Tổng quan nghiên cứu

Tiếng Anh hiện là ngôn ngữ toàn cầu được sử dụng rộng rãi tại hơn 53 quốc gia với khoảng 1,5 tỷ người nói, trong đó hơn 1 tỷ người sử dụng tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai. Tại Việt Nam, tiếng Anh được xem là môn ngoại ngữ chính thức, bắt buộc từ lớp 3 đến lớp 12 theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT. Tuy nhiên, để chuẩn bị nền tảng vững chắc cho học sinh tiểu học, đặc biệt là lớp 1, nhiều địa phương như Thành phố Hồ Chí Minh đã triển khai dạy tiếng Anh từ lớp 1 nhằm hình thành và phát triển kỹ năng giao tiếp cơ bản.

Tuy nhiên, việc dạy học tiếng Anh cho học sinh lớp 1 còn gặp nhiều thách thức như sĩ số lớp học đông (trên 35 học sinh/lớp), thiếu công nghệ hỗ trợ và phương pháp giảng dạy chưa thực sự hiệu quả. Mục tiêu của nghiên cứu là vận dụng trò chơi tương tác trong dạy học tiếng Anh lớp 1 tại Trường Tiểu học Hiệp Bình Phước, Quận Thủ Đức nhằm giúp học sinh phát triển bốn kỹ năng nghe, nói, đọc, viết, trong đó tập trung vào kỹ năng nghe và nói, đồng thời tạo môi trường học tập tích cực, sinh động và hiệu quả.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào việc khảo sát thực trạng và áp dụng trò chơi tương tác trong dạy học tiếng Anh lớp 1 tại trường Tiểu học Hiệp Bình Phước trong năm học 2020-2021. Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc nâng cao chất lượng dạy học ngoại ngữ, góp phần phát triển năng lực giao tiếp tiếng Anh cho học sinh tiểu học, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học cho giáo viên và nhà trường trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình giáo dục hiện đại về dạy học tương tác và trò chơi trong giáo dục. Lý thuyết của J.A. Comenxky nhấn mạnh trò chơi là hoạt động trí tuệ nghiêm túc giúp phát triển toàn diện trẻ em thông qua sự tương tác và khơi dậy sự tò mò. Vygotsky (1981) cho rằng trẻ học thông qua tương tác với bạn bè và người lớn, từ đó hình thành kỹ năng và kiến thức. Lý thuyết dạy học biện chứng nhấn mạnh sự hợp tác hai chiều giữa thầy và trò trong quá trình dạy học.

Các nghiên cứu của Ersoz (2000) và Debra A. Lieberman (2012) chỉ ra trò chơi tương tác thúc đẩy động lực học tập, tăng sự tham gia và giảm căng thẳng cho học sinh, đồng thời giúp phát triển kỹ năng ngôn ngữ một cách tự nhiên và hiệu quả. Ngoài ra, các khái niệm chuyên ngành như "trò chơi tương tác", "dạy học thông qua trò chơi", "sư phạm tương tác" được làm rõ để làm cơ sở cho việc vận dụng trong thực tiễn.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp bao gồm:

  • Phương pháp nghiên cứu lý luận: Phân tích, tổng hợp các tài liệu, văn bản pháp luật như Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT, các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước về dạy học tiếng Anh và trò chơi tương tác.
  • Phương pháp khảo sát bằng bảng hỏi: Thu thập dữ liệu từ cán bộ quản lý và giáo viên tại Trường Tiểu học Hiệp Bình Phước để đánh giá thực trạng dạy học tiếng Anh lớp 1 và khả năng áp dụng trò chơi tương tác.
  • Phương pháp quan sát: Theo dõi hoạt động dạy và học trong lớp để đánh giá thái độ và sự tham gia của học sinh khi sử dụng trò chơi tương tác.
  • Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Thực hiện thí nghiệm giảng dạy tiếng Anh lớp 1 qua trò chơi tương tác với cỡ mẫu khoảng 60 học sinh, chia thành lớp thực nghiệm và lớp đối chứng, nhằm kiểm chứng giả thuyết nghiên cứu.
  • Phương pháp thống kê toán học: Xử lý dữ liệu khảo sát và thực nghiệm bằng thống kê mô tả, tính phần trăm, so sánh điểm trung bình giữa các nhóm học sinh.

Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 9/2020 đến tháng 5/2021, tập trung tại Trường Tiểu học Hiệp Bình Phước, Quận Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả của trò chơi tương tác trong dạy học tiếng Anh lớp 1: Kết quả thực nghiệm cho thấy học sinh lớp thực nghiệm sử dụng trò chơi tương tác có điểm trung bình kỹ năng nói tăng 25% so với lớp đối chứng. Kỹ năng nghe cũng được cải thiện rõ rệt với mức tăng khoảng 20%.

  2. Thái độ học tập tích cực của học sinh: Qua quan sát và khảo sát, 90% học sinh tham gia trò chơi tương tác thể hiện thái độ hứng thú, tích cực trong giờ học, so với 65% ở lớp không áp dụng phương pháp này.

  3. Sự tham gia và tương tác trong lớp học: Giáo viên đánh giá 85% học sinh trong lớp thực nghiệm chủ động phát biểu, giao tiếp bằng tiếng Anh trong các hoạt động trò chơi, cao hơn 40% so với lớp đối chứng.

  4. Khó khăn và hạn chế trong thực tế: Sĩ số lớp học đông (trên 35 học sinh) và thiếu thiết bị hỗ trợ là những trở ngại lớn trong việc tổ chức trò chơi tương tác hiệu quả. Ngoài ra, việc đánh giá kỹ năng nghe – nói còn hạn chế do thiếu công cụ công nghệ hỗ trợ.

Thảo luận kết quả

Việc áp dụng trò chơi tương tác đã tạo ra môi trường học tập vui tươi, sinh động, giúp học sinh lớp 1 phát triển kỹ năng nghe và nói một cách tự nhiên, phù hợp với đặc điểm tâm lý lứa tuổi. Kết quả này tương đồng với nghiên cứu của Ersoz (2000) và Debra A. Lieberman (2012) về vai trò của trò chơi trong tăng động lực và giảm căng thẳng học tập.

Biểu đồ so sánh điểm trung bình kỹ năng nói và nghe giữa lớp thực nghiệm và lớp đối chứng minh chứng rõ ràng sự khác biệt tích cực khi sử dụng trò chơi tương tác. Ngoài ra, bảng khảo sát thái độ học sinh cũng cho thấy sự gia tăng đáng kể về sự hứng thú và chủ động trong học tập.

Tuy nhiên, khó khăn về sĩ số và thiết bị dạy học hạn chế khả năng tổ chức trò chơi đa dạng và hiệu quả hơn. Điều này đòi hỏi nhà trường và các cơ quan quản lý giáo dục cần đầu tư thêm về cơ sở vật chất và đào tạo giáo viên để nâng cao chất lượng dạy học.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo giáo viên về phương pháp dạy học qua trò chơi tương tác: Tổ chức các khóa bồi dưỡng chuyên sâu nhằm nâng cao kỹ năng thiết kế và tổ chức trò chơi phù hợp với học sinh lớp 1, dự kiến thực hiện trong vòng 6 tháng tới, do Phòng Giáo dục Quận Thủ Đức phối hợp với trường thực hiện.

  2. Đầu tư trang thiết bị hỗ trợ dạy học tương tác: Trang bị máy chiếu, loa, thiết bị công nghệ hỗ trợ để tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức trò chơi tương tác, mục tiêu hoàn thành trong năm học 2021-2022, do Ban Giám hiệu nhà trường chủ trì.

  3. Xây dựng bộ giáo án mẫu tích hợp trò chơi tương tác: Phát triển các giáo án minh họa với các trò chơi đa dạng, phù hợp với nội dung chương trình tiếng Anh lớp 1, giúp giáo viên dễ dàng áp dụng, hoàn thành trong quý 3 năm 2021, do nhóm nghiên cứu và giáo viên chủ chốt thực hiện.

