Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt và sự phát triển nhanh chóng của khoa học công nghệ, việc đào tạo nhân lực trở thành yếu tố sống còn đối với các tổ chức, đặc biệt là ngân hàng thương mại. Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex (PG Bank) đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển, từ khi thành lập năm 1993 với vốn điều lệ ban đầu 700 triệu đồng đến nay đã mở rộng mạng lưới với 17 chi nhánh và 63 phòng giao dịch trên toàn quốc. Tuy nhiên, sau khi Tập đoàn Petrolimex thoái vốn vào tháng 4/2022, PG Bank chuyển hướng tập trung vào khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ, đặc biệt tại Hà Nội với 3 chi nhánh và 6 phòng giao dịch.
Thực tế cho thấy, nhân lực tại Khối khách hàng doanh nghiệp (KHDN) của PG Bank chưa đáp ứng được yêu cầu công việc do phần lớn nhân sự thiếu kinh nghiệm trong lĩnh vực này. Công tác đào tạo hiện còn nhiều hạn chế như chưa xây dựng kế hoạch đào tạo bài bản, chưa đánh giá nhu cầu đào tạo một cách chính thức và thiếu sự quan tâm đánh giá kỹ năng từ các quản lý trực tiếp.
Mục tiêu nghiên cứu nhằm đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác đào tạo nhân lực tại Khối KHDN PG Bank, giúp nâng cao chất lượng nhân lực, đáp ứng yêu cầu công việc và tăng sức cạnh tranh trên thị trường. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại Khối KHDN PG Bank trên địa bàn Hà Nội trong giai đoạn 2018-2022, với kế hoạch đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2023-2030. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của PG Bank, đồng thời góp phần phát triển nguồn nhân lực ngân hàng thương mại tại Việt Nam.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình về đào tạo nhân lực trong ngân hàng thương mại, tập trung vào ba khái niệm chính:
- Đào tạo nhân lực: Quá trình nâng cao kiến thức, kỹ năng và phẩm chất của người lao động nhằm đáp ứng yêu cầu công việc hiện tại và tương lai. Đào tạo bao gồm đào tạo chuyên môn - nghiệp vụ, đào tạo quản lý và đào tạo tin học - ngoại ngữ.
- Phương pháp đào tạo: Bao gồm đào tạo trong công việc (đào tạo theo chỉ dẫn, kèm cặp, luân chuyển công việc) và đào tạo ngoài công việc (trò chơi kinh doanh, hội nghị, mô hình hóa hành vi, đào tạo tại trường, đào tạo từ xa).
- Quy trình đào tạo nhân lực: Gồm các bước xác định nhu cầu và mục tiêu đào tạo, lập kế hoạch đào tạo, thực hiện đào tạo, đánh giá kết quả và bố trí sử dụng nhân lực sau đào tạo.
Ngoài ra, luận văn phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến đào tạo nhân lực như mục tiêu chiến lược của ngân hàng, quan điểm lãnh đạo, đặc điểm hoạt động kinh doanh, nguồn kinh phí, môi trường pháp lý và văn hóa tổ chức.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng kết hợp dữ liệu thứ cấp và sơ cấp:
- Dữ liệu thứ cấp: Thu thập từ tài liệu nội bộ ngân hàng, báo cáo tài chính, báo cáo thường niên, tài liệu đào tạo, các nghiên cứu và báo cáo ngành ngân hàng trong nước và quốc tế.
- Dữ liệu sơ cấp: Thu thập qua khảo sát bằng bảng hỏi và phỏng vấn sâu với 100 cán bộ nhân viên Khối KHDN PG Bank tại Hà Nội, bao gồm 5 trưởng phòng, 6 phó phòng và 89 chuyên viên. Mẫu được chọn ngẫu nhiên với sai số 10%, đảm bảo độ tin cậy cao.
Phân tích dữ liệu sử dụng các phương pháp thống kê mô tả, so sánh, tổng hợp và phân tích định tính từ các cuộc phỏng vấn. Thời gian thu thập dữ liệu sơ cấp diễn ra từ tháng 1/2023. Quy trình nghiên cứu gồm 6 bước từ khảo sát thực trạng đến đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác đào tạo.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Nhu cầu đào tạo chưa được đánh giá bài bản: Khối KHDN chưa xây dựng kế hoạch đào tạo dựa trên phân tích nhu cầu chính thức mà chủ yếu dựa vào chiến lược chung của ngân hàng. Việc đánh giá nhu cầu đào tạo chỉ thực hiện khi phát sinh, dẫn đến thiếu sự phù hợp giữa nội dung đào tạo và yêu cầu công việc.
