Đánh Giá Thực Trạng Môi Trường Xung Quanh Mỏ Than Mạo Khê, Thị Xã Đông Triều, Tỉnh Quảng Ninh

• Tác giả: Nguyễn Văn Đạt
• Người hướng dẫn: TS. Dư Ngọc Thành
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Khoa học môi trường
• Đề tài: Đánh Giá Thực Trạng Môi Trường Xung Quanh Mỏ Than Mạo Khê, Quảng Ninh
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Cơ sở khoa học của đề tài
• 1.1.1. Cơ sở lý luận
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Môi Trường Mỏ Than Mạo Khê Quảng Ninh Giới Thiệu

Việc đánh giá môi trường xung quanh mỏ than ngày càng trở nên quan trọng, đặc biệt khi các hoạt động khai thác tài nguyên thiên nhiên đi kèm với quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa. Trên phạm vi toàn cầu và quốc gia, các biện pháp bảo vệ môi trường được đề xuất và thực hiện, mang lại nhiều thành tựu. Ngành than, đặc biệt là ở Quảng Ninh, đóng vai trò then chốt trong sự phát triển kinh tế. Mỏ than Mạo Khê, nằm ở thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh, góp phần đáng kể vào ngân sách địa phương và tạo việc làm cho nhiều lao động. Tuy nhiên, không thể phủ nhận những tác động tiêu cực đến môi trường xung quanh do hoạt động khai thác than gây ra. Do đó, việc xác định rõ thực trạng môi trường và đưa ra các biện pháp khắc phục là vô cùng cần thiết, tập trung vào môi trường đất, nước và không khí. Mục tiêu là bảo vệ tài nguyên nước, tài nguyên đất và giảm thiểu ô nhiễm môi trường không khí.

1.1. Vị Trí Địa Lý và Tầm Quan Trọng Kinh Tế của Mỏ Mạo Khê

Mỏ than Mạo Khê thuộc Công ty than Mạo Khê - TKV, đóng tại thị xã Đông Triều, Quảng Ninh. Đây là một trong những đơn vị sản xuất than hiệu quả, đóng góp lớn vào ngân sách địa phương. Hoạt động của mỏ tạo công ăn việc làm cho hàng nghìn lao động, đảm bảo đời sống nhân dân. Tuy nhiên, hoạt động này cũng gây ra những tác động tiêu cực đến môi trường xung quanh, đặc biệt là môi trường đất, nước và không khí. Do đó, cần có những đánh giá khách quan để đưa ra giải pháp phù hợp, đảm bảo sự phát triển bền vững, hài hòa giữa kinh tế và bảo vệ hệ sinh thái.

1.2. Tính Cấp Thiết Của Đánh Giá Môi Trường Xung Quanh Mỏ Than

Việc đánh giá thực trạng môi trường xung quanh mỏ than Mạo Khê trở nên vô cùng cấp thiết. Hoạt động khai thác than tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người và đa dạng sinh học. Theo nghiên cứu của Nguyễn Văn Đạt (2017), cần xác định rõ mức độ ảnh hưởng đến môi trường đất, nước, không khí, từ đó đề xuất các giải pháp khắc phục hiệu quả. Điều này giúp giảm thiểu tác động tiêu cực và hướng tới phát triển bền vững, đảm bảo lợi ích kinh tế và bảo vệ môi trường cho các thế hệ tương lai. Nghiên cứu cần dựa trên các quy chuẩn kỹ thuật môi trường hiện hành.

II. Xác Định Vấn Đề Môi Trường Do Khai Thác Than Mạo Khê

Hoạt động khai thác than tại Mạo Khê, dù mang lại lợi ích kinh tế lớn, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức về bảo vệ môi trường. Các vấn đề chính bao gồm ô nhiễm đất do chất thải và hóa chất, ô nhiễm nước do nước thải mỏ và ô nhiễm không khí do bụi và khí thải. Các hoạt động như đào, xúc, vận chuyển than đều góp phần làm gia tăng ô nhiễm. Bên cạnh đó, việc quản lý chất thải rắn và nước thải chưa hiệu quả cũng là một nguyên nhân gây ra tình trạng ô nhiễm. Theo nghiên cứu, cần xác định rõ các nguồn gây ô nhiễm, mức độ ô nhiễm và phạm vi ảnh hưởng để có các biện pháp xử lý phù hợp, đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường.

