Nghiên cứu cơ chế tự chủ tài chính trong giáo dục đại học Việt Nam: Trường hợp các trường nghệ thuật và thể dục thể thao công lập

• Tác giả: Nguyễn Kiều Duyên
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Danh Ngà
• Trường học: Học viện Khoa học Xã hội
• Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
• Đề tài: Cơ chế tự chủ tài chính trong giáo dục đại học ở Việt Nam: Nghiên cứu trường hợp các trường nghệ thuật và thể dục thể thao công lập
• Loại tài liệu: luận án tiến sỹ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài
• 1.2. Nghiên cứu làm rõ nội hàm khái niệm quyền tự chủ đại học, trong đó có quyền tự chủ về tài chính
• 1.3. Nghiên cứu quá trình chuyển đổi cơ chế tự chủ của các trường đại học trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, toàn cầu hóa và kinh tế thị trường
• 1.4. Nghiên cứu so sánh cơ chế, chính sách tự chủ đại học giữa các trường đại học và giữa các quốc gia
• 1.5. Nghiên cứu vấn đề tự chủ tài đại học và tự chủ tài chính trong mối quan hệ giữa trường đại học với Nhà nước
• 1.6. Tình hình nghiên cứu ở trong nước
• 1.7. Khoảng trống nghiên cứu của các công trình đã công bố
• 1.8. Tiểu kết chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỀN VỀ CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH Ở CÁC CƠ SỞ ĐÀO TẠO NGHỆ THUẬT, THỂ DỤC THỂ THAO CÔNG LẬP
• 2.1. Cơ sở đào tạo nghệ thuật - thể dục thể thao công lập
• 2.2. Đơn vị sự nghiệp công lập
• 2.3. Cơ sở đào tạo nghệ thuật, TDTT công lập
• 2.4. Cơ chế tự chủ tài chính
• 2.5. Khái niệm về cơ chế tự chủ tài chính
• 2.6. Nội dung cơ chế tự chủ tài chính
• 2.7. Nguyên tắc thực hiện tự chủ tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp công lập
• 2.8. Các tiêu chí đánh giá cơ chế tự chủ tài chính
• 2.9. Những tác động của cơ chế tự chủ tài chính
• 2.10. Kinh nghiệm trên thế giới về cơ chế tự chủ tài chính và bài học cho Việt Nam
• 2.11. Kinh nghiệm một số thế giới về cơ chế tự chủ tài chính
• 2.12. Một số bài học kinh nghiệm cho Việt Nam
• 2.13. Tiểu kết chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TẠI CÁC CƠ SỞ ĐÀO TẠO NGHỆ THUẬT, THỂ DỤC THỂ THAO CÔNG LẬP Ở VIỆT NAM
• 3.1. Khái quát về các cơ sở đào tạo nghệ thuật, thể dục thể thao công lập
• 3.2. Cơ sở đào tạo NT-TDTT trực thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch
• 3.3. Cơ sở đào tạo NT-TDTT thuộc các Bộ ngành, tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương quản lý
• 3.4. Thực trạng cơ chế tự chủ tài chính ở các cơ sở đào tạo NT-TDTT công lập
• 3.5. Tổ chức cơ chế tự chủ tài chính ở các cơ sở đào tạo NT-TDTT công lập
• 3.6. Kết quả thực trạng tự chủ tài chính ở các cơ sở đào tạo NT-TDTT công lập trực thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch
• 3.7. Kết quả điều tra về thực trạng cơ chế tự chủ tài chính của các cơ sở đào tạo NT-TDTT công lập trực thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch
• 3.8. Đánh giá chung về thực trạng cơ chế TCTC
• 3.9. Tiểu kết chương 3
• 4. CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH Ở CÁC CƠ SỞ ĐÀO TẠO NGHỆ THUẬT VÀ THỂ DỤC THỂ THAO CÔNG LẬP
• 4.1. Giải pháp hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính ở các cơ sở đào tạo NT-TDTT công lập
• 4.2. Đổi mới cơ chế học phí trong lĩnh vực đào tạo NT-TDTT
• 4.3. Đổi mới cơ chế phân bổ NSNN đối với các đơn vị đào tạo công lập về NT-TDTT
• 4.4. Đổi mới cơ chế tự chủ tài chính để áp dụng lịch hoạt, phù hợp từ nội dung quy định của các Nghị định 43; 16; 60
• 4.5. Đổi mới chính sách đối với người học NT-TDTT
• 4.6. Nâng cao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và các giải pháp khác
• 4.7. Một số điều kiện để thực hiện giải pháp
• 4.8. Các cơ quan chức năng của nhà nước cần nhận thức rõ về chức năng nhiệm vụ của mình trong quản lý các trường ĐHCL
• 4.9. Chính phủ cần giao cho Bộ VHTT&DL nghiên cứu, xây dựng các chính sách để từng bước giao quyền tự chủ đại học cho các trường NT-TDTT
• 4.10. Giao quyền TCTC phải dựa vào năng lực quản lý, chất lượng nhà trường và tính đến yếu tố đặc thù trong đào tạo NT-TDTT
• 4.11. Các trường cần làm rõ mục tiêu phát triển trong ngắn hạn, dài hạn, tăng cường kiểm soát nội bộ, đổi mới hoạt động của nhà trường
• 4.12. Tiểu kết chương 4
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG

