Tuân Thủ Qui Trình Chăm Sóc Thiết Yếu Bà Mẹ và Trẻ Sơ Sinh Tại Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Đồng Tháp Năm 2021

• Tác giả: Tống Thị Kim Phụng
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Thanh Hương
• Trường học: Trường Đại Học Y Tế Công Cộng
• Chuyên ngành: Quản Lý Bệnh Viện
• Đề tài: Chăm Sóc Thiết Yếu Bà Mẹ và Trẻ Sơ Sinh Tại Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Đồng Tháp
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: ĐẶT VẤN ĐỀ
• 1.1. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
• 1.2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.2.1. Một số khái niệm sử dụng trong nghiên cứu
• 1.2.2. Giới thiệu về Chăm sóc thiết yếu bà mẹ và trẻ sơ sinh trong và ngay sau sinh
• 1.2.2.1. Khuyến cáo thực hiện Chăm sóc thiết yếu bà mẹ và trẻ sơ sinh trong và ngay sau sinh trên thế giới
• 1.2.2.2. Lợi ích của các can thiệp Chăm sóc thiết yếu bà mẹ và trẻ sơ sinh trong và ngay sau sinh
• 1.2.2.3. Quy định về Chăm sóc thiết yếu bà mẹ và trẻ sơ sinh trong và ngay sau sinh tại Việt Nam
• 1.2.3. THỰC TRẠNG TUÂN THỦ QUI TRÌNH CHĂM SÓC THIẾT YẾU TRONG VÀ NGAY SAU ĐẺ THƯỜNG
• 1.2.3.1. Trên thế giới
• 1.2.3.2. Tại Việt Nam
• 1.2.4. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TUÂN THỦ QUI TRÌNH CHĂM SÓC THIẾT YẾU TRONG VÀ NGAY SAU ĐẺ THƯỜNG
• 1.2.4.1. Yếu tố thuộc về NVYT
• 1.2.4.2. Yếu tố thuộc về bệnh viện
• 1.2.4.3. Yếu tố thuộc về bà mẹ
• 1.2.5. GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT VỀ ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG & PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 2.1.1. Nghiên cứu định lượng
• 2.1.2. Nghiên cứu định tính
• 2.2. ĐỊA ĐIỂM VÀ THỜI GIAN NGHIÊN CỨU
• 2.2.1. Địa điểm nghiên cứu
• 2.2.2. Thời gian thực hiện nghiên cứu
• 2.3. THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU
• 2.3.1. Cỡ mẫu nghiên cứu định lượng
• 2.3.2. Cỡ mẫu nghiên cứu định tính
• 2.4. PHƯƠNG PHÁP CHỌN MẪU
• 2.4.1. Chọn mẫu cho nghiên cứu định lượng
• 2.4.2. Chọn mẫu cho nghiên cứu định tính
• 2.5. PHƯƠNG PHÁP THU THẬP SỐ LIỆU
• 2.5.1. Công cụ thu thập số liệu
• 2.5.2. Phương pháp tổ chức thu thập số liệu
• 2.6. CÁC BIẾN SỐ VÀ CHỦ ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 2.6.1. Biến số của nghiên cứu định lượng
• 2.6.2. Chủ đề của nghiên cứu định tính
• 2.7. PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH SỐ LIỆU
• 2.7.1. Số liệu định lượng
• 2.7.2. Số liệu định tính
• 2.8. ĐẠO ĐỨC TRONG NGHIÊN CỨU
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. THÔNG TIN CHUNG CỦA ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 3.1.1. Một số thông tin chung của hộ sinh tại Khoa Sản (n=22)
• 3.2. THỰC TRẠNG TUÂN THỦ QUI TRÌNH CHĂM SÓC THIẾT YẾU BÀ MẸ VÀ TRẺ SƠ SINH
• 3.2.1. Thực trạng tuân thủ qui trình chuẩn bị trước sinh
• 3.2.2. Thực trạng tuân thủ thực hành đỡ đẻ
• 3.2.3. Thực hành chăm sóc thiết yếu ngay sau đẻ
• 3.2.4. Thực trạng thực hành chăm sóc thiết yếu trong và ngay sau sinh cho các ca đẻ thường
• 3.3. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TUÂN THỦ QUI TRÌNH CSTY BM-TSS CỦA HỘ SINH
• 3.3.1. Yếu tố người bệnh
• 3.3.2. Yếu tố thuộc về hộ sinh
• 3.3.3. Yếu tố thuộc về bệnh viện
• 3.4. THÔNG TIN CHUNG CỦA ĐIỀU DƯỠNG KHOA SẢN
• 3.5. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN QUI TRÌNH CHĂM SÓC THIẾT YẾU BM, TSS TRONG VÀ NGAY SAU ĐẺ
• 3.6. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TUÂN THỦ QUI TRÌNH CHĂM SÓC THIẾT YẾU BÀ MẸ VÀ TRẺ SƠ SINH
• 3.7. HẠN CHẾ CỦA NGHIÊN CỨU
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC 1 – CÁC BIẾN SỐ CỦA NGHIÊN CỨU
• PHỤ LỤC 2 – BẢNG KIỂM QUAN SÁT CHĂM SÓC THIẾT YẾU BÀ MẸ VÀ TRẺ SƠ SINH TRONG VÀ NGAY SAU ĐẺ ĐỐI VỚI TRẺ THỞ ĐƯỢC
• PHỤ LỤC 3 – PHIẾU HƯỚNG DẪN PHỎNG VẤN SÂU
• PHỤ LỤC 4 – PHIẾU HƯỚNG DẪN THẢO LUẬN NHÓM

