Chiến Lược Lịch Sự Trong Lời Yêu Cầu Của Giáo Viên Tại Trường THPT Quảng Ninh

• Tác giả: Tran Thi Mai Huong
• Người hướng dẫn: Dr. Nguyen Trong Du
• Trường học: Thai Nguyen University of Education
• Chuyên ngành: English Language Teaching Methodology
• Đề tài: Chiến Lược Lịch Sự Trong Lời Yêu Cầu Của Giáo Viên Tại Trường THPT Quảng Ninh
• Loại tài liệu: master's thesis
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Thai Nguyen

• DECLARATION
• 1. CHƯƠNG 1: INTRODUCTION
• 1.1. Aim of the study
• 1.2. Scope of the study
• 1.3. Significance of the study
• 1.4. Structure of the thesis
• 2. CHƯƠNG 2: LITERATURE REVIEW
• 2.1. Speech act theory
• 2.2. Classification of speech acts
• 2.3. The speech act of requesting
• 2.4. Politeness and indirectness in requests
• 2.5. Previous studies on requesting
• 3. CHƯƠNG 3: RESEARCH METHODOLOGY
• 3.1. Data collection instruments
• 3.2. Observation of video recordings
• 3.3. Focus group interview
• 3.4. Analysis of video recordings
• 3.5. Focus – group interview
• 4. CHƯƠNG 4: FINDINGS AND DISCUSSION
• 4.1. Findings from observation data
• 4.2. High frequency of direct requests
• 4.3. Non-conventional indirectness. Findings from interviews
• 4.4. Teachers‟ understanding of „requests‟
• 4.5. Teachers‟ knowledge about politeness strategies
• 4.6. Pedagogical purpose of making requests in the classroom
• 5. CHƯƠNG 5: CONCLUSION AND SUGGESTIONS
• 5.1. Limitations of the study
• 5.2. Suggestions for further studies
• APPENDIX

I. Tổng Quan Chiến Lược Lịch Sự Trong Giao Tiếp Sư Phạm

Giao tiếp hiệu quả là mục tiêu then chốt trong giảng dạy ngoại ngữ. Bên cạnh năng lực ngôn ngữ, kiến thức văn hóa xã hội đóng vai trò quan trọng. Việc am hiểu quy tắc ngữ pháp và vốn từ vựng phong phú không đảm bảo sự thông hiểu hoàn toàn. Người học cần biết cách sử dụng ngôn ngữ phù hợp để tránh gây tổn hại đến thể diện của người nghe, từ đó ngăn ngừa các rào cản giao tiếp. Theo Kaplan (1989), hiểu biết về ngữ pháp và ý nghĩa từ vựng không đồng nghĩa với việc hiểu thông điệp. Do đó, việc nghiên cứu về chiến lược lịch sự trong lời nói của giáo viên là vô cùng cần thiết. Việc giáo viên sử dụng ngôn ngữ một cách lịch sự có thể tạo ra một môi trường học tập tích cực và hiệu quả hơn cho học sinh.

1.1. Tầm Quan Trọng Của Giao Tiếp Sư Phạm Hiệu Quả

Giao tiếp hiệu quả, đặc biệt là sử dụng lời yêu cầu của giáo viên một cách lịch sự, đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng quan hệ giáo viên - học sinh tích cực. Một môi trường học tập cởi mở, thân thiện sẽ khuyến khích học sinh tham gia vào các hoạt động trên lớp, từ đó nâng cao hiệu quả học tập. Việc giao tiếp sư phạm không chỉ đơn thuần là truyền đạt kiến thức, mà còn là xây dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa thầy và trò. Phong cách giao tiếp của giáo viên ảnh hưởng trực tiếp đến sự hài lòng của học sinh và hiệu quả giao tiếp chung.

