Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và sự phát triển nhanh chóng của ngành hàng không, nguồn nhân lực chất lượng cao đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh của các hãng hàng không. Trung tâm Huấn luyện bay - Vietnam Airlines, với chức năng đào tạo tiếp viên hàng không (TVHK), là một trong những đơn vị trọng yếu đảm bảo cung cấp nguồn nhân lực chuyên nghiệp, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường. Từ năm 2015 đến 2021, số lượng tiếp viên được đào tạo tại Trung tâm tăng từ 430 lên 646 người, trong đó tỷ lệ tiếp viên được đào tạo đúng yêu cầu cũng tăng từ 73,2% lên 81,5%, cho thấy sự chú trọng trong công tác đào tạo. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác đào tạo tiếp viên hàng không tại Trung tâm, tập trung vào giai đoạn 2019-2021, với phạm vi nghiên cứu tại Trung tâm Huấn luyện bay - Vietnam Airlines. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, góp phần phát triển bền vững ngành hàng không Việt Nam, đồng thời hỗ trợ Trung tâm hoàn thiện quy trình đào tạo, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế và yêu cầu phát triển của hãng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản trị nhân lực và đào tạo nguồn nhân lực trong doanh nghiệp, tập trung vào ba khái niệm chính: đào tạo, tiếp viên hàng không và quy trình đào tạo. Đào tạo được hiểu là quá trình trang bị kiến thức, kỹ năng và năng lực cho người học theo tiêu chuẩn nhất định, khác biệt với bồi dưỡng là quá trình nâng cao năng lực đã có. Tiếp viên hàng không là lực lượng phục vụ hành khách trên các chuyến bay, đòi hỏi kiến thức chuyên môn, kỹ năng giao tiếp, sơ cứu và an toàn bay. Quy trình đào tạo tiếp viên bao gồm xác định nhu cầu, mục tiêu đào tạo, xây dựng chương trình, lựa chọn giáo viên, dự tính chi phí và đánh giá sau đào tạo. Ngoài ra, luận văn tham khảo mô hình đánh giá hiệu quả đào tạo của Kirkpatrick với bốn cấp độ: phản ứng, kết quả học tập, ứng dụng và kết quả kinh doanh. Các nhân tố ảnh hưởng đến đào tạo được phân tích theo hai nhóm: nhân tố bên trong (nguồn nhân lực, cán bộ giảng dạy, khả năng người học) và nhân tố bên ngoài (kỹ thuật công nghệ, thực trạng kinh tế).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa thu thập dữ liệu thứ cấp và sơ cấp. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo, số liệu thống kê của Trung tâm Huấn luyện bay - Vietnam Airlines giai đoạn 2019-2021, các văn bản quy phạm nội bộ và tài liệu nghiên cứu liên quan. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát bằng bảng hỏi với 150 tiếp viên hàng không đã trải qua đào tạo tại Trung tâm vào tháng 12 năm 2021. Cỡ mẫu được lựa chọn đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy cao. Phân tích dữ liệu sử dụng các công cụ thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ phần trăm và phân tích định tính nhằm làm rõ thực trạng, đánh giá hiệu quả và đề xuất giải pháp. Quá trình nghiên cứu được thực hiện theo timeline từ năm 2019 đến 2021, tập trung vào phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác đào tạo.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng số lượng tiếp viên được đào tạo đúng yêu cầu: Từ năm 2016 đến 2021, số lượng tiếp viên được đào tạo tăng từ 430 lên 646 người, trong đó tỷ lệ đào tạo đúng yêu cầu tăng từ 73,2% lên 81,5%. Điều này phản ánh sự cải thiện trong việc xác định nhu cầu và tổ chức đào tạo tại Trung tâm.

  2. Nhu cầu đào tạo đa dạng và tăng cao: Nhu cầu đào tạo ban đầu chiếm tỷ trọng lớn nhất, với khoảng 326 người năm 2021, tiếp theo là đào tạo năng định với 176 người. Đào tạo phục hồi tăng đột biến năm 2020 do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, với 121 người cần phục hồi kỹ năng. Nhu cầu đào tạo định kỳ và các kỹ năng khác cũng được duy trì ổn định.

