Nghiên cứu đặc điểm sinh học và phương pháp nuôi dưỡng cá Tỳ Bà Bướm Sewellia spp ở Thừa Thiên Huế

• Tác giả: Võ Điều
• Người hướng dẫn: TS. Trần Văn Việt
• Trường học: Đại học Cần Thơ
• Chuyên ngành: Thủy sản
• Đề tài: Đặc điểm sinh học và kỹ thuật nuôi dưỡng cá Tỳ Bà Bướm Sewellia spp tại Thừa Thiên Huế
• Loại tài liệu: luận án
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Thừa Thiên Huế

• LỜI CẢM TẠ
• TÓM TẮT
• ABSTRACT
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: MỤC TIÊU VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
• 1.1. Mục tiêu và phạm vi nghiên cứu
• 1.2. Phạm vi nghiên cứu
• 1.3. Nội dung nghiên cứu
• 1.3.1. Nghiên cứu đặc điểm sinh học hai loài cá tỳ bà bướm (Sewellia spp.)
• 1.3.2. Thử nghiệm sinh sản và nuôi dưỡng hai loài cá tỳ bà bướm (Sewellia spp.)
• 1.4. Thời gian thực hiện
• 1.5. Điểm mới của luận án
• 2. CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 2.1. Một số đặc điểm giống cá tỳ bà bướm
• 2.1.1. Vị trí phân loại
• 2.1.2. Thành phần loài, phân bố và môi trường sống
• 2.2. Lược khảo một số phương pháp phân loại cá
• 2.3. Đặc điểm dinh dưỡng
• 2.3.1. Các phương pháp phân tích thức ăn trong ruột cá
• 2.3.2. Một số chỉ số thường sử dụng trong nghiên cứu tập tính dinh dưỡng
• 2.3.3. Một số nghiên cứu xác định tập tính dinh dưỡng của cá
• 2.4. Nghiên cứu đặc điểm sinh trưởng và biến động quần thể
• 2.4.1. Đặc điểm sinh trưởng
• 2.4.2. Biến động quần thể
• 2.5. Đặc điểm sinh sản cá
• 2.6. Tình hình nghiên cứu sinh sản và nuôi thuần dưỡng cá nước ngọt
• 2.6.1. Nghiên cứu sinh sản cá nước ngọt những năm gần đây (2010-2019)
• 2.6.2. Nuôi thuần dưỡng cá cảnh nước ngọt
• 2.7. Sơ lược điều kiện tự nhiên và sinh vật tỉnh Thừa Thiên Huế
• 2.7.1. Vị trí địa lý và địa hình
• 2.7.2. Đơn vị hành chính
• 2.7.3. Chế độ thủy văn, khí hậu
• 2.8. Tiềm năng đa dạng cá nước ngọt ở tỉnh Thừa Thiên Huế
• 3. CHƯƠNG 3: VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 3.2. Vật liệu và phương pháp nghiên cứu
• 3.2.1. Xác định thành phần loài, phân bố và môi trường sống các loài thuộc giống cá tỳ bà bướm phân bố ở tỉnh Thừa Thiên Huế
• 3.2.2. Nghiên cứu đặc điểm dinh dưỡng
• 3.2.3. Nghiên cứu đặc điểm sinh trưởng và biến động quần thể
• 3.2.4. Nghiên cứu đặc điểm sinh sản
• 3.2.5. Nghiên cứu thử nghiệm sinh sản
• 3.2.6. Nghiên cứu nuôi dưỡng
• 3.3. Khung nghiên cứu và phương pháp xử lý số liệu
• 3.3.1. Khung nghiên cứu
• 3.3.2. Phương pháp xử lý số liệu
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Xác định thành phần loài, đặc điểm phân loại, phân bố và môi trường sống các loài cá tỳ bà bướm tại tỉnh Thừa Thiên Huế
• 4.1.1. Thành phần loài thuộc giống cá tỳ bà bướm phân bố tại Thừa Thiên Huế
• 4.1.2. Đặc điểm hình thái phân loại hai loài cá tỳ bà bướm phân bố ở Thừa Thiên Huế
• 4.1.3. Định danh loài bằng DNA mã vạch
• 4.1.4. Môi trường sống và phân bố
• 4.2. Đặc điểm dinh dưỡng
• 4.2.1. Đặc điểm cấu trúc hệ tiêu hóa
• 4.2.2. Tương quan chiều dài ruột và chiều dài thân (RLG)
• 4.2.3. Hệ số sinh trắc dạ dày (Gastro-somatic index - GSI)
• 4.3. Sinh trưởng và biến động quần thể
• 4.3.1. Biến động kích thước và mùa vụ xuất hiện
• 4.3.2. Mức chết tổng (Z) của quần đàn và kích thước cá khai thác đầu tiên tại khu vực nghiên cứu
• 4.3.3. Khả năng phục hồi quần đàn tại khu vực nghiên cứu
• 4.3.4. Tương quan chiều dài và khối lượng
• 4.4. Đặc điểm sinh sản
• 4.4.1. Phân biệt giới tính và tỷ lệ đực:cái
• 4.4.2. Đặc điểm các giai đoạn phát triển của tuyến sinh dục
• 4.4.3. Biến động các giai đoạn tuyến sinh dục theo thời gian
• 4.4.4. Sức sinh sản
• 4.4.5. Hệ số thành thục sinh dục
• 4.4.6. Kích thước thành thục (Lm)
• 4.4.7. Mùa vụ sinh sản
• 4.5. Thử nghiệm sinh sản
• 4.5.1. Kích thích sinh sản bằng LH-RHA3 + DOM (10 mg)
• 4.5.2. Kích thích sinh sản bằng kích thích nhiệt độ
• 4.5.3. Đặc điểm phát triển phôi cá tỳ bà bướm hổ
• 4.5.4. Thử nghiệm nuôi cá con từ 10-60 ngày tuổi
• 4.6. Thử nghiệm nuôi dưỡng
• 4.6.1. Thử nghiệm ảnh hưởng của thức ăn
• 4.6.2. Thử nghiệm ảnh hưởng nhiệt độ
• 4.6.3. Thử nghiệm hình thức nuôi
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Đặc điểm sinh học của cá Tỳ Bà Bướm Sewellia spp