I. Tổng quan về cơ chế tự chủ tài chính trong giáo dục đại học

Cơ chế tự chủ tài chính là một trong những yếu tố cốt lõi trong quản trị đại học hiện đại. Nghiên cứu này tập trung vào việc phân tích cơ chế tự chủ tài chính trong giáo dục đại học tại Việt Nam, đặc biệt là các trường nghệ thuật và thể dục thể thao công lập. Các trường này đối mặt với nhiều thách thức trong việc tạo nguồn thu và quản lý tài chính do đặc thù ngành nghề. Nghiên cứu sử dụng phương pháp nghiên cứu trường hợp để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính.

1.1. Khái niệm và nội dung cơ chế tự chủ tài chính

Cơ chế tự chủ tài chính được hiểu là quyền tự quyết của các trường đại học trong việc quản lý và sử dụng nguồn tài chính. Nội dung bao gồm việc tự cân đối thu chi, tạo nguồn thu từ các hoạt động đào tạo, nghiên cứu và dịch vụ. Đối với các trường nghệ thuật và thể dục thể thao công lập, việc tự chủ tài chính đòi hỏi sự linh hoạt trong việc khai thác các nguồn lực đặc thù như biểu diễn nghệ thuật, tổ chức sự kiện thể thao.

1.2. Tầm quan trọng của tự chủ tài chính trong giáo dục đại học

Tự chủ tài chính giúp các trường đại học nâng cao tính cạnh tranh, đáp ứng tốt hơn nhu cầu xã hội. Đối với các trường công lập, việc tự chủ tài chính giúp giảm bớt gánh nặng ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, các trường nghệ thuật và thể dục thể thao thường gặp khó khăn trong việc tạo nguồn thu do đặc thù ngành nghề, đòi hỏi sự hỗ trợ từ chính sách nhà nước.

II. Thực trạng cơ chế tự chủ tài chính tại các trường nghệ thuật và thể dục thể thao công lập

Nghiên cứu đánh giá thực trạng cơ chế tự chủ tài chính tại các trường nghệ thuật và thể dục thể thao công lập ở Việt Nam từ năm 2011 đến 2019. Kết quả cho thấy, các trường này chủ yếu dựa vào nguồn ngân sách nhà nước, trong khi nguồn thu ngoài ngân sách còn hạn chế. Việc thực hiện tự chủ tài chính gặp nhiều khó khăn do thiếu cơ chế hỗ trợ và năng lực quản lý tài chính.

2.1. Nguồn thu và chi phí tại các trường nghệ thuật và thể dục thể thao

Các trường nghệ thuật và thể dục thể thao công lập chủ yếu dựa vào nguồn ngân sách nhà nước, chiếm khoảng 50% tổng thu. Nguồn thu ngoài ngân sách chủ yếu từ học phí và các hoạt động dịch vụ, nhưng vẫn còn thấp. Điều này cho thấy sự phụ thuộc lớn vào ngân sách nhà nước, hạn chế khả năng tự chủ tài chính của các trường.

2.2. Khó khăn và thách thức trong việc thực hiện tự chủ tài chính

Các trường nghệ thuật và thể dục thể thao gặp nhiều khó khăn trong việc tạo nguồn thu do đặc thù ngành nghề. Ngoài ra, việc thiếu cơ chế hỗ trợ từ chính sách nhà nước và năng lực quản lý tài chính cũng là những rào cản lớn. Điều này đòi hỏi sự đổi mới trong chính sách giáo dục và quản lý tài chính để thúc đẩy tự chủ tài chính.

III. Giải pháp hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính

Nghiên cứu đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính tại các trường nghệ thuật và thể dục thể thao công lập. Các giải pháp bao gồm đổi mới cơ chế học phí, tăng cường nguồn thu từ các hoạt động dịch vụ, và nâng cao năng lực quản lý tài chính. Đồng thời, cần có sự hỗ trợ từ chính sách nhà nước để thúc đẩy tự chủ tài chính trong giáo dục đại học.

3.1. Đổi mới cơ chế học phí và phân bổ ngân sách

Đổi mới cơ chế học phí là một trong những giải pháp quan trọng để tăng nguồn thu cho các trường nghệ thuật và thể dục thể thao. Ngoài ra, việc phân bổ ngân sách nhà nước cần linh hoạt hơn, đảm bảo sự công bằng và hiệu quả. Điều này giúp các trường có thêm nguồn lực để thực hiện tự chủ tài chính.

3.2. Tăng cường nguồn thu từ các hoạt động dịch vụ

Các trường nghệ thuật và thể dục thể thao cần khai thác hiệu quả các hoạt động dịch vụ như biểu diễn nghệ thuật, tổ chức sự kiện thể thao để tăng nguồn thu. Điều này đòi hỏi sự đổi mới trong quản lý và marketing để thu hút sự quan tâm của công chúng và các nhà tài trợ.