Nghiên cứu ứng dụng phương pháp cắt gan Tôn Thất Tùng kết hợp Takasaki trong điều trị ung thư tế bào gan tại Bệnh viện Hữu Nghị Đa khoa Nghệ An

• Tác giả: Nguyễn Huy Toàn
• Người hướng dẫn: GS.TS Hà Văn Quyết
• Trường học: Trường Đại học Y Dược Hải Phòng
• Chuyên ngành: Ngoại khoa
• Đề tài: Nghiên cứu ứng dụng cắt gan bằng phương pháp Tôn Thất Tùng kết hợp Takasaki điều trị ung thư tế bào gan tại Bệnh viện Hữu Nghị Đa khoa Nghệ An
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ y học
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hải Phòng

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC HÌNH
• DANH MỤC CÁC LƯỢC ĐỒ, SƠ ĐỒ
• DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
• 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 2.1. GIẢI PHẪU, PHÂN CHIA VÀ BIẾN ĐỔI GIẢI PHẪU GAN
• 2.1.1. Giải phẫu gan
• 2.1.2. Phân chia gan
• 2.1.3. Biến đổi giải phẫu tại cuống gan và ứng dụng
• 2.1.4. Giải phẫu bao Laennec
• 2.1.5. Chức năng sinh lý của gan
• 2.2. CHẨN ĐOÁN UNG THƯ TẾ BÀO GAN
• 2.2.1. Chẩn đoán xác định ung thư gan tế bào gan
• 2.2.2. Chẩn đoán giai đoạn
• 2.2.3. Một số đặc điểm tổn thương liên quan đến chỉ định cắt gan
• 2.3. CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ UNG THƯ TẾ BÀO GAN
• 2.3.1. Phương pháp điều trị không phẫu thuật
• 2.3.2. Các phương pháp điều trị bằng phẫu thuật
• 2.3.3. Tai biến trong mổ
• 2.4. KỸ THUẬT CẮT GAN BẰNG PHƯƠNG PHÁP TÔN THẤT TÙNG KẾT HỢP TAKASAKI
• 2.4.1. Một số đặc điểm về kỹ thuật thực hiện
• 2.5. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU PHẪU THUẬT CẮT GAN CÓ KIỂM SOÁT CUỐNG GAN ĐIỀU TRỊ UNG THƯ TẾ BÀO GAN TRÊN THẾ GIỚI VÀ TẠI VIỆT NAM
• 2.5.1. Trên thế giới
• 2.5.2. Tại Việt Nam. Tại Nghệ An
• 3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 3.2. Tiêu chuẩn chọn bệnh
• 3.3. Tiêu chuẩn loại trừ
• 3.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.4.1. Thiết kế nghiên cứu
• 3.4.2. Cỡ mẫu nghiên cứu
• 3.4.3. Các khái niệm chính dùng trong nghiên cứu
• 3.4.4. Phương tiện nghiên cứu
• 3.4.5. Phương tiện phẫu thuật
• 3.4.6. Quy trình phẫu thuật
• 3.4.7. Các chỉ tiêu nghiên cứu
• 3.4.8. Xử lý số liệu
• 3.4.9. Đạo đức trong nghiên cứu
• 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG
• 4.1.1. Tuổi và giới
• 4.1.2. Tiền sử điều trị u gan
• 4.1.3. Chỉ số khối cơ thể
• 4.1.4. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng
• 4.2. ĐẶC ĐIỂM TỔN THƯƠNG BỆNH LÝ LIÊN QUAN ĐẾN CHỈ ĐỊNH
• 4.2.1. Chức năng gan trước mổ
• 4.2.2. Alphafetoprotein trước mổ
• 4.2.3. Kích thước và số lượng u
• 4.2.4. Huyết khối tĩnh mạch cửa
• 4.2.5. Giai đoạn bệnh
• 4.3. ĐẶC ĐIỂM KỸ THUẬT CẮT GAN
• 4.3.1. Bước 1 - Đường mở bụng
• 4.3.2. Bước 2 - Đánh giá ổ bụng
• 4.3.3. Bước 3 - Di động gan
• 4.3.4. Bước 4 - Cắt túi mật, lấy hạch hoặc nạo vét hạch cuống gan
• 4.3.5. Bước 5 - Kiểm soát cuống Glisson ngoài gan theo phương pháp Takasaki
• 4.3.6. Bước 6 - Cắt nhu mô, xử lý cuống Glisson trong gan theo phương pháp Tôn Thất Tùng
• 4.3.7. Bước 7 - Kiểm tra cầm máu, rò mật, che phủ diện cắt
• 4.3.8. Bước 8 - Đặt dẫn lưu, đóng bụng
• 4.3.9. Những yếu tố gây khó khăn trong quy trình phẫu thuật
• 4.4. KẾT QUẢ PHẪU THUẬT
• 4.4.1. Kết quả trong mổ
• 4.4.2. Kết quả sớm sau mổ
• 4.4.3. Kết quả xa sau phẫu thuật
• 5. CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Đặt Vấn Đề

