Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam tiếp tục mở rộng với mức tăng trưởng GDP quý III/2019 đạt 7,31%, cao nhất gần một thập kỷ qua, các doanh nghiệp đối mặt với cơ hội phát triển song song với những thách thức cạnh tranh ngày càng gay gắt. Đặc biệt, đại dịch COVID-19 năm 2020 đã làm giảm tốc độ phát triển kinh tế, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất kinh doanh của nhiều doanh nghiệp. Trong ngành công nghiệp thang máy, sự phát triển nhanh chóng của đô thị hóa và nhu cầu sử dụng thang máy tăng cao đã tạo ra một thị trường tiềm năng nhưng cũng đầy cạnh tranh. Công ty Trách nhiệm Hữu hạn Thang máy Thyssenkrupp Việt Nam, với thương hiệu uy tín trong lĩnh vực lắp đặt và bảo trì thang máy, đang đứng trước yêu cầu cấp thiết phải xây dựng và hoàn thiện chiến lược kinh doanh phù hợp nhằm củng cố vị thế trên thị trường nội địa.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc phân tích thực trạng chiến lược kinh doanh của công ty trong giai đoạn gần đây, đánh giá các yếu tố ảnh hưởng từ môi trường vĩ mô và ngành nghề, đồng thời đề xuất các giải pháp hoàn thiện chiến lược đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Phạm vi nghiên cứu bao gồm hoạt động kinh doanh thang máy tại Việt Nam, với dữ liệu thu thập từ báo cáo kết quả kinh doanh của công ty trong các năm 2017 và 2018. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp doanh nghiệp nhận diện điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức, từ đó xây dựng chiến lược kinh doanh hiệu quả, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong môi trường kinh doanh biến động.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản trị chiến lược kinh doanh hiện đại, trong đó nổi bật là:

  • Lý thuyết chuỗi giá trị của Michael E. Porter: Mô hình này giúp phân tích các hoạt động tạo ra giá trị trong doanh nghiệp từ thiết kế, sản xuất đến bán hàng và dịch vụ hậu mãi. Chuỗi giá trị là công cụ để xác định lợi thế cạnh tranh thông qua việc tối ưu hóa chi phí và nâng cao giá trị cung ứng cho khách hàng.

  • Lý thuyết về giá trị cung ứng cho khách hàng: Quá trình cung ứng giá trị được thực hiện qua ba bước chính: lựa chọn giá trị phù hợp với nhu cầu khách hàng, đảm bảo giá trị thông qua phát triển sản phẩm và dịch vụ, và truyền thông hiệu quả để thông báo và cung ứng giá trị đến thị trường mục tiêu.

  • Các loại hình chiến lược kinh doanh: Bao gồm chiến lược tổng quát, chiến lược kết hợp (theo chiều ngang, chiều dọc), chiến lược chuyên sâu (thâm nhập thị trường, phát triển sản phẩm), chiến lược mở rộng hoạt động và các chiến lược khác như liên doanh, thu hẹp hoặc cắt bỏ hoạt động. Ngoài ra, các chiến lược cạnh tranh cơ bản như chiến lược chi phí thấp, khác biệt hóa và tập trung cũng được áp dụng để phân tích vị thế của công ty.

  • Khái niệm năng lực cốt lõi: Năng lực cốt lõi là những khả năng đặc thù của doanh nghiệp tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững, khó bị đối thủ bắt chước và có thể mở rộng sang nhiều sản phẩm, thị trường khác nhau.

Các khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu gồm: chiến lược kinh doanh, môi trường vĩ mô và tác nghiệp, chuỗi giá trị, giá trị cung ứng, năng lực cốt lõi, định vị sản phẩm và hình ảnh doanh nghiệp.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa thu thập dữ liệu sơ cấp và thứ cấp. Dữ liệu sơ cấp được thu thập thông qua khảo sát, phỏng vấn các cán bộ quản lý và nhân viên công ty, nhằm hiểu rõ thực trạng và quan điểm về chiến lược kinh doanh. Dữ liệu thứ cấp bao gồm các báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của công ty trong các năm 2017 và 2018, tài liệu nội bộ, các văn bản pháp luật liên quan và các nghiên cứu trước đây về quản trị chiến lược.

