Chiến lược sửa lỗi trong bài học nói cho học sinh lớp 10 tại trường THPT Hoa Lư A

• Tác giả: Bùi Danh Toàn
• Người hướng dẫn: Nguyễn Bàng, M.
• Trường học: Viet Nam National University, Ha Noi University of Languages & International Studies
• Chuyên ngành: English Teaching Methodology
• Đề tài: Chiến lược chữa lỗi thích hợp trong các giờ dạy kỹ năng nói cho học sinh lớp 10 tại trường THPT Hoa Lư A
• Loại tài liệu: minor programme thesis
• Năm xuất bản: 2011
• Địa điểm: Ha Noi

• DECLARATION PAGE
• ABSTRACT
• LISTS OF ABBREVIATIONS AND TABLES
• DEFINITIONS OF KEY TERMS
• TABLE OF CONTENTS
• 1. PART I: INTRODUCTION
• 1.1. Aims of the Study
• 1.2. Scope of the Study
• 1.3. Methods of the Study
• 1.4. Significance of the Study
• 1.5. Structure of the Study
• 2. PART II: DEVELOPMENT
• 1. CHAPTER 1: LITERATURE REVIEW
• 1.1. Approaches to Teaching and Learning Speaking
• 1.1.1. Common Approaches
• 1.1.2. Fluency versus Accuracy
• 1.2. Errors in Speaking Lessons
• 1.3. Overview of Errors
• 1.3.1. Definitions of Errors
• 1.3.2. Error versus Mistake
• 1.4. Error Correction Strategies in Speaking Lessons
• 2. CHAPTER 2: METHODOLOGY AND PROCEDURES
• 2.1. An Overview of the Research Site
• 2.1.1. Hoa Lu A High School
• 2.1.2. Learning Situation in 10th Form
• 2.2. The Subjects of the Study
• 2.3. Data Collection Instruments
• 2.4. Data Collection Procedures
• 2.4.1. For Classroom Observation
• 3. CHAPTER 3: PRESENTATION AND ANALYSIS OF THE DATA
• 3.1. Presentation and Analysis from the Questionnaires
• 3.2. Presentation and Analysis from Classroom Observation
• 4. CHAPTER 4: FINDINGS AND RECOMMENDATIONS
• 4.1. Findings and Discussions
• 4.1.1. Teachers’ Awareness of Error Correction
• 4.1.2. Facts about Error Correction
• 4.1.3. Problems for Error Correction
• 4.2. Raising Teachers’ Awareness
• 4.3. Getting Insights into Students
• 4.4. Reducing Error Correction Frequency
• 4.5. Making Pre-speaking Activities Meaningful
• 4.6. Redesigning Inappropriate Tasks
• 4.7. Correcting Errors Strategically
• 4.7.1. Choosing Errors to Correct
• 4.7.2. Deciding Time to Correct Errors
• 4.7.3. Diversifying Types of Correction
• 4.7.4. Applying Different Error-correction Strategies
• 3. PART III: CONCLUSION
• 3.1. Limitations of the Study
• 3.2. Suggestions for Further Studies
• REFERENCES
• APPENDICES
• Appendix 1: Questionnaire for Students
• Appendix 2: Questionnaire for Teachers
• Appendix 3: Classroom Observation Form

I. Giới thiệu về chiến lược sửa lỗi

Trong bối cảnh giảng dạy tiếng Anh tại trường THPT Hoa Lư A, việc áp dụng chiến lược giảng dạy hiệu quả là rất quan trọng. Sửa lỗi trong học tập không chỉ giúp học sinh nhận ra và khắc phục sai sót mà còn phát triển kỹ năng giao tiếp của họ. Nghiên cứu này nhằm tìm hiểu các chiến lược sửa lỗi phù hợp trong các bài học nói cho học sinh lớp 10. Việc này không chỉ giúp nâng cao kỹ năng nói mà còn tạo ra môi trường học tập tích cực hơn. Theo các nghiên cứu trước đây, việc sửa lỗi cần được thực hiện một cách có hệ thống và có chiến lược để không làm giảm động lực học tập của học sinh.

