Đánh giá chất lượng sách giáo khoa Tiếng Anh 10 phát triển theo dự án quốc gia 2020

• Tác giả: Trần Thị Minh Trang
• Người hướng dẫn: Prof. Hoang Van Van
• Trường học: Hanoi National University
• Chuyên ngành: English Teaching Methodology
• Đề tài: Đánh giá chất lượng sách giáo khoa Tiếng Anh 10 theo dự án quốc gia 2020
• Loại tài liệu: thesis
• Năm xuất bản: 2016
• Địa điểm: Hanoi

• DECLARATION
• ACKNOWLEDGEMENTS
• ABSTRACT
• LIST OF ABBREVIATIONS
• LIST OF CHARTS
• LIST OF THE APPENDICES
• TABLE OF CONTENTS
• 0.1. Rationale for the Study
• 0.2. Aim of the Study
• 0.3. Scope of the study
• 0.4. Significance of the Study
• 1. CHAPTER 1: LITERATURE REVIEW
• 1.1. Introduction
• 1.2. Teaching and Learning English in Vietnam under the National Foreign Language Project Entitled: “Teaching and Learning Foreign Languages in the National Education System, Period 2008-2020”
• 1.2.1. Teaching and Learning English at Upper Secondary Schools in Vietnam
• 1.2.2. The National Foreign Language 2020 Project
• 1.3. The Pilot English Curriculum for Vietnamese Upper Secondary Schools
• 1.4. The New English Textbook, Tiếng Anh 10
• 1.5. Roles of Textbook
• 1.6. The Needs for Textbook Evaluation
• 1.7. Quality Standards for Textbook
• 1.8. Textbook Evaluation Methods
• 1.9. Related Studies on Evaluation of the Textbook
• 1.9.1. Sites of the Research
• 1.9.2. The Subject of the Research
• 1.9.2.1. Questionnaire and Interview
• 1.10. Methods of Data Analysis
• 3. CHAPTER 3: FINDINGS AND DISCUSSION
• 3.1. Teachers and Students’ Evaluation of the Textbook on Each Category
• 3.2. Teachers’ Evaluation of the Textbook on “Objectives” Category
• 3.3. Students’ Evaluation of the Textbook on “Contents” Category
• 3.4. Teachers and Students’ Evaluation of the Textbook on “Layout and Design” Category
• 3.5. Teachers and Students’ Evaluation of the Textbook on “Topics” Category
• 3.6. Teachers and Students’ Evaluation of the Textbook on “Language Skills” Category
• 3.7. Teachers’ Evaluation of the Textbook on “Methodology” Category
• 3.8. Teachers and Students’ Evaluation of the Textbook on “Types of activities” Category
• 3.9. The Teachers’ Evaluation of the Textbook on “Teaching aids” Category
• 3.10. Students’ Evaluation of the Textbook on “Supplementary materials” Category
• 3.11. Teachers’ Evaluation of the Textbook on “Linkage” Category
• 3.12. Teachers and Students’ Evaluation of the Textbook on “Cultural values” Category
• 3.13. Summary of the main findings
• 3.13.1. Main findings for research question 1
• 3.13.2. Main findings for research question 2
• 3.13.3. Main findings for research question 3
• C. PART C: CONCLUSION AND RECOMMENDATIONS
• C.1. Suggestions for Further Studies
• APPENDICES
• APPENDIX 1. Questionnaire for teachers of the New English Text Book, Tiếng Anh 10
• APPENDIX 2. Questionnaire for students of the New English Text Book, Tiếng Anh 10
• APPENDIX 13. Transcripts of the interviews for the teachers and students

I. Đánh giá chất lượng sách giáo khoa Tiếng Anh 10

Đánh giá chất lượng của sách giáo khoa Tiếng Anh 10 là một phần quan trọng trong việc cải thiện giáo dục tại Việt Nam. Dự án quốc gia 2020 đã đặt ra mục tiêu nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh, và sách giáo khoa là một trong những yếu tố quyết định. Nghiên cứu này nhằm đánh giá chất lượng của sách giáo khoa Tiếng Anh 10 thông qua phản hồi từ giáo viên và học sinh. Kết quả cho thấy sách giáo khoa này đáp ứng hầu hết các tiêu chí và được đánh giá cao bởi cả giáo viên và học sinh. Tuy nhiên, vẫn còn một số điểm cần cải thiện để nâng cao chất lượng giáo dục.

