Đánh giá kết quả điều trị gefitinib cho bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ tái phát

• Tác giả: Đỗ Thị Phương Chung
• Người hướng dẫn: GS. Trần Văn Thuấn
• Trường học: Trường Đại Học Y Hà Nội
• Chuyên ngành: Ung Thư
• Đề tài: Đánh Giá Hiệu Quả Gefitinib Trong Điều Trị Ung Thư Phổi Không Tế Bào Nhỏ Tái Phát
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ y học
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. BỆNH SINH VÀ CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN
• 1.2. CHẨN ĐOÁN UNG THƯ PHỔI
• 1.2.1. Triệu chứng lâm sàng
• 1.2.2. Cận lâm sàng
• 1.3. PHÂN LOẠI MÔ BỆNH HỌC UNG THƯ PHỔI
• 1.4. ĐIỀU TRỊ UNG THƯ PHỔI KHÔNG TẾ BÀO NHỎ
• 1.4.1. Các phương pháp điều trị ung thư phổi không tế bào nhỏ
• 1.4.2. Điều trị theo giai đoạn ung thư phổi không tế bào nhỏ
• 1.5. EGFR TRONG CƠ CHẾ BỆNH SINH VÀ ĐIỀU TRỊ UTPKTBN
• 1.5.1. Thụ thể yếu tố phát triển biểu mô EGFR
• 1.5.2. Cơ chế tác dụng của thuốc EGFR TKIs
• 1.5.3. Các thế hệ của thuốc EGFR TKIs
• 1.5.4. Đột biến EGFR
• 1.5.5. Các phương pháp phát hiện đột biến hiện nay
• 1.6. MỘT SỐ NGHIÊN CỨU VỀ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ GEFITINIB
• 1.7. THUỐC SỬ DỤNG TRONG NGHIÊN CỨU
• 1.7.1. Công thức hóa học
• 1.7.2. Cơ chế hoạt động
• 1.7.3. Chỉ định của thuốc Iressa
• 1.8. NHỮNG CỘT MỐC TRÊN CON ĐƯỜNG PHÁT TRIỂN CỦA CÁC THUỐC ỨC CHẾ TYROSIN KINASE EGFR
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 2.2. Tiêu chuẩn lựa chọn
• 2.3. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.4.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.4.2. Thu thập thông tin
• 2.5. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
• 2.5.1. Thu thập thông tin về tiền sử và điều trị hóa chất trước đó
• 2.5.2. Thu thập thông tin trước điều trị Gefitinib
• 2.5.3. Điều trị với Gefitinib
• 2.5.4. Đánh giá đáp ứng và tác dụng không mong muốn
• 2.6. PHÂN TÍCH VÀ XỬ LÝ SỐ LIỆU
• 2.7. VẤN ĐỀ ĐẠO ĐỨC TRONG NGHIÊN CỨU
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. ĐẶC ĐIỂM BỆNH NHÂN NHÓM NGHIÊN CỨU
• 3.1.1. Tiền sử hút thuốc
• 3.1.2. Triệu chứng lâm sàng trước điều trị
• 3.1.3. Chỉ số toàn trạng cơ thể
• 3.1.4. Chỉ số khối cơ thể BMI
• 3.1.5. Đặc điểm di căn
• 3.1.6. Số lượng cơ quan di căn
• 3.1.7. Số lượng phác đồ đã dùng
• 3.1.8. Đáp ứng với hóa trị trước đó
• 3.1.9. Xét nghiệm đột biến
• 3.2. KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ
• 3.2.1. Số tháng sử dụng thuốc gefitinib
• 3.2.2. Đáp ứng điều trị
• 3.2.3. Thời gian sống thêm
• 3.2.4. Độc tính trên huyết học
• 3.2.5. Độc tính trên gan, thận
• 3.2.6. Độc tính trên da
• 3.2.7. Độc tính trên hệ tiêu hóa
• 3.2.8. Các độc tính khác
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG
• 4.1.1. Tuổi và giới
• 4.1.2. Tiền sử hút thuốc
• 4.1.3. Triệu chứng lâm sàng
• 4.1.4. Chỉ số toàn trạng
• 4.1.5. Đặc điểm di căn
• 4.1.6. Đặc điểm điều trị hóa chất trước đó
• 4.1.7. Xét nghiệm đột biến gen
• 4.2. KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ
• 4.2.1. Đặc điểm các phương pháp điều trị
• 4.2.2. Đáp ứng chủ quan
• 4.2.3. Đáp ứng khách quan
• 4.2.4. Thời gian sống thêm không tiến triển
• 4.2.5. Thời gian sống thêm toàn bộ
• 4.2.6. Một số yếu tố liên quan đến sống thêm
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Đặt Vấn Đề

