Đánh giá hoạt động nói trong sách giáo khoa Tiếng Anh 10 cho học sinh lớp 10 tại Gia Lộc theo phương pháp CLT

• Tác giả: Nguyễn Hoàng Đô
• Người hướng dẫn: Assoc. Lâm Quang Đông
• Trường học: Vietnam National University, Hanoi University of Languages and International Studies
• Chuyên ngành: English Teaching Methodology
• Đề tài: Đánh giá hoạt động nói trong sách giáo khoa Tiếng Anh 10 cho học sinh lớp 10 tại Gia Lộc theo phương pháp CLT
• Loại tài liệu: thesis
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Hanoi

• CERTIFICATE OF ORIGINALITY
• ACKNOWLEDGEMENTS
• ABSTRACT
• TABLE OF CONTENTS
• 1. PART A: INTRODUCTION
• 1.1. Background and Rationale of the Study
• 1.2. Objectives of the study
• 1.3. Research questions
• 1.4. Scope of the study
• 1.5. Significance of the Study
• 1.6. Structure of the Thesis
• 2. PART B: DEVELOPMENT
• 2.1. CHAPTER 1: THEORETICAL BACKGROUND
• 2.1.1. The Current English Teaching and English Textbooks in Vietnam
• 2.1.2. An overview of Communicative Language Teaching
• 2.1.3. Definitions of Communicative Language Teaching
• 2.1.4. Major Principles of CLT
• 2.1.5. Designing speaking activities based on CLT
• 2.1.6. Textbook evaluation and adaptation
• 2.2. CHAPTER 2: RESEARCH METHODOLOGY
• 2.2.1. The context of the study
• 2.2.2. The textbook Tiếng Anh 10
• 2.2.3. Data Collection Procedures
• 2.3. CHAPTER 3: RESULTS, DISCUSSIONS AND SUGGESTIONS
• 2.3.1. Analysis based on the criteria in light of CLT
• 2.3.2. The results and discussions of the survey
• 2.3.3. Suggestions for adaptation
• APPENDICES
• LISTS OF TABLES, CHARTS

I. Đánh giá sách giáo khoa

Việc đánh giá sách giáo khoa là một phần quan trọng trong quá trình cải tiến giáo dục. Sách giáo khoa Tiếng Anh 10 được thiết kế nhằm đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh lớp 10 tại Gia Lộc. Mục tiêu chính của việc đánh giá sách giáo khoa này là xác định mức độ phù hợp của các hoạt động nói trong sách với phương pháp CLT. Theo nghiên cứu, các hoạt động nói trong sách giáo khoa này có tính giao tiếp tương đối cao, tuy nhiên vẫn còn một số hạn chế cần được khắc phục. Việc đánh giá hiệu quả của các hoạt động này không chỉ giúp cải thiện chất lượng giảng dạy mà còn nâng cao khả năng giao tiếp của học sinh. Một số hoạt động trong sách giáo khoa chưa thực sự khuyến khích sự tham gia tích cực của học sinh, điều này có thể ảnh hưởng đến sự phát triển kỹ năng nói của các em.

1.1. Hoạt động nói trong sách giáo khoa

Các hoạt động nói trong sách giáo khoa Tiếng Anh 10 được thiết kế để phát triển kỹ năng nói cho học sinh. Tuy nhiên, một số hoạt động vẫn mang tính chất đơn điệu và chưa thực sự khuyến khích sự sáng tạo của học sinh. Theo khảo sát, nhiều học sinh cảm thấy các hoạt động này không đủ hấp dẫn và không liên quan đến thực tế cuộc sống của các em. Điều này cho thấy cần có sự điều chỉnh trong thiết kế các hoạt động nói để phù hợp hơn với nhu cầu và sở thích của học sinh. Việc áp dụng phương pháp CLT trong thiết kế hoạt động nói sẽ giúp học sinh có cơ hội thực hành ngôn ngữ trong các tình huống giao tiếp thực tế, từ đó nâng cao khả năng sử dụng tiếng Anh của các em.