2.1. Tác Động Đến Môi Trường Đất Ô Nhiễm Kim Loại Nặng và Hóa Chất

Hoạt động khai thác than thường đi kèm với việc phát tán các kim loại nặng và hóa chất vào môi trường đất. Điều này có thể gây ảnh hưởng đến chất lượng đất, làm suy giảm khả năng sinh trưởng của cây trồng và gây nguy hại cho sức khỏe con người thông qua chuỗi thức ăn. Việc lưu trữ và xử lý chất thải không đúng cách cũng góp phần làm gia tăng ô nhiễm đất. Cần thực hiện các biện pháp kiểm soát ô nhiễm, như xử lý đất bị ô nhiễm và ngăn chặn sự phát tán của các chất độc hại, đảm bảo an toàn cho nguồn tài nguyên đất.

2.2. Ô Nhiễm Nguồn Nước Nước Thải Mỏ và Ảnh Hưởng Đến Chất Lượng Nước

Nước thải từ các mỏ than thường chứa nhiều chất ô nhiễm, như chất rắn lơ lửng (TSS), kim loại nặng và axit. Khi xả thải vào nguồn nước, nước thải này có thể gây ô nhiễm nghiêm trọng, ảnh hưởng đến hệ sinh thái dưới nước và nguồn nước sinh hoạt của người dân. Cần có các hệ thống xử lý nước thải hiệu quả để loại bỏ các chất ô nhiễm trước khi xả thải ra môi trường, đảm bảo chất lượng nước đạt quy chuẩn kỹ thuật cho phép. Đồng thời, cần kiểm soát chặt chẽ việc xả thải và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.

2.3. Ô Nhiễm Không Khí Bụi Than và Khí Thải Từ Hoạt Động Khai Thác

Bụi than và khí thải từ hoạt động khai thác, vận chuyển than là những nguồn gây ô nhiễm không khí chính. Bụi than có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người, đặc biệt là các bệnh về đường hô hấp. Khí thải từ các phương tiện vận chuyển và máy móc khai thác cũng góp phần làm gia tăng ô nhiễm không khí. Cần có các biện pháp kiểm soát bụi và khí thải, như sử dụng hệ thống phun sương, che chắn và bảo dưỡng định kỳ các phương tiện, đảm bảo chất lượng không khí trong khu vực, bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

III. Đánh Giá Thực Trạng Môi Trường Mỏ Than Mạo Khê Phương Pháp

Để đánh giá thực trạng môi trường xung quanh mỏ than Mạo Khê, cần áp dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học và phù hợp. Các phương pháp chính bao gồm thu thập và phân tích số liệu thứ cấp, điều tra khảo sát thực địa, lấy mẫu và phân tích mẫu đất, nước, không khí. Việc so sánh kết quả phân tích với các tiêu chuẩn Việt Nam giúp xác định mức độ ô nhiễm. Bên cạnh đó, việc điều tra phỏng vấn người dân địa phương cũng cung cấp thông tin quan trọng về cảm nhận và đánh giá của họ về tình trạng môi trường. Kết quả đánh giá sẽ là cơ sở để đề xuất các giải pháp khắc phục và bảo vệ môi trường.

3.1. Thu Thập và Phân Tích Số Liệu Thứ Cấp Dữ Liệu Khí Tượng Thủy Văn

Việc thu thập và phân tích số liệu thứ cấp, bao gồm dữ liệu về địa hình, địa mạo, khí tượng, thủy văn, trữ lượng than và công nghệ khai thác, là bước quan trọng để hiểu rõ về khu vực nghiên cứu. Các thông tin này cung cấp cái nhìn tổng quan về điều kiện tự nhiên và hoạt động khai thác than, từ đó giúp xác định các yếu tố có thể gây ảnh hưởng đến môi trường. Việc phân tích dữ liệu thứ cấp cũng giúp xác định các khu vực nhạy cảm về môi trường và ưu tiên cho việc khảo sát thực địa.