1.1. Nội dung sách

Nội dung của sách giáo khoa Tiếng Anh 10 được thiết kế để phát triển kỹ năng ngôn ngữ cho học sinh. Các chủ đề trong sách được lựa chọn phù hợp với độ tuổi và nhu cầu học tập của học sinh. Nội dung sách không chỉ bao gồm ngữ pháp và từ vựng mà còn tích hợp các hoạt động thực hành kỹ năng nghe, nói, đọc, và viết. Điều này giúp học sinh có cơ hội thực hành và áp dụng kiến thức vào thực tế. Tuy nhiên, một số giáo viên cho rằng cần có thêm tài liệu bổ trợ để hỗ trợ việc học tập hiệu quả hơn.

1.2. Phương pháp giảng dạy

Phương pháp giảng dạy được áp dụng trong sách giáo khoa Tiếng Anh 10 rất đa dạng, từ việc sử dụng các hoạt động nhóm đến các bài tập cá nhân. Giáo viên có thể linh hoạt trong việc lựa chọn phương pháp phù hợp với từng lớp học. Tuy nhiên, một số học sinh cho rằng một số hoạt động trong sách chưa thực sự hấp dẫn và cần được cải thiện để thu hút sự chú ý hơn. Việc áp dụng các phương pháp giảng dạy hiện đại sẽ giúp nâng cao chất lượng giáo dục và tạo động lực cho học sinh.

1.3. Phản hồi từ giáo viên và học sinh

Phản hồi từ giáo viên và học sinh là rất quan trọng trong việc đánh giá chất lượng sách giáo khoa. Nghiên cứu cho thấy rằng cả hai nhóm đều có những ý kiến tích cực về sách giáo khoa Tiếng Anh 10. Giáo viên đánh giá cao tính thực tiễn và khả năng áp dụng của sách giáo khoa trong giảng dạy. Trong khi đó, học sinh cảm thấy tự tin hơn khi sử dụng sách giáo khoa này. Tuy nhiên, một số giáo viên cũng đã chỉ ra rằng cần có thêm các hoạt động tương tác để tăng cường sự tham gia của học sinh trong lớp học.

II. Đề xuất cải tiến

Dựa trên những phản hồi từ giáo viên và học sinh, một số đề xuất cải tiến cho sách giáo khoa Tiếng Anh 10 đã được đưa ra. Đầu tiên, cần bổ sung thêm các tài liệu hỗ trợ học tập như tài liệu học tập và bài tập thực hành để giúp học sinh có thêm cơ hội luyện tập. Thứ hai, việc tổ chức các buổi hội thảo hoặc khóa đào tạo cho giáo viên về cách sử dụng sách giáo khoa hiệu quả cũng rất cần thiết. Cuối cùng, cần có một hệ thống phản hồi thường xuyên từ giáo viên và học sinh để liên tục cải tiến sách giáo khoa.

2.1. Tăng cường tài liệu bổ trợ

Việc cung cấp thêm tài liệu học tập và bài tập thực hành sẽ giúp học sinh có thêm cơ hội để luyện tập và củng cố kiến thức. Các tài liệu này có thể bao gồm các bài tập trực tuyến, video hướng dẫn, và các hoạt động nhóm. Điều này không chỉ giúp học sinh tự tin hơn trong việc sử dụng tiếng Anh mà còn tạo ra một môi trường học tập tích cực hơn.

2.2. Đào tạo giáo viên

Tổ chức các buổi hội thảo hoặc khóa đào tạo cho giáo viên về cách sử dụng sách giáo khoa hiệu quả là rất cần thiết. Giáo viên cần được trang bị các kỹ năng và phương pháp giảng dạy hiện đại để có thể truyền đạt kiến thức một cách hiệu quả nhất. Việc này không chỉ nâng cao chất lượng giáo dục mà còn giúp giáo viên tự tin hơn trong việc giảng dạy.

2.3. Hệ thống phản hồi

Cần có một hệ thống phản hồi thường xuyên từ giáo viên và học sinh để liên tục cải tiến sách giáo khoa. Việc thu thập ý kiến phản hồi sẽ giúp các nhà biên soạn hiểu rõ hơn về nhu cầu và mong muốn của người dùng, từ đó có thể điều chỉnh nội dung và phương pháp giảng dạy cho phù hợp. Điều này sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đáp ứng tốt hơn nhu cầu học tập của học sinh.