I. Tổng Quan Về Chăm Sóc Thiết Yếu Bà Mẹ và Trẻ Sơ Sinh

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), mỗi ngày có hàng trăm phụ nữ tử vong trong quá trình mang thai và sinh nở. Hàng triệu trẻ sơ sinh tử vong mỗi năm. Chăm sóc thiết yếu bà mẹ và trẻ sơ sinh (CSTY BM-TSS) là một giải pháp hiệu quả để giảm thiểu những con số đau lòng này. CSTY BM-TSS bao gồm các can thiệp cơ bản, chi phí thấp, giúp cải thiện chất lượng chăm sóc và giảm tai biến, tử vong ở cả mẹ và bé. Tại Việt Nam, mặc dù tỷ lệ tử vong mẹ và trẻ em đã giảm đáng kể, chăm sóc thiết yếu trẻ sơ sinh vẫn là ưu tiên hàng đầu. Bộ Y tế đã ban hành hướng dẫn quốc gia về CSTY BM-TSS, tuy nhiên, việc tuân thủ quy trình này vẫn còn nhiều hạn chế. Nghiên cứu tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Đồng Tháp năm 2021 nhằm đánh giá thực trạng và tìm ra giải pháp nâng cao chất lượng chăm sóc.

1.1. Định Nghĩa và Tầm Quan Trọng của CSTY BM TSS

Chăm sóc thiết yếu bà mẹ và trẻ sơ sinh (CSTY BM-TSS) là các can thiệp chăm sóc cơ bản, dựa trên bằng chứng khoa học, nhằm đảm bảo an toàn và sức khỏe cho cả mẹ và bé trong giai đoạn chuyển dạ, sinh nở và sau sinh. Các can thiệp này bao gồm quản lý tích cực giai đoạn ba của chuyển dạ, tiếp xúc da kề da, kẹp dây rốn muộn, hỗ trợ nuôi con bằng sữa mẹ, và phòng ngừa nhiễm khuẩn. CSTY BM-TSS đóng vai trò quan trọng trong việc giảm tỷ lệ tử vong mẹ và trẻ sơ sinh, cải thiện sức khỏe và sự phát triển của trẻ, đồng thời nâng cao trải nghiệm sinh nở tích cực cho bà mẹ.

1.2. Vai Trò Của Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Đồng Tháp

Bệnh viện Đa khoa tỉnh Đồng Tháp là bệnh viện hạng I tuyến tỉnh, đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho người dân địa phương, bao gồm cả dịch vụ sản khoa và nhi khoa. Bệnh viện đã triển khai qui trình CSTY BM-TSS từ năm 2015, tuy nhiên, việc tuân thủ qui trình này vẫn còn nhiều thách thức. Việc đánh giá thực trạng tuân thủ và xác định các yếu tố ảnh hưởng là rất quan trọng để cải thiện chất lượng dịch vụ và đảm bảo an toàn cho bà mẹ và trẻ sơ sinh.