Nghiên cứu tập trung vào đặc điểm sinh học của hai loài cá Tỳ Bà Bướm (Sewellia lineolata và Sewellia albisuera) tại Thừa Thiên Huế. Các đặc điểm hình thái, di truyền, phân bố, môi trường sống, dinh dưỡng, sinh trưởng và sinh sản được phân tích chi tiết. Cả hai loài đều có kiểu miệng dưới hình vòng cung, không răng, lược mang thưa và ruột dài hơn chiều dài thân. Thành phần thức ăn chủ yếu là vi tảo, đặc biệt là tảo silic. Tỷ lệ cá cái cao hơn cá đực, và sức sinh sản tuyệt đối của Sewellia lineolata là 311,21 trứng, trong khi Sewellia albisuera đạt 655,13 trứng.

1.1. Đặc điểm hình thái và di truyền

Cả hai loài cá Tỳ Bà Bướm có kiểu miệng dưới hình vòng cung, không răng, môi tạo thành viền sừng. Ruột cuộn thành nhiều vòng và dài hơn chiều dài thân. Phân tích DNA mã vạch xác nhận hai loài này thuộc giống Sewellia. Đặc điểm di truyền này giúp phân biệt rõ ràng với các loài cá khác trong cùng khu vực.

1.2. Đặc điểm dinh dưỡng và sinh trưởng

Thành phần thức ăn chủ yếu trong ống tiêu hóa là vi tảo, đặc biệt là tảo silic. Tỷ lệ chiều dài ruột so với thân tăng theo kích thước cá. Độ no và hệ số sinh trắc dạ dày biến động theo nhóm kích thước và thời gian. Cá có xu hướng ăn nhiều vào đầu buổi sáng và cuối buổi chiều.

II. Kỹ thuật nuôi dưỡng cá Tỳ Bà Bướm

Nghiên cứu đã thử nghiệm các kỹ thuật nuôi dưỡng và sinh sản cá Tỳ Bà Bướm. Cả hai loài thích nghi tốt với thức ăn công nghiệp và tảo Spirulina khô. Môi trường nuôi cần có dòng chảy và lọc nước, nhiệt độ không vượt quá 29°C. Kích thích sinh sản bằng LH-RHA3 kết hợp với DOM và sốc nhiệt cho kết quả khả quan. Cá con tăng trưởng nhanh trong giai đoạn 10-60 ngày tuổi.

2.1. Thử nghiệm sinh sản

Kích thích sinh sản bằng LH-RHA3 (liều 100, 150 và 200 µg/kg cá) kết hợp với DOM và sốc nhiệt cho thấy hiệu quả cao. Trứng nở sau 36 giờ và cá bột hết noãn hoàng sau 52 giờ. Phương pháp này giúp tăng tỷ lệ sinh sản thành công.

2.2. Thử nghiệm nuôi dưỡng

Cá Tỳ Bà Bướm thích nghi tốt với thức ăn công nghiệp và tảo Spirulina khô. Môi trường nuôi cần có dòng chảy và lọc nước, nhiệt độ không vượt quá 29°C. Cá con tăng trưởng nhanh trong giai đoạn 10-60 ngày tuổi, đặc biệt là Sewellia albisuera tăng nhanh về chiều dài trong giai đoạn 10-20 ngày tuổi.

III. Bảo tồn và phát triển cá Tỳ Bà Bướm tại Thừa Thiên Huế

Nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát triển cá Tỳ Bà Bướm tại Thừa Thiên Huế. Các kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng quy trình nuôi và sinh sản, góp phần bảo tồn nguồn gen quý hiếm này. Đồng thời, nghiên cứu cũng đề xuất các biện pháp quản lý và khai thác bền vững.

3.1. Bảo tồn nguồn gen

Cá Tỳ Bà Bướm là loài cá cảnh quý hiếm, cần được bảo tồn để duy trì đa dạng sinh học. Nghiên cứu đề xuất các biện pháp quản lý và khai thác bền vững, đồng thời xây dựng quy trình nuôi và sinh sản để bảo tồn nguồn gen.

3.2. Phát triển nuôi trồng thủy sản

Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để phát triển nuôi trồng cá Tỳ Bà Bướm tại Thừa Thiên Huế. Các kỹ thuật nuôi dưỡng và sinh sản được đề xuất có thể áp dụng rộng rãi trong ngành thủy sản, góp phần phát triển kinh tế địa phương.