Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của ngành du lịch Việt Nam, việc trang bị kiến thức tiếng Anh chuyên ngành cho sinh viên ngành Du lịch trở nên cấp thiết. Tại Trường Cao đẳng Công nghiệp Sao Đỏ, chương trình “English for Tour guides” dành cho sinh viên năm thứ ba khoa Ngoại ngữ và Du lịch nhằm mục tiêu nâng cao năng lực giao tiếp tiếng Anh chuyên ngành hướng dẫn du lịch. Tuy nhiên, theo khảo sát thực tế, có khoảng 90% sinh viên đánh giá kỹ năng nói trong chương trình cần được cải thiện, trong khi 67,5% sinh viên cho rằng một số bài học nói chưa phù hợp với nhu cầu thực tế. Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá hiệu quả của tài liệu “English for Tour guides” phần IV – các điểm đến du lịch Việt Nam, tập trung vào nội dung và phương pháp giảng dạy, đặc biệt là các bài học kỹ năng nói, từ đó đề xuất các giải pháp điều chỉnh phù hợp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào sinh viên năm thứ ba khoa Du lịch – Ngoại ngữ tại Trường Cao đẳng Công nghiệp Sao Đỏ, tỉnh Hải Dương, trong năm học 2009-2010. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học để cải tiến tài liệu giảng dạy tiếng Anh chuyên ngành du lịch, góp phần nâng cao kỹ năng giao tiếp và khả năng thuyết trình của sinh viên, từ đó đáp ứng tốt hơn yêu cầu thực tiễn của ngành du lịch Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên mô hình đánh giá tài liệu của Hutchinson và Waters (1993), tập trung vào bốn tiêu chí chính: đối tượng học viên, mục tiêu khóa học, nội dung tài liệu và phương pháp giảng dạy. Các khái niệm then chốt bao gồm:

  • Đánh giá tài liệu giảng dạy: quá trình thu thập và phân tích thông tin nhằm xác định mức độ phù hợp và hiệu quả của tài liệu trong bối cảnh giảng dạy cụ thể.
  • Phương pháp giảng dạy giao tiếp (CLT): nhấn mạnh việc phát triển kỹ năng giao tiếp thực tế thông qua các hoạt động tương tác.
  • Điều chỉnh tài liệu (adaptation): kỹ thuật bổ sung, sửa đổi hoặc loại bỏ nội dung để phù hợp hơn với nhu cầu và trình độ học viên.
  • Kỹ năng nói trong tiếng Anh chuyên ngành du lịch: khả năng sử dụng ngôn ngữ để thuyết trình, hướng dẫn và giao tiếp hiệu quả với khách du lịch.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp định tính và định lượng. Cỡ mẫu gồm 80 sinh viên năm thứ ba và 4 giảng viên giảng dạy môn “English for Tour guides”. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu thuận tiện tại Trường Cao đẳng Công nghiệp Sao Đỏ.

Nguồn dữ liệu chính bao gồm:

  • Phân tích tài liệu: đánh giá nội dung và cấu trúc của tài liệu “English for Tour guides” phần IV.
  • Khảo sát bằng bảng hỏi: thu thập ý kiến của sinh viên và giảng viên về hiệu quả tài liệu.
  • Phỏng vấn không chính thức: làm rõ các vấn đề phát sinh từ khảo sát.
  • Quan sát lớp học: đánh giá phản ứng và sự tương tác của sinh viên trong các bài học đã được điều chỉnh.

Thời gian nghiên cứu kéo dài trong năm học 2009-2010, tập trung vào phần IV của chương trình tiếng Anh chuyên ngành du lịch.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Đánh giá về đối tượng học viên: 85% sinh viên cho rằng khóa học “English for Tour guides” rất quan trọng với công việc tương lai; 55% sinh viên có trình độ tiếng Anh trung bình, 35% khá và 10% xuất sắc. Giảng viên nhận định tài liệu phù hợp với trình độ và nhu cầu của sinh viên, tuy nhiên kỹ năng nói và nghe còn yếu.

