Đánh Giá Đáp Ứng Điều Trị Bạch Cầu Cấp Dòng Tủy Người Lớn Theo Phân Nhóm Nguy Cơ

BCCDT là bệnh lý ác tính, đơn dòng, ảnh hưởng đến các tế bào tạo máu đầu dòng của hệ thống dòng tủy. Bệnh không đồng nhất về di truyền, với sự tích lũy các thay đổi di truyền trong tế bào gốc tạo máu và các tế bào đầu dòng. Những thay đổi này gây ra rối loạn về tăng trưởng và biệt hóa, dẫn đến kết cục lâm sàng khác nhau. Bệnh chiếm tỉ lệ 1,3% trong tổng số các bệnh ác tính, với tỉ lệ mắc bệnh hàng năm là 3,9 trên 100.000 người, tăng dần theo tuổi. Phân loại FAB dựa trên hình thái học có thể được sử dụng để xác định loại BCCDT.

Việc phân nhóm nguy cơ dựa vào bất thường nhiễm sắc thể (NST) và đột biến gen (ĐBG) theo ELN (European Leukemia Net) hay NCCN (National Comprehensive Cancer Network) giúp bác sĩ lâm sàng lựa chọn phương pháp điều trị thích hợp, mang lại hiệu quả điều trị tốt nhất. Nhóm nguy cơ chuẩn thường có kết quả điều trị tốt hơn so với nhóm nguy cơ trung gian hoặc xấu. Đột biến CEBPA hoặc NPM1 trên bệnh nhân có NST đồ bình thường giúp xác định bệnh nhân thuộc nhóm nguy cơ chuẩn.

Sự đa dạng di truyền của BCCDT tạo ra các phân nhóm bệnh với tiên lượng khác nhau. Bệnh nhân mang các đột biến FLT3-ITD, ASXL1, RUNX1 hoặc TP53 thuộc nhóm nguy cơ xấu, có tỉ lệ lui bệnh hoàn toàn (LBHT) thấp hơn và thời gian sống còn ngắn hơn so với bệnh nhân không có đột biến. Phân tích di truyền toàn diện, bao gồm cả nhiễm sắc thể đồ và xét nghiệm đột biến gen, rất quan trọng để xác định chính xác tiên lượng.

Theo dõi bệnh tồn lưu tối thiểu (MRD) là một phương pháp quan trọng để đánh giá hiệu quả điều trị và dự đoán tái phát. Tuy nhiên, độ nhạy và độ đặc hiệu của các xét nghiệm MRD khác nhau, và việc giải thích kết quả có thể gặp nhiều khó khăn. Các xét nghiệm MRD thường được thực hiện bằng phương pháp PCR hoặc flow cytometry. Việc chuẩn hóa các xét nghiệm MRD và thiết lập các ngưỡng MRD để dự đoán tái phát là rất quan trọng.

Lui bệnh hoàn toàn (CR) được định nghĩa là số lượng bạch cầu trung tính tuyệt đối > 1.0 x 10^9/L, số lượng tiểu cầu > 100 x 10^9/L, không có tế bào blast trong máu ngoại vi, tế bào blast trong tủy xương < 5%, không có bằng chứng về bệnh ngoài tủy. Đánh giá CR là một chỉ số quan trọng để đánh giá hiệu quả điều trị và tiên lượng.

Tủy đồ và huyết học là các xét nghiệm quan trọng để đánh giá đáp ứng điều trị. Tủy đồ cho phép đánh giá số lượng và hình thái của các tế bào trong tủy xương, bao gồm cả tế bào blast. Huyết học đánh giá số lượng các tế bào máu khác nhau, bao gồm bạch cầu, hồng cầu và tiểu cầu. Kết quả tủy đồ và huyết học được sử dụng để xác định xem bệnh nhân đã đạt CR, PR hay NR.

Các bất thường nhiễm sắc thể như t(8;21), inv(16) và t(15;17) thường liên quan đến tiên lượng tốt hơn ở bệnh nhân BCCDT. t(8;21) liên quan đến sự hình thành protein RUNX1-ETO, inv(16) liên quan đến sự hình thành protein CBFB-MYH11, và t(15;17) liên quan đến sự hình thành protein PML-RARalpha. Các protein này ảnh hưởng đến sự biệt hóa tế bào.

Các đột biến gen như FLT3-ITD, TP53, ASXL1 và RUNX1 liên quan đến tiên lượng xấu hơn ở bệnh nhân BCCDT. FLT3-ITD là một đột biến hoạt hóa gây ra sự tăng sinh không kiểm soát của tế bào. TP53 là một gen ức chế khối u, và đột biến TP53 có thể dẫn đến sự mất kiểm soát chu kỳ tế bào. ASXL1 và RUNX1 là các gen liên quan đến sự biệt hóa tế bào.

Tỉ lệ lui bệnh hoàn toàn (CR) khác nhau đáng kể giữa các phân nhóm nguy cơ. Bệnh nhân thuộc nhóm nguy cơ thuận lợi thường có tỉ lệ CR cao hơn đáng kể so với các nhóm khác. Các nghiên cứu khác nhau đã báo cáo tỉ lệ CR khác nhau cho các phân nhóm nguy cơ khác nhau, phản ánh sự khác biệt trong đặc điểm bệnh nhân và phác đồ điều trị.

Thời gian sống còn (OS) cũng khác nhau đáng kể giữa các phân nhóm nguy cơ. Bệnh nhân thuộc nhóm nguy cơ thuận lợi thường có OS dài hơn đáng kể so với các nhóm khác. OS 5 năm được sử dụng để đánh giá tiên lượng lâu dài của bệnh nhân. Các yếu tố khác, chẳng hạn như tuổi tác và sức khỏe tổng thể, cũng có thể ảnh hưởng đến OS.

Phân nhóm nguy cơ ELN 2017 có thể được sử dụng để cá nhân hóa điều trị. Bệnh nhân thuộc nhóm nguy cơ thuận lợi có thể được điều trị bằng hóa trị liệu tiêu chuẩn, trong khi bệnh nhân thuộc nhóm nguy cơ trung gian hoặc xấu có thể cần các phương pháp điều trị tích cực hơn, chẳng hạn như ghép tế bào gốc tạo máu hoặc liệu pháp nhắm trúng đích.

Liệu pháp nhắm trúng đích là một lĩnh vực nghiên cứu hứa hẹn trong điều trị BCCDT. Các loại thuốc nhắm trúng đích nhắm vào các đột biến gen cụ thể hoặc các con đường tín hiệu quan trọng trong tế bào BCCDT. Ví dụ, các chất ức chế FLT3 có thể được sử dụng để điều trị bệnh nhân mang đột biến FLT3-ITD. Nghiên cứu tương lai sẽ tập trung vào việc phát triển các liệu pháp nhắm trúng đích mới và cải thiện hiệu quả của các liệu pháp hiện có.