Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2020, việc nâng cao chất lượng dịch vụ hành chính công trở thành nhiệm vụ trọng tâm nhằm phục vụ người dân và tổ chức hiệu quả hơn. Tại huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận, dịch vụ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đóng vai trò quan trọng trong quản lý đất đai và đời sống xã hội. Tuy nhiên, theo khảo sát, còn tồn tại nhiều hạn chế như 36,6% hồ sơ trả trễ hẹn, thái độ và năng lực phục vụ của công chức chưa được đánh giá cao. Nghiên cứu này nhằm đánh giá sự hài lòng của người dân về chất lượng dịch vụ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại huyện Hàm Tân, với cỡ mẫu 145 quan sát thu thập trong 2 tháng cuối năm 2021. Mục tiêu cụ thể là xác định các nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng, đánh giá mức độ tác động của từng nhân tố và đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các cơ quan liên quan tại huyện Hàm Tân, dữ liệu thứ cấp từ năm 2018 đến 2020 và dữ liệu sơ cấp khảo sát trực tiếp người dân. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc cải thiện hiệu quả công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, góp phần nâng cao sự hài lòng của người dân, đồng thời hỗ trợ các cơ quan quản lý trong xây dựng chính sách cải cách hành chính.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về chất lượng dịch vụ hành chính công và sự hài lòng của khách hàng. Khái niệm dịch vụ được định nghĩa là quá trình tạo giá trị thỏa mãn nhu cầu khách hàng (Zeithaml và Bitner, 2000). Hành chính công là hoạt động quản lý công vụ của nhà nước nhằm phục vụ lợi ích chung (Bộ Nội vụ, 2006). Dịch vụ hành chính công là dịch vụ do cơ quan nhà nước cung cấp theo quy định pháp luật, không có quyền lựa chọn của công dân (Lê Chi Mai, 2006). Chất lượng dịch vụ được hiểu là sự đánh giá của khách hàng về mức độ đáp ứng mong đợi (Berry & Parasuraman, 1985). Sự hài lòng là trạng thái cảm giác so sánh giữa nhận thức và kỳ vọng (Kotler & Keller, 2006). Thủ tục hành chính được quy định trong Nghị định số 63/2010/NĐ-CP, cơ chế một cửa và một cửa liên thông theo Nghị định số 61/2018/NĐ-CP. Các khái niệm về đất đai được căn cứ theo Luật Đất đai 2013, bao gồm quyền sử dụng đất, đăng ký đất đai, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Nghiên cứu kế thừa 5 nhân tố chính ảnh hưởng đến sự hài lòng: sự tin cậy, thái độ phục vụ, năng lực phục vụ, quy trình thủ tục và cơ sở vật chất.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp định tính và định lượng. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các cơ quan quản lý đất đai huyện Hàm Tân giai đoạn 2018-2020. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát 145 người dân đã sử dụng dịch vụ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại huyện Hàm Tân trong 2 tháng cuối năm 2021, theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện. Thang đo sử dụng thang Likert 5 mức độ, được kiểm định độ tin cậy bằng hệ số Cronbach’s Alpha và phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc nhân tố. Phân tích hồi quy tuyến tính đa biến được áp dụng để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến sự hài lòng. Ngoài ra, kiểm định T-test và ANOVA được sử dụng để phân tích sự khác biệt mức độ hài lòng theo các biến nhân khẩu học. Toàn bộ phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm SPSS 20.0. Quy trình nghiên cứu gồm các bước: xây dựng mô hình và thang đo, khảo sát sơ bộ, kiểm định thang đo, khảo sát chính thức, phân tích dữ liệu và đề xuất hàm ý chính sách.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Mức độ hài lòng chung: Người dân tại huyện Hàm Tân có mức độ hài lòng trung bình khá với dịch vụ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, với tỷ lệ hồ sơ trả trễ hẹn còn khoảng 36,6%. Tỷ lệ hồ sơ giải quyết đúng hạn đạt trên 60% trong các năm 2018-2021.