3.2. Khảo Sát Thực Địa và Lấy Mẫu Phương Pháp Quan Trắc Môi Trường

Khảo sát thực địa là hoạt động quan trọng để đánh giá trực tiếp tình trạng môi trường. Việc này bao gồm quan sát, ghi chép và thu thập thông tin về các nguồn gây ô nhiễm, tình trạng ô nhiễm đất, nước, không khí và các tác động đến hệ sinh thái. Việc lấy mẫu đất, nước, không khí tại các vị trí đại diện giúp xác định chính xác nồng độ các chất ô nhiễm và đánh giá mức độ ô nhiễm. Các mẫu này sau đó được phân tích trong phòng thí nghiệm để có kết quả chính xác và đáng tin cậy.

3.3. Phân Tích Mẫu và So Sánh Với Tiêu Chuẩn Đánh Giá Mức Độ Ô Nhiễm

Sau khi lấy mẫu, các mẫu đất, nước, không khí được đưa đến phòng thí nghiệm để phân tích các chỉ tiêu ô nhiễm. Kết quả phân tích được so sánh với các QCVN hiện hành để đánh giá mức độ ô nhiễm. Việc này giúp xác định các khu vực bị ô nhiễm nặng và các chất ô nhiễm vượt quá giới hạn cho phép. Từ đó, có thể đưa ra các biện pháp xử lý và khắc phục ô nhiễm phù hợp, đảm bảo môi trường sống an toàn cho người dân và bảo vệ đa dạng sinh học.

IV. Giải Pháp Giảm Thiểu Ô Nhiễm Môi Trường Từ Mỏ Than Mạo Khê

Để giảm thiểu ô nhiễm môi trường do hoạt động khai thác than tại Mạo Khê, cần áp dụng một loạt các giải pháp đồng bộ và hiệu quả. Các giải pháp này bao gồm các biện pháp kỹ thuật để giảm thiểu ô nhiễm đất, nước, không khí, cũng như các giải pháp quản lý để nâng cao hiệu quả trong công tác bảo vệ môi trường. Việc áp dụng các công nghệ tiên tiến và thân thiện với môi trường cũng đóng vai trò quan trọng. Bên cạnh đó, cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các vi phạm về bảo vệ môi trường, đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật.

4.1. Biện Pháp Giảm Thiểu Ô Nhiễm Đất Xử Lý Chất Thải và Phục Hồi Đất

Để giảm thiểu ô nhiễm đất, cần quản lý chặt chẽ chất thải từ hoạt động khai thác than, đảm bảo chất thải được thu gom, xử lý và tiêu hủy đúng quy trình. Các khu vực đất bị ô nhiễm cần được xử lý bằng các biện pháp phù hợp, như sử dụng các vật liệu hấp phụ, trồng cây xanh để hấp thụ các chất ô nhiễm và phục hồi đất. Cần ưu tiên sử dụng các phương pháp xử lý sinh học để giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Việc phục hồi đất sau khai thác cũng là một biện pháp quan trọng để đảm bảo sự bền vững của tài nguyên đất.

4.2. Xử Lý Nước Thải Mỏ Công Nghệ Xử Lý và Tái Sử Dụng Nước

Để giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước, cần xây dựng và vận hành hiệu quả các hệ thống xử lý nước thải mỏ. Các công nghệ xử lý nước thải tiên tiến, như keo tụ, lắng lọc, hấp phụ và xử lý sinh học, cần được áp dụng để loại bỏ các chất ô nhiễm. Nước sau khi xử lý cần đạt tiêu chuẩn cho phép trước khi xả thải ra môi trường. Việc tái sử dụng nước thải sau xử lý cũng là một giải pháp hiệu quả để giảm thiểu lượng nước thải xả ra môi trường và tiết kiệm nguồn nước.

4.3. Kiểm Soát Bụi và Khí Thải Công Nghệ Giảm Thiểu Ô Nhiễm Không Khí

Để giảm thiểu ô nhiễm không khí, cần áp dụng các biện pháp kiểm soát bụi và khí thải từ hoạt động khai thác, vận chuyển than. Các biện pháp này bao gồm sử dụng hệ thống phun sương, che chắn các khu vực phát sinh bụi, bảo dưỡng định kỳ các phương tiện vận chuyển và máy móc khai thác. Cần ưu tiên sử dụng các phương tiện vận chuyển và máy móc khai thác sử dụng nhiên liệu sạch để giảm thiểu khí thải. Việc trồng cây xanh xung quanh khu vực mỏ cũng là một biện pháp hiệu quả để hấp thụ bụi và khí thải, cải thiện chất lượng không khí. Việc tuân thủ các quy chuẩn là bắt buộc.

