Thực Trạng Chăm Sóc Dinh Dưỡng Cho Người Bệnh Ung Thư Hạ Họng Thanh Quản Tại Bệnh Viện Tai Mũi Họng Trung Ương

Dinh dưỡng lâm sàng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và cải thiện sức khỏe của bệnh nhân ung thư. Nó giúp đảm bảo cung cấp đủ năng lượng và các chất dinh dưỡng cần thiết để hỗ trợ quá trình điều trị, giảm thiểu tác dụng phụ và nâng cao chất lượng cuộc sống. Dinh dưỡng điều trị có tác động đến căn nguyên gây bệnh, đến cơ chế điều hòa, khả năng phản ứng, bảo vệ cơ thể. Nhiều công trình nghiên cứu đã chứng minh dinh dưỡng có vai trò điều trị chính trong các bệnh: SDD do thiếu năng lượng, thừa cân béo phì do thừa năng lượng, các bệnh do thiếu vitamin A, B, C, D., thiếu vi chất: sắt, kẽm, calci…

Ung thư hạ họng thanh quản và các phương pháp điều trị như phẫu thuật, xạ trị, hóa trị có thể gây ra nhiều vấn đề về dinh dưỡng, bao gồm khó nuốt, chán ăn, buồn nôn và sụt cân. Khối u ác tính làm thay đổi chuyển hoá bình thường của cơ thể, làm cơ thể tiêu hao năng lượng nhiều hơn, các tế bào, mô của cơ thể bị phá huỷ, bao gồm cả các khối cơ. Nhiều bệnh nhân không thể theo hết được các liệu pháp điều trị do cân nặng và thể lực bị suy giảm trầm trọng. Điều này ảnh hưởng lớn tới hiệu quả điều trị và làm giảm chất lượng và thời gian sống thêm của bệnh nhân ung thư đồng thời cũng làm tăng tỷ lệ biến chứng, nhiễm khuẩn và dẫn đến tình trạng tử vong của bệnh nhân ung thư.

Khó nuốt là một trong những thách thức lớn nhất đối với bệnh nhân ung thư thanh quản. Tình trạng này có thể do khối u chèn ép, phẫu thuật hoặc tác dụng phụ của xạ trị. Bệnh nhân có thể gặp khó khăn khi nuốt thức ăn đặc, lỏng hoặc thậm chí cả nước bọt. Điều này dẫn đến giảm lượng thức ăn, mất nước và suy dinh dưỡng. Cần có các biện pháp hỗ trợ như thay đổi kết cấu thức ăn, tập luyện nuốt và sử dụng các sản phẩm dinh dưỡng đặc biệt.

Hóa trị ung thư hạ họng thanh quản và xạ trị ung thư hạ họng thanh quản có thể gây ra nhiều tác dụng phụ ảnh hưởng đến khả năng ăn uống của bệnh nhân. Viêm niêm mạc miệng, khô miệng, buồn nôn, nôn và chán ăn là những vấn đề thường gặp. Các tác dụng phụ này làm giảm cảm giác ngon miệng, gây khó khăn trong việc nuốt và hấp thu dinh dưỡng. Cần có các biện pháp giảm nhẹ tác dụng phụ và điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp.

Sụt cân ở bệnh nhân ung thư hạ họng thanh quản là một dấu hiệu đáng lo ngại, cho thấy cơ thể không nhận đủ năng lượng và chất dinh dưỡng cần thiết. Sụt cân có thể dẫn đến suy dinh dưỡng, suy giảm hệ miễn dịch, tăng nguy cơ nhiễm trùng và kéo dài thời gian điều trị. Cần có các biện pháp can thiệp dinh dưỡng tích cực để ngăn ngừa và điều trị sụt cân, bao gồm tăng cường protein và calo trong chế độ ăn, sử dụng các sản phẩm dinh dưỡng bổ sung và tư vấn dinh dưỡng chuyên nghiệp.

Thực phẩm cho bệnh nhân ung thư hạ họng thanh quản nên bao gồm các loại thịt mềm (gà, cá), trứng, sữa, đậu, rau củ quả mềm (bí đỏ, khoai lang, cà rốt) và các loại ngũ cốc nguyên hạt. Nên tránh các loại thịt đỏ, thức ăn chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, đồ uống có đường và các chất kích thích (rượu, bia, thuốc lá). Thực phẩm mềm cho bệnh nhân ung thư hạ họng thanh quản là lựa chọn tốt để giảm khó nuốt.