Nội dung đào tạo tập trung chưa đồng đều: Đào tạo chuyên môn - nghiệp vụ chiếm tỷ lệ lớn, trong khi đào tạo quản lý và tin học - ngoại ngữ còn hạn chế. Khoảng 70% nhân viên cho biết nội dung đào tạo chưa đáp ứng đầy đủ kỹ năng cần thiết cho công việc hiện tại.
Phương pháp đào tạo chủ yếu là đào tạo ngoài công việc: PG Bank sử dụng nhiều hình thức đào tạo ngoài công việc như hội thảo, lớp học tập trung, tuy nhiên đào tạo trong công việc như kèm cặp, luân chuyển còn ít được áp dụng. Điều này làm giảm khả năng áp dụng kiến thức vào thực tế.
Hiệu quả đào tạo chưa được đánh giá đầy đủ: Chỉ có khoảng 40% nhân viên được đánh giá kết quả sau đào tạo, chủ yếu dựa trên phản hồi chủ quan. Việc thiếu hệ thống đánh giá khoa học khiến ngân hàng khó đo lường chính xác tác động của đào tạo đến năng suất lao động và hiệu quả kinh doanh.
Thảo luận kết quả
Nguyên nhân chính của các hạn chế trên xuất phát từ việc thiếu một hệ thống quản lý đào tạo nhân lực bài bản, chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban trong việc xác định nhu cầu và xây dựng kế hoạch đào tạo. So với các ngân hàng lớn như Techcombank, Vietcombank và ACB, PG Bank còn thiếu sự đầu tư về công nghệ đào tạo và hệ thống đánh giá hiệu quả đào tạo.
Biểu đồ so sánh tỷ lệ nhân viên được đào tạo theo từng nội dung và phương pháp tại PG Bank và các ngân hàng tham khảo cho thấy PG Bank thấp hơn khoảng 20-30% ở các mảng đào tạo quản lý và đào tạo trong công việc. Bảng đánh giá mức độ hài lòng về công tác đào tạo cũng phản ánh sự chưa đồng đều trong chất lượng và tính ứng dụng của các chương trình đào tạo.
Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng kế hoạch đào tạo dựa trên phân tích nhu cầu chính thức, áp dụng đa dạng phương pháp đào tạo và thiết lập hệ thống đánh giá hiệu quả toàn diện. Điều này không chỉ nâng cao năng lực nhân viên mà còn góp phần tăng năng suất lao động bình quân, cải thiện kết quả kinh doanh của Khối KHDN.
Đề xuất và khuyến nghị
Xây dựng hệ thống đánh giá nhu cầu đào tạo bài bản
- Thực hiện phân tích tổ chức, công việc và nhân viên định kỳ hàng năm.
- Áp dụng công cụ khảo sát và phỏng vấn chuyên sâu để xác định kỹ năng thiếu hụt.
- Chủ thể thực hiện: Phòng Nhân sự phối hợp Khối KHDN.
- Thời gian: Triển khai từ quý 2/2024.
Đa dạng hóa nội dung và phương pháp đào tạo
- Tăng cường đào tạo quản lý và kỹ năng mềm, tin học - ngoại ngữ.
- Kết hợp đào tạo trong công việc như kèm cặp, luân chuyển vị trí để nâng cao kỹ năng thực tế.
- Chủ thể thực hiện: Ban Đào tạo phối hợp các phòng ban.
- Thời gian: Áp dụng từ năm 2024, đánh giá hiệu quả sau 12 tháng.
Xây dựng hệ thống đánh giá hiệu quả đào tạo toàn diện
- Thiết lập các chỉ tiêu đánh giá theo bốn cấp độ: phản ứng, kiến thức, hành vi và kết quả công việc.
- Sử dụng phần mềm quản lý đào tạo để thu thập và phân tích dữ liệu.
- Chủ thể thực hiện: Phòng Nhân sự và Ban Đào tạo.
- Thời gian: Hoàn thiện trong năm 2024.
Tăng cường đầu tư nguồn lực và công nghệ đào tạo
- Đầu tư hệ thống E-learning, học liệu số và các công cụ hỗ trợ đào tạo từ xa.
- Hợp tác với các tổ chức đào tạo uy tín để nâng cao chất lượng giảng viên và chương trình.
- Chủ thể thực hiện: Ban Lãnh đạo và Phòng Đào tạo.
- Thời gian: Triển khai giai đoạn 2024-2025.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Ban lãnh đạo ngân hàng
- Lợi ích: Hiểu rõ thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo nhân lực, từ đó xây dựng chiến lược phát triển nguồn nhân lực phù hợp.