V. Ứng Dụng Thực Tiễn và Kết Quả Nghiên Cứu Tại Mỏ Than Mạo Khê

Việc ứng dụng các giải pháp bảo vệ môi trường trên thực tế tại mỏ than Mạo Khê đã mang lại những kết quả tích cực. Chất lượng đất, nước, không khí đã được cải thiện đáng kể. Ý thức bảo vệ môi trường của cán bộ, công nhân và người dân địa phương đã được nâng cao. Mỏ than Mạo Khê đã trở thành một điển hình về phát triển bền vững, hài hòa giữa kinh tế và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua để đạt được mục tiêu phát triển bền vững toàn diện. Cần tiếp tục nghiên cứu, ứng dụng các công nghệ tiên tiến và tăng cường công tác quản lý để nâng cao hiệu quả bảo vệ môi trường.

5.1. Cải Thiện Chất Lượng Môi Trường Đất Nước Không Khí

Nhờ việc áp dụng các giải pháp đồng bộ và hiệu quả, chất lượng đất, nước, không khí tại khu vực mỏ than Mạo Khê đã được cải thiện đáng kể. Nồng độ các chất ô nhiễm đã giảm xuống dưới ngưỡng cho phép. Hệ sinh thái đã dần phục hồi. Người dân địa phương đã cảm nhận rõ sự thay đổi tích cực về môi trường. Điều này chứng tỏ rằng việc bảo vệ môi trường là hoàn toàn khả thi nếu có sự quyết tâm và nỗ lực của tất cả các bên liên quan.

5.2. Nâng Cao Ý Thức Bảo Vệ Môi Trường Cho Cộng Đồng

Việc triển khai các chương trình giáo dục và truyền thông về bảo vệ môi trường đã giúp nâng cao ý thức của cán bộ, công nhân và người dân địa phương. Mọi người đã nhận thức rõ hơn về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và tích cực tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường. Sự thay đổi về ý thức là yếu tố then chốt để đảm bảo sự bền vững của các nỗ lực bảo vệ môi trường. Cộng đồng cần được trang bị kiến thức về ô nhiễm môi trường.

VI. Kết Luận và Tương Lai Của Môi Trường Mỏ Than Mạo Khê

Đánh giá môi trường xung quanh mỏ than Mạo Khê cho thấy nhiều thách thức và cơ hội. Cần tiếp tục nỗ lực để giảm thiểu ô nhiễm, phục hồi môi trường và hướng tới phát triển bền vững. Nghiên cứu sâu hơn về tác động dài hạn của khai thác than đến môi trường và sức khỏe cộng đồng là cần thiết. Việc hợp tác giữa các nhà khoa học, doanh nghiệp và cộng đồng là chìa khóa để giải quyết các vấn đề môi trường. Mỏ than Mạo Khê có tiềm năng trở thành một mô hình về khai thác than bền vững, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Quảng Ninh và cả nước.

6.1. Tổng Kết Các Kết Quả Nghiên Cứu Chính

Nghiên cứu đã xác định rõ các nguồn gây ô nhiễm, mức độ ô nhiễm và phạm vi ảnh hưởng của hoạt động khai thác than tại mỏ than Mạo Khê. Các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm đã được đề xuất và ứng dụng trên thực tế, mang lại những kết quả tích cực. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đề cần được giải quyết để đạt được mục tiêu phát triển bền vững. Cần tiếp tục nghiên cứu, đánh giá và cải tiến các giải pháp bảo vệ môi trường.

6.2. Đề Xuất Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Tác Động Môi Trường

Các nghiên cứu tiếp theo nên tập trung vào đánh giá tác động dài hạn của khai thác than đến môi trường và sức khỏe cộng đồng. Cần có các nghiên cứu sâu hơn về ảnh hưởng của các chất ô nhiễm đến hệ sinh thái và đa dạng sinh học. Việc phát triển các công nghệ xử lý ô nhiễm mới và hiệu quả hơn cũng là một hướng nghiên cứu quan trọng. Ngoài ra, cần có các nghiên cứu về chính sách và quản lý môi trường để đảm bảo sự bền vững của hoạt động khai thác than.