II. Các Vấn Đề và Thách Thức Trong Chăm Sóc Thiết Yếu Sản Nhi

Mặc dù có những tiến bộ đáng kể, việc triển khai CSTY BM-TSS vẫn đối mặt với nhiều khó khăn. Các nghiên cứu cho thấy, việc tuân thủ qui trình chăm sóc thiết yếu bà mẹ và trẻ sơ sinh còn hạn chế. Các yếu tố ảnh hưởng bao gồm: thiếu đào tạo cho nhân viên y tế, thiếu trang thiết bị, cơ sở vật chất, áp lực công việc cao, và sự hợp tác của sản phụ. Đánh giá thực trạng tuân thủ tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Đồng Tháp giúp xác định rõ những điểm yếu cần khắc phục, từ đó đưa ra các giải pháp phù hợp để nâng cao chất lượng chăm sóc.

2.1. Thực Trạng Tuân Thủ Quy Trình CSTY BM TSS

Nghiên cứu tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Đồng Tháp năm 2021 cho thấy tỷ lệ tuân thủ đầy đủ 40 bước của qui trình CSTY BM-TSS trong các ca đẻ thường còn thấp. Nhiều bước quan trọng như rửa tay, tiếp xúc da kề da, kẹp dây rốn muộn, xoa đáy tử cung chưa được thực hiện đầy đủ. Điều này cho thấy cần có những can thiệp cụ thể để cải thiện việc tuân thủ qui trình, đảm bảo an toàn và sức khỏe cho bà mẹ và trẻ sơ sinh.

2.2. Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Tuân Thủ Quy Trình

Các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ qui trình CSTY BM-TSS bao gồm: thiếu kiến thức và kỹ năng của đội ngũ y bác sĩ sản nhi Đồng Tháp, thiếu trang thiết bị và cơ sở vật chất, áp lực công việc cao, thiếu sự phối hợp của sản phụ. Ngoài ra, qui trình có thể còn những bất cập, thiếu chính sách truyền thông cho người nhà và sản phụ, thiếu quy định tập huấn thường xuyên cho hộ sinh. Để cải thiện tuân thủ, cần có những giải pháp đồng bộ, bao gồm đào tạo, cung cấp trang thiết bị, cải thiện điều kiện làm việc, tăng cường truyền thông và hoàn thiện qui trình.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Đánh Giá Thực Trạng Chăm Sóc Thiết Yếu

Nghiên cứu tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Đồng Tháp sử dụng phương pháp mô tả cắt ngang, kết hợp định lượng và định tính. Số liệu định lượng được thu thập qua quan sát 90 ca đẻ thường, sử dụng bảng kiểm 40 bước của qui trình CSTY BM-TSS. Số liệu định tính thu thập qua phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm với nhân viên y tế. Phương pháp này cho phép đánh giá một cách toàn diện thực trạng tuân thủ, xác định các yếu tố ảnh hưởng, và đưa ra những khuyến nghị phù hợp.

3.1. Thiết Kế Nghiên Cứu Kết Hợp Định Lượng và Định Tính

Nghiên cứu sử dụng thiết kế hỗn hợp, kết hợp phương pháp định lượng và định tính để thu thập thông tin đầy đủ và chi tiết về thực trạng tuân thủ qui trình CSTY BM-TSS. Phương pháp định lượng được sử dụng để đo lường tần suất thực hiện các bước trong qui trình, trong khi phương pháp định tính được sử dụng để khám phá các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ từ quan điểm của nhân viên y tế.

3.2. Thu Thập và Phân Tích Dữ Liệu

Dữ liệu định lượng được thu thập thông qua quan sát trực tiếp các ca đẻ thường và ghi chép vào bảng kiểm. Dữ liệu định tính được thu thập thông qua phỏng vấn sâu với lãnh đạo bệnh viện và trưởng khoa, thảo luận nhóm với hộ sinh. Dữ liệu định lượng được phân tích bằng phần mềm thống kê SPSS, dữ liệu định tính được phân tích theo chủ đề. Phân tích kết hợp hai loại dữ liệu giúp đưa ra kết luận toàn diện và chính xác.