1.2. Bối Cảnh Trường THPT Quảng Ninh Thách Thức và Cơ Hội

Nghiên cứu tập trung vào Trường THPT Quảng Ninh để khảo sát thực tế việc sử dụng chiến lược lịch sự trong lời yêu cầu của giáo viên. Bối cảnh địa phương và đặc thù của trường có thể ảnh hưởng đến cách thức giao tiếp. Việc tìm hiểu và áp dụng các chiến lược giao tiếp phù hợp sẽ giúp giáo viên tại Quảng Ninh nâng cao chất lượng giảng dạy và xây dựng môi trường học tập tích cực hơn. Nghiên cứu này cung cấp một cái nhìn sâu sắc về thực tiễn giao tiếp sư phạm tại một trường THPT cụ thể, từ đó đưa ra những khuyến nghị thiết thực.

II. Phân Tích Vấn Đề Kỹ Năng Giao Tiếp Của Giáo Viên

Trong quá trình giảng dạy, nhiều học sinh tỏ ra e dè khi phát biểu bằng tiếng Anh. Điều này đặt ra câu hỏi về vai trò của giáo viên trong việc tạo động lực cho học sinh. Mặc dù sự khích lệ của giáo viên có thể là một giải pháp, nhưng đôi khi, nỗ lực này không mang lại hiệu quả mong muốn. Điều này cho thấy, ngoài việc khuyến khích, giáo viên cần xem xét cách sử dụng ngôn ngữ sao cho phù hợp và lịch sự để tạo ra bầu không khí học tập thoải mái và khuyến khích sự tham gia của học sinh. Thái độ của giáo viên và môi trường học đường đóng vai trò quan trọng trong việc khơi gợi hứng thú học tập của học sinh.

2.1. Thiếu Tự Tin Ở Học Sinh Rào Cản Trong Giao Tiếp Bằng Tiếng Anh

Sự thiếu tự tin khi giao tiếp bằng tiếng Anh là một vấn đề phổ biến ở học sinh THPT. Điều này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, như sợ mắc lỗi, thiếu vốn từ vựng, hoặc lo lắng về phát âm. Giáo viên cần nhận diện và giải quyết vấn đề này bằng cách tạo ra một môi trường học tập an toàn, nơi học sinh có thể tự do thực hành giao tiếp mà không sợ bị phán xét. Việc sử dụng chiến lược lịch sự trong lời yêu cầu có thể giúp giảm bớt áp lực cho học sinh và khuyến khích họ tham gia tích cực hơn vào các hoạt động trên lớp.

2.2. Vai Trò Của Phong Cách Giao Tiếp Trong Môi Trường Học Đường

Phong cách giao tiếp của giáo viên có ảnh hưởng sâu sắc đến môi trường học đường. Một phong cách giao tiếp thân thiện, cởi mở và lịch sự sẽ tạo ra một bầu không khí học tập tích cực, khuyến khích sự tương tác và hợp tác giữa học sinh và giáo viên. Ngược lại, một phong cách giao tiếp cứng nhắc, độc đoán có thể gây ra sự căng thẳng và ức chế, làm giảm hứng thú học tập của học sinh. Việc giáo viên sử dụng chiến lược lịch sự không chỉ là vấn đề văn hóa giao tiếp trong trường học, mà còn là một yếu tố quan trọng trong việc tạo ra một môi trường học đường lành mạnh và hiệu quả.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Lời Yêu Cầu Của Giáo Viên Quảng Ninh

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính, kết hợp với số liệu thống kê để phân tích chiến lược lịch sự trong lời yêu cầu của giáo viên. Dữ liệu được thu thập thông qua quan sát video ghi lại các buổi học của 6 giáo viên, và phỏng vấn nhóm tập trung để thu thập thông tin chi tiết hơn. Các video được xem xét kỹ lưỡng nhiều lần, và các ví dụ về lời yêu cầu được ghi lại và phân loại dựa trên phân loại lời yêu cầu của Blum-Kulka et al (1989). Dữ liệu phỏng vấn nhóm tập trung được ghi chép và mô tả theo từng chủ đề được thiết lập trước.