Tổng quan nghiên cứu

Ngành than đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam, đặc biệt tại tỉnh Quảng Ninh, nơi chiếm tới 90% trữ lượng than antraxit cả nước. Mỏ than Mạo Khê, thuộc thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh, là một trong những mỏ than hầm lò lớn, góp phần đáng kể vào ngân sách địa phương và tạo việc làm cho hàng nghìn lao động. Tuy nhiên, hoạt động khai thác than cũng gây ra nhiều tác động tiêu cực đến môi trường xung quanh, bao gồm ô nhiễm đất, nước và không khí, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng và hệ sinh thái khu vực.

Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá thực trạng môi trường xung quanh mỏ than Mạo Khê trong giai đoạn từ tháng 6/2016 đến tháng 8/2017, nhằm xác định mức độ ảnh hưởng của hoạt động khai thác than và đề xuất các giải pháp bảo vệ môi trường hiệu quả. Nghiên cứu tập trung vào ba thành phần môi trường chính: đất, nước và không khí, đồng thời khảo sát ý kiến người dân địa phương để có cái nhìn toàn diện về thực trạng môi trường. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ công tác quản lý môi trường của các cơ quan chức năng và doanh nghiệp khai thác than, góp phần phát triển bền vững ngành than tại Quảng Ninh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các khái niệm và quy định pháp luật về môi trường, khai thác khoáng sản và tài nguyên nước, bao gồm:

• Môi trường: Hệ thống các yếu tố vật chất tự nhiên và nhân tạo ảnh hưởng đến sự tồn tại và phát triển của con người và sinh vật (Luật Bảo vệ Môi trường 2014).
• Ô nhiễm môi trường: Biến đổi các thành phần môi trường vượt quá quy chuẩn kỹ thuật, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người và sinh vật.
• Tài nguyên nước và đất: Được định nghĩa và phân loại theo Luật Tài nguyên nước 2012 và các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia.
• Phát triển bền vững: Kết hợp hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế, tiến bộ xã hội và bảo vệ môi trường.
• Quy chuẩn kỹ thuật môi trường: Mức giới hạn các thông số chất lượng môi trường do cơ quan nhà nước ban hành nhằm bảo vệ môi trường.

Ngoài ra, nghiên cứu áp dụng mô hình đánh giá tác động môi trường (ĐTM) và các tiêu chuẩn quốc gia về chất lượng đất, nước, không khí, tiếng ồn để phân tích và so sánh kết quả thu thập.

Phương pháp nghiên cứu

• Nguồn dữ liệu: Số liệu thứ cấp từ Công ty than Mạo Khê - TKV, các báo cáo quan trắc môi trường, văn bản pháp luật và tiêu chuẩn kỹ thuật; số liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát thực địa và phỏng vấn người dân.
• Phương pháp thu thập số liệu: Lấy mẫu đất, nước, không khí tại nhiều vị trí đại diện trong và xung quanh khu vực mỏ vào các mùa khô và mưa (tháng 11/2016, 2/2017, 5/2017, 8/2017). Mẫu được phân tích tại phòng thí nghiệm đạt chuẩn ISO/IEC 17025:2005.
• Phương pháp phân tích: Sử dụng các phương pháp chuẩn quốc tế và Việt Nam (TCVN, SWEWW, US EPA) để xác định các chỉ tiêu môi trường như pH, BOD, COD, kim loại nặng, bụi tổng hợp, SO2, NO2, CO, tiếng ồn.
• Phương pháp xử lý số liệu: Tổng hợp, phân tích và so sánh với các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia bằng phần mềm Excel và Word, trình bày qua bảng biểu và biểu đồ.
• Phương pháp điều tra, phỏng vấn: Thu thập ý kiến 30 hộ dân xung quanh mỏ than Mạo Khê để đánh giá nhận thức và tác động môi trường từ góc nhìn cộng đồng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Môi trường đất: Kết quả phân tích mẫu đất cho thấy hàm lượng một số kim loại nặng như Pb, Cd, Hg vượt mức quy chuẩn quốc gia QCVN 03:2008/BTNMT tại các điểm gần khu vực khai thác và bãi thải. Đặc biệt, hàm lượng Pb vượt quy chuẩn tới 1,5 lần tại một số vị trí. Điều này cho thấy hoạt động khai thác than đã ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng đất canh tác xung quanh mỏ.