- Use case: Xây dựng kế hoạch đào tạo dài hạn, nâng cao năng lực cạnh tranh.
Phòng nhân sự và đào tạo
- Lợi ích: Có cơ sở khoa học để thiết kế chương trình đào tạo, đánh giá nhu cầu và hiệu quả đào tạo một cách bài bản.
- Use case: Tối ưu hóa quy trình đào tạo, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực.
Các chuyên viên quản lý Khối khách hàng doanh nghiệp
- Lợi ích: Nắm bắt các kỹ năng quản lý và nghiệp vụ cần thiết, đồng thời hiểu rõ vai trò của đào tạo trong phát triển bản thân và đội nhóm.
- Use case: Tham gia các chương trình đào tạo phù hợp, áp dụng kiến thức vào công việc.
Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh, tài chính ngân hàng
- Lợi ích: Tham khảo mô hình nghiên cứu thực tiễn, phương pháp phân tích và các giải pháp ứng dụng trong lĩnh vực đào tạo nhân lực ngân hàng.
- Use case: Phát triển đề tài nghiên cứu, luận văn liên quan đến quản trị nguồn nhân lực.
Câu hỏi thường gặp
Tại sao đào tạo nhân lực lại quan trọng đối với ngân hàng thương mại?
Đào tạo giúp nâng cao kiến thức, kỹ năng và năng suất lao động của nhân viên, từ đó cải thiện hiệu quả kinh doanh và tăng sức cạnh tranh trên thị trường. Ví dụ, nhân viên được đào tạo bài bản sẽ giảm thiểu sai sót trong nghiệp vụ tín dụng, góp phần tăng lợi nhuận cho ngân hàng.Phương pháp đào tạo nào hiệu quả nhất trong ngân hàng?
Kết hợp đào tạo trong công việc và ngoài công việc được đánh giá là hiệu quả nhất. Đào tạo trong công việc giúp nhân viên áp dụng kiến thức ngay vào thực tế, còn đào tạo ngoài công việc cung cấp kiến thức chuyên sâu và kỹ năng mềm. Nhiều ngân hàng lớn áp dụng mô hình này để nâng cao chất lượng đào tạo.Làm thế nào để xác định nhu cầu đào tạo chính xác?
Cần thực hiện phân tích tổ chức, công việc và nhân viên thông qua khảo sát, phỏng vấn và đánh giá hiệu suất làm việc. Việc này giúp loại bỏ các chương trình đào tạo không cần thiết và tập trung vào kỹ năng còn thiếu của nhân viên.Làm sao đánh giá hiệu quả đào tạo sau khi kết thúc khóa học?
Đánh giá có thể thực hiện qua bốn cấp độ: phản ứng của học viên, kiến thức tiếp thu, thay đổi hành vi trong công việc và kết quả kinh doanh. Ví dụ, tăng 20% số lượng hồ sơ tín dụng được xử lý sau đào tạo là chỉ số đánh giá hiệu quả thực tế.Ngân hàng PG Bank cần làm gì để nâng cao công tác đào tạo nhân lực?
PG Bank nên xây dựng kế hoạch đào tạo dựa trên nhu cầu thực tế, đa dạng hóa nội dung và phương pháp đào tạo, áp dụng công nghệ đào tạo hiện đại và thiết lập hệ thống đánh giá hiệu quả toàn diện. Điều này giúp nâng cao năng lực nhân viên và đáp ứng yêu cầu phát triển kinh doanh.
Kết luận
- Đào tạo nhân lực là yếu tố then chốt giúp PG Bank nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh chuyển đổi khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ.
- Thực trạng đào tạo tại Khối KHDN còn nhiều hạn chế về đánh giá nhu cầu, nội dung và phương pháp đào tạo cũng như hệ thống đánh giá hiệu quả.
- Luận văn đã đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm xây dựng hệ thống đào tạo bài bản, đa dạng hóa phương pháp và tăng cường đầu tư công nghệ đào tạo.
- Các giải pháp được kỳ vọng sẽ giúp PG Bank nâng cao chất lượng nhân lực, tăng năng suất lao động và cải thiện kết quả kinh doanh trong giai đoạn 2023-2030.
- Khuyến nghị Ban lãnh đạo và phòng nhân sự PG Bank sớm triển khai các giải pháp để tạo nền tảng phát triển bền vững cho ngân hàng.
Hành động tiếp theo: Đề nghị PG Bank tổ chức hội thảo nội bộ để phổ biến kết quả nghiên cứu và xây dựng kế hoạch triển khai chi tiết các giải pháp đào tạo nhân lực.