Để giúp bệnh nhân dễ nuốt hơn, thức ăn nên được chế biến mềm, nhuyễn hoặc xay nhuyễn. Có thể sử dụng máy xay sinh tố, máy ép trái cây hoặc máy nghiền thức ăn. Nấu chín kỹ thức ăn và cắt nhỏ trước khi xay. Thêm nước hoặc nước dùng để làm loãng thức ăn. Tránh các loại thức ăn có nhiều xơ hoặc khó tiêu hóa.

Trong trường hợp bệnh nhân không thể ăn đủ thức ăn thông thường, có thể bổ sung dinh dưỡng bằng các sản phẩm chuyên biệt như sữa dinh dưỡng, bột dinh dưỡng hoặc thực phẩm bổ sung. Các sản phẩm này cung cấp đầy đủ protein, calo, vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để lựa chọn sản phẩm phù hợp.

Sử dụng thuốc chống nôn theo chỉ định của bác sĩ. Chia nhỏ các bữa ăn trong ngày. Ăn các loại thức ăn khô, dễ tiêu hóa như bánh mì, bánh quy. Tránh các loại thức ăn có mùi tanh, dầu mỡ hoặc quá ngọt. Uống nước gừng hoặc trà gừng để giảm buồn nôn. Nghỉ ngơi đầy đủ và tránh căng thẳng.

Súc miệng thường xuyên bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch súc miệng chuyên dụng. Sử dụng bàn chải đánh răng mềm và kem đánh răng không chứa chất tẩy rửa mạnh. Uống nhiều nước để giữ ẩm cho miệng. Sử dụng nước bọt nhân tạo hoặc kẹo cao su không đường để kích thích tiết nước bọt. Tránh các loại thức ăn cay nóng, chua hoặc cứng.

Thử nhiều loại thức ăn khác nhau để tìm ra những món ăn yêu thích. Trang trí món ăn hấp dẫn để kích thích vị giác. Ăn cùng gia đình hoặc bạn bè để tạo không khí vui vẻ. Sử dụng các loại gia vị tự nhiên để tăng hương vị cho món ăn. Bổ sung kẽm để cải thiện vị giác. Tập thể dục nhẹ nhàng để kích thích sự thèm ăn.

Dinh dưỡng đường ruột được chỉ định khi bệnh nhân không thể ăn uống qua đường miệng trong thời gian dài, ví dụ như sau phẫu thuật lớn, xạ trị vùng đầu cổ hoặc khi có tắc nghẽn đường tiêu hóa. Dinh dưỡng đường ruột giúp duy trì cân nặng, cải thiện sức khỏe và tăng cường khả năng hồi phục.

Dinh dưỡng tĩnh mạch có ưu điểm là cung cấp dinh dưỡng trực tiếp vào máu, không cần chức năng tiêu hóa. Tuy nhiên, nó cũng có nhược điểm là có thể gây ra các biến chứng như nhiễm trùng, tắc mạch hoặc rối loạn chuyển hóa. Dinh dưỡng tĩnh mạch thường được sử dụng khi dinh dưỡng đường ruột không khả thi hoặc không đủ đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng.

Đảm bảo vệ sinh ống thông và vùng da xung quanh để tránh nhiễm trùng. Theo dõi sát các dấu hiệu sinh tồn và các biến chứng có thể xảy ra. Điều chỉnh tốc độ truyền dịch và thành phần dinh dưỡng theo chỉ định của bác sĩ. Đảm bảo cung cấp đủ nước và điện giải cho cơ thể. Tư vấn dinh dưỡng cho bệnh nhân và người nhà về cách chăm sóc và quản lý dinh dưỡng tại nhà.

Chuyên gia dinh dưỡng có vai trò quan trọng trong việc đánh giá tình trạng dinh dưỡng, xây dựng kế hoạch dinh dưỡng cá nhân hóa, theo dõi tiến trình và điều chỉnh kế hoạch khi cần thiết. Họ cũng có thể cung cấp thông tin về các loại thực phẩm, sản phẩm dinh dưỡng và các biện pháp hỗ trợ ăn uống.

Nội dung tư vấn dinh dưỡng bao gồm thông tin về tầm quan trọng của dinh dưỡng, các loại thực phẩm nên ăn và nên tránh, cách chế biến thức ăn mềm, dễ nuốt, cách giảm tác dụng phụ của điều trị, cách sử dụng các sản phẩm dinh dưỡng bổ sung và cách chăm sóc dinh dưỡng tại nhà.

Bệnh nhân và người nhà có thể tìm kiếm nguồn hỗ trợ dinh dưỡng từ các bệnh viện, trung tâm ung thư, tổ chức từ thiện hoặc các chuyên gia dinh dưỡng tư nhân. Các nguồn hỗ trợ này có thể cung cấp thông tin, tư vấn, sản phẩm dinh dưỡng hoặc các dịch vụ chăm sóc tại nhà.