Các nhân tố ảnh hưởng: Năm nhân tố chính ảnh hưởng đến sự hài lòng được xác định theo thứ tự mức độ tác động giảm dần là: thái độ phục vụ (ảnh hưởng mạnh nhất), sự tin cậy, quy trình thủ tục, năng lực phục vụ và cơ sở vật chất. Ví dụ, thái độ phục vụ được đánh giá tích cực bởi 70% người dân, trong khi cơ sở vật chất chỉ đạt mức hài lòng khoảng 55%.
Đặc điểm nhân khẩu học: Kiểm định T-test và ANOVA cho thấy sự khác biệt về mức độ hài lòng theo giới tính không đáng kể, nhưng có sự khác biệt rõ rệt theo độ tuổi và trình độ học vấn. Nhóm tuổi 31-45 và trình độ đại học có mức độ hài lòng cao hơn các nhóm khác.
Thời gian giải quyết hồ sơ: Thời gian trung bình chờ tiếp nhận hồ sơ là khoảng 15 phút, thời gian trả kết quả trung bình là 7 ngày, tuy nhiên vẫn còn tồn tại các trường hợp hồ sơ kéo dài do thủ tục phức tạp hoặc thiếu hồ sơ.
Thảo luận kết quả
Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trong nước và quốc tế về sự hài lòng dịch vụ hành chính công, trong đó thái độ phục vụ của cán bộ công chức là yếu tố quyết định nhất. Nguyên nhân có thể do thái độ thân thiện, nhiệt tình giúp người dân cảm thấy được tôn trọng và tin tưởng hơn. Sự tin cậy liên quan đến việc thực hiện đúng hẹn và minh bạch thủ tục cũng góp phần nâng cao sự hài lòng. Quy trình thủ tục đơn giản, rõ ràng giúp giảm thiểu thời gian và chi phí cho người dân, từ đó tăng mức độ hài lòng. Năng lực phục vụ phản ánh trình độ chuyên môn và kỹ năng giao tiếp của cán bộ, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng dịch vụ. Cơ sở vật chất tuy có ảnh hưởng thấp hơn nhưng vẫn cần được cải thiện để tạo môi trường làm việc và giao dịch thuận tiện hơn. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ hài lòng theo từng nhân tố và bảng so sánh mức độ hài lòng theo nhóm tuổi, trình độ học vấn để minh họa sự khác biệt.
Đề xuất và khuyến nghị
Nâng cao thái độ phục vụ: Tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng giao tiếp, ứng xử cho cán bộ công chức trong Bộ phận Tiếp nhận và trả kết quả huyện Hàm Tân nhằm cải thiện thái độ phục vụ, hướng tới mục tiêu tăng tỷ lệ hài lòng lên trên 80% trong vòng 12 tháng.
Tăng cường sự tin cậy: Xây dựng hệ thống quản lý hồ sơ điện tử minh bạch, công khai tiến độ xử lý hồ sơ để người dân dễ dàng theo dõi, giảm thiểu hồ sơ trễ hẹn xuống dưới 10% trong 1 năm tới. Chủ thể thực hiện là Phòng Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai.
Đơn giản hóa quy trình thủ tục: Rà soát, tinh giản các bước thủ tục hành chính, loại bỏ các yêu cầu không cần thiết, đồng thời tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn người dân về quy trình qua các kênh trực tuyến và trực tiếp. Mục tiêu giảm thời gian giải quyết hồ sơ trung bình xuống còn 5 ngày trong 18 tháng.
Nâng cao năng lực phục vụ: Đào tạo chuyên môn, cập nhật kiến thức pháp luật đất đai cho cán bộ, đồng thời áp dụng công nghệ thông tin hỗ trợ xử lý hồ sơ nhanh chóng, chính xác. Chủ thể thực hiện là UBND huyện và các cơ quan liên quan, với kế hoạch triển khai trong 2 năm.
Cải thiện cơ sở vật chất: Đầu tư trang thiết bị hiện đại, mở rộng không gian tiếp nhận và trả kết quả, tạo môi trường thân thiện, thuận tiện cho người dân khi giao dịch. Mục tiêu hoàn thành trong vòng 24 tháng.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Cán bộ quản lý nhà nước về đất đai: Giúp hiểu rõ các nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của người dân, từ đó xây dựng chính sách và cải tiến quy trình phù hợp.