Tổng quan nghiên cứu

Tiếng Anh là một trong những ngôn ngữ quốc tế phổ biến nhất, đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kỹ năng giao tiếp và năng lực học tập suốt đời của học sinh. Tại Việt Nam, việc nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh ở bậc trung học phổ thông đã trở thành một ưu tiên trong chính sách giáo dục quốc gia, đặc biệt trong khuôn khổ Đề án Ngoại ngữ Quốc gia 2020. Bộ sách giáo khoa Tiếng Anh 10 mới, được biên soạn theo dự án này, nhằm mục tiêu phát triển năng lực giao tiếp tiếng Anh đạt trình độ B1 theo Khung Tham chiếu Ngôn ngữ Chung Châu Âu (CEFR) cho học sinh lớp 10.

Nghiên cứu tập trung đánh giá chất lượng bộ sách Tiếng Anh 10 từ góc nhìn của giáo viên và học sinh tại các trường trung học phổ thông ở các tỉnh phía Bắc như Hà Nam, Yên Bái, Điện Biên, Hải Dương, Vĩnh Phúc và Sơn La. Qua đó, nghiên cứu nhằm xác định điểm mạnh, điểm yếu của bộ sách, mức độ phù hợp với người dạy và người học, đồng thời góp phần hoàn thiện tài liệu giảng dạy tiếng Anh trong hệ thống giáo dục phổ thông. Thời gian khảo sát diễn ra trong năm học 2015-2016, với sự tham gia của 30 giáo viên và 150 học sinh, đảm bảo tính đại diện và khách quan cho kết quả nghiên cứu.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình đánh giá sách giáo khoa hiện đại, bao gồm:

• Lý thuyết về vai trò của sách giáo khoa: Sách giáo khoa là nguồn tài liệu chủ đạo hỗ trợ quá trình dạy và học, cung cấp cấu trúc bài học, nội dung kiến thức và các hoạt động thực hành ngôn ngữ (Brown, 2001; Hoang Van Van, 2012).

• Tiêu chuẩn chất lượng sách giáo khoa: Bao gồm các tiêu chí về mục tiêu, nội dung, phương pháp giảng dạy, thiết kế bố cục, tính liên kết, giá trị văn hóa và các tài liệu bổ trợ (Ornstein, 1990; Murcia, 2001; Mamood, 2009).

• Phương pháp đánh giá sách giáo khoa: Sử dụng phương pháp đánh giá theo cấp độ gồm đánh giá sơ bộ (impressionistic) và đánh giá chi tiết (in-depth), kết hợp các công cụ như bảng câu hỏi, phỏng vấn và phân tích định lượng (Cunningsworth, 1995; McGrath, 2002; Tomlinson, 2003).

Các khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu gồm: mục tiêu giáo dục, kỹ năng ngôn ngữ (nghe, nói, đọc, viết), phương pháp giảng dạy, hoạt động giao tiếp, tài liệu bổ trợ, và giá trị văn hóa trong sách giáo khoa.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp thu thập dữ liệu định lượng và định tính. Cụ thể:

• Nguồn dữ liệu: Dữ liệu được thu thập từ 30 giáo viên dạy Tiếng Anh 10 tại các trường trung học phổ thông và 150 học sinh lớp 10 đang sử dụng bộ sách. Ngoài ra, phỏng vấn sâu được thực hiện với một số giáo viên và học sinh để làm rõ các ý kiến trong bảng khảo sát.

• Công cụ nghiên cứu: Bảng câu hỏi được thiết kế dựa trên các tiêu chuẩn đánh giá sách giáo khoa, gồm 35 mục cho giáo viên và 31 mục cho học sinh, sử dụng thang điểm Likert 5 mức độ (Xuất sắc, Rất tốt, Tốt, Không tốt lắm, Không tốt). Phỏng vấn được thực hiện qua email và trực tiếp nhằm bổ sung và làm rõ dữ liệu.

• Phương pháp phân tích: Dữ liệu định lượng được xử lý bằng phần mềm Microsoft Excel, chuyển đổi thành tỷ lệ phần trăm và trình bày dưới dạng biểu đồ cột để minh họa kết quả. Dữ liệu định tính từ phỏng vấn được tổng hợp và phân tích nội dung nhằm giải thích các kết quả định lượng.

• Timeline nghiên cứu: Khảo sát được tiến hành trong khoảng thời gian từ tháng 11 đến tháng 12 năm 2015, tại các trường trung học phổ thông và hội thảo giáo viên tại Hà Nội.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Đánh giá tổng thể: 93,2% giáo viên và 86,7% học sinh đánh giá bộ sách Tiếng Anh 10 ở mức Xuất sắc, Rất tốt và Tốt. Không có giáo viên nào đánh giá sách ở mức Không tốt, trong khi 2% học sinh cho rằng sách không tốt.