3.1. Quan Sát Video Xác Định Chiến Lược Lịch Sự Cụ Thể

Việc quan sát video cho phép nhà nghiên cứu thu thập dữ liệu thực tế về cách giáo viên sử dụng chiến lược lịch sự trong lời yêu cầu hàng ngày. Phương pháp này giúp ghi lại những hành vi ngôn ngữ tự nhiên và không bị ảnh hưởng bởi ý thức chủ quan của người tham gia. Bằng cách phân tích các video, nhà nghiên cứu có thể xác định được những chiến lược lịch sự phổ biến, cũng như những yếu tố ngữ cảnh ảnh hưởng đến việc sử dụng chúng.

3.2. Phỏng Vấn Nhóm Tập Trung Tìm Hiểu Quan Điểm Của Giáo Viên

Phỏng vấn nhóm tập trung là một phương pháp hữu ích để khám phá quan điểm, thái độ và kinh nghiệm của giáo viên về việc sử dụng chiến lược lịch sự trong lời yêu cầu. Phương pháp này cho phép các giáo viên chia sẻ ý kiến của mình một cách cởi mở và tương tác với nhau, từ đó tạo ra những thông tin sâu sắc và đa chiều. Thông tin thu được từ phỏng vấn nhóm tập trung giúp giải thích và làm rõ những kết quả thu được từ quan sát video.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Chiến Lược Lịch Sự Thường Dùng tại Quảng Ninh

Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng giáo viên trung học phổ thông thường sử dụng chiến lược trực tiếp để đưa ra lời yêu cầu, thay vì các chiến lược gián tiếp. Không có giáo viên nào sử dụng các chiến lược gián tiếp phi quy ước như gợi ý mạnh mẽ hoặc gợi ý nhẹ nhàng. Các giáo viên lập luận rằng việc sử dụng lời yêu cầu trực tiếp là phù hợp về mặt sư phạm vì trong môi trường lớp học, lời yêu cầu cần ngắn gọn, súc tích và dễ hiểu. Điều này phản ánh sự ưu tiên tính hiệu quả và rõ ràng trong giao tiếp sư phạm, đặc biệt trong bối cảnh trường THPT.

4.1. Ưu Tiên Lời Yêu Cầu Trực Tiếp Tính Hiệu Quả Trong Lớp Học

Việc ưu tiên sử dụng lời yêu cầu trực tiếp phản ánh quan điểm của giáo viên về tính hiệu quả trong giao tiếp sư phạm. Trong môi trường lớp học, thời gian là yếu tố quan trọng, và lời yêu cầu trực tiếp giúp tiết kiệm thời gian và đảm bảo rằng học sinh hiểu rõ những gì được yêu cầu. Tuy nhiên, việc lạm dụng lời yêu cầu trực tiếp có thể gây ra cảm giác áp lực và thiếu tôn trọng đối với học sinh.

4.2. Hạn Chế Lời Yêu Cầu Gián Tiếp Thiếu Linh Hoạt Trong Giao Tiếp

Việc hạn chế sử dụng lời yêu cầu gián tiếp có thể cho thấy sự thiếu linh hoạt trong giao tiếp của giáo viên. Lời yêu cầu gián tiếp có thể tạo ra một bầu không khí thoải mái và thân thiện hơn, đồng thời khuyến khích học sinh tự giác thực hiện yêu cầu. Việc sử dụng đa dạng các chiến lược lịch sự, bao gồm cả lời yêu cầu gián tiếp, có thể giúp giáo viên xây dựng quan hệ giáo viên - học sinh tốt đẹp hơn.

V. Đề Xuất Chiến Lược Lịch Sự Đa Dạng tại Trường THPT

Luận án đề xuất rằng giáo viên nên sử dụng nhiều chiến lược gián tiếp hơn để các bài học trở nên thú vị và hấp dẫn hơn. Việc đa dạng hóa chiến lược lịch sự trong lời yêu cầu có thể giúp tạo ra một môi trường học tập tích cực hơn, khuyến khích sự tham gia và hợp tác của học sinh. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc áp dụng ngôn ngữ học ứng dụng vào thực tiễn giảng dạy, đặc biệt trong bối cảnh Trường THPT.