  4. Tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn chia sẻ kinh nghiệm: Tạo diễn đàn để giáo viên trao đổi, học hỏi về việc vận dụng trò chơi tương tác, nâng cao hiệu quả giảng dạy, thực hiện định kỳ hàng quý, do tổ chuyên môn và nhà trường phối hợp tổ chức.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giáo viên tiểu học dạy tiếng Anh: Nhận được hướng dẫn cụ thể về phương pháp tổ chức trò chơi tương tác, giúp nâng cao kỹ năng giảng dạy và tạo môi trường học tập tích cực cho học sinh lớp 1.

  2. Cán bộ quản lý giáo dục: Có cơ sở khoa học để xây dựng chính sách, kế hoạch đào tạo và đầu tư trang thiết bị hỗ trợ dạy học ngoại ngữ tại các trường tiểu học.

  3. Sinh viên, nghiên cứu sinh ngành Giáo dục học và Sư phạm tiếng Anh: Tham khảo mô hình nghiên cứu thực nghiệm và phương pháp vận dụng trò chơi tương tác trong giảng dạy ngoại ngữ cho trẻ em.

  4. Phụ huynh học sinh: Hiểu rõ hơn về phương pháp dạy học tích cực qua trò chơi, từ đó phối hợp hỗ trợ con em trong quá trình học tiếng Anh tại nhà.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao nên dạy tiếng Anh lớp 1 qua trò chơi tương tác?
    Trò chơi tương tác giúp học sinh lớp 1 phát triển kỹ năng nghe và nói một cách tự nhiên, tăng động lực học tập và giảm căng thẳng, phù hợp với đặc điểm tâm lý lứa tuổi nhỏ.

  2. Trò chơi tương tác có thể áp dụng cho những kỹ năng nào trong tiếng Anh?
    Trò chơi tương tác hỗ trợ phát triển toàn diện bốn kỹ năng nghe, nói, đọc, viết, trong đó tập trung nhiều vào kỹ năng nghe và nói cho học sinh lớp 1.

  3. Làm thế nào để tổ chức trò chơi tương tác hiệu quả trong lớp đông học sinh?
    Cần chia nhóm nhỏ, sử dụng thiết bị hỗ trợ, chuẩn bị kỹ lưỡng giáo án và quy trình tổ chức, đồng thời giáo viên phải linh hoạt điều chỉnh hoạt động phù hợp với điều kiện thực tế.

  4. Có những loại trò chơi tương tác nào phù hợp với học sinh lớp 1?
    Các trò chơi như “Pass the ball” (Chuyền bóng), “Music chairs” (Ghế thủ trưởng), “Simon says” (Simon nói) rất phù hợp vì vừa vui nhộn vừa giúp luyện tập kỹ năng nghe – nói.

  5. Làm sao đánh giá hiệu quả của việc dạy học qua trò chơi tương tác?
    Có thể sử dụng bảng đánh giá kỹ năng nghe – nói, quan sát thái độ và sự tham gia của học sinh, so sánh điểm số giữa lớp áp dụng và không áp dụng phương pháp này.

Kết luận

  • Vận dụng trò chơi tương tác trong dạy học tiếng Anh lớp 1 tại Trường Tiểu học Hiệp Bình Phước đã nâng cao hiệu quả phát triển kỹ năng nghe và nói cho học sinh, với mức tăng điểm trung bình kỹ năng nói khoảng 25%.
  • Phương pháp này tạo môi trường học tập tích cực, giúp học sinh hứng thú và chủ động tham gia các hoạt động học tập.
  • Khó khăn chính là sĩ số lớp đông và thiếu thiết bị hỗ trợ, cần có sự đầu tư và hỗ trợ từ nhà trường và các cấp quản lý.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực giáo viên, trang bị thiết bị và xây dựng giáo án mẫu để nhân rộng mô hình.
  • Tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi áp dụng và ứng dụng công nghệ trong tổ chức trò chơi tương tác nhằm nâng cao chất lượng dạy học tiếng Anh tiểu học.

Mời các nhà giáo dục, cán bộ quản lý và phụ huynh cùng đồng hành, áp dụng và phát triển phương pháp dạy học qua trò chơi tương tác để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục ngoại ngữ cho thế hệ trẻ.