1.1. Tầm quan trọng của việc sửa lỗi

Việc sửa lỗi trong quá trình học tập có vai trò quan trọng trong việc phát triển ngôn ngữ của học sinh. Theo Ellis (1994), việc sửa lỗi không chỉ giúp học sinh nhận thức được sai sót mà còn giúp họ cải thiện khả năng giao tiếp. Học sinh lớp 10 tại trường THPT Hoa Lư A thường gặp khó khăn trong việc phát âm và ngữ pháp. Do đó, việc áp dụng các phương pháp dạy học hiệu quả để sửa lỗi là cần thiết. Nghiên cứu này sẽ phân tích các phương pháp sửa lỗi hiện có và đề xuất các chiến lược phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả học tập.

II. Các phương pháp sửa lỗi

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng có nhiều phương pháp sửa lỗi khác nhau có thể áp dụng trong lớp học. Các phương pháp này bao gồm sửa lỗi ngay lập tức, sửa lỗi không ngay lập tức và sửa lỗi theo nhóm. Mỗi phương pháp có ưu điểm và nhược điểm riêng. Sửa lỗi ngay lập tức có thể giúp học sinh nhận ra sai sót ngay lập tức, nhưng có thể làm gián đoạn quá trình giao tiếp. Ngược lại, sửa lỗi không ngay lập tức cho phép học sinh tiếp tục giao tiếp mà không bị gián đoạn, nhưng có thể dẫn đến việc học sinh không nhận ra sai sót của mình. Việc lựa chọn phương pháp sửa lỗi phù hợp phụ thuộc vào ngữ cảnh và mục tiêu của bài học.

2.1. Sửa lỗi ngay lập tức

Sửa lỗi ngay lập tức thường được áp dụng trong các tình huống mà sai sót có thể gây hiểu nhầm trong giao tiếp. Theo Hedge (2000), việc sửa lỗi ngay lập tức có thể giúp học sinh nhận thức rõ hơn về ngữ pháp và phát âm. Tuy nhiên, giáo viên cần cân nhắc khi áp dụng phương pháp này, vì nó có thể làm giảm sự tự tin của học sinh. Việc sửa lỗi ngay lập tức nên được thực hiện một cách nhẹ nhàng và khéo léo để không làm học sinh cảm thấy bị chỉ trích.

2.2. Sửa lỗi không ngay lập tức

Sửa lỗi không ngay lập tức là một phương pháp phổ biến trong các lớp học giao tiếp. Phương pháp này cho phép học sinh tiếp tục giao tiếp mà không bị gián đoạn. Theo Norrish (1983), việc này giúp học sinh duy trì tính lưu loát trong giao tiếp. Sau khi hoàn thành hoạt động, giáo viên có thể thảo luận về các sai sót mà học sinh đã mắc phải. Điều này không chỉ giúp học sinh nhận ra sai sót mà còn tạo cơ hội để họ cải thiện kỹ năng nói của mình.

III. Đánh giá và khuyến nghị

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc áp dụng các chiến lược sửa lỗi phù hợp có thể nâng cao hiệu quả học tập của học sinh lớp 10 tại trường THPT Hoa Lư A. Giáo viên cần nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc sửa lỗi và áp dụng các phương pháp phù hợp trong lớp học. Việc này không chỉ giúp học sinh cải thiện kỹ năng nói mà còn tạo ra môi trường học tập tích cực hơn. Khuyến nghị cho giáo viên là nên kết hợp giữa các phương pháp sửa lỗi khác nhau để đạt được hiệu quả tối ưu trong việc giảng dạy.

