Một Số Giải Pháp Nhằm Hoàn Thiện Công Tác Quản Lý Thu Bảo Hiểm Xã Hội Tại Phú Thọ

Trong nền kinh tế thị trường, người lao động đối mặt với nhiều rủi ro như ốm đau, tai nạn, mất việc làm, già yếu. BHXH là công cụ để giảm thiểu rủi ro, đảm bảo cuộc sống ổn định. Từ xa xưa, con người đã có tinh thần tương thân tương ái. Tuy nhiên, những hình thức trợ giúp tự nguyện thường thụ động, cục bộ, và không ổn định. BHXH mang lại sự bảo đảm chắc chắn hơn cho người lao động, giúp họ an tâm làm việc và đóng góp cho xã hội. Khi người lao động mất việc làm hoặc gặp rủi ro như ốm đau, bệnh tật luôn là mối đe dọa. Trước sức ép của người lao động và để duy trì lực lượng làm công ăn lương, giới chủ buộc phải từng bước can thiệp, cam kết đảm bảo cho người lao động có một khoản thu nhập nhất định gọi là trợ cấp để họ trang trải những nhu cầu sinh sống thiết yếu khi ốm đau, tai nạn.

BHXH là hệ thống bảo vệ người lao động trước các rủi ro, thông qua việc đóng góp vào quỹ chung và nhận lại các khoản trợ cấp khi cần thiết. Theo Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), nước Phổ (nay là Cộng hòa Liên bang Đức) là nước đầu tiên trên thế giới ban hành chế độ bảo hiểm ốm đau vào năm 1883, đánh dấu sự ra đời của BHXH. Quỹ này được quản lý bởi cơ quan nhà nước và sử dụng để chi trả các chế độ cho người tham gia. BHXH không chỉ là sự trợ giúp tài chính mà còn là sự chia sẻ rủi ro giữa các thành viên trong xã hội. Nó đảm bảo sự công bằng và ổn định, góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.

Theo tài liệu, cuối năm 2008, cả nước có 8,527 triệu người tham gia BHXH bắt buộc, chiếm gần 70% số lao động thuộc diện tham gia bắt buộc. Số lao động còn lại chưa tham gia BHXH tập trung chủ yếu ở khu vực ngoài nhà nước như: Các doanh nghiệp ngoài quốc doanh, tổ hợp tác, người buôn bán nhỏ. Nhiều doanh nghiệp ngoài quốc doanh, tổ hợp tác, người buôn bán nhỏ trốn tránh, không tham gia BHXH cho người lao động. Một số doanh nghiệp cố tình tìm cách trốn đóng BHXH hoặc nợ đọng BHXH kéo dài, thậm chí lạm dụng quỹ BHXH để làm vốn kinh doanh.

Nợ đọng và trốn đóng BHXH có nhiều nguyên nhân, bao gồm khó khăn tài chính của doanh nghiệp, sự thiếu hiểu biết về pháp luật BHXH, và chế tài xử phạt chưa đủ mạnh. Ngoài ra, một số doanh nghiệp cố tình lách luật, trốn tránh nghĩa vụ đóng BHXH để giảm chi phí. Về phía người lao động, một số người chưa nhận thức đầy đủ về quyền lợi của mình, không dám đấu tranh để bảo vệ quyền lợi BHXH. Trách nhiệm thuộc về người lao động, chủ sử dụng lao động hay cơ quan quản lý nhà nước về lao động tại địa phương? Đưa ra những biện pháp khắc phục.

Cần rà soát lại quy trình thu BHXH hiện tại, từ khâu đăng ký, kê khai, nộp tiền, đến đối chiếu, xác nhận, và giải quyết khiếu nại. Quy trình cần được đơn giản hóa, minh bạch hóa, và tạo thuận lợi cho người nộp. Cần phân loại đối tượng tham gia để có quy trình phù hợp. Hoàn thịên quy trình quản lý thu BHXH phù hợp với từng loại đối tượng tham gia BHXH. Xây dựng quy trình thu BHXH điện tử để giảm thiểu thời gian và chi phí giao dịch.

Cần tăng cường thanh tra, kiểm tra các doanh nghiệp có dấu hiệu trốn đóng, nợ đọng BHXH. Xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật BHXH, đảm bảo tính răn đe. Tăng cường, đề cao vai trò, hiệu quả trong việc phối kết hợp của các cơ quan quản lý Nhà nước. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra; nâng cao hiệu quả hoạt động thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm pháp luật BHXH.

Hệ thống cơ sở dữ liệu cần được xây dựng một cách khoa học, đầy đủ, chính xác, và được cập nhật thường xuyên. Hệ thống cần kết nối với các cơ sở dữ liệu khác như thuế, đăng ký kinh doanh, lao động, để tạo ra bức tranh toàn diện về tình hình tham gia BHXH. Ứng dụng công nghệ tin học trong quản lý.

Phát triển các ứng dụng di động cho phép người lao động tra cứu thông tin về quá trình đóng BHXH, nhận thông báo về các chính sách mới, và thực hiện các giao dịch trực tuyến. Cải tiến quy trình thu BHXH điện tử Phấn đấu để mọi người dân đều có thể dễ dàng truy cập và sử dụng các dịch vụ BHXH.

Tổ chức các hội nghị, hội thảo với sự tham gia của các chuyên gia, doanh nghiệp, và người lao động để trao đổi thông tin, giải đáp thắc mắc về chính sách BHXH. Thông qua đó, giúp doanh nghiệp và người lao động hiểu rõ hơn về quyền lợi và nghĩa vụ của mình.

Sử dụng các kênh truyền thông trực tuyến như Facebook, Zalo, Youtube để lan tỏa thông tin về chính sách BHXH. Tạo ra các nội dung hấp dẫn, dễ hiểu, phù hợp với từng đối tượng. Tăng cường, đề cao vai trò, hiệu quả trong việc phối kết hợp của các cơ quan quản lý Nhà nước.

Các văn bản pháp luật cần được rà soát, sửa đổi, bổ sung để phù hợp với thực tiễn. Cần quy định rõ trách nhiệm của các bên liên quan, tăng cường chế tài xử phạt đối với các hành vi vi phạm.

Đội ngũ cán bộ BHXH cần được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Tạo điều kiện để cán bộ được học tập, trao đổi kinh nghiệm với các đơn vị bạn, các nước tiên tiến.