thiết bị thi công tự động, hệ thống giám sát chất lượng trực tuyến, và phần mềm quản lý dự án giúp tăng độ chính xác và hiệu quả thi công.

  5. Làm sao để nâng cao năng lực nhân lực trong doanh nghiệp xây dựng?
    Tổ chức đào tạo chuyên môn, bồi dưỡng kỹ năng quản lý, tuyển dụng nhân sự có kinh nghiệm và xây dựng chính sách đãi ngộ hợp lý để giữ chân nhân tài.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa các lý luận về chất lượng và quản lý chất lượng công trình xây dựng giao thông, đồng thời phân tích thực trạng thi công của Công ty cổ phần đầu tư xây dựng và thương mại Thăng Long trong giai đoạn 2009-2014.
  • Phát hiện nhiều tồn tại về chất lượng công trình và công tác quản lý, nguyên nhân chủ yếu do năng lực nhân lực, hệ thống quản lý chưa đồng bộ và ảnh hưởng của điều kiện khách quan.
  • Đề xuất các giải pháp thiết thực như xây dựng hệ thống quản lý chất lượng toàn diện, kiểm soát vật liệu, nâng cao năng lực nhân lực và ứng dụng công nghệ mới.
  • Kế hoạch triển khai các giải pháp trong vòng 1-2 năm nhằm nâng cao chất lượng thi công, tăng cường uy tín và năng lực cạnh tranh của công ty.
  • Khuyến khích các doanh nghiệp xây dựng và các bên liên quan tham khảo để áp dụng, góp phần phát triển bền vững ngành xây dựng giao thông Việt Nam.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo công ty cần tổ chức hội thảo nội bộ để phổ biến kết quả nghiên cứu và xây dựng kế hoạch triển khai các giải pháp đề xuất nhằm nâng cao chất lượng công trình trong các dự án sắp tới.