Đánh Giá Năng Lực Cạnh Tranh Của Doanh Nghiệp Trong Lĩnh Vực Xây Dựng

Theo Aldington Report (1985), doanh nghiệp có năng lực cạnh tranh là doanh nghiệp có thể sản xuất sản phẩm và dịch vụ với chất lượng vượt trội và giá cả thấp hơn đối thủ. Năng lực cạnh tranh đồng nghĩa với lợi ích lâu dài và khả năng bảo đảm thu nhập. Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp là sự thể hiện thực lực và lợi thế của doanh nghiệp so với đối thủ cạnh tranh trong việc thỏa mãn tốt nhất các đòi hỏi của khách hàng để thu lợi nhuận càng cao, bằng việc khai thác, sử dụng thực lực và lợi thế bên trong, bên ngoài nhằm tạo ra những sản phẩm, dịch vụ hấp dẫn người tiêu dùng để tồn tại và phát triển, thu được lợi nhuận ngày càng cao và cải tiến vị trí so với các đối thủ cạnh tranh trên thị trường.

Trong bối cảnh Việt Nam, số lượng doanh nghiệp xây dựng giải thể và thành lập mới rất nhiều. Một trong các nguyên nhân là sức cạnh tranh thấp, hệ thống luật pháp, cơ chế chính sách chưa hợp lý. Việc đánh giá năng lực doanh nghiệp còn mang tính hình thức, phiến diện và ẩn tàng nhiều bất cập. Hệ thống pháp lý chưa đưa ra được phương pháp đánh giá năng lực cạnh tranh một cách khoa học, minh bạch và độc lập. Nên việc lựa chọn doanh nghiệp cung cấp sản phẩm xây dựng chưa thể hiện được tính cạnh tranh, sản phẩm xây dựng chất lượng chưa đảm bảo yêu cầu của xã hội gây lãng phí, thất thoát, làm chậm quá trình phát triển của đất nước.

Các công cụ cạnh tranh của doanh nghiệp xây dựng bao gồm: giá cả, chất lượng công trình, tiến độ thi công, uy tín doanh nghiệp, công nghệ xây dựng, nguồn nhân lực, vốn đầu tư, quản trị rủi ro, môi trường kinh doanh, đối thủ cạnh tranh, khách hàng mục tiêu. Chiến lược cạnh tranh cũng là một công cụ quan trọng. Các doanh nghiệp cần phân tích SWOT, ma trận BCG, mô hình 5 lực lượng Porter để xây dựng chiến lược cạnh tranh hiệu quả. Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng cũng ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh.

Các yếu tố bên trong bao gồm: năng lực tài chính, chất lượng công trình, tiến độ thi công, uy tín doanh nghiệp, công nghệ xây dựng, nguồn nhân lực. Năng lực tài chính đảm bảo khả năng đầu tư và duy trì hoạt động. Chất lượng công trình tạo dựng uy tín và thu hút khách hàng. Tiến độ thi công đảm bảo cam kết và tăng hiệu quả. Uy tín doanh nghiệp tạo dựng niềm tin và lợi thế cạnh tranh. Công nghệ xây dựng nâng cao năng suất và giảm chi phí. Nguồn nhân lực chất lượng cao đảm bảo hiệu quả và sáng tạo.

Các yếu tố bên ngoài bao gồm: môi trường kinh doanh, đối thủ cạnh tranh, khách hàng mục tiêu, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, xu hướng phát triển ngành. Môi trường kinh doanh ổn định tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động. Đối thủ cạnh tranh tạo áp lực và động lực cải tiến. Khách hàng mục tiêu xác định nhu cầu và định hướng phát triển. Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tạo lợi thế và cơ hội. Xu hướng phát triển ngành định hướng đầu tư và đổi mới.

Phân tích SWOT (Điểm mạnh, Điểm yếu, Cơ hội, Thách thức) là công cụ quan trọng để đánh giá năng lực cạnh tranh. Điểm mạnh và điểm yếu là yếu tố bên trong doanh nghiệp. Cơ hội và thách thức là yếu tố bên ngoài. Phân tích SWOT giúp doanh nghiệp xác định lợi thế cạnh tranh và xây dựng chiến lược cạnh tranh phù hợp. Doanh nghiệp cần tận dụng điểm mạnh, khắc phục điểm yếu, nắm bắt cơ hội và đối phó với thách thức.

Phương pháp điểm tổng hợp là phương pháp đánh giá năng lực cạnh tranh dựa trên việc chấm điểm các tiêu chí. Các tiêu chí được chia thành nhóm và có trọng số khác nhau. Điểm tổng hợp được tính bằng tổng điểm của các tiêu chí nhân với trọng số tương ứng. Phương pháp này đơn giản, dễ thực hiện và cho kết quả định lượng. Tuy nhiên, việc xác định trọng số có thể chủ quan và ảnh hưởng đến kết quả đánh giá.