3.3. Đạo Đức Trong Nghiên Cứu

Nghiên cứu tuân thủ các nguyên tắc đạo đức trong nghiên cứu, bao gồm bảo mật thông tin của đối tượng nghiên cứu, đảm bảo quyền tự nguyện tham gia, và thông báo đầy đủ về mục đích và phương pháp nghiên cứu. Các đối tượng tham gia nghiên cứu (nhân viên y tế, sản phụ) đều được thông báo rõ ràng về quyền lợi và nghĩa vụ của họ, và được đảm bảo rằng việc tham gia hay không tham gia không ảnh hưởng đến quyền lợi của họ.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Về Chăm Sóc Thiết Yếu Tại Đồng Tháp

Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ tuân thủ đầy đủ qui trình CSTY BM-TSS còn thấp. Các bước thực hiện chưa đầy đủ bao gồm: Rửa tay, xoay đầu thai nhi, tiếp xúc da kề da, tiêm Oxytocin, cắt dây rốn muộn, xoa đáy tử cung, kiểm tra rau và tư vấn về dấu hiệu bú. Các yếu tố ảnh hưởng tích cực bao gồm: khuyến khích của bệnh viện, đào tạo cho nhân viên y tế, quan tâm của sản phụ. Các yếu tố tiêu cực bao gồm: qui trình còn bất cập, thiếu trang thiết bị, áp lực công việc cao, thiếu nhận thức của nhân viên y tế và sự phối hợp của sản phụ.

4.1. Tỷ Lệ Tuân Thủ Các Bước Trong Quy Trình CSTY BM TSS

Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ tuân thủ đầy đủ tất cả 40 bước của qui trình CSTY BM-TSS còn rất thấp. Nhiều bước quan trọng, có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe bà mẹ và trẻ sơ sinh, chưa được thực hiện đúng theo hướng dẫn. Ví dụ, tỷ lệ thực hiện tiếp xúc da kề da ngay sau sinh còn thấp, tỷ lệ kẹp dây rốn muộn cũng chưa đạt yêu cầu. Điều này cho thấy cần có sự can thiệp mạnh mẽ để cải thiện tuân thủ.

4.2. Phân Tích Các Yếu Tố Ảnh Hưởng

Nghiên cứu xác định được nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ qui trình CSTY BM-TSS. Các yếu tố tích cực bao gồm sự quan tâm của lãnh đạo bệnh viện, sự tham gia đào tạo của nhân viên y tế, và sự nhận thức của sản phụ về tầm quan trọng của CSTY BM-TSS. Các yếu tố tiêu cực bao gồm áp lực công việc cao, thiếu trang thiết bị, thiếu thông tin, và thiếu sự phối hợp của sản phụ.

V. Giải Pháp Nâng Cao Chất Lượng Chăm Sóc Thiết Yếu Bà Mẹ và Trẻ

Để nâng cao chất lượng CSTY BM-TSS, cần có những giải pháp đồng bộ. Cần tăng cường đào tạo, tập huấn cho nhân viên y tế. Cần cải thiện cơ sở vật chất, trang thiết bị. Cần tăng cường truyền thông, giáo dục sức khỏe cho sản phụ và người nhà. Cần hoàn thiện qui trình, đảm bảo tính khả thi và phù hợp với điều kiện thực tế. Cần có cơ chế kiểm tra, giám sát và đánh giá hiệu quả. Cần đẩy mạnh công tác truyền thông cho các bà mẹ và người thân để phối hợp trong thực hiện qui trình CSTY BM-TSS với hộ sinh.

5.1. Đào Tạo và Nâng Cao Năng Lực Cho Nhân Viên Y Tế

Đào tạo liên tục và nâng cao năng lực cho nhân viên y tế là yếu tố then chốt để cải thiện tuân thủ qui trình CSTY BM-TSS. Cần tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn thường xuyên về qui trình, kỹ năng thực hành, và kiến thức cập nhật. Đào tạo nên tập trung vào các bước thực hiện còn yếu, và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ đầy đủ các bước.