3.1. Nâng cao nhận thức của giáo viên

Giáo viên cần được đào tạo về các phương pháp sửa lỗi hiệu quả để có thể áp dụng trong lớp học. Việc này không chỉ giúp họ cải thiện kỹ năng giảng dạy mà còn giúp học sinh phát triển tốt hơn. Các chương trình đào tạo có thể bao gồm các buổi hội thảo, khóa học trực tuyến hoặc các buổi chia sẻ kinh nghiệm giữa các giáo viên. Điều này sẽ tạo ra một cộng đồng giáo viên hỗ trợ lẫn nhau trong việc cải thiện chất lượng giảng dạy.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, tiếng Anh ngày càng trở nên quan trọng trong đời sống xã hội và kinh tế. Tại Việt Nam, việc nâng cao kỹ năng giao tiếp tiếng Anh, đặc biệt là kỹ năng nói, được xem là một thách thức lớn đối với người học. Theo báo cáo của ngành giáo dục, học sinh lớp 10 tại trường THPT Hoa Lư A, tỉnh Ninh Bình, gặp nhiều khó khăn trong việc phát triển kỹ năng nói do hạn chế về môi trường thực hành và phương pháp giảng dạy chưa phù hợp. Mục tiêu nghiên cứu nhằm tìm hiểu các chiến lược chữa lỗi thích hợp trong các giờ dạy kỹ năng nói cho học sinh lớp 10 tại trường này, với phạm vi nghiên cứu tập trung vào học sinh lớp 10 trong học kỳ II năm học 2010-2011.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả giảng dạy tiếng Anh, giúp giáo viên có cái nhìn sâu sắc hơn về việc xử lý lỗi phát âm, ngữ pháp, từ vựng và ngữ đoạn trong quá trình học nói. Qua đó, góp phần cải thiện khả năng giao tiếp của học sinh, đồng thời đóng góp vào sự phát triển phương pháp giảng dạy tiếng Anh tại các trường phổ thông ở Việt Nam. Các chỉ số đánh giá hiệu quả như tỉ lệ lỗi được sửa chữa, mức độ hài lòng của học sinh và giáo viên về phương pháp chữa lỗi, cũng như sự cải thiện về khả năng nói của học sinh được xem xét trong nghiên cứu.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Lý thuyết về lỗi và sửa lỗi trong dạy học ngôn ngữ thứ hai (SLA): Phân biệt giữa lỗi (error) và sai sót (mistake), trong đó lỗi là biểu hiện của sự thiếu hiểu biết về quy tắc ngôn ngữ, còn sai sót là sự quên tạm thời. Lỗi được xem là một phần tất yếu của quá trình học tập và cần được xử lý một cách thích hợp để hỗ trợ sự phát triển ngôn ngữ.
• Mô hình ba giai đoạn sửa lỗi (Bailey, 2005): Bao gồm tự sửa lỗi của học sinh, sửa lỗi đồng đẳng (peer correction) và sửa lỗi của giáo viên, nhằm tăng cường sự chủ động và tự nhận thức của người học.
• Khái niệm về sự cân bằng giữa lưu loát và chính xác (fluency vs accuracy): Theo đó, trong dạy kỹ năng nói, cần cân bằng giữa việc phát triển khả năng nói trôi chảy và khả năng nói chính xác, tránh sửa lỗi quá mức làm gián đoạn quá trình giao tiếp.
• Các chiến lược sửa lỗi thích hợp: Bao gồm sửa lỗi ngay lập tức hoặc không ngay lập tức, sửa lỗi trực tiếp hoặc gián tiếp, và lựa chọn sửa lỗi dựa trên mức độ ảnh hưởng đến giao tiếp, tần suất lỗi và khả năng của học sinh.