  3. Chất lượng cơ sở vật chất và đội ngũ giảng viên: Trung tâm được trang bị hệ thống phòng học hiện đại, buồng lái mô phỏng Airbus A321, A350 và Boeing 787, cùng các thiết bị huấn luyện chuyên dụng. Đội ngũ giáo viên gồm cả nội bộ và bên ngoài có trình độ chuyên môn cao, kinh nghiệm thực tiễn, góp phần nâng cao hiệu quả đào tạo.

  4. Đánh giá sau đào tạo tích cực: Qua khảo sát 150 tiếp viên, phần lớn đánh giá cao chương trình đào tạo về kiến thức chuyên môn, kỹ năng giao tiếp, an toàn bay và sơ cứu. Tuy nhiên, vẫn còn một số ý kiến phản ánh cần cải tiến phương pháp đào tạo và tăng cường thực hành thực tế.

Thảo luận kết quả

Sự tăng trưởng về số lượng và chất lượng đào tạo tiếp viên tại Trung tâm Huấn luyện bay - Vietnam Airlines phản ánh sự đầu tư bài bản và chiến lược phát triển nguồn nhân lực của Tổng công ty. Việc xác định nhu cầu đào tạo dựa trên yêu cầu thực tế của các đơn vị và tiếp viên giúp nâng cao tính phù hợp và hiệu quả của các khóa học. So với một số nghiên cứu trong ngành hàng không và quản trị nhân lực, kết quả này tương đồng với xu hướng chú trọng đào tạo chuyên sâu và cập nhật kiến thức mới nhằm đáp ứng yêu cầu cạnh tranh toàn cầu.

Cơ sở vật chất hiện đại và đội ngũ giảng viên chất lượng cao là nhân tố then chốt tạo nên thành công trong đào tạo, đồng thời giúp học viên dễ dàng áp dụng kiến thức vào thực tế công việc. Tuy nhiên, việc đánh giá sau đào tạo cho thấy cần tiếp tục đổi mới phương pháp giảng dạy, tăng cường thực hành mô phỏng và ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao trải nghiệm học tập.

Biểu đồ thể hiện tỷ lệ tiếp viên được đào tạo đúng yêu cầu qua các năm sẽ minh họa rõ xu hướng cải thiện chất lượng đào tạo. Bảng phân tích nhu cầu đào tạo theo từng loại hình cũng giúp nhận diện các ưu tiên trong kế hoạch đào tạo tương lai.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện kế hoạch đào tạo: Xác định rõ mục tiêu đào tạo theo từng nhóm tiếp viên, cập nhật thường xuyên dựa trên nhu cầu thực tế và xu hướng phát triển ngành hàng không. Thời gian thực hiện: hàng năm. Chủ thể: Ban lãnh đạo Trung tâm phối hợp với các phòng ban liên quan.

  2. Đổi mới phương pháp đào tạo: Kết hợp lý thuyết với thực hành mô phỏng, ứng dụng công nghệ số và đào tạo trực tuyến để tăng tính tương tác và hiệu quả học tập. Thời gian thực hiện: 2023-2025. Chủ thể: Phòng Đào tạo và Khoa Huấn luyện Khai thác Bay.

  3. Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên: Tổ chức các khóa bồi dưỡng chuyên môn, kỹ năng sư phạm và cập nhật kiến thức mới cho giáo viên, đồng thời thu hút chuyên gia bên ngoài có kinh nghiệm thực tiễn. Thời gian thực hiện: liên tục. Chủ thể: Ban Giám đốc và Phòng Đào tạo.

  4. Tăng cường đánh giá và phản hồi sau đào tạo: Xây dựng hệ thống đánh giá đa chiều, bao gồm phản hồi của học viên, giám sát thực tế và đánh giá hiệu quả công việc sau đào tạo để điều chỉnh chương trình phù hợp. Thời gian thực hiện: từ 2023. Chủ thể: Phòng An toàn - Chất lượng phối hợp Phòng Đào tạo.