Nhân viên Bộ phận Tiếp nhận và trả kết quả: Nắm bắt các yếu tố tác động đến chất lượng phục vụ để nâng cao kỹ năng giao tiếp, thái độ phục vụ và năng lực chuyên môn.
Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị công, kinh tế: Cung cấp cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu thực tiễn về đánh giá chất lượng dịch vụ hành chính công.
Các tổ chức, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực đất đai: Hiểu rõ quy trình, thủ tục và các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của khách hàng để cải thiện dịch vụ và hợp tác hiệu quả với cơ quan nhà nước.
Câu hỏi thường gặp
Tại sao thái độ phục vụ lại quan trọng nhất trong các nhân tố ảnh hưởng?
Thái độ phục vụ thể hiện cách cán bộ giao tiếp, hỗ trợ người dân, tạo cảm giác được tôn trọng và tin tưởng. Nghiên cứu cho thấy thái độ tích cực làm tăng sự hài lòng lên mức cao nhất, ví dụ như 70% người dân đánh giá tốt thái độ phục vụ.Làm thế nào để giảm tỷ lệ hồ sơ trả trễ hẹn?
Cần áp dụng hệ thống quản lý hồ sơ điện tử minh bạch, công khai tiến độ xử lý, đồng thời đơn giản hóa thủ tục và nâng cao năng lực cán bộ để xử lý hồ sơ nhanh chóng, giảm tỷ lệ trễ hẹn từ 36,6% xuống dưới 10%.Phương pháp chọn mẫu thuận tiện có ảnh hưởng gì đến kết quả nghiên cứu?
Phương pháp này thuận tiện trong điều kiện khảo sát thực tế nhưng có thể hạn chế tính đại diện của mẫu. Tuy nhiên, với cỡ mẫu 145 quan sát, nghiên cứu vẫn đảm bảo độ tin cậy phù hợp cho phân tích nhân tố và hồi quy.Có sự khác biệt về mức độ hài lòng theo nhóm tuổi và trình độ học vấn không?
Có. Nhóm tuổi 31-45 và người có trình độ đại học có mức độ hài lòng cao hơn, do họ có hiểu biết tốt hơn về quy trình và quyền lợi, đồng thời dễ dàng tiếp cận thông tin dịch vụ.Cơ sở vật chất ảnh hưởng như thế nào đến sự hài lòng?
Mặc dù ảnh hưởng thấp hơn các nhân tố khác, cơ sở vật chất như không gian tiếp nhận, trang thiết bị hiện đại tạo môi trường thuận tiện, góp phần nâng cao trải nghiệm người dân khi sử dụng dịch vụ.
Kết luận
- Nghiên cứu đã xác định 5 nhân tố chính ảnh hưởng đến sự hài lòng của người dân về dịch vụ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại huyện Hàm Tân: thái độ phục vụ, sự tin cậy, quy trình thủ tục, năng lực phục vụ và cơ sở vật chất.
- Thái độ phục vụ của cán bộ công chức là nhân tố có tác động mạnh nhất đến sự hài lòng.
- Tỷ lệ hồ sơ trả trễ hẹn còn cao, khoảng 36,6%, cho thấy cần cải thiện quy trình và năng lực xử lý hồ sơ.
- Đặc điểm nhân khẩu học như độ tuổi và trình độ học vấn ảnh hưởng đến mức độ hài lòng của người dân.
- Các giải pháp đề xuất tập trung vào nâng cao thái độ phục vụ, tăng cường sự tin cậy, đơn giản hóa thủ tục, nâng cao năng lực cán bộ và cải thiện cơ sở vật chất, với lộ trình thực hiện từ 12 đến 24 tháng.
Next steps: Triển khai các giải pháp cải tiến, theo dõi và đánh giá định kỳ mức độ hài lòng người dân, mở rộng nghiên cứu sang các huyện khác để so sánh và hoàn thiện chính sách.
Call to action: Các cơ quan quản lý và cán bộ liên quan cần phối hợp chặt chẽ để thực hiện các đề xuất nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ, góp phần xây dựng nền hành chính công minh bạch, hiệu quả và thân thiện với người dân.