II. Phương pháp giảng dạy CLT

Phương pháp CLT đã được áp dụng rộng rãi trong giảng dạy tiếng Anh tại Việt Nam. Phương pháp này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giao tiếp trong quá trình học tập. Theo đó, các hoạt động học tập cần được thiết kế để khuyến khích học sinh tham gia vào các tình huống giao tiếp thực tế. Việc áp dụng phương pháp giảng dạy này không chỉ giúp học sinh phát triển kỹ năng nói mà còn nâng cao khả năng tư duy phản biện và giải quyết vấn đề. Nghiên cứu cho thấy rằng, khi học sinh được tham gia vào các hoạt động giao tiếp thực tế, họ sẽ cảm thấy hứng thú hơn và có động lực học tập cao hơn. Điều này cho thấy sự cần thiết phải cải tiến các hoạt động nói trong sách giáo khoa để phù hợp với phương pháp CLT.

2.1. Lợi ích của phương pháp CLT

Phương pháp CLT mang lại nhiều lợi ích cho học sinh trong việc học tiếng Anh. Đầu tiên, nó giúp học sinh phát triển kỹ năng nói một cách tự nhiên và hiệu quả hơn. Thứ hai, phương pháp này khuyến khích học sinh tham gia vào các hoạt động giao tiếp thực tế, từ đó nâng cao khả năng sử dụng ngôn ngữ trong các tình huống khác nhau. Cuối cùng, việc áp dụng CLT còn giúp giáo viên dễ dàng hơn trong việc thiết kế các hoạt động học tập phù hợp với nhu cầu và sở thích của học sinh. Điều này không chỉ tạo ra một môi trường học tập tích cực mà còn giúp học sinh cảm thấy tự tin hơn khi giao tiếp bằng tiếng Anh.

III. Đề xuất cải tiến

Dựa trên kết quả đánh giá các hoạt động nói trong sách giáo khoa Tiếng Anh 10, một số đề xuất cải tiến đã được đưa ra. Đầu tiên, cần thiết kế lại các hoạt động nói để chúng trở nên hấp dẫn và gần gũi hơn với thực tế cuộc sống của học sinh. Thứ hai, các hoạt động này nên được xây dựng dựa trên các tình huống giao tiếp thực tế, giúp học sinh có cơ hội thực hành ngôn ngữ trong các bối cảnh khác nhau. Cuối cùng, giáo viên cần được đào tạo để áp dụng hiệu quả phương pháp CLT trong giảng dạy, từ đó nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh tại Gia Lộc. Những cải tiến này không chỉ giúp học sinh phát triển kỹ năng nói mà còn nâng cao khả năng giao tiếp tổng thể của các em.

3.1. Cải tiến hoạt động nói

Để cải tiến các hoạt động nói trong sách giáo khoa, cần có sự tham gia của cả giáo viên và học sinh trong quá trình thiết kế. Các hoạt động nên được xây dựng dựa trên sở thích và nhu cầu của học sinh, từ đó tạo ra một môi trường học tập tích cực và hiệu quả. Việc áp dụng các công nghệ mới trong giảng dạy cũng có thể giúp tăng cường sự hấp dẫn của các hoạt động nói. Hơn nữa, giáo viên cần thường xuyên đánh giá và điều chỉnh các hoạt động này để đảm bảo chúng luôn phù hợp với sự phát triển của học sinh. Những cải tiến này sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh tại Gia Lộc.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, tiếng Anh ngày càng trở nên quan trọng trong nhiều lĩnh vực như công nghệ, khoa học và kinh doanh. Tại Việt Nam, mặc dù tiếng Anh được giảng dạy rộng rãi, nhiều học sinh vẫn chưa đạt được khả năng giao tiếp tự nhiên và hiệu quả. Theo ước tính, phần lớn học sinh chỉ tập trung vào ngữ pháp và từ vựng mà chưa phát triển được năng lực giao tiếp thực tiễn. Trước thực trạng này, phương pháp dạy học giao tiếp (Communicative Language Teaching - CLT) được Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam triển khai nhằm nâng cao kỹ năng giao tiếp cho học sinh.

Luận văn tập trung đánh giá các hoạt động nói trong sách giáo khoa “Tiếng Anh 10” dành cho học sinh lớp 10 trường THPT Gia Lộc, tỉnh Hải Dương, trong năm học 2012-2013. Mục tiêu chính là xác định mức độ phù hợp của các hoạt động nói với nguyên tắc của CLT, đánh giá tính thích hợp của các hoạt động này đối với học sinh tại trường, đồng thời đề xuất các giải pháp cải tiến nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy. Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích nội dung kết hợp khảo sát với 227 học sinh và phỏng vấn 3 giáo viên tiếng Anh.

Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp phản hồi cho các nhà biên soạn sách giáo khoa và thiết kế chương trình, đồng thời hỗ trợ giáo viên trong việc điều chỉnh phương pháp giảng dạy phù hợp với đặc điểm học sinh, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh tại các trường phổ thông.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên lý thuyết về phương pháp dạy học giao tiếp (CLT), được định nghĩa là phương pháp nhấn mạnh việc sử dụng ngôn ngữ trong giao tiếp thực tế nhằm phát triển năng lực giao tiếp của người học. Các nguyên tắc chính của CLT bao gồm: (1) hoạt động học tập phải dựa trên giao tiếp thực sự, (2) tập trung vào việc thực hiện các nhiệm vụ có ý nghĩa, (3) ngôn ngữ được sử dụng phải có tính thực tiễn và phù hợp với người học, (4) kết hợp phát triển cả độ chính xác và lưu loát trong giao tiếp, và (5) khuyến khích học sinh tự khám phá và sử dụng ngôn ngữ trong các tình huống đa dạng.

Ngoài ra, nghiên cứu áp dụng các tiêu chí đánh giá hoạt động nói trong sách giáo khoa dựa trên các công trình của Gloria Luque Agulló, Nunan, Ellis, Cunningsworth và Savignon. Các khái niệm chính bao gồm: tính tự nhiên và xác thực của hội thoại, chiến lược nói hiệu quả, sự phù hợp về nội dung và chủ đề, cân bằng giữa độ chính xác và lưu loát, tổ chức hoạt động nhóm và cặp đôi, cũng như việc sử dụng hỗ trợ hình ảnh.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp (mixed-method) kết hợp phân tích nội dung và khảo sát. Phân tích nội dung được thực hiện trên các bài học nói trong sách giáo khoa “Tiếng Anh 10” với bộ tiêu chí đánh giá dựa trên nguyên tắc CLT. Khảo sát được tiến hành với 227 học sinh lớp 10 tại trường THPT Gia Lộc bằng bảng câu hỏi 10 mục đánh giá mức độ phù hợp của các hoạt động nói. Bên cạnh đó, phỏng vấn sâu 3 giáo viên tiếng Anh nhằm thu thập thông tin bổ sung và làm rõ các quan điểm về tính phù hợp và hiệu quả của các hoạt động.

Cỡ mẫu gồm 5 lớp học với tổng số 227 học sinh, được chọn ngẫu nhiên từ 12 lớp 10. Các giáo viên tham gia có kinh nghiệm từ 5 đến 15 năm, đã được đào tạo về phương pháp CLT và sử dụng sách giáo khoa mới. Dữ liệu khảo sát được xử lý bằng phần mềm Excel để tính tần suất và tỷ lệ phần trăm, trong khi dữ liệu phỏng vấn được ghi âm, phiên dịch và phân tích định tính.

Thời gian thu thập dữ liệu kéo dài 7 tháng tại trường THPT Gia Lộc, tỉnh Hải Dương, đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của kết quả nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tính xác thực và tự nhiên của các hoạt động nói: Các hoạt động nói trong sách giáo khoa phản ánh các tình huống giao tiếp thực tế, giúp học sinh thể hiện khả năng giao tiếp trong các chủ đề quen thuộc như hoạt động hàng ngày, giới thiệu bản thân, và các tình huống xã hội. Ví dụ, học sinh có thể thực hành hội thoại mở đầu và kết thúc cuộc trò chuyện trong bài học về “Small talks” (đơn vị 2).

2. Chiến lược nói hỗ trợ giao tiếp: Sách cung cấp các mẫu câu và hướng dẫn cụ thể về cách mở đầu, duy trì và kết thúc cuộc hội thoại, cũng như các chiến lược như xin phép, ngắt lời, và kiểm tra thông tin. Tuy nhiên, nhiều hoạt động vẫn mang tính kiểm soát cao, với ngôn ngữ được định sẵn, hạn chế sự sáng tạo và tự do trong giao tiếp.