Các khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu gồm: lỗi phát âm, lỗi ngữ pháp, lỗi từ vựng, lỗi ngữ đoạn, sửa lỗi trực tiếp, sửa lỗi gián tiếp, sửa lỗi ngay lập tức, sửa lỗi không ngay lập tức, và các biến số cá nhân của người học như trình độ, thái độ, và phong cách học tập.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp cả định tính và định lượng. Dữ liệu được thu thập từ:

• Bảng hỏi (questionnaires): Gửi đến 91 học sinh lớp 10 và 7 giáo viên tiếng Anh tại trường THPT Hoa Lư A nhằm thu thập ý kiến về thực trạng và quan điểm về sửa lỗi trong giờ học nói.
• Quan sát lớp học (classroom observation): Thực hiện quan sát không can thiệp trong 4 tiết học nói của hai lớp 10B4 và 10B5, do hai giáo viên khác nhau giảng dạy, nhằm ghi nhận thực tế các lỗi phát sinh và cách xử lý lỗi của giáo viên.

Cỡ mẫu gồm 91 học sinh và 7 giáo viên được chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện (convenience sampling) dựa trên sự sẵn sàng tham gia và tính đại diện cho lớp 10 tại trường. Phân tích dữ liệu sử dụng thống kê mô tả (tỉ lệ phần trăm, biểu đồ) và phân tích nội dung để đánh giá các chiến lược sửa lỗi, tần suất và hiệu quả sửa lỗi.

Thời gian nghiên cứu diễn ra trong học kỳ II năm học 2010-2011 tại trường THPT Hoa Lư A, tỉnh Ninh Bình.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tần suất và loại lỗi được sửa chữa: 54,21% học sinh cho biết giáo viên thường xuyên sửa lỗi trong giờ nói, trong đó lỗi phát âm được ưu tiên sửa chữa nhất (92,77%), tiếp theo là lỗi ngữ pháp (30%). Lỗi từ vựng và lỗi ngữ đoạn ít được chú ý hơn, lần lượt chiếm khoảng 16% và 6%. Giáo viên chủ yếu sửa lỗi ngay trong lúc học sinh đang nói (100% theo quan sát), ít khi sửa lỗi sau giờ học.

2. Phương pháp sửa lỗi: Giáo viên chủ yếu sử dụng sửa lỗi trực tiếp (50,6%) và sửa lỗi do giáo viên thực hiện (93,97%), trong khi sửa lỗi đồng đẳng và tự sửa lỗi ít được áp dụng (lần lượt 19,27% và 7%). Học sinh đánh giá cao việc giáo viên sửa lỗi một cách khích lệ, thân thiện và hỗ trợ tự sửa lỗi.

3. Ý kiến về chiến lược sửa lỗi: 79,51% học sinh đồng ý rằng sửa lỗi gián tiếp giúp họ tự nhận thức và phản ánh về lỗi của mình tốt hơn. 96,37% ủng hộ việc sử dụng các chiến lược sửa lỗi tích cực, khích lệ và có mô hình sửa lỗi rõ ràng. Giáo viên cũng nhận thức được tầm quan trọng của việc lựa chọn lỗi sửa dựa trên mục tiêu bài học, tần suất lỗi và biến số người học.

4. Khó khăn trong thực tiễn: Lớp học đông (45-50 học sinh), giáo viên thiếu kiên nhẫn và thường sửa lỗi ngay lập tức, gây gián đoạn và làm giảm động lực nói của học sinh. Giáo viên còn bị ảnh hưởng bởi phương pháp truyền thống, sửa lỗi không có chiến lược rõ ràng, dẫn đến việc học sinh phụ thuộc vào giáo viên và ít tự sửa lỗi.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các lý thuyết về sửa lỗi trong dạy học ngôn ngữ thứ hai, nhấn mạnh sự cần thiết của việc lựa chọn lỗi sửa dựa trên mức độ ảnh hưởng đến giao tiếp và trình độ người học. Việc giáo viên ưu tiên sửa lỗi phát âm và ngữ pháp phản ánh quan điểm truyền thống nhưng chưa hoàn toàn phù hợp với phương pháp giao tiếp hiện đại, vốn đề cao sự lưu loát và tự tin trong giao tiếp.