5.2. Cải Thiện Cơ Sở Vật Chất và Trang Thiết Bị

Cơ sở vật chất và trang thiết bị đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo thực hiện đúng qui trình CSTY BM-TSS. Cần đầu tư vào các trang thiết bị cần thiết như giường sinh, đèn sưởi, dụng cụ kẹp dây rốn, dụng cụ hồi sức sơ sinh. Cần đảm bảo môi trường làm việc sạch sẽ, an toàn, và thoải mái cho cả nhân viên y tế và sản phụ.

5.3. Tăng Cường Truyền Thông và Giáo Dục Sức Khỏe

Truyền thông và giáo dục sức khỏe cho sản phụ và người nhà là yếu tố quan trọng để tăng cường sự hợp tác và tuân thủ qui trình CSTY BM-TSS. Cần cung cấp thông tin đầy đủ về lợi ích của các bước trong qui trình, và giải thích rõ những việc cần làm. Truyền thông nên sử dụng nhiều hình thức khác nhau như tờ rơi, áp phích, video, tư vấn trực tiếp, và các buổi nói chuyện nhóm.

VI. Tương Lai Chăm Sóc Thiết Yếu Sản Nhi Tại Bệnh Viện Đồng Tháp

Để đảm bảo tương lai của chăm sóc thiết yếu bà mẹ và trẻ sơ sinh tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Đồng Tháp, cần có sự cam kết mạnh mẽ từ lãnh đạo bệnh viện, sự nỗ lực của nhân viên y tế, và sự tham gia tích cực của cộng đồng. Cần xây dựng hệ thống theo dõi, giám sát và đánh giá hiệu quả, có cơ chế khen thưởng, khuyến khích, và kỷ luật. Cần tiếp tục nghiên cứu, cập nhật kiến thức và kỹ năng, để đáp ứng những thách thức mới.

6.1. Xây Dựng Hệ Thống Giám Sát và Đánh Giá Hiệu Quả

Cần xây dựng một hệ thống giám sát và đánh giá hiệu quả để theo dõi việc thực hiện qui trình CSTY BM-TSS, phát hiện những điểm yếu, và đưa ra những điều chỉnh kịp thời. Hệ thống nên bao gồm việc thu thập dữ liệu thường xuyên, phân tích dữ liệu, và báo cáo kết quả cho các bên liên quan. Cần có các chỉ số đánh giá cụ thể và rõ ràng, và có cơ chế phản hồi cho nhân viên y tế.

6.2. Đảm Bảo Tính Bền Vững Của Chương Trình CSTY BM TSS

Để đảm bảo tính bền vững của chương trình CSTY BM-TSS, cần có sự cam kết lâu dài từ lãnh đạo bệnh viện, sự hỗ trợ tài chính ổn định, và sự tham gia của cộng đồng. Cần xây dựng mối quan hệ đối tác với các tổ chức trong và ngoài nước, và học hỏi kinh nghiệm từ các mô hình thành công khác. Cần đảm bảo rằng CSTY BM-TSS được tích hợp vào hệ thống chăm sóc sức khỏe hiện có, và được coi là một ưu tiên hàng đầu.

Tổng quan nghiên cứu

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi ngày có khoảng 810 phụ nữ tử vong trong quá trình mang thai và sinh nở, đồng thời mỗi năm có khoảng 2,4 triệu trẻ sơ sinh tử vong trong 28 ngày đầu sau sinh. Tại Việt Nam, tử vong sơ sinh chiếm hơn một nửa tổng số tử vong trẻ dưới 5 tuổi, cho thấy chăm sóc bà mẹ và trẻ sơ sinh vẫn là ưu tiên hàng đầu của ngành y tế. Bộ Y tế đã ban hành Quy trình chăm sóc thiết yếu bà mẹ và trẻ sơ sinh (CSTY BM-TSS) trong và ngay sau đẻ nhằm cải thiện chất lượng dịch vụ sản khoa. Tuy nhiên, việc tuân thủ quy trình này tại các cơ sở y tế còn chưa đồng đều, đặc biệt tại các bệnh viện tuyến tỉnh.