3. Sự phù hợp về nội dung và chủ đề: Khoảng 65% học sinh cho rằng các chủ đề phù hợp với sở thích của mình, nhưng một số chủ đề như “Công nghệ và bạn”, “Bảo tồn thiên nhiên” lại khá xa lạ và khó tiếp cận do thiếu kiến thức nền và từ vựng chuyên ngành. Điều này làm giảm sự hứng thú và khả năng tham gia tích cực của học sinh.

4. Cân bằng giữa độ chính xác và lưu loát: Các bài học chú trọng phát triển cả hai yếu tố này thông qua các hoạt động luyện tập theo cặp và nhóm. Tỷ lệ tổ chức hoạt động theo cặp chiếm 44%, nhóm chiếm 25%, còn lại là các hoạt động cá nhân hoặc không rõ ràng. Tuy nhiên, việc thiếu hỗ trợ hình ảnh trong 50% bài học nói làm giảm tính hấp dẫn và hiệu quả của các hoạt động.

5. Đánh giá sự phù hợp của học sinh: 83% học sinh cho rằng các hoạt động nói phù hợp với trình độ của mình, nhưng 32% cảm thấy khó khăn do từ vựng và cấu trúc câu phức tạp. 68% học sinh cảm thấy các bài học nói có tính động viên, tuy nhiên vẫn còn một bộ phận học sinh thiếu động lực do trình độ thấp và thiếu kiến thức nền.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy sách giáo khoa “Tiếng Anh 10” đã tích hợp các nguyên tắc cơ bản của CLT, tạo điều kiện cho học sinh thực hành giao tiếp trong các tình huống thực tế. Việc sử dụng các hoạt động theo cặp và nhóm phù hợp với nguyên tắc tương tác trong CLT, giúp tăng cường sự tham gia và phát triển kỹ năng nói.

Tuy nhiên, sự hạn chế trong việc cung cấp ngôn ngữ tự do và sáng tạo, cùng với việc một số chủ đề không phù hợp với trình độ và sở thích của học sinh, làm giảm hiệu quả của các hoạt động. So sánh với các nghiên cứu trong ngành, việc thiếu hỗ trợ hình ảnh và các ví dụ minh họa rõ ràng cũng là điểm yếu cần khắc phục để tăng tính hấp dẫn và dễ hiểu.

Dữ liệu khảo sát và phỏng vấn cho thấy sự khác biệt về nhận thức giữa giáo viên và học sinh về mức độ phù hợp và khó khăn trong học tập, phản ánh nhu cầu điều chỉnh nội dung và phương pháp giảng dạy phù hợp hơn với đặc điểm học sinh tại địa phương.

Biểu đồ phân phối loại hình tổ chức lớp học và tỷ lệ đồng thuận của học sinh về từng tiêu chí có thể được trình bày để minh họa rõ hơn các phát hiện này.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Điều chỉnh nội dung và chủ đề: Tăng cường lựa chọn các chủ đề gần gũi, phù hợp với kinh nghiệm và sở thích của học sinh nhằm nâng cao động lực học tập. Thời gian thực hiện: 1 năm; Chủ thể: Nhà biên soạn sách và các chuyên gia giáo dục.

2. Tăng cường hỗ trợ hình ảnh và minh họa: Bổ sung hình ảnh, sơ đồ, video minh họa trong các bài học nói để tăng tính hấp dẫn và hỗ trợ hiểu bài. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: Giáo viên phối hợp với nhà xuất bản.

3. Phát triển các hoạt động giao tiếp tự do: Giảm bớt các bài tập mang tính kiểm soát, tăng cường các hoạt động giao tiếp sáng tạo, khuyến khích học sinh sử dụng ngôn ngữ một cách linh hoạt. Thời gian thực hiện: 1 học kỳ; Chủ thể: Giáo viên.

4. Tổ chức đào tạo nâng cao năng lực giáo viên: Tập huấn về phương pháp CLT và kỹ năng thiết kế hoạt động nói phù hợp với trình độ học sinh địa phương. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: Sở Giáo dục và Đào tạo.

5. Tăng cường hỗ trợ học sinh yếu: Xây dựng các lớp học bổ trợ hoặc tài liệu phụ trợ giúp học sinh có trình độ thấp bắt kịp chương trình. Thời gian thực hiện: Liên tục; Chủ thể: Nhà trường và giáo viên.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên tiếng Anh phổ thông: Nhận biết điểm mạnh, điểm yếu của sách giáo khoa hiện hành, từ đó điều chỉnh phương pháp giảng dạy và thiết kế hoạt động phù hợp với học sinh.