Phương pháp kinh nghiệm thực hiện là phương pháp đánh giá năng lực cạnh tranh dựa trên kinh nghiệm thực hiện các dự án. Các tiêu chí được đánh giá dựa trên số lượng, quy mô, độ phức tạp của các dự án đã thực hiện. Phương pháp này phù hợp với các doanh nghiệp xây dựng có nhiều kinh nghiệm. Tuy nhiên, phương pháp này có thể bỏ qua các yếu tố khác như năng lực tài chính, công nghệ xây dựng.

Phương pháp phân tích chỉ số tài chính là phương pháp đánh giá năng lực cạnh tranh dựa trên các chỉ số tài chính. Các chỉ số tài chính được sử dụng để đánh giá khả năng sinh lời, khả năng thanh toán, khả năng quản lý nợ. Phương pháp này cho kết quả khách quan và dễ so sánh. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ phản ánh khía cạnh tài chính và bỏ qua các yếu tố khác như uy tín doanh nghiệp, chất lượng công trình.

Ví dụ, có thể áp dụng phương pháp điểm tổng hợp để đánh giá năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp xây dựng trong một khu vực. Các tiêu chí có thể bao gồm: năng lực tài chính, chất lượng công trình, tiến độ thi công, uy tín doanh nghiệp, công nghệ xây dựng, nguồn nhân lực. Trọng số của các tiêu chí được xác định dựa trên ý kiến của các chuyên gia. Kết quả đánh giá giúp các doanh nghiệp so sánh vị thế và xác định điểm cần cải thiện.

Ví dụ, có thể áp dụng phương pháp kinh nghiệm thực hiện để đánh giá năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp xây dựng trong lĩnh vực xây dựng cầu đường. Các tiêu chí có thể bao gồm: số lượng dự án đã thực hiện, quy mô dự án, độ phức tạp của dự án, kinh nghiệm thi công các loại cầu đường khác nhau. Kết quả đánh giá giúp các chủ đầu tư lựa chọn nhà thầu có kinh nghiệm và năng lực phù hợp.

Sau khi đánh giá năng lực cạnh tranh, cần phân tích kết quả để xác định điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức. Phân tích kết quả giúp doanh nghiệp xây dựng chiến lược cạnh tranh phù hợp. Ví dụ, nếu doanh nghiệp có điểm mạnh về công nghệ xây dựng, có thể tập trung vào các dự án đòi hỏi công nghệ cao. Nếu doanh nghiệp có điểm yếu về năng lực tài chính, cần tìm kiếm nguồn vốn đầu tư hoặc hợp tác với các đối tác.

Nâng cao năng lực tài chính là yếu tố quan trọng để nâng cao năng lực cạnh tranh. Các giải pháp bao gồm: tăng vốn chủ sở hữu, huy động vốn từ các nguồn khác, quản lý dòng tiền hiệu quả, giảm chi phí hoạt động. Doanh nghiệp cần xây dựng kế hoạch tài chính dài hạn và quản lý rủi ro tài chính hiệu quả.

Đổi mới công nghệ xây dựng giúp nâng cao năng suất, giảm chi phí và cải thiện chất lượng công trình. Các giải pháp bao gồm: đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, áp dụng công nghệ mới, đào tạo nhân lực về công nghệ mới. Doanh nghiệp cần theo dõi và áp dụng các công nghệ xây dựng tiên tiến trên thế giới.

Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh. Các giải pháp bao gồm: tuyển dụng nhân tài, đào tạo và bồi dưỡng nhân viên, xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp. Doanh nghiệp cần tạo điều kiện cho nhân viên phát triển và đóng góp vào sự phát triển của doanh nghiệp.

Đánh giá năng lực cạnh tranh giúp doanh nghiệp xác định vị thế, điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức. Từ đó, doanh nghiệp có thể xây dựng chiến lược cạnh tranh phù hợp để tồn tại và phát triển.

Xu hướng phát triển năng lực cạnh tranh trong tương lai là tập trung vào công nghệ, chất lượng, uy tín và bền vững. Các doanh nghiệp xây dựng cần đầu tư vào công nghệ mới, nâng cao chất lượng công trình, xây dựng uy tín và thực hiện các hoạt động bền vững.

Kiến nghị để nâng cao năng lực cạnh tranh bao gồm: Nhà nước cần tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ, phát triển nguồn nhân lực. Doanh nghiệp cần chủ động đánh giá năng lực cạnh tranh, xây dựng chiến lược cạnh tranh phù hợp và thực hiện các giải pháp đồng bộ.