Cỡ mẫu khảo sát gồm khoảng 50 cán bộ chủ chốt trong công ty, được chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện nhằm đảm bảo tính đại diện cho các phòng ban chức năng. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp phân tích định tính và định lượng, bao gồm phân tích SWOT, mô hình 5 lực lượng cạnh tranh của Porter, và phân tích chuỗi giá trị. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 1/2020 đến tháng 12/2020, đảm bảo thu thập và xử lý dữ liệu đầy đủ, chính xác.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng chiến lược kinh doanh còn nhiều hạn chế: Báo cáo kết quả kinh doanh cho thấy doanh thu năm 2018 tăng khoảng 8% so với năm 2017, tuy nhiên lợi nhuận chỉ tăng khoảng 3%, phản ánh hiệu quả kinh doanh chưa cao. Công ty chưa xây dựng được chiến lược kinh doanh toàn diện, thiếu sự thích ứng kịp thời với biến động thị trường do ảnh hưởng của dịch bệnh và cạnh tranh gay gắt.

  2. Môi trường kinh doanh có tính biến động cao: Phân tích môi trường vĩ mô và tác nghiệp cho thấy các yếu tố như chính sách pháp luật, công nghệ, đối thủ cạnh tranh mới và sản phẩm thay thế đang tạo ra áp lực lớn. Đặc biệt, sự xuất hiện của các đối thủ mới với công nghệ tiên tiến và giá thành cạnh tranh đã làm giảm thị phần của công ty khoảng 5% trong giai đoạn 2017-2019.

  3. Định vị sản phẩm và hình ảnh doanh nghiệp chưa rõ nét: Công ty chủ yếu tập trung vào phân khúc khách hàng truyền thống, chưa khai thác hiệu quả các phân khúc thị trường mới. Định vị sản phẩm dựa trên chất lượng và dịch vụ kỹ thuật tốt nhưng chưa có sự khác biệt rõ ràng so với đối thủ, dẫn đến mức độ nhận diện thương hiệu chỉ đạt khoảng 60% trong khảo sát khách hàng mục tiêu.

  4. Nguồn lực và năng lực cốt lõi chưa được phát huy tối đa: Công ty có nguồn lực vật chất ổn định với hệ thống máy móc hiện đại và đội ngũ kỹ thuật viên chuyên môn cao, tuy nhiên năng lực cốt lõi về đổi mới công nghệ và phát triển sản phẩm mới còn hạn chế. Việc phân bổ nguồn lực chưa đồng bộ, chưa tập trung vào các hoạt động tạo giá trị gia tăng cao.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên xuất phát từ việc công ty chưa có chiến lược kinh doanh linh hoạt, chưa kịp thời điều chỉnh trước những biến động của môi trường kinh doanh. So với các nghiên cứu trong ngành, kết quả này tương đồng với báo cáo của một số doanh nghiệp thang máy tại Việt Nam, nơi mà chiến lược kinh doanh chưa được cập nhật thường xuyên dẫn đến mất lợi thế cạnh tranh.

Việc định vị sản phẩm chưa rõ nét làm giảm khả năng thu hút khách hàng mới và giữ chân khách hàng hiện tại, ảnh hưởng trực tiếp đến doanh thu và lợi nhuận. Các biểu đồ phân tích thị phần và mức độ nhận diện thương hiệu có thể minh họa rõ sự sụt giảm và mức độ cạnh tranh gay gắt trên thị trường.

Nguồn lực vật chất và nhân lực là điểm mạnh của công ty, nhưng chưa được khai thác hiệu quả do thiếu chiến lược phát triển năng lực cốt lõi, đặc biệt trong đổi mới công nghệ và dịch vụ kỹ thuật. Điều này cho thấy công ty cần tập trung phát triển năng lực sáng tạo và quản trị để nâng cao năng lực cạnh tranh bền vững.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng và cập nhật chiến lược kinh doanh linh hoạt: Đề xuất công ty thiết lập hệ thống đánh giá và rà soát chiến lược định kỳ 6 tháng/lần, nhằm kịp thời điều chỉnh phù hợp với biến động thị trường và môi trường kinh doanh. Chủ thể thực hiện là Ban Giám đốc phối hợp với phòng Chiến lược và Phát triển.

  2. Tăng cường định vị sản phẩm và xây dựng thương hiệu: Triển khai các chiến dịch marketing tập trung vào phân khúc khách hàng tiềm năng mới, đồng thời phát triển các sản phẩm dịch vụ có tính khác biệt cao. Mục tiêu nâng mức độ nhận diện thương hiệu lên trên 80% trong vòng 2 năm. Phòng Marketing và Phòng Kinh doanh chịu trách nhiệm chính.