5.1. Tăng Cường Lời Yêu Cầu Gián Tiếp Tạo Hứng Thú cho Học Sinh

Việc tăng cường sử dụng lời yêu cầu gián tiếp có thể giúp tạo hứng thú cho học sinh và làm cho các bài học trở nên sinh động hơn. Lời yêu cầu gián tiếp có thể được thể hiện dưới nhiều hình thức, như câu hỏi gợi ý, lời khuyên, hoặc kể chuyện. Việc sử dụng ngôn ngữ một cách sáng tạo và linh hoạt sẽ giúp thu hút sự chú ý của học sinh và khuyến khích họ tham gia tích cực vào các hoạt động trên lớp.

5.2. Bồi Dưỡng Kỹ Năng Giao Tiếp Cho Giáo Viên Nâng Cao Chất Lượng Dạy

Để giáo viên có thể sử dụng chiến lược lịch sự một cách hiệu quả, cần có các chương trình bồi dưỡng kỹ năng giao tiếp chuyên sâu. Các chương trình này nên tập trung vào việc cung cấp cho giáo viên kiến thức về ngôn ngữ học, văn hóa giao tiếp, và các kỹ năng thực hành để sử dụng lời yêu cầu một cách lịch sự và phù hợp. Việc đầu tư vào bồi dưỡng kỹ năng giao tiếp cho giáo viên là một yếu tố quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giảng dạy và xây dựng môi trường học đường tích cực.

VI. Kết Luận Chiến Lược Lịch Sự và Hiệu Quả Giao Tiếp Tương Lai

Nghiên cứu này cung cấp cái nhìn sâu sắc về việc sử dụng chiến lược lịch sự trong lời yêu cầu của giáo viên tại một trường THPT ở Quảng Ninh. Kết quả cho thấy sự cần thiết phải đa dạng hóa chiến lược và nâng cao kỹ năng giao tiếp của giáo viên. Trong tương lai, cần có thêm các nghiên cứu sâu hơn về ảnh hưởng của văn hóa giao tiếp đến hiệu quả giao tiếp trong môi trường học đường, cũng như các giải pháp để cải thiện quan hệ giáo viên - học sinh.

6.1. Hạn Chế Nghiên Cứu và Hướng Nghiên Cứu Tiềm Năng Mở Rộng

Nghiên cứu tập trung vào một trường THPT duy nhất ở Quảng Ninh, và chỉ khảo sát lời yêu cầu của giáo viên. Trong tương lai, cần có thêm các nghiên cứu mở rộng phạm vi khảo sát đến nhiều trường học và đối tượng khác nhau (ví dụ: học sinh, phụ huynh) để có cái nhìn toàn diện hơn về văn hóa giao tiếp trong trường học. Đồng thời, cần nghiên cứu sâu hơn về ảnh hưởng của các yếu tố văn hóa địa phương đến chiến lược lịch sự được sử dụng.

6.2. Ứng Dụng Kết Quả Xây Dựng Môi Trường Học Đường Tích Cực

Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để xây dựng các chương trình đào tạo và bồi dưỡng kỹ năng giao tiếp cho giáo viên, nhằm giúp họ sử dụng chiến lược lịch sự một cách hiệu quả và xây dựng môi trường học đường tích cực. Việc ứng dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn giảng dạy sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và tạo ra một môi trường học tập thân thiện, cởi mở và khuyến khích sự phát triển toàn diện của học sinh.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh giáo dục ngoại ngữ tại Việt Nam, việc phát triển năng lực giao tiếp tiếng Anh cho học sinh trung học phổ thông (THPT) luôn là một thách thức lớn. Theo báo cáo của ngành giáo dục, trong vòng 10 năm qua, dự án Ngoại ngữ Quốc gia (NFLP) đã thúc đẩy áp dụng phương pháp giao tiếp trong dạy học tiếng Anh tại các trường THPT trên toàn quốc, trong đó có tỉnh Quảng Ninh. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều học sinh vẫn còn e ngại khi phát biểu bằng tiếng Anh trong lớp học, dẫn đến hiệu quả giao tiếp chưa cao. Vấn đề này đặt ra yêu cầu cần nghiên cứu sâu về cách giáo viên sử dụng ngôn ngữ, đặc biệt là chiến lược lịch sự trong việc đưa ra yêu cầu (request) nhằm tạo môi trường học tập tích cực và khuyến khích học sinh tham gia giao tiếp.