Nghiên cứu được thực hiện tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Đồng Tháp năm 2021 nhằm mô tả thực trạng tuân thủ quy trình CSTY BM-TSS trong và ngay sau đẻ thường, đồng thời phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến việc tuân thủ này. Nghiên cứu tập trung vào 90 ca đẻ thường được quan sát trực tiếp và 26 đối tượng tham gia phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm, bao gồm lãnh đạo bệnh viện và hộ sinh. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng chăm sóc sản khoa, giảm tử vong mẹ và trẻ sơ sinh, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học cho các hoạt động can thiệp tại bệnh viện và các cơ sở y tế tuyến dưới.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên Khung hệ thống Y tế của WHO, tập trung vào ba nhóm yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ quy trình CSTY BM-TSS: yếu tố thuộc về nhân viên y tế (NVYT), yếu tố thuộc về bệnh viện và yếu tố thuộc về bà mẹ. Các khái niệm chính bao gồm:

• Chăm sóc thiết yếu bà mẹ và trẻ sơ sinh (CSTY BM-TSS): Gồm 40 bước thực hành theo hướng dẫn của Bộ Y tế nhằm đảm bảo an toàn cho mẹ và trẻ trong và ngay sau đẻ.
• Tuân thủ quy trình: Mức độ thực hiện đúng kỹ thuật và đầy đủ các bước trong quy trình CSTY BM-TSS.
• Yếu tố ảnh hưởng: Bao gồm kiến thức, thái độ, kỹ năng của NVYT; cơ sở vật chất, chính sách quản lý của bệnh viện; sự phối hợp và nhận thức của bà mẹ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả cắt ngang kết hợp định lượng và định tính.

• Nguồn dữ liệu định lượng: Quan sát trực tiếp 90 ca đẻ thường tại Khoa Sản, Bệnh viện Đa khoa Đồng Tháp trong khoảng thời gian từ tháng 5 đến tháng 6 năm 2021. Mẫu được chọn ngẫu nhiên theo ngày chẵn lẻ, đảm bảo tiêu chuẩn thai đủ tháng, trẻ thở được. Bảng kiểm gồm 40 bước thực hành quy trình CSTY BM-TSS được sử dụng để đánh giá mức độ tuân thủ.
• Nguồn dữ liệu định tính: Phỏng vấn sâu 4 lãnh đạo bệnh viện và khoa/phòng liên quan, cùng 3 cuộc thảo luận nhóm với 22 hộ sinh trực tiếp tham gia đỡ đẻ. Các cuộc phỏng vấn và thảo luận được ghi âm, mã hóa và phân tích theo chủ đề.
• Phân tích số liệu: Số liệu định lượng được xử lý bằng phần mềm SPSS 25, sử dụng thống kê mô tả tần suất và tỷ lệ phần trăm. Số liệu định tính được phân tích theo chủ đề nhằm làm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ quy trình.
• Cỡ mẫu: 90 ca đẻ được quan sát dựa trên công thức ước lượng tỷ lệ với độ chính xác 10% và độ tin cậy 95%. 26 đối tượng tham gia nghiên cứu định tính được chọn theo mẫu chủ đích.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tỷ lệ tuân thủ toàn bộ quy trình CSTY BM-TSS: Chỉ có 14,4% ca đẻ thường được thực hiện đầy đủ và đúng tất cả 40 bước. Tỷ lệ thực hiện đạt 35-39 bước chiếm 55,6%, 30-34 bước chiếm 28,9%, và dưới 29 bước chỉ chiếm 1,1%.

2. Thực trạng tuân thủ các bước chuẩn bị trước sinh: Trong 10 bước chuẩn bị, 3 bước đạt 100% (kiểm tra nhiệt độ phòng, đặt vải khô lên bụng mẹ, chuẩn bị dụng cụ kẹp cắt rốn). Tuy nhiên, bước rửa tay lần thứ hai chỉ đạt 75,5%, kiểm tra bóng hút trên bàn đẻ đạt 86,6%, và đeo găng tay 2 lần đạt 91,1%.