2. Mục tiêu giáo dục: 81,7% giáo viên cho rằng mục tiêu sách phù hợp với trình độ học sinh lớp 10, tuy nhiên 30% giáo viên phản ánh thời gian phân bổ cho các mục tiêu còn hạn chế, gây khó khăn trong việc hoàn thành nội dung bài học.

3. Nội dung và bố cục: Cả giáo viên và học sinh đều đánh giá cao về bố cục, thiết kế, hình ảnh minh họa và sự đa dạng chủ đề trong sách với tỷ lệ đánh giá tích cực trên 80%. Tuy nhiên, phần yếu tố vui chơi, giải trí trong sách được phản hồi là còn thiếu, ảnh hưởng đến sự hứng thú của học sinh.

4. Kỹ năng ngôn ngữ: 92,9% giáo viên và 88,6% học sinh đánh giá các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết được phát triển phù hợp với chủ đề và độ tuổi học sinh. Tuy nhiên, kỹ năng viết được đánh giá thấp hơn so với các kỹ năng khác, với 16,6% giáo viên và 16% học sinh cho rằng nội dung viết chưa phù hợp hoàn toàn.

5. Phương pháp giảng dạy và hoạt động: 95,5% giáo viên đánh giá phương pháp và các hoạt động trong sách giúp học sinh sử dụng tiếng Anh trong thực tế và hỗ trợ giáo viên khai thác hiệu quả bài học. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng số lượng hoạt động quá nhiều, gây áp lực cho học sinh có trình độ trung bình.

6. Tài liệu bổ trợ: 91,7% giáo viên và 81,1% học sinh đánh giá cao chất lượng sách giáo viên, sách bài tập và đĩa CD âm thanh. Một số giáo viên và học sinh phản ánh âm thanh trong đĩa CD chưa tự nhiên và tốc độ nói còn chậm, ảnh hưởng đến trải nghiệm học tập.

7. Giá trị văn hóa và tính liên kết: 100% giáo viên và 94,2% học sinh đánh giá sách có giá trị văn hóa phù hợp, kết hợp hài hòa giữa văn hóa Việt Nam và các nền văn hóa Anh-Mỹ, đồng thời nội dung sách có sự liên kết chặt chẽ với cuộc sống hàng ngày và kiến thức nền của học sinh.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy bộ sách Tiếng Anh 10 mới được biên soạn theo Đề án Ngoại ngữ Quốc gia 2020 đáp ứng tốt các tiêu chuẩn chất lượng sách giáo khoa hiện đại, phù hợp với mục tiêu phát triển năng lực giao tiếp tiếng Anh cho học sinh lớp 10. Sự đánh giá tích cực từ cả giáo viên và học sinh khẳng định tính khả thi và hiệu quả của bộ sách trong bối cảnh giáo dục Việt Nam hiện nay.

Tuy nhiên, một số hạn chế như thời gian phân bổ chưa hợp lý, thiếu yếu tố vui chơi giải trí, nội dung viết chưa hoàn toàn phù hợp và chất lượng âm thanh chưa đạt kỳ vọng cần được xem xét để cải tiến. Những điểm này cũng tương đồng với các nghiên cứu trước đây về sách giáo khoa tiếng Anh tại Việt Nam và quốc tế, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cân bằng giữa nội dung học thuật và yếu tố hấp dẫn, cũng như sự phù hợp với năng lực học sinh.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ đánh giá theo từng tiêu chí, giúp minh họa rõ ràng sự đồng thuận và khác biệt giữa giáo viên và học sinh. Bảng tổng hợp điểm trung bình từng mục cũng hỗ trợ việc so sánh và phân tích sâu hơn.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tối ưu hóa thời gian phân bổ bài học: Điều chỉnh số lượng bài học và nội dung trong từng đơn vị để đảm bảo giáo viên có đủ thời gian khai thác toàn bộ mục tiêu, giúp học sinh tiếp thu hiệu quả hơn. Thời gian thực hiện: 1 năm; Chủ thể: Nhà xuất bản và Bộ Giáo dục.

2. Tăng cường yếu tố vui chơi, giải trí: Bổ sung các hoạt động tương tác, trò chơi ngôn ngữ và nội dung hấp dẫn nhằm nâng cao sự hứng thú và động lực học tập của học sinh. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: Tác giả sách và giáo viên.

3. Cải thiện chất lượng âm thanh đĩa CD: Thu âm lại các đoạn hội thoại với giọng nói tự nhiên, tốc độ phù hợp, đa dạng giọng đọc để hỗ trợ kỹ năng nghe của học sinh. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: Nhà xuất bản.