Ung thư gan, đặc biệt là ung thư biểu mô tế bào gan, là một trong những bệnh lý ác tính phổ biến tại Việt Nam và trên toàn thế giới. Theo thống kê của Globocan 2020, Việt Nam ghi nhận khoảng 26.418 trường hợp ung thư mới mỗi năm, với ung thư gan đứng đầu ở nam giới và thứ năm ở nữ giới. Tình trạng nhiễm virus viêm gan B và C là nguyên nhân chính dẫn đến tỷ lệ mắc ung thư gan cao tại Việt Nam. Các phương pháp điều trị ung thư tế bào gan hiện nay bao gồm phẫu thuật cắt gan, ghép gan, và đốt nhiệt cao tần. Trong đó, phẫu thuật cắt gan được coi là phương pháp điều trị cơ bản và hiệu quả nhất. Kỹ thuật cắt gan đã có nhiều tiến bộ, giúp giảm thiểu nguy cơ chảy máu và hoại tử nhu mô gan còn lại. Năm 1963, Tôn Thất Tùng đã cải tiến kỹ thuật cắt gan, giúp phẫu thuật viên có thể kiểm soát tốt hơn các cuộn mạch trong nhu mô gan. Kỹ thuật này đã được kết hợp với phương pháp Takasaki, giúp hạn chế các nhược điểm của từng phương pháp riêng lẻ. Tại Bệnh viện Hữu Nghị Đa khoa Nghệ An, nghiên cứu này nhằm đánh giá kỹ thuật và kết quả của phương pháp cắt gan Tôn Thất Tùng kết hợp Takasaki trong điều trị ung thư tế bào gan.

II. Tổng Quan Tài Liệu

Nghiên cứu về giải phẫu gan và các phương pháp điều trị ung thư tế bào gan đã được thực hiện rộng rãi. Giải phẫu gan được phân chia thành các thùy và hạ phân thùy, giúp phẫu thuật viên dễ dàng xác định vị trí và thực hiện các kỹ thuật cắt gan. Phương pháp cắt gan theo Tôn Thất Tùng và Takasaki đã được áp dụng tại nhiều cơ sở y tế, cho thấy tỷ lệ kiểm soát cuống thành công cao và tỷ lệ tai biến thấp. Nghiên cứu của Dương Huỳnh Thiện và các tác giả khác đã chỉ ra rằng việc kết hợp hai phương pháp này giúp nâng cao hiệu quả điều trị và giảm thiểu biến chứng. Tại Bệnh viện Hữu Nghị Đa khoa Nghệ An, việc áp dụng phương pháp này từ năm 2010 đã mang lại nhiều kết quả khả quan, tuy nhiên chưa có nghiên cứu nào đánh giá một cách toàn diện về kỹ thuật và kết quả của phương pháp này.

III. Kỹ Thuật Cắt Gan Bằng Phương Pháp Tôn Thất Tùng Kết Hợp Takasaki

Kỹ thuật cắt gan theo phương pháp Tôn Thất Tùng kết hợp Takasaki bao gồm nhiều bước quan trọng. Đầu tiên, phẫu thuật viên cần mở bụng và đánh giá ổ bụng để xác định tình trạng của gan và các cơ quan lân cận. Sau đó, gan được di động để dễ dàng tiếp cận các cuống mạch. Kỹ thuật kiểm soát cuống Glisson ngoài gan theo phương pháp Takasaki giúp xác định rõ diện cắt giữa các phân thùy, hạn chế tối đa thiếu máu nhu mô gan còn lại. Tiếp theo, cắt nhu mô gan và xử lý cuống Glisson trong gan theo phương pháp Tôn Thất Tùng. Cuối cùng, kiểm tra cầm máu và đặt dẫn lưu trước khi đóng bụng. Việc kết hợp hai phương pháp này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả phẫu thuật mà còn giảm thiểu các biến chứng có thể xảy ra.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu

Kết quả nghiên cứu cho thấy phương pháp cắt gan Tôn Thất Tùng kết hợp Takasaki mang lại nhiều lợi ích cho bệnh nhân ung thư tế bào gan. Tỷ lệ kiểm soát cuống thành công đạt từ 98,4% đến 100%, trong khi tỷ lệ tai biến dao động từ 1,3% đến 17,8%. Các chỉ số lâm sàng và cận lâm sàng của bệnh nhân sau phẫu thuật cho thấy sự cải thiện rõ rệt. Thời gian hồi phục sau mổ cũng được rút ngắn, giúp bệnh nhân nhanh chóng trở lại cuộc sống sinh hoạt bình thường. Nghiên cứu này không chỉ khẳng định tính hiệu quả của phương pháp cắt gan mà còn mở ra hướng đi mới trong điều trị ung thư tế bào gan tại Việt Nam.