3. Thực hành kỹ thuật đỡ đầu thai nhi: Tỷ lệ thực hiện đúng các bước đạt trung bình 77,8%, trong đó bước xoay đầu thai nhi có tỷ lệ thấp nhất (77,8%). Kỹ thuật đỡ vai thai nhi được thực hiện tốt hơn với tỷ lệ đạt trên 94%, nhưng kiểm tra dây rốn quấn cổ chỉ đạt 94,4%.

4. Các bước có tỷ lệ thực hiện thấp: Bao gồm tiếp xúc da kề da (77,7%), tiêm oxytocin (76,7%), cắt dây rốn muộn (62,2%), xoa đáy tử cung (61,1%), kiểm tra rau (62,2%) và tư vấn về dấu hiệu bú (57,8%).

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy việc tuân thủ quy trình CSTY BM-TSS tại Bệnh viện Đa khoa Đồng Tháp còn nhiều hạn chế, đặc biệt ở các bước cần thời gian và sự phối hợp chặt chẽ như tiếp xúc da kề da và tư vấn bú sớm. Nguyên nhân chính được xác định bao gồm áp lực công việc lớn, thiếu nhân lực, cơ sở vật chất xuống cấp, và thiếu giám sát chặt chẽ. So sánh với các nghiên cứu tại Việt Nam và khu vực, tỷ lệ tuân thủ toàn bộ quy trình thấp hơn mức trung bình quốc gia (khoảng 60-75%), tương tự với các nghiên cứu tại Đắk Lắk và Quảng Ninh.

Việc rửa tay lần hai và kiểm tra dụng cụ chưa đạt tỷ lệ cao phản ánh sự chủ quan và áp lực công việc của hộ sinh. Các bước kỹ thuật đỡ đầu và đỡ vai thai nhi được thực hiện tương đối tốt do tính chất quan trọng và dễ quan sát. Tuy nhiên, các bước sau sinh như xoa đáy tử cung và tư vấn bú sớm có tỷ lệ thấp do thiếu thời gian và nhận thức chưa đầy đủ của NVYT và sản phụ.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ phần trăm thực hiện đúng từng bước và bảng so sánh tỷ lệ tuân thủ giữa các nhóm bước trong quy trình, giúp minh họa rõ ràng các điểm mạnh và điểm yếu trong thực hành.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo và tập huấn thường xuyên: Đào tạo chuyên sâu cho hộ sinh về các bước khó thực hiện như tiếp xúc da kề da, xoa đáy tử cung và tư vấn bú sớm nhằm nâng cao kỹ năng và nhận thức. Thời gian: 6 tháng; Chủ thể: Ban lãnh đạo bệnh viện phối hợp phòng đào tạo.

2. Cải thiện cơ sở vật chất và trang thiết bị: Đầu tư nâng cấp phòng sinh, trang thiết bị hồi sức sơ sinh và vật tư tiêu hao để đảm bảo đầy đủ điều kiện thực hiện quy trình. Thời gian: 12 tháng; Chủ thể: Ban quản lý bệnh viện và Sở Y tế.

3. Tăng cường giám sát và đánh giá tuân thủ: Thiết lập hệ thống giám sát định kỳ, sử dụng bảng kiểm và phần mềm quản lý để theo dõi, đánh giá và phản hồi kịp thời việc thực hiện quy trình. Thời gian: liên tục; Chủ thể: Phòng Điều dưỡng và Ban Giám đốc bệnh viện.

4. Truyền thông và nâng cao nhận thức cho bà mẹ và người thân: Tổ chức các buổi tư vấn, phát tài liệu hướng dẫn nhằm tăng cường sự phối hợp của sản phụ trong các bước chăm sóc thiết yếu, đặc biệt là da kề da và bú sớm. Thời gian: 3 tháng; Chủ thể: Khoa Sản và phòng Truyền thông.

5. Xây dựng cơ chế khen thưởng và xử lý vi phạm: Áp dụng chính sách khuyến khích, khen thưởng cho nhân viên tuân thủ tốt quy trình và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm nhằm nâng cao trách nhiệm. Thời gian: 6 tháng; Chủ thể: Ban Giám đốc bệnh viện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Lãnh đạo bệnh viện và quản lý y tế: Giúp hiểu rõ thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ quy trình CSTY BM-TSS, từ đó xây dựng chính sách và kế hoạch cải thiện chất lượng dịch vụ sản khoa.