  3. Phát triển năng lực cốt lõi về công nghệ và dịch vụ kỹ thuật: Đầu tư nghiên cứu và phát triển (R&D) nhằm cải tiến sản phẩm và nâng cao chất lượng dịch vụ bảo trì, bảo dưỡng. Thiết lập trung tâm đổi mới sáng tạo trong vòng 1 năm tới. Phòng R&D và Phòng Kỹ thuật phối hợp thực hiện.

  4. Tối ưu hóa phân bổ nguồn lực và nâng cao hiệu quả quản trị: Xây dựng kế hoạch phân bổ nguồn lực dựa trên phân tích chuỗi giá trị, tập trung vào các hoạt động tạo giá trị cao. Áp dụng hệ thống quản trị hiệu quả nguồn lực (ERP) trong vòng 18 tháng. Phòng Tài chính và Phòng Quản trị dự án chịu trách nhiệm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý công ty thang máy: Giúp hiểu rõ thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến chiến lược kinh doanh, từ đó xây dựng kế hoạch phát triển phù hợp.

  2. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị Kinh doanh: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về quản trị chiến lược trong ngành công nghiệp kỹ thuật, đặc biệt là lĩnh vực thang máy.

  3. Các chuyên gia tư vấn chiến lược và phát triển doanh nghiệp: Là tài liệu tham khảo để tư vấn, đề xuất giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp trong ngành kỹ thuật.

  4. Các nhà hoạch định chính sách và quản lý ngành công nghiệp: Giúp hiểu rõ các yếu tố tác động đến doanh nghiệp trong ngành thang máy, từ đó xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chiến lược kinh doanh là gì và tại sao quan trọng đối với công ty thang máy?
    Chiến lược kinh doanh là kế hoạch dài hạn xác định mục tiêu và phương hướng phát triển của doanh nghiệp. Đối với công ty thang máy, chiến lược giúp tận dụng cơ hội thị trường, đối phó với cạnh tranh và nâng cao hiệu quả hoạt động.

  2. Các yếu tố môi trường nào ảnh hưởng lớn nhất đến chiến lược kinh doanh của công ty?
    Môi trường vĩ mô như chính sách pháp luật, kinh tế, công nghệ và môi trường tác nghiệp gồm đối thủ cạnh tranh, khách hàng, nhà cung cấp đều ảnh hưởng trực tiếp đến chiến lược kinh doanh.

  3. Năng lực cốt lõi của công ty thang máy Thyssenkrupp là gì?
    Năng lực cốt lõi bao gồm công nghệ tiên tiến, đội ngũ kỹ thuật viên chuyên môn cao và hệ thống dịch vụ bảo trì chuyên nghiệp, tạo lợi thế cạnh tranh bền vững trên thị trường.

  4. Làm thế nào để công ty nâng cao vị thế cạnh tranh trong ngành thang máy?
    Công ty cần phát triển sản phẩm khác biệt, nâng cao chất lượng dịch vụ, tối ưu hóa chi phí và xây dựng thương hiệu mạnh, đồng thời liên tục đổi mới công nghệ và quản trị hiệu quả.

  5. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn này?
    Luận văn sử dụng phương pháp kết hợp thu thập dữ liệu sơ cấp qua khảo sát, phỏng vấn và dữ liệu thứ cấp từ báo cáo kinh doanh, phân tích định tính và định lượng như SWOT, mô hình 5 lực lượng cạnh tranh và chuỗi giá trị.

Kết luận

  • Chiến lược kinh doanh của công ty Thang máy Thyssenkrupp Việt Nam hiện còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng kịp thời biến động thị trường và cạnh tranh ngày càng gay gắt.
  • Môi trường kinh doanh có tính biến động cao, đòi hỏi công ty phải xây dựng chiến lược linh hoạt và thích ứng nhanh.
  • Định vị sản phẩm và hình ảnh doanh nghiệp chưa rõ nét, ảnh hưởng đến khả năng thu hút và giữ chân khách hàng.
  • Nguồn lực vật chất và nhân lực là điểm mạnh, nhưng năng lực cốt lõi về đổi mới công nghệ và phát triển sản phẩm còn hạn chế.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện chiến lược kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030.

Doanh nghiệp và các nhà quản lý được khuyến khích áp dụng các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, cập nhật chiến lược để thích ứng với môi trường kinh doanh luôn biến động. Hành động ngay hôm nay để xây dựng nền tảng vững chắc cho sự phát triển tương lai của công ty.