4. Phát triển tài liệu bổ trợ đa dạng: Cung cấp thêm các tài liệu luyện tập tại nhà, đặc biệt tập trung vào ngữ pháp và kỹ năng nghe, giúp học sinh tự học hiệu quả hơn. Thời gian thực hiện: 1 năm; Chủ thể: Bộ Giáo dục và Nhà xuất bản.

5. Tổ chức tập huấn nâng cao năng lực giáo viên: Đào tạo giáo viên về phương pháp khai thác sách giáo khoa mới, kỹ năng thiết kế hoạt động vui chơi và sử dụng tài liệu bổ trợ hiệu quả. Thời gian thực hiện: liên tục; Chủ thể: Sở Giáo dục và Đào tạo.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên tiếng Anh trung học phổ thông: Nghiên cứu cung cấp đánh giá thực tiễn về bộ sách Tiếng Anh 10, giúp giáo viên hiểu rõ ưu nhược điểm của tài liệu, từ đó điều chỉnh phương pháp giảng dạy phù hợp.

2. Nhà biên soạn và xuất bản sách giáo khoa: Thông tin chi tiết về các tiêu chí đánh giá và phản hồi từ người dùng giúp cải tiến chất lượng sách, đáp ứng tốt hơn nhu cầu thực tế của giáo viên và học sinh.

3. Quản lý giáo dục và các cơ quan chức năng: Cơ sở dữ liệu và phân tích giúp hoạch định chính sách, lựa chọn và phê duyệt sách giáo khoa phù hợp với mục tiêu giáo dục quốc gia.

4. Nghiên cứu sinh và học viên cao học chuyên ngành giảng dạy tiếng Anh: Tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp đánh giá sách giáo khoa, thiết kế nghiên cứu và phân tích dữ liệu trong lĩnh vực giáo dục ngôn ngữ.

Câu hỏi thường gặp

1. Bộ sách Tiếng Anh 10 có phù hợp với trình độ học sinh Việt Nam không?
   Theo khảo sát, 81,7% giáo viên và 84,9% học sinh đánh giá nội dung sách phù hợp với trình độ lớp 10, giúp phát triển kỹ năng ngôn ngữ một cách hiệu quả.

2. Các hoạt động trong sách có đa dạng và hấp dẫn không?
   Đa số giáo viên và học sinh đánh giá các hoạt động phong phú, tuy nhiên yếu tố vui chơi giải trí còn hạn chế, cần bổ sung để tăng tính hấp dẫn.

3. Chất lượng tài liệu bổ trợ như đĩa CD và sách bài tập ra sao?
   Phần lớn đánh giá tích cực về tài liệu bổ trợ, nhưng có phản hồi về âm thanh đĩa CD chưa tự nhiên và tốc độ nói chậm, ảnh hưởng đến trải nghiệm nghe.

4. Bộ sách có đáp ứng được mục tiêu phát triển năng lực giao tiếp theo CEFR không?
   Bộ sách được thiết kế theo khung CEFR, giúp học sinh đạt trình độ B1 sau khi hoàn thành chương trình, phù hợp với yêu cầu của Đề án Ngoại ngữ Quốc gia 2020.

5. Làm thế nào để giáo viên khai thác hiệu quả bộ sách này?
   Giáo viên nên kết hợp sử dụng sách giáo khoa với các hoạt động bổ trợ, điều chỉnh số lượng bài học phù hợp với năng lực học sinh và tham gia các khóa tập huấn nâng cao kỹ năng giảng dạy.

Kết luận

• Bộ sách Tiếng Anh 10 được đánh giá cao về chất lượng, phù hợp với mục tiêu và trình độ học sinh lớp 10 tại Việt Nam.
• Giáo viên và học sinh đều phản hồi tích cực về nội dung, thiết kế, kỹ năng ngôn ngữ và giá trị văn hóa trong sách.
• Một số điểm yếu cần cải thiện gồm thời gian phân bổ bài học, yếu tố vui chơi, chất lượng âm thanh và tài liệu bổ trợ.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để hoàn thiện bộ sách, hỗ trợ giáo viên và học sinh nâng cao hiệu quả dạy học.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng sách và phương pháp giảng dạy trong thời gian tới.

Hành động tiếp theo: Các nhà xuất bản và cơ quan quản lý giáo dục nên phối hợp triển khai các khuyến nghị nhằm hoàn thiện bộ sách, đồng thời tổ chức tập huấn cho giáo viên để phát huy tối đa hiệu quả sử dụng tài liệu.