Mục tiêu chính của nghiên cứu là xác định các chiến lược lịch sự mà giáo viên tiếng Anh THPT tại một trường ở Quảng Ninh thường sử dụng khi thực hiện hành vi yêu cầu trong lớp học, đồng thời làm rõ mục đích sư phạm của việc sử dụng các chiến lược này. Nghiên cứu được thực hiện trong học kỳ II năm học 2021-2022, với phạm vi tập trung vào 6 giáo viên tiếng Anh tại một trường THPT ở Quảng Ninh. Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn cho việc nâng cao hiệu quả giao tiếp trong dạy học tiếng Anh, góp phần cải thiện kỹ năng giao tiếp của học sinh thông qua việc sử dụng các chiến lược lịch sự phù hợp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: Thuyết hành vi ngôn ngữ (Speech Act Theory) của Austin và Searle, và Thuyết lịch sự (Politeness Theory) của Brown và Levinson. Thuyết hành vi ngôn ngữ phân loại các hành vi ngôn ngữ thành các loại như yêu cầu, đề nghị, cảm ơn, trong đó hành vi yêu cầu (request) được xem là một hành vi chỉ đạo (directive) nhằm thúc đẩy người nghe thực hiện một hành động. Blum-Kulka et al. (1989) phân loại các chiến lược yêu cầu thành ba nhóm chính: trực tiếp, gián tiếp theo quy ước và gián tiếp phi quy ước, với 9 chiến lược con chi tiết từ mệnh lệnh trực tiếp đến gợi ý nhẹ nhàng.

Thuyết lịch sự của Brown và Levinson (1987) nhấn mạnh vai trò của việc bảo vệ "diện mạo" (face) trong giao tiếp, phân biệt giữa diện mạo tích cực (mong muốn được tán thành) và diện mạo tiêu cực (mong muốn không bị làm phiền). Các chiến lược lịch sự được phân loại theo mức độ đe dọa diện mạo, từ không lịch sự (bald on record) đến lịch sự tích cực và lịch sự tiêu cực, cho phép người nói lựa chọn hình thức phù hợp để giảm thiểu sự đe dọa trong hành vi yêu cầu.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính làm chủ đạo, kết hợp bổ sung một số phân tích định lượng đơn giản. Dữ liệu được thu thập qua quan sát 6 video bài giảng của 6 giáo viên tiếng Anh tại một trường THPT ở Quảng Ninh trong học kỳ II năm học 2021-2022, mỗi video dài từ 35 đến 40 phút. Các yêu cầu của giáo viên trong video được ghi chép và phân loại theo thang đo của Blum-Kulka et al. (1989). Bên cạnh đó, một cuộc phỏng vấn nhóm tập trung (focus group interview) với 6 giáo viên cũng được tiến hành nhằm làm rõ nhận thức và mục đích sư phạm khi sử dụng các chiến lược lịch sự trong yêu cầu.

Cỡ mẫu gồm 6 giáo viên (1 nam, 5 nữ), độ tuổi từ 28 đến 45, được chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện tại trường nơi nghiên cứu. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng cách xem lại video nhiều lần, ghi chép và phân loại các yêu cầu, đồng thời mã hóa và phân tích nội dung phỏng vấn nhóm để bổ sung và giải thích các phát hiện từ quan sát.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tỷ lệ sử dụng chiến lược yêu cầu trực tiếp rất cao: Các giáo viên chủ yếu sử dụng các yêu cầu trực tiếp, đặc biệt là dạng mệnh lệnh (mood derivable) như "Look at the picture", "Raise your hand", chiếm phần lớn trong tổng số yêu cầu quan sát được. Ví dụ, trong 6 video, hơn 70% yêu cầu thuộc dạng này.

2. Chiến lược sử dụng động từ biểu thị mong muốn (want statement) cũng phổ biến: Các câu như "I want you to work in groups" hay "I need one of you to read the answer" được sử dụng thường xuyên, chiếm khoảng 15-20% tổng số yêu cầu.