2. Nhà biên soạn sách giáo khoa và chuyên gia giáo dục: Có cơ sở khoa học để cải tiến nội dung, hình thức và phương pháp thiết kế sách giáo khoa tiếng Anh theo hướng giao tiếp.

3. Quản lý giáo dục và Sở Giáo dục: Đánh giá hiệu quả chương trình giảng dạy tiếng Anh, xây dựng chính sách đào tạo giáo viên và lựa chọn tài liệu phù hợp.

4. Nghiên cứu sinh và học viên cao học ngành sư phạm tiếng Anh: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, khung lý thuyết và kết quả thực nghiệm để phát triển các đề tài nghiên cứu tiếp theo.

Câu hỏi thường gặp

1. Phương pháp CLT là gì và tại sao quan trọng trong dạy tiếng Anh?
   CLT là phương pháp dạy học nhấn mạnh giao tiếp thực tế, giúp học sinh phát triển năng lực sử dụng ngôn ngữ trong các tình huống đời sống. Phương pháp này giúp tăng tính tương tác và khả năng ứng dụng tiếng Anh hiệu quả.

2. Các hoạt động nói trong sách “Tiếng Anh 10” có phù hợp với học sinh không?
   Phần lớn các hoạt động phù hợp với trình độ và nhu cầu học sinh, tuy nhiên một số chủ đề và từ vựng còn khó và chưa gần gũi, cần được điều chỉnh để tăng tính hấp dẫn và dễ tiếp cận.

3. Làm thế nào để giáo viên có thể cải thiện hiệu quả các hoạt động nói?
   Giáo viên nên linh hoạt điều chỉnh nội dung, tăng cường hoạt động giao tiếp tự do, sử dụng hỗ trợ hình ảnh và tổ chức hoạt động nhóm, cặp đôi để tăng sự tương tác và hứng thú của học sinh.

4. Tại sao một số học sinh cảm thấy khó khăn khi học các bài nói?
   Nguyên nhân chính là do trình độ tiếng Anh thấp, thiếu kiến thức nền và từ vựng chuyên ngành, cũng như thiếu động lực học tập do không được chuẩn bị kỹ lưỡng từ các cấp học trước.

5. Nghiên cứu này có thể áp dụng cho các trường khác không?
   Mặc dù nghiên cứu tập trung vào trường THPT Gia Lộc, các kết quả và đề xuất có thể tham khảo và điều chỉnh phù hợp cho các trường phổ thông khác có đặc điểm tương tự về trình độ học sinh và môi trường giảng dạy.

Kết luận

• Các hoạt động nói trong sách giáo khoa “Tiếng Anh 10” tương đối phù hợp với nguyên tắc của phương pháp dạy học giao tiếp (CLT), tạo điều kiện cho học sinh thực hành giao tiếp trong các tình huống thực tế.
• Sách giáo khoa đã cung cấp các chiến lược nói và tổ chức hoạt động nhóm, cặp đôi hiệu quả, tuy nhiên còn hạn chế về tính sáng tạo và hỗ trợ hình ảnh.
• Một số chủ đề và từ vựng chưa phù hợp với trình độ và sở thích của học sinh, ảnh hưởng đến động lực và hiệu quả học tập.
• Học sinh tại trường THPT Gia Lộc nhìn chung đánh giá các hoạt động nói phù hợp, nhưng vẫn có một bộ phận gặp khó khăn do trình độ và kiến thức nền hạn chế.
• Cần có các điều chỉnh về nội dung, phương pháp giảng dạy và hỗ trợ học sinh để nâng cao hiệu quả phát triển kỹ năng nói tiếng Anh.

Các bước tiếp theo: Triển khai các đề xuất cải tiến sách giáo khoa và phương pháp giảng dạy, tổ chức đào tạo giáo viên, đồng thời mở rộng nghiên cứu tại các trường khác để đánh giá tính tổng quát của kết quả.

Kêu gọi hành động: Các nhà quản lý giáo dục, giáo viên và nhà biên soạn sách cần phối hợp chặt chẽ để áp dụng các khuyến nghị nhằm nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh, góp phần phát triển năng lực giao tiếp cho học sinh phổ thông.