  2. Mục tiêu khóa học và kỹ năng cần cải thiện: 95% sinh viên đánh giá kỹ năng nói là quan trọng nhất và cần được cải thiện nhiều nhất, tiếp theo là phát âm (60%), nghe (40%), viết (35%) và đọc (30%).

  3. Nội dung bài học nói chưa phù hợp: 5 bài học nói (Unit 2, 3, 6, 8, 10) bị đánh giá là không phù hợp với nhu cầu học tập, do thiếu thông tin chi tiết về điểm đến, ít bài tập đa dạng và minh họa nghèo nàn. Cụ thể, 67,5% sinh viên cho rằng bài học Unit 2 về điểm đến Hải Dương không phù hợp; Unit 3 về Hà Nội có 72,5% sinh viên không hài lòng; Unit 6 về các công viên quốc gia có 75% sinh viên đánh giá không phù hợp.

  4. Phương pháp giảng dạy: 70% sinh viên không hài lòng với các loại bài tập trong bài học nói, mong muốn có nhiều bài tập thực hành giao tiếp đa dạng hơn. Giảng viên và sinh viên đều đánh giá phương pháp CLT được áp dụng hiệu quả, tuy nhiên cần bổ sung thêm các tình huống thực tế và hỗ trợ giảng dạy.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy tài liệu “English for Tour guides” phần IV đáp ứng tốt các mục tiêu về kiến thức và kỹ năng cơ bản, tuy nhiên còn tồn tại hạn chế trong việc phát triển kỹ năng nói – kỹ năng thiết yếu đối với nghề hướng dẫn viên du lịch. Việc thiếu thông tin chi tiết và bài tập thực hành đa dạng làm giảm hiệu quả học tập và động lực của sinh viên. So sánh với các nghiên cứu trong lĩnh vực giảng dạy tiếng Anh chuyên ngành, việc điều chỉnh tài liệu theo nhu cầu thực tế và trình độ học viên là cần thiết để nâng cao chất lượng đào tạo. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố đánh giá mức độ phù hợp của từng bài học nói, bảng so sánh tỷ lệ sinh viên hài lòng theo từng kỹ năng, giúp minh họa rõ ràng các điểm mạnh và điểm yếu của tài liệu.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Bổ sung nội dung chi tiết cho 5 bài học nói chưa phù hợp: Cung cấp thêm thông tin về các điểm đến, từ vựng chuyên ngành, cấu trúc câu và kiến thức văn hóa liên quan. Thời gian thực hiện: 6 tháng; chủ thể: nhóm biên soạn tài liệu và giảng viên khoa Du lịch.

  2. Đa dạng hóa các loại bài tập giao tiếp: Thiết kế các hoạt động nhóm, đóng vai, thuyết trình và tình huống thực tế nhằm tăng cường kỹ năng nói và phản xạ ngôn ngữ. Thời gian: 4 tháng; chủ thể: giảng viên và bộ phận phát triển chương trình.

  3. Tăng cường minh họa sinh động: Sử dụng hình ảnh, video, bản đồ và các phương tiện hỗ trợ trực quan để kích thích hứng thú học tập. Thời gian: 3 tháng; chủ thể: bộ phận thiết kế giáo trình.

  4. Tổ chức các buổi tập huấn cho giảng viên: Nâng cao năng lực đánh giá và điều chỉnh tài liệu, áp dụng phương pháp giảng dạy giao tiếp hiệu quả. Thời gian: 2 tháng; chủ thể: phòng đào tạo và giảng viên chủ chốt.

  5. Đánh giá hiệu quả sau điều chỉnh: Thực hiện khảo sát và quan sát lớp học để đo lường tác động của các điều chỉnh, từ đó tiếp tục hoàn thiện tài liệu. Thời gian: 1 học kỳ; chủ thể: nhóm nghiên cứu và giảng viên.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giảng viên tiếng Anh chuyên ngành du lịch: Nắm bắt các phương pháp đánh giá và điều chỉnh tài liệu phù hợp với nhu cầu sinh viên, nâng cao hiệu quả giảng dạy kỹ năng nói.