  5. Quản lý chi phí đào tạo hiệu quả: Xây dựng cơ chế quản lý chi phí minh bạch, hợp lý, ưu tiên đầu tư vào các chương trình đào tạo trọng điểm và công nghệ hỗ trợ đào tạo. Thời gian thực hiện: 2023-2024. Chủ thể: Phòng Kế toán - Hành chính và Ban Giám đốc.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý Trung tâm Huấn luyện bay - Vietnam Airlines: Giúp hiểu rõ thực trạng, các yếu tố ảnh hưởng và giải pháp nâng cao hiệu quả đào tạo tiếp viên hàng không, từ đó xây dựng chiến lược phát triển nguồn nhân lực phù hợp.

  2. Nhà quản trị nhân sự trong ngành hàng không: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý đào tạo nguồn nhân lực chuyên ngành, hỗ trợ thiết kế chương trình đào tạo và đánh giá hiệu quả.

  3. Giảng viên và cán bộ đào tạo: Nắm bắt các phương pháp đào tạo hiện đại, quy trình tổ chức và các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo, từ đó nâng cao kỹ năng giảng dạy và quản lý đào tạo.

  4. Sinh viên, nghiên cứu sinh chuyên ngành quản trị nhân lực và hàng không: Là tài liệu tham khảo quý giá để nghiên cứu sâu về đào tạo nguồn nhân lực trong ngành hàng không, đồng thời áp dụng vào các đề tài nghiên cứu liên quan.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao đào tạo tiếp viên hàng không lại quan trọng đối với Vietnam Airlines?
    Đào tạo giúp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đảm bảo tiếp viên có kiến thức, kỹ năng và thái độ phù hợp, góp phần nâng cao dịch vụ và an toàn bay, từ đó tạo lợi thế cạnh tranh cho hãng.

  2. Phương pháp đào tạo nào được áp dụng tại Trung tâm Huấn luyện bay?
    Trung tâm kết hợp học lý thuyết trên lớp với thực hành mô phỏng, hội thảo, thảo luận và ứng dụng công nghệ thông tin, giúp học viên tiếp thu hiệu quả và thực hành sát với thực tế.

  3. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả đào tạo tiếp viên?
    Hiệu quả được đánh giá qua bốn cấp độ: phản ứng của học viên, kết quả học tập, khả năng ứng dụng kiến thức vào công việc và ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh, sử dụng các công cụ như khảo sát, quan sát và phỏng vấn.

  4. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo tiếp viên?
    Bao gồm nhân tố bên trong như năng lực người học, đội ngũ giảng viên, nguồn nhân lực; và nhân tố bên ngoài như công nghệ, điều kiện kinh tế, quy định pháp luật và môi trường cạnh tranh.

  5. Giải pháp nào giúp nâng cao hiệu quả đào tạo tiếp viên hàng không?
    Hoàn thiện kế hoạch đào tạo, đổi mới phương pháp giảng dạy, nâng cao chất lượng giảng viên, tăng cường đánh giá sau đào tạo và quản lý chi phí hiệu quả là những giải pháp thiết thực được đề xuất.

Kết luận

  • Đào tạo tiếp viên hàng không tại Trung tâm Huấn luyện bay - Vietnam Airlines đã có sự phát triển tích cực về số lượng và chất lượng trong giai đoạn 2015-2021.
  • Nhu cầu đào tạo đa dạng, tập trung vào đào tạo ban đầu và năng định, phản ánh sự phát triển của ngành hàng không và yêu cầu nâng cao trình độ chuyên môn.
  • Cơ sở vật chất hiện đại và đội ngũ giảng viên chất lượng cao là nền tảng quan trọng đảm bảo hiệu quả đào tạo.
  • Các giải pháp hoàn thiện công tác đào tạo tập trung vào kế hoạch, phương pháp, đội ngũ giảng viên, đánh giá và quản lý chi phí nhằm nâng cao chất lượng đào tạo.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để Trung tâm Huấn luyện bay tiếp tục phát triển công tác đào tạo, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của Vietnam Airlines trong khu vực và quốc tế.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo Trung tâm cần triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá hiệu quả đào tạo để điều chỉnh kịp thời, đảm bảo đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của ngành hàng không Việt Nam.