3. Chiến lược gián tiếp theo quy ước và phi quy ước gần như không được sử dụng: Không có yêu cầu nào được phát hiện sử dụng các dạng như "How about..." hay các gợi ý nhẹ nhàng (mild hints), cho thấy sự hạn chế trong việc áp dụng các chiến lược lịch sự gián tiếp.

4. Giáo viên cho rằng yêu cầu trực tiếp phù hợp với môi trường lớp học: Qua phỏng vấn nhóm, các giáo viên đồng thuận rằng yêu cầu trực tiếp giúp tiết kiệm thời gian, rõ ràng và dễ hiểu, phù hợp với mục tiêu sư phạm là tạo sự tập trung và hiệu quả trong giảng dạy.

Thảo luận kết quả

Việc ưu tiên sử dụng các yêu cầu trực tiếp phản ánh đặc điểm của môi trường lớp học tiếng Anh tại Việt Nam, nơi giáo viên cần đảm bảo sự rõ ràng và nhanh chóng trong giao tiếp để duy trì trật tự và tiến độ bài học. Kết quả này tương đồng với một số nghiên cứu trước đây cho thấy trong môi trường giáo dục, yêu cầu trực tiếp thường được ưa chuộng do tính hiệu quả và dễ hiểu (Blum-Kulka et al., 1989).

Tuy nhiên, sự thiếu hụt các chiến lược gián tiếp có thể làm giảm tính mềm mại và hấp dẫn trong giao tiếp, ảnh hưởng đến sự tương tác tích cực giữa giáo viên và học sinh. Các nghiên cứu khác cũng chỉ ra rằng việc sử dụng đa dạng các chiến lược lịch sự, đặc biệt là các hình thức gián tiếp, có thể giúp tăng cường sự hợp tác và động viên học sinh (Brown & Levinson, 1987).

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ phần trăm các chiến lược yêu cầu được sử dụng, minh họa rõ sự áp đảo của chiến lược trực tiếp so với các chiến lược khác. Bảng tổng hợp các ví dụ minh họa cũng giúp làm rõ đặc điểm ngôn ngữ trong từng chiến lược.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Khuyến khích giáo viên áp dụng đa dạng các chiến lược yêu cầu, đặc biệt là các hình thức gián tiếp: Việc này giúp tăng tính lịch sự và tạo môi trường học tập thân thiện, kích thích sự tham gia của học sinh. Thời gian thực hiện: trong năm học tiếp theo. Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu và giáo viên.

2. Tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn về kỹ năng giao tiếp và chiến lược lịch sự trong dạy học tiếng Anh: Giúp giáo viên nâng cao nhận thức và kỹ năng sử dụng ngôn ngữ phù hợp trong lớp học. Thời gian: 6 tháng đầu năm học. Chủ thể: Sở Giáo dục và Đào tạo, trường THPT.

3. Xây dựng tài liệu hướng dẫn và bài tập thực hành về chiến lược lịch sự trong giao tiếp tiếng Anh: Hỗ trợ giáo viên và học sinh làm quen với các hình thức yêu cầu đa dạng, tăng cường năng lực giao tiếp. Thời gian: 1 năm. Chủ thể: Bộ môn Ngoại ngữ, nhà xuất bản giáo dục.

4. Khuyến khích nghiên cứu tiếp tục mở rộng phạm vi và đối tượng nghiên cứu: Bao gồm học sinh và các trường khác để có cái nhìn toàn diện hơn về việc sử dụng chiến lược lịch sự trong môi trường giáo dục Việt Nam. Thời gian: 2 năm. Chủ thể: Các nhà nghiên cứu, trường đại học.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên tiếng Anh THPT: Nghiên cứu cung cấp kiến thức thực tiễn về cách sử dụng các chiến lược lịch sự trong lớp học, giúp cải thiện kỹ năng giao tiếp và quản lý lớp học hiệu quả.

2. Nhà quản lý giáo dục và ban giám hiệu trường học: Tham khảo để xây dựng các chương trình đào tạo, chính sách hỗ trợ nâng cao chất lượng giảng dạy ngoại ngữ.