  2. Nhà thiết kế chương trình đào tạo: Áp dụng các tiêu chí đánh giá tài liệu và kỹ thuật điều chỉnh để xây dựng giáo trình sát thực tế, đáp ứng yêu cầu ngành du lịch.

  3. Sinh viên ngành Du lịch – Ngoại ngữ: Hiểu rõ về cấu trúc và nội dung chương trình học, từ đó chủ động trong việc phát triển kỹ năng giao tiếp và thuyết trình.

  4. Các nhà nghiên cứu giáo dục và ngôn ngữ: Tham khảo mô hình đánh giá tài liệu và kết quả nghiên cứu thực tiễn để phát triển các nghiên cứu tiếp theo trong lĩnh vực giảng dạy tiếng Anh chuyên ngành.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao cần đánh giá lại tài liệu giảng dạy tiếng Anh chuyên ngành du lịch?
    Đánh giá giúp xác định điểm mạnh, điểm yếu của tài liệu, đảm bảo phù hợp với trình độ và nhu cầu học viên, từ đó nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập. Ví dụ, 67,5% sinh viên đánh giá một số bài học nói chưa phù hợp, cho thấy cần điều chỉnh.

  2. Phương pháp nào được sử dụng để đánh giá tài liệu trong nghiên cứu này?
    Nghiên cứu kết hợp phân tích tài liệu, khảo sát bằng bảng hỏi, phỏng vấn không chính thức và quan sát lớp học nhằm thu thập dữ liệu đa chiều, đảm bảo tính khách quan và toàn diện.

  3. Những kỹ năng nào được sinh viên đánh giá là quan trọng nhất trong khóa học?
    Kỹ năng nói được 95% sinh viên đánh giá là quan trọng nhất và cần cải thiện nhiều nhất, tiếp theo là phát âm (60%) và nghe (40%).

  4. Các bài học nói nào cần được điều chỉnh và vì sao?
    5 bài học nói gồm Unit 2, 3, 6, 8, 10 cần điều chỉnh do thiếu thông tin chi tiết, bài tập đa dạng và minh họa sinh động, gây khó khăn cho sinh viên trong việc luyện tập và phát triển kỹ năng.

  5. Làm thế nào để cải thiện hiệu quả giảng dạy kỹ năng nói trong tài liệu?
    Bổ sung nội dung chi tiết, đa dạng hóa bài tập giao tiếp, sử dụng phương tiện hỗ trợ trực quan và tổ chức các hoạt động thực hành tương tác giúp sinh viên phát triển kỹ năng nói hiệu quả hơn.

Kết luận

  • Tài liệu “English for Tour guides” phần IV đáp ứng tốt mục tiêu cung cấp kiến thức và kỹ năng cơ bản cho sinh viên ngành Du lịch tại Trường Cao đẳng Công nghiệp Sao Đỏ.
  • Kỹ năng nói là kỹ năng được sinh viên và giảng viên đánh giá cần cải thiện nhiều nhất trong chương trình.
  • 5 bài học nói hiện tại chưa phù hợp do thiếu nội dung chi tiết, bài tập đa dạng và minh họa sinh động.
  • Các đề xuất điều chỉnh tập trung vào bổ sung nội dung, đa dạng hóa bài tập, tăng cường minh họa và nâng cao năng lực giảng viên.
  • Nghiên cứu mở ra hướng đi cho việc đánh giá và điều chỉnh tài liệu giảng dạy tiếng Anh chuyên ngành du lịch, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và đáp ứng nhu cầu thực tiễn ngành du lịch Việt Nam.

Hành động tiếp theo: Triển khai các đề xuất điều chỉnh trong vòng 6 tháng tới, đồng thời tiến hành đánh giá hiệu quả sau khi áp dụng để tiếp tục hoàn thiện tài liệu. Các giảng viên và nhà quản lý đào tạo được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy tiếng Anh chuyên ngành.