Việc sửa lỗi ngay lập tức mặc dù giúp học sinh nhận biết lỗi nhanh nhưng lại làm gián đoạn quá trình nói, gây áp lực tâm lý và giảm sự chủ động của học sinh. Điều này được minh chứng qua tỉ lệ sửa lỗi không ngay lập tức thấp và phản hồi tiêu cực từ học sinh về việc sửa lỗi quá mức.

So sánh với các nghiên cứu trước đây, việc thiếu đa dạng trong phương pháp sửa lỗi (ít sử dụng tự sửa lỗi và sửa lỗi đồng đẳng) là điểm hạn chế, làm giảm hiệu quả phát triển kỹ năng tự học và tự điều chỉnh của học sinh. Việc áp dụng mô hình ba giai đoạn sửa lỗi có thể giúp tăng cường sự tham gia của học sinh và giảm áp lực từ giáo viên.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỉ lệ các loại lỗi được sửa chữa, biểu đồ tròn về phương pháp sửa lỗi được sử dụng, và bảng so sánh tỉ lệ sửa lỗi ngay lập tức và không ngay lập tức giữa các giáo viên.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Nâng cao nhận thức giáo viên về sửa lỗi: Tổ chức các khóa tập huấn, hội thảo để giáo viên hiểu rõ vai trò của lỗi trong quá trình học, tránh sửa lỗi quá mức và áp dụng các chiến lược sửa lỗi phù hợp với từng đối tượng học sinh.

2. Tăng cường hỗ trợ tự sửa lỗi và sửa lỗi đồng đẳng: Khuyến khích học sinh tự nhận biết và sửa lỗi, đồng thời tạo điều kiện cho học sinh hỗ trợ nhau sửa lỗi trong các hoạt động nhóm, giúp phát triển kỹ năng tự học và tăng sự chủ động.

3. Giảm tần suất sửa lỗi ngay lập tức: Giáo viên nên ghi chú lỗi trong quá trình học và sửa lỗi vào thời điểm thích hợp như cuối bài hoặc sau hoạt động, nhằm duy trì sự lưu loát và tự tin khi nói của học sinh.

4. Thiết kế hoạt động tiền nói có ý nghĩa: Cung cấp đầu vào ngôn ngữ phong phú, phù hợp với trình độ và sở thích của học sinh để giảm thiểu lỗi phát sinh, đồng thời giúp học sinh chuẩn bị tốt hơn cho hoạt động nói.

5. Tùy chỉnh nhiệm vụ học tập phù hợp: Điều chỉnh hoặc thiết kế lại các bài tập nói sao cho phù hợp với trình độ và đặc điểm của học sinh, tránh gây áp lực và lỗi không cần thiết.

6. Đa dạng hóa phương pháp sửa lỗi: Sử dụng linh hoạt các chiến lược sửa lỗi như sửa lỗi trực tiếp, gián tiếp, sử dụng cử chỉ, gợi ý, kết hợp với việc giải thích nguyên nhân lỗi và cách khắc phục để nâng cao hiệu quả sửa lỗi.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên tiếng Anh phổ thông: Nhận thức và áp dụng các chiến lược sửa lỗi phù hợp giúp nâng cao hiệu quả giảng dạy kỹ năng nói, tăng cường sự tự tin và khả năng giao tiếp của học sinh.

2. Nhà quản lý giáo dục và chuyên viên đào tạo giáo viên: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chương trình đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực sư phạm cho giáo viên tiếng Anh, đặc biệt về kỹ năng xử lý lỗi trong dạy học giao tiếp.

3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Sư phạm tiếng Anh: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, khung lý thuyết và kết quả thực nghiệm để phát triển các đề tài nghiên cứu liên quan đến dạy học kỹ năng nói và sửa lỗi.