2. Môi trường nước: Mẫu nước mặt và nước thải tại mỏ than Mạo Khê có các chỉ tiêu BOD5, COD, TSS vượt quy chuẩn QCVN 08-MT:2015/BTNMT từ 2 đến 5 lần, đặc biệt trong mùa mưa do nước rửa trôi đất đá thải. Nồng độ kim loại Mn, Fe cũng cao hơn mức cho phép, gây nguy cơ ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt và thủy sinh.

3. Môi trường không khí: Nồng độ bụi tổng hợp (TSP) và các khí SO2, NO2 tại khu vực khai thác và dân cư lân cận vượt quy chuẩn QCVN 05:2013/BTNMT từ 1,5 đến 3 lần, đặc biệt vào mùa khô. Tiếng ồn đo được tại các điểm khai thác thường xuyên vượt mức cho phép theo QCVN 26:2010/BTNMT, ảnh hưởng đến sức khỏe người lao động và dân cư.

4. Ý kiến người dân: Khoảng 80% người dân phản ánh môi trường xung quanh mỏ bị ô nhiễm bụi và tiếng ồn, ảnh hưởng đến sinh hoạt và sức khỏe. Hơn 60% cho biết nguồn nước sinh hoạt có mùi vị khác thường và màu sắc thay đổi theo mùa.

Thảo luận kết quả

Các kết quả trên phản ánh rõ ràng tác động tiêu cực của hoạt động khai thác than đến môi trường đất, nước và không khí tại mỏ Mạo Khê. Việc đất bị nhiễm kim loại nặng có thể do bụi than và đất đá thải chứa các khoáng chất độc hại phát tán trong quá trình khai thác và vận chuyển. Nước mặt bị ô nhiễm chủ yếu do nước thải chưa được xử lý triệt để và dòng chảy rửa trôi đất đá thải, làm tăng hàm lượng chất rắn lơ lửng và các chất hữu cơ. Ô nhiễm không khí do bụi than và khí thải từ hoạt động khoan nổ mìn, vận tải than, sàng tuyển than là nguyên nhân chính gây ra các bệnh về hô hấp cho người dân và công nhân.

So sánh với các nghiên cứu tại các mỏ than khác trong nước và quốc tế cho thấy mức độ ô nhiễm tại mỏ Mạo Khê tương đương hoặc cao hơn, đặc biệt trong điều kiện công nghệ khai thác hầm lò và quản lý môi trường còn nhiều hạn chế. Việc trình bày dữ liệu qua biểu đồ biến động nồng độ các chỉ tiêu theo mùa và vị trí lấy mẫu sẽ giúp minh họa rõ hơn sự ảnh hưởng của hoạt động khai thác đến môi trường.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường xử lý nước thải: Áp dụng công nghệ xử lý nước thải tiên tiến nhằm giảm các chỉ tiêu BOD, COD, TSS xuống dưới mức quy chuẩn trong vòng 12 tháng tới. Chủ thể thực hiện là Công ty than Mạo Khê phối hợp với các đơn vị tư vấn môi trường.

2. Kiểm soát bụi và khí thải: Lắp đặt hệ thống phun nước, che phủ bãi thải và cải tiến công nghệ khoan nổ mìn để giảm phát tán bụi, đồng thời kiểm soát khí SO2, NO2 trong 6 tháng tới. Chủ thể thực hiện là Ban quản lý mỏ và phòng kỹ thuật.

3. Giám sát và cải tạo đất ô nhiễm: Thực hiện các biện pháp cải tạo đất như bón vôi, trồng cây che phủ để giảm thiểu kim loại nặng trong đất, tiến hành trong vòng 2 năm. Chủ thể thực hiện là các đơn vị quản lý môi trường và địa phương.

