Một Số Yếu Tố Liên Quan Đến Tình Trạng Dinh Dưỡng Và Chăm Sóc Người Bệnh Lọc Máu Chu Kỳ Tại Bệnh Viện Bạch Mai

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe và cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân lọc máu. Cung cấp đủ dinh dưỡng giúp giảm nguy cơ biến chứng, tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ quá trình phục hồi sau lọc máu. Chế độ ăn cho bệnh nhân lọc máu cần được điều chỉnh phù hợp với tình trạng bệnh lý và đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng đặc biệt của cơ thể. Theo nghiên cứu của Campbell và CS [29] tại Australia năm 2007 cho thấy 48% suy dinh dưỡng ở NB suy thận mạn tính có lọc máu chu kì.

Nhiều phương pháp đánh giá tình trạng dinh dưỡng được sử dụng, bao gồm đánh giá lâm sàng, xét nghiệm sinh hóa, và sử dụng các công cụ sàng lọc như SGA, NRS, MUST,... Mỗi phương pháp có ưu và nhược điểm riêng, và việc lựa chọn phương pháp phù hợp phụ thuộc vào tình trạng cụ thể của bệnh nhân và mục tiêu đánh giá. NRS 2002 được xem là một trong những công cụ có giá trị [56] khuyến cáo dùng trong dinh dưỡng lâm sàng bệnh viện.

Bệnh viện Bạch Mai là một trong những trung tâm lọc máu lớn nhất Việt Nam, điều trị cho một lượng lớn bệnh nhân suy thận mạn giai đoạn cuối. Việc cung cấp dịch vụ chăm sóc bệnh nhân lọc máu toàn diện, bao gồm cả dinh dưỡng, đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện kết quả điều trị và chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Việc hạn chế các chất dinh dưỡng như protein, kali, phospho, natri và nước là cần thiết để giảm gánh nặng cho thận và kiểm soát các biến chứng liên quan đến suy thận. Tuy nhiên, việc hạn chế quá mức có thể dẫn đến suy dinh dưỡng và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.

Quá trình lọc máu có thể gây mất protein và các chất dinh dưỡng quan trọng khác, làm tăng nguy cơ suy dinh dưỡng. Việc bổ sung protein và các chất dinh dưỡng bị mất là cần thiết để duy trì sức khỏe và cải thiện kết quả điều trị. Trung bình 5-8g acid amin, 25g glucose mất đi qua dịch lọc cho mỗi cuộc lọc với thời gian 4 giờ [41]

Thiếu máu, tăng huyết áp và biến chứng tim mạch là những vấn đề thường gặp ở bệnh nhân lọc máu và ảnh hưởng đến tình trạng dinh dưỡng. Kiểm soát tốt các vấn đề này thông qua chế độ ăn, thuốc men và các biện pháp can thiệp khác là rất quan trọng.

Đánh giá dinh dưỡng định kỳ giúp xác định nhu cầu dinh dưỡng cụ thể của từng bệnh nhân và điều chỉnh chế độ ăn phù hợp. Chế độ ăn nên được cá nhân hóa, phù hợp với tình trạng bệnh, sở thích ăn uống và các yếu tố cá nhân khác.

Bổ sung dinh dưỡng hợp lý, bao gồm protein, vitamin và khoáng chất, giúp bù đắp lượng dinh dưỡng bị mất trong quá trình lọc máu và duy trì sức khỏe. Việc lựa chọn các sản phẩm bổ sung phù hợp cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của chuyên gia dinh dưỡng.

Sự hợp tác giữa bệnh nhân và nhân viên y tế là chìa khóa để cải thiện dinh dưỡng và kết quả điều trị. Bệnh nhân cần chủ động tham gia vào quá trình điều trị, tuân thủ hướng dẫn của nhân viên y tế và thông báo kịp thời về bất kỳ vấn đề nào gặp phải.

Điều dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá tình trạng dinh dưỡng, cung cấp thông tin và hướng dẫn về dinh dưỡng, và theo dõi hiệu quả của chế độ ăn. Điều dưỡng cần có kiến thức chuyên môn về dinh dưỡng và kỹ năng giao tiếp tốt để hỗ trợ bệnh nhân. Theo như tài liệu gốc thì điều dưỡng cần thay đổi trong việc chăm sóc dinh dưỡng để phù hợp với bệnh nhân hơn.

Hỗ trợ tâm lý giúp bệnh nhân giảm căng thẳng, lo âu và cải thiện chất lượng cuộc sống. Các biện pháp hỗ trợ tâm lý bao gồm tư vấn cá nhân, nhóm hỗ trợ và các hoạt động thư giãn. Cần chú ý đến tâm lý của bệnh nhân để họ an tâm điều trị.

Kinh nghiệm chăm sóc bệnh nhân lọc máu cho thấy việc tuân thủ chế độ ăn, uống thuốc đúng giờ, và tự theo dõi sức khỏe là rất quan trọng. Bệnh nhân cần được trang bị kiến thức và kỹ năng cần thiết để tự chăm sóc bản thân một cách hiệu quả.

Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ suy dinh dưỡng ở bệnh nhân lọc máu chu kỳ tại Bệnh viện Bạch Mai là đáng báo động, đòi hỏi các biện pháp can thiệp kịp thời. Tỷ lệ suy dinh dưỡng trên lâm sàng là khá cao, chiếm 44% [50].

Nghiên cứu xác định một số yếu tố liên quan đến tình trạng dinh dưỡng, bao gồm thời gian lọc máu, nồng độ albumin huyết thanh và hemoglobin máu. Các yếu tố này cần được theo dõi và kiểm soát chặt chẽ để cải thiện tình trạng dinh dưỡng.

Đánh giá hiệu quả của tư vấn dinh dưỡng cho thấy có sự cải thiện về tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân sau khi được tư vấn. Tuy nhiên, cần có những nghiên cứu sâu hơn để đánh giá hiệu quả lâu dài của các biện pháp can thiệp dinh dưỡng.

Các phát hiện chính của nghiên cứu và kinh nghiệm thực tiễn cho thấy tầm quan trọng của dinh dưỡng trong điều trị bệnh nhân lọc máu. Cần có sự quan tâm và đầu tư hơn nữa vào lĩnh vực dinh dưỡng để cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Hướng nghiên cứu và cải tiến dinh dưỡng trong tương lai cần tập trung vào việc phát triển các phương pháp dinh dưỡng cá nhân hóa, sử dụng công nghệ mới để theo dõi và đánh giá tình trạng dinh dưỡng, và tăng cường sự hợp tác giữa bệnh nhân và nhân viên y tế.

Người bệnh thận mạn lọc máu chu kỳ thường phải đối mặt với nhiều biến chứng, trong đó có biến chứng gần và biến chứng lâu dài. Biến chứng gần thường xảy ra trong ca lọc máu như tụt huyết áp, nhức đầu, buồn nôn, xuất huyết nặng, loạn nhịp tim… Biến chứng lâu dài đa dạng như tăng huyết áp không kiểm soát được, suy tim không hồi phục, thiếu máu cơ tim, biến chứng hô hấp, thiếu máu mạn tính, loãng xương, suy dinh dưỡng… [1]. Trong đó, biến chứng suy dinh dưỡng là phổ biến hơn cả