I. Tổng quan về danh mục luận văn luận án
Tài liệu cung cấp danh mục luận văn, luận án của chuyên ngành Văn học Việt Nam, được cập nhật đến tháng 12 năm 2023. Danh mục này thuộc Thư viện Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh. Dữ liệu bao gồm số thứ tự, nhan đề luận văn/luận án, tác giả, năm bảo vệ, nơi bảo vệ, môn loại, trí cá biệt, và vị số đăng kí. Phần lớn các luận văn, luận án được thực hiện tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, bên cạnh một số ít thực hiện tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Học viện Khoa học Xã hội, Viện Nghiên cứu Văn hóa, và Trường Đại học Văn khoa (Sài Gòn). Điều này cho thấy Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn là trung tâm đào tạo nghiên cứu văn học Việt Nam lớn mạnh. Danh mục này rất đa dạng về đề tài, từ nghiên cứu về báo chí, Phật giáo trong thơ Phạm Thiên Thư, tiếp nhận văn học, ca dao, dân ca các vùng miền (Quảng Ngãi, Nam Bộ, đồng bằng sông Cửu Long), tục ngữ, truyện truyền kỳ, truyện cổ dân gian, truyền thuyết, sử thi, hò Huế, đến các vấn đề liên quan đến văn học hiện đại, hậu hiện đại, điện ảnh, kịch bản cải lương, tuồng, thơ, tiểu thuyết... Sự phong phú này phản ánh sự quan tâm nghiên cứu sâu rộng của các học viên, nghiên cứu sinh đối với văn học Việt Nam qua các thời kỳ.
II. Phân loại đề tài nghiên cứu
Các đề tài nghiên cứu trong danh mục có thể được phân loại theo nhiều hướng khác nhau. Có thể phân loại theo thể loại văn học như nghiên cứu về văn học dân gian (ca dao, dân ca, tục ngữ, truyện cổ tích, truyền thuyết, sử thi), văn học trung đại, văn học hiện đại. Cũng có thể phân loại theo phương pháp nghiên cứu như nghiên cứu so sánh, tiếp nhận, thi pháp, văn bản học. Một số luận án tập trung vào một tác giả cụ thể như Phạm Thiên Thư, Nguyễn Du, Nguyễn Đình Chiểu, Cao Bá Quát, Phan Thanh Giản, Linda Lê, Nguyễn Thế Phương, Xuân Hoàng, Hồ Anh Thái... Một số khác nghiên cứu về một vùng miền cụ thể như ca dao Trung Bộ, Nam Bộ, đồng bằng Sông Cửu Long, văn học dân gian các dân tộc thiểu số, hoặc một vấn đề cụ thể như cảm quan Phật giáo, tinh thần từ bi, thế giới kỳ ảo, biểu trưng trong tục ngữ… Ví dụ, luận văn "Đặc điểm ngôn ngữ trong ca dao Trung bộ" của Vương Thị Đào thuộc loại nghiên cứu theo vùng miền, tập trung vào thể loại văn học dân gian. Luận án "Sự tiếp biến nho giáo ở Việt Nam qua tục ngữ, ca dao - dân ca người Việt" của Nguyễn Thị Kim Phượng lại nghiên cứu về sự ảnh hưởng của tư tưởng Nho giáo lên văn học dân gian.
III. Giá trị và ứng dụng thực tiễn của tài liệu
Danh mục này là nguồn tài liệu tham khảo quý giá cho những ai quan tâm đến nghiên cứu văn học Việt Nam. Nó cung cấp cái nhìn tổng quan về các hướng nghiên cứu đã được thực hiện, giúp tránh trùng lặp đề tài và định hướng cho các nghiên cứu tiếp theo. Danh mục cũng giúp người đọc dễ dàng tìm kiếm các công trình nghiên cứu liên quan đến lĩnh vực mình quan tâm, từ đó tiếp cận được nguồn tư liệu phong phú và đa dạng. Thông tin về tác giả, năm bảo vệ, nơi bảo vệ cũng rất hữu ích cho việc tra cứu, đánh giá và đối chiếu các công trình. Ví dụ, nếu muốn tìm hiểu về ca dao, người đọc có thể tìm thấy nhiều luận văn, luận án liên quan như "Đặc điểm ngôn ngữ trong ca dao Trung bộ", "Những đặc điểm ngôn ngữ trong ca dao đồng bằng sông Cửu Long", "Ảnh hưởng của văn hóa bác học trong ca dao dân ca Việt Nam"... Việc nắm được thông tin về tác giả và năm bảo vệ giúp người đọc đánh giá được tính thời sự và bối cảnh nghiên cứu của từng công trình. Tài liệu này cũng có thể được sử dụng trong giảng dạy, học tập, giúp sinh viên, học viên tiếp cận với các vấn đề nghiên cứu văn học, từ đó nâng cao kiến thức và kỹ năng nghiên cứu.
IV. Hạn chế và đề xuất
Mặc dù cung cấp nhiều thông tin hữu ích, tài liệu này cũng còn một số hạn chế. Danh mục chỉ cung cấp thông tin cơ bản về luận văn, luận án, chưa có tóm tắt nội dung, từ khóa, khiến người đọc khó hình dung được nội dung chi tiết của từng công trình. Việc bổ sung tóm tắt nội dung và từ khóa sẽ giúp nâng cao hiệu quả tra cứu và sử dụng tài liệu. Ngoài ra, tài liệu cũng chưa phân loại rõ ràng theo các tiêu chí cụ thể, chỉ sắp xếp theo số thứ tự, gây khó khăn cho việc tìm kiếm theo chủ đề hoặc tác giả. Việc phân loại theo thể loại, phương pháp nghiên cứu, thời kỳ văn học… sẽ giúp người đọc dễ dàng tìm kiếm thông tin hơn. Cuối cùng, tài liệu chỉ cập nhật đến tháng 12/2023. Cần cập nhật danh mục thường xuyên để phản ánh đầy đủ các công trình nghiên cứu mới nhất. Một hệ thống tìm kiếm trực tuyến với các bộ lọc theo tiêu chí khác nhau sẽ là một cải tiến đáng kể cho việc tra cứu và khai thác tài liệu này.