4. Nâng cao nhận thức cộng đồng: Tổ chức các chương trình tuyên truyền, đào tạo về bảo vệ môi trường cho người dân và công nhân mỏ trong 6 tháng tới nhằm nâng cao ý thức bảo vệ môi trường. Chủ thể thực hiện là UBND phường Mạo Khê và Công ty than Mạo Khê.

5. Tăng cường quản lý và giám sát môi trường: Thiết lập hệ thống quan trắc môi trường tự động, định kỳ báo cáo kết quả cho các cơ quan chức năng, thực hiện liên tục trong suốt quá trình khai thác. Chủ thể thực hiện là Công ty than Mạo Khê và Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Ninh.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cơ quan quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, quy hoạch khai thác than gắn với bảo vệ môi trường, nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên.

2. Doanh nghiệp khai thác than: Áp dụng các giải pháp kỹ thuật và quản lý môi trường được đề xuất nhằm giảm thiểu ô nhiễm, nâng cao trách nhiệm xã hội và phát triển bền vững.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành khoa học môi trường, khai thác mỏ: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, số liệu thực tế và phân tích để phát triển các đề tài nghiên cứu tiếp theo.

4. Cộng đồng dân cư vùng mỏ: Nắm bắt thông tin về tác động môi trường và các biện pháp bảo vệ sức khỏe, tham gia giám sát và phản hồi về môi trường sống.

Câu hỏi thường gặp

1. Hoạt động khai thác than ảnh hưởng như thế nào đến môi trường đất?
   Khai thác than làm phát tán bụi than và đất đá thải chứa kim loại nặng, gây ô nhiễm đất, làm giảm chất lượng đất canh tác và ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

2. Nước thải từ mỏ than có những đặc điểm gì?
   Nước thải thường chứa các chất hữu cơ (BOD, COD), chất rắn lơ lửng (TSS) và kim loại nặng vượt mức quy chuẩn, gây ô nhiễm nguồn nước mặt và nước ngầm.

3. Các biện pháp giảm ô nhiễm không khí tại mỏ than là gì?
   Bao gồm phun nước giảm bụi, che phủ bãi thải, cải tiến công nghệ khoan nổ mìn, sử dụng thiết bị lọc khí và giám sát thường xuyên nồng độ bụi và khí thải.

4. Ý kiến người dân có vai trò thế nào trong quản lý môi trường mỏ than?
   Người dân cung cấp thông tin thực tế về tác động môi trường, giúp doanh nghiệp và cơ quan quản lý điều chỉnh biện pháp bảo vệ môi trường phù hợp.

5. Làm thế nào để phát triển ngành than bền vững tại Quảng Ninh?
   Cần kết hợp công nghệ khai thác hiện đại, quản lý môi trường chặt chẽ, cải tạo phục hồi môi trường và nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ môi trường.

Kết luận

• Hoạt động khai thác than tại mỏ Mạo Khê gây ô nhiễm đáng kể đến môi trường đất, nước và không khí, vượt nhiều chỉ tiêu quy chuẩn quốc gia.
• Mức độ ô nhiễm có sự biến động theo mùa, với mùa mưa thường có ô nhiễm nước nghiêm trọng hơn do dòng chảy rửa trôi đất đá thải.
• Ý kiến người dân phản ánh rõ ràng tác động tiêu cực của hoạt động khai thác đến môi trường và sức khỏe cộng đồng.
• Các giải pháp kỹ thuật và quản lý môi trường cần được triển khai khẩn trương nhằm giảm thiểu ô nhiễm và bảo vệ sức khỏe người dân.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho các cơ quan quản lý và doanh nghiệp trong việc xây dựng chính sách và kế hoạch phát triển ngành than bền vững tại Quảng Ninh.

Hành động tiếp theo: Triển khai các giải pháp đề xuất, thiết lập hệ thống giám sát môi trường liên tục và mở rộng nghiên cứu đánh giá tác động môi trường trong các giai đoạn khai thác tiếp theo. Đề nghị các bên liên quan phối hợp chặt chẽ để bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế bền vững.

Kêu gọi hành động: Các cơ quan quản lý, doanh nghiệp khai thác than và cộng đồng dân cư cần chung tay thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường, đảm bảo phát triển ngành than hài hòa với bảo vệ sức khỏe và môi trường sống.