4. Nhà phát triển giáo trình và tài liệu học tập: Căn cứ vào đặc điểm lỗi và nhu cầu sửa lỗi của học sinh để thiết kế tài liệu phù hợp, hỗ trợ giáo viên và học sinh trong quá trình dạy và học.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao cần phải sửa lỗi trong giờ học nói?
   Sửa lỗi giúp học sinh nhận biết và khắc phục những sai sót trong phát âm, ngữ pháp, từ vựng, từ đó nâng cao khả năng giao tiếp chính xác và hiệu quả. Tuy nhiên, sửa lỗi cần được thực hiện một cách thích hợp để không làm gián đoạn lưu loát và giảm động lực nói.

2. Khi nào là thời điểm thích hợp để sửa lỗi trong giờ nói?
   Thời điểm sửa lỗi nên được lựa chọn dựa trên mục tiêu bài học và mức độ ảnh hưởng của lỗi đến giao tiếp. Thông thường, sửa lỗi không ngay lập tức (sau hoạt động hoặc cuối bài) được khuyến khích để tránh làm gián đoạn quá trình nói của học sinh.

3. Phương pháp sửa lỗi nào hiệu quả nhất trong dạy kỹ năng nói?
   Không có phương pháp sửa lỗi nào là hoàn hảo cho mọi tình huống. Giáo viên nên linh hoạt sử dụng kết hợp sửa lỗi trực tiếp, gián tiếp, tự sửa lỗi và sửa lỗi đồng đẳng, tùy thuộc vào loại lỗi, trình độ và đặc điểm của học sinh.

4. Làm thế nào để khuyến khích học sinh tự sửa lỗi?
   Giáo viên có thể tạo môi trường học tập thân thiện, sử dụng các gợi ý, câu hỏi để học sinh nhận ra lỗi và tự sửa, đồng thời khích lệ và khen ngợi khi học sinh tự sửa lỗi thành công, giúp tăng sự tự tin và chủ động.

5. Làm sao để xử lý lỗi khi lớp học có số lượng học sinh đông?
   Trong lớp đông, giáo viên nên ưu tiên sửa các lỗi ảnh hưởng lớn đến giao tiếp, ghi chú lỗi để sửa sau, khuyến khích sửa lỗi đồng đẳng và tự sửa lỗi, đồng thời thiết kế các hoạt động nhóm nhỏ để tăng hiệu quả sửa lỗi và thực hành nói.

Kết luận

• Nghiên cứu đã làm rõ thực trạng sửa lỗi trong giờ học nói của học sinh lớp 10 tại trường THPT Hoa Lư A, với việc sửa lỗi chủ yếu tập trung vào lỗi phát âm và ngữ pháp, sử dụng sửa lỗi trực tiếp và ngay lập tức.
• Giáo viên còn hạn chế trong việc áp dụng đa dạng các chiến lược sửa lỗi, dẫn đến hiệu quả sửa lỗi chưa cao và ảnh hưởng đến động lực nói của học sinh.
• Các chiến lược sửa lỗi thích hợp bao gồm lựa chọn lỗi sửa dựa trên mức độ ảnh hưởng, sử dụng sửa lỗi gián tiếp, khuyến khích tự sửa lỗi và sửa lỗi đồng đẳng, cùng với việc thiết kế hoạt động học tập phù hợp.
• Nâng cao nhận thức và kỹ năng của giáo viên về sửa lỗi là yếu tố then chốt để cải thiện chất lượng dạy học kỹ năng nói tiếng Anh.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các khóa đào tạo giáo viên, áp dụng mô hình sửa lỗi ba giai đoạn trong thực tế giảng dạy và nghiên cứu mở rộng về ảnh hưởng của sửa lỗi đến từng nhóm học sinh khác nhau.

Hành động ngay: Giáo viên và nhà quản lý giáo dục nên áp dụng các khuyến nghị trong nghiên cứu để nâng cao hiệu quả dạy học kỹ năng nói, đồng thời tiếp tục nghiên cứu và phát triển các chiến lược sửa lỗi phù hợp với đặc điểm học sinh Việt Nam.