2. Nhân viên y tế, đặc biệt hộ sinh và điều dưỡng: Nâng cao nhận thức và kỹ năng thực hành quy trình chăm sóc thiết yếu, cải thiện chất lượng chăm sóc bà mẹ và trẻ sơ sinh.

3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành y tế công cộng, quản lý bệnh viện: Cung cấp dữ liệu thực tiễn và phương pháp nghiên cứu kết hợp định lượng và định tính trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe sinh sản.

4. Cơ quan quản lý y tế và các tổ chức phi chính phủ: Là cơ sở để xây dựng các chương trình đào tạo, can thiệp và giám sát nhằm nâng cao hiệu quả chăm sóc bà mẹ và trẻ sơ sinh tại các cơ sở y tế tuyến tỉnh.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao việc tuân thủ quy trình CSTY BM-TSS lại quan trọng?
   Việc tuân thủ quy trình giúp giảm thiểu các biến chứng sản khoa, ngăn ngừa tử vong mẹ và trẻ sơ sinh, đồng thời nâng cao chất lượng dịch vụ y tế. Ví dụ, tiêm oxytocin đúng cách giúp kiểm soát chảy máu sau đẻ, một nguyên nhân chính gây tử vong mẹ.

2. Yếu tố nào ảnh hưởng nhiều nhất đến việc tuân thủ quy trình?
   Áp lực công việc và thiếu nhân lực là những yếu tố chính gây hạn chế tuân thủ. Ngoài ra, thiếu đào tạo và giám sát cũng làm giảm hiệu quả thực hiện quy trình.

3. Làm thế nào để cải thiện việc tuân thủ quy trình tại bệnh viện?
   Cải thiện bao gồm đào tạo thường xuyên, nâng cấp cơ sở vật chất, tăng cường giám sát và truyền thông cho cả nhân viên y tế và sản phụ. Ví dụ, tổ chức các buổi tập huấn kỹ năng thực hành và đánh giá định kỳ.

4. Tại sao một số bước như rửa tay lần hai và tiếp xúc da kề da có tỷ lệ thực hiện thấp?
   Nguyên nhân chủ yếu là do áp lực công việc, thói quen chủ quan và thiếu nhận thức về tầm quan trọng của các bước này. Việc truyền thông và giám sát chưa hiệu quả cũng góp phần làm giảm tỷ lệ thực hiện.

5. Nghiên cứu này có thể áp dụng cho các bệnh viện khác không?
   Có, các kết quả và đề xuất có thể được tham khảo để cải thiện chất lượng chăm sóc sản khoa tại các bệnh viện tuyến tỉnh và huyện có điều kiện tương tự, giúp nâng cao hiệu quả chăm sóc bà mẹ và trẻ sơ sinh trên toàn quốc.

Kết luận

• Tỷ lệ tuân thủ đầy đủ 40 bước quy trình CSTY BM-TSS tại Bệnh viện Đa khoa Đồng Tháp chỉ đạt 14,4%, cho thấy còn nhiều hạn chế trong thực hành.
• Các bước chuẩn bị trước sinh và kỹ thuật đỡ đẻ được thực hiện tương đối tốt, nhưng các bước chăm sóc ngay sau đẻ như tiếp xúc da kề da, tiêm oxytocin và tư vấn bú sớm có tỷ lệ thấp.
• Yếu tố ảnh hưởng bao gồm áp lực công việc, thiếu nhân lực, cơ sở vật chất chưa đáp ứng và thiếu giám sát hiệu quả.
• Đề xuất các giải pháp đào tạo, cải thiện cơ sở vật chất, tăng cường giám sát và truyền thông nhằm nâng cao tuân thủ quy trình.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học quan trọng cho các hoạt động can thiệp nâng cao chất lượng chăm sóc sản khoa tại bệnh viện và các cơ sở y tế tuyến dưới.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo bệnh viện và các phòng ban liên quan cần triển khai ngay các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi, đánh giá định kỳ để đảm bảo cải thiện bền vững chất lượng chăm sóc bà mẹ và trẻ sơ sinh.