Ung thư phổi không tế bào nhỏ (UTPKTBN) là một trong những loại ung thư phổ biến nhất và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Tại Việt Nam, ung thư phổi đứng thứ hai về tỷ lệ mắc và tử vong. Theo GLOBOCAN 2018, tỷ lệ mắc ung thư phổi là 21,7/100.000 dân. UTPKTBN chiếm 80-85% trong tổng số ca ung thư phổi. Điều trị ung thư phổi không tế bào nhỏ thường gặp khó khăn, đặc biệt ở giai đoạn tái phát và di căn. Các phương pháp điều trị hiện tại như hóa trị và xạ trị chỉ mang lại tỷ lệ đáp ứng thấp. Do đó, việc tìm kiếm các liệu pháp điều trị mới, hiệu quả hơn là rất cần thiết. Gefitinib, một thuốc ức chế tyrosin kinase, đã được chứng minh có hiệu quả trong điều trị UTPKTBN, đặc biệt ở những bệnh nhân có đột biến EGFR. Nghiên cứu này nhằm đánh giá hiệu quả của gefitinib trong điều trị UTPKTBN tái phát, di căn.

II. Tổng Quan Tài Liệu

Nghiên cứu về ung thư phổi không tế bào nhỏ đã chỉ ra rằng thuốc lá là nguyên nhân chính gây ra bệnh này. Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc UTP lên đến 10 lần. Ngoài ra, các yếu tố như tuổi tác, giới tính, và ô nhiễm môi trường cũng có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của bệnh. Các triệu chứng lâm sàng thường gặp bao gồm ho, khó thở, và đau ngực. Chẩn đoán ung thư phổi thường được thực hiện qua các phương pháp hình ảnh như chụp X-quang và CT scan. Đặc biệt, việc phát hiện đột biến EGFR là rất quan trọng trong việc lựa chọn liệu pháp điều trị. Gefitinib đã được FDA chấp thuận cho điều trị UTPKTBN có đột biến EGFR, với tỷ lệ đáp ứng lên đến 31,6%. Nghiên cứu này sẽ tập trung vào việc đánh giá hiệu quả và độc tính của gefitinib trong điều trị UTPKTBN tái phát.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu

Nghiên cứu được thực hiện trên nhóm bệnh nhân UTPKTBN tái phát, di căn. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân bao gồm những người đã được chẩn đoán xác định và có đột biến EGFR. Phương pháp nghiên cứu bao gồm thu thập thông tin về tiền sử bệnh, triệu chứng lâm sàng, và các xét nghiệm cận lâm sàng. Bệnh nhân sẽ được điều trị bằng gefitinib và theo dõi đáp ứng điều trị cũng như các tác dụng phụ. Đánh giá đáp ứng điều trị sẽ dựa trên các tiêu chuẩn RECIST. Phân tích số liệu sẽ được thực hiện để xác định mối liên hệ giữa các yếu tố lâm sàng và kết quả điều trị.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu

Kết quả nghiên cứu cho thấy gefitinib có hiệu quả trong việc cải thiện thời gian sống thêm cho bệnh nhân UTPKTBN tái phát. Tỷ lệ đáp ứng điều trị đạt 40%, với thời gian sống thêm trung bình là 12 tháng. Các tác dụng phụ thường gặp bao gồm phát ban da, tiêu chảy, và rối loạn chức năng gan. Đặc biệt, bệnh nhân có đột biến EGFR có tỷ lệ đáp ứng cao hơn so với những bệnh nhân không có đột biến. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng thời gian sống thêm không tiến triển trung bình là 7 tháng. Những kết quả này cho thấy gefitinib là một lựa chọn điều trị khả thi cho bệnh nhân UTPKTBN tái phát.

V. Bàn Luận

Nghiên cứu này đã chỉ ra rằng gefitinib có thể cải thiện đáng kể thời gian sống thêm cho bệnh nhân UTPKTBN tái phát. Các yếu tố như tuổi tác, giới tính, và tiền sử hút thuốc có thể ảnh hưởng đến kết quả điều trị. Việc phát hiện sớm đột biến EGFR là rất quan trọng trong việc lựa chọn liệu pháp điều trị phù hợp. Mặc dù gefitinib có thể gây ra một số tác dụng phụ, nhưng lợi ích mà nó mang lại cho bệnh nhân là rất lớn. Nghiên cứu này góp phần khẳng định vai trò của gefitinib trong điều trị ung thư phổi không tế bào nhỏ, mở ra hướng đi mới cho các liệu pháp điều trị trong tương lai.