3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Ngôn ngữ Anh, Sư phạm tiếng Anh: Là tài liệu tham khảo quý giá về lý thuyết hành vi ngôn ngữ, thuyết lịch sự và phương pháp nghiên cứu định tính trong giáo dục.

4. Các nhà nghiên cứu về ngôn ngữ học ứng dụng và giao tiếp liên văn hóa: Cung cấp dữ liệu thực nghiệm về hành vi ngôn ngữ trong môi trường giáo dục Việt Nam, góp phần mở rộng nghiên cứu về pragmatics và politeness.

Câu hỏi thường gặp

1. Chiến lược yêu cầu trực tiếp là gì và tại sao giáo viên thường sử dụng?
   Chiến lược yêu cầu trực tiếp là cách đưa ra yêu cầu rõ ràng, thẳng thắn, thường dùng mệnh lệnh hoặc câu hỏi trực tiếp. Giáo viên sử dụng vì nó giúp tiết kiệm thời gian, dễ hiểu và phù hợp với môi trường lớp học cần sự nhanh chóng và hiệu quả.

2. Tại sao các chiến lược gián tiếp ít được sử dụng trong lớp học tiếng Anh ở Việt Nam?
   Nguyên nhân chính là do giáo viên ưu tiên sự rõ ràng và kiểm soát lớp học, đồng thời thiếu nhận thức hoặc kỹ năng sử dụng các hình thức gián tiếp. Ngoài ra, áp lực về thời gian và mục tiêu sư phạm cũng hạn chế việc áp dụng các chiến lược này.

3. Chiến lược lịch sự có ảnh hưởng thế nào đến hiệu quả giảng dạy?
   Sử dụng chiến lược lịch sự phù hợp giúp giảm thiểu sự đe dọa diện mạo của học sinh, tạo môi trường thân thiện, tăng cường sự hợp tác và động viên học sinh tham gia tích cực vào bài học.

4. Phương pháp thu thập dữ liệu trong nghiên cứu này là gì?
   Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính chủ đạo, thu thập dữ liệu qua quan sát video bài giảng của 6 giáo viên và phỏng vấn nhóm tập trung để làm rõ nhận thức và mục đích sử dụng chiến lược lịch sự.

5. Làm thế nào để giáo viên có thể nâng cao kỹ năng sử dụng chiến lược lịch sự trong lớp học?
   Giáo viên nên tham gia các khóa đào tạo chuyên sâu về giao tiếp và pragmatics, thực hành đa dạng các hình thức yêu cầu, đồng thời áp dụng phản hồi từ học sinh để điều chỉnh cách thức giao tiếp phù hợp hơn.

Kết luận

• Giáo viên tiếng Anh THPT tại Quảng Ninh chủ yếu sử dụng chiến lược yêu cầu trực tiếp trong lớp học, chiếm hơn 70% tổng số yêu cầu quan sát được.
• Các chiến lược gián tiếp theo quy ước và phi quy ước gần như không được áp dụng, cho thấy hạn chế trong việc sử dụng ngôn ngữ lịch sự đa dạng.
• Giáo viên cho rằng yêu cầu trực tiếp phù hợp với mục tiêu sư phạm và đặc điểm môi trường lớp học, tuy nhiên việc bổ sung các chiến lược gián tiếp có thể nâng cao hiệu quả giao tiếp.
• Nghiên cứu đề xuất các giải pháp đào tạo, xây dựng tài liệu và khuyến khích nghiên cứu mở rộng nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng sử dụng chiến lược lịch sự trong dạy học tiếng Anh.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai đào tạo giáo viên, phát triển tài liệu hướng dẫn và mở rộng nghiên cứu sang các trường và đối tượng khác để hoàn thiện hơn về mặt lý thuyết và thực tiễn.

Hành động ngay: Các nhà quản lý giáo dục và giáo viên nên phối hợp triển khai các chương trình đào tạo và áp dụng các chiến lược lịch sự đa dạng nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy tiếng Anh trong các trường THPT.