Kết Quả Chăm Sóc Bệnh Nhi Dưới 5 Tuổi Mắc Tiêu Chảy Cấp Tại Bệnh Viện Đa Khoa Xanh Pôn

• Tác giả: Nguyễn Thị Hương
• Người hướng dẫn: GS. Nguyễn Công Khẩn
• Trường học: Trường Đại học Thăng Long
• Chuyên ngành: Điều dưỡng
• Đề tài: Kết Quả Chăm Sóc Bệnh Nhi Dưới 5 Tuổi Mắc Tiêu Chảy Cấp Tại Bệnh Viện Đa Khoa Xanh Pôn
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Phân loại bệnh tiêu chảy
• 1.2. Dịch tễ học
• 1.3. Các yếu tố nguy cơ
• 1.4. Tác nhân gây bệnh
• 1.5. Tổng quan về tình trạng dinh dưỡng của trẻ dưới 5 tuổi
• 1.6. Khái niệm về tình trạng dinh dưỡng
• 1.7. Nguyên nhân và hậu quả của suy dinh dưỡng
• 1.8. Triệu chứng lâm sàng của trẻ dưới 5 tuổi mắc tiêu chảy cấp
• 1.8.1. Triệu chứng mất nước
• 1.8.2. Triệu chứng tiêu hóa
• 1.9. Tình trạng dinh dưỡng
• 1.10. Tình trạng sốt và nhiễm khuẩn
• 1.11. Mất nước, mất natri
• 1.12. Mất Kali và Bicarbonate
• 1.13. Điều trị cần thiết
• 1.14. Sử dụng kháng sinh trong điều trị tiêu chảy cấp
• 1.15. Bổ sung kẽm trong điều trị tiêu chảy cấp
• 1.16. Chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhi tiêu chảy cấp
• 1.17. Chỉ định nhập viện và tái khám
• 1.17.1. Chỉ định nhập viện
• 1.17.2. Hướng dẫn tái khám
• 1.18. Dự phòng
• 1.19. Chăm sóc điều dưỡng
• 1.19.1. Khái niệm về chăm sóc điều dưỡng
• 1.19.2. Một số học thuyết điều dưỡng liên quan tới chăm sóc người bệnh
• 1.19.3. Quy trình điều dưỡng
• 1.19.4. Một số nghiên cứu chăm sóc điều dưỡng cho trẻ tiêu chảy
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Tiêu chuẩn lựa chọn
• 2.3. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.4. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 2.5. Phương pháp nghiên cứu
• 2.5.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.5.2. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu
• 2.5.3. Nội dung nghiên cứu
• 2.6. Các biến số nghiên cứu
• 2.7. Chỉ tiêu, tiêu chuẩn, kỹ thuật sử dụng trong phương pháp
• 2.8. Đặc điểm chung của trẻ và bà mẹ
• 2.9. Đặc điểm lâm sàng của trẻ
• 2.10. Cận lâm sàng
• 2.11. Tình trạng dinh dưỡng
• 2.12. Đánh giá chăm sóc điều dưỡng
• 2.13. Phương pháp thu thập số liệu và đánh giá
• 2.14. Phân tích và xử lý số liệu
• 2.15. Đạo đức nghiên cứu
• 2.16. Hạn chế của nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu
• 3.2. Đặc điểm chung của trẻ
• 3.3. Đặc điểm chung của bà mẹ
• 3.4. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và tình trạng dinh dưỡng của trẻ
• 3.4.1. Đặc điểm lâm sàng
• 3.4.2. Đặc điểm cận lâm sàng
• 3.5. Tình trạng dinh dưỡng của trẻ khi vào viện
• 3.6. Các hoạt động chăm sóc trẻ tiêu chảy
• 3.6.1. Đánh giá mất nước và bù đủ nước, điện giải
• 3.6.2. Chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ tiêu chảy
• 3.6.3. Chăm sóc phòng nguy cơ nhiễm khuẩn và chăm sóc vùng da xung quanh hậu môn
• 3.6.4. Các hoạt động tư vấn, hướng dẫn, giáo dục sức khỏe cho bà mẹ
• 3.7. Đánh giá kết quả điều trị và chăm sóc điều dưỡng cho trẻ tiêu chảy
• 3.8. Một số yếu tố liên quan tới kết quả chăm sóc điều dưỡng
• 3.8.1. Đặc điểm chung của trẻ liên quan tới kết quả chăm sóc điều dưỡng
• 3.8.2. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của trẻ liên quan tới kết quả chăm sóc điều dưỡng
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và tình trạng dinh dưỡng ở bệnh nhi tiêu chảy
• 4.1.1. Đặc điểm chung của trẻ
• 4.1.2. Đặc điểm chung của bà mẹ
• 4.1.3. Đặc điểm lâm sàng của trẻ mắc tiêu chảy trong nghiên cứu
• 4.1.4. Đặc điểm cận lâm sàng của trẻ mắc tiêu chảy trong nghiên cứu
• 4.1.5. Tình trạng dinh dưỡng của trẻ mắc tiêu chảy cấp trong nghiên cứu
• 4.2. Phân tích kết quả chăm sóc, theo dõi và tư vấn cho bệnh nhi bị tiêu chảy
• 4.3. Đánh giá quá trình chăm sóc điều dưỡng cho trẻ tiêu chảy
• 4.4. Đánh giá kết quả điều trị và chăm sóc điều dưỡng
• 4.5. Một số yếu tố liên quan tới kết quả chăm sóc điều dưỡng
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Về Chăm Sóc Bệnh Nhi Tiêu Chảy Cấp Tại Xanh Pôn

Tiêu chảy cấp là vấn đề sức khỏe nghiêm trọng ở trẻ em dưới 5 tuổi, đặc biệt tại các nước đang phát triển. Bệnh gây ra tỷ lệ mắc bệnh và tử vong cao, chủ yếu do mất nước. Mỗi trẻ có thể mắc từ 2 đến 8 đợt tiêu chảy mỗi năm. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính hàng triệu trẻ em trên toàn cầu mắc tiêu chảy, dẫn đến hàng ngàn ca tử vong. Tại Việt Nam, tiêu chảy vẫn là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật ở trẻ nhỏ. Việc chẩn đoán tiêu chảy cấp thường không khó, nhưng quan trọng là phải có biện pháp xử trí sớm và phù hợp, cả tại nhà và tại cơ sở y tế. Xử trí muộn có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến tính mạng của trẻ do mất nước và rối loạn dinh dưỡng. Tại Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn, số lượng bệnh nhi tiêu chảy nhập viện vẫn còn cao, đặt ra yêu cầu cần nâng cao chất lượng chăm sóc và điều trị.

1.1. Tầm quan trọng của phòng chống tiêu chảy ở trẻ nhỏ

Chương trình phòng chống bệnh tiêu chảy quốc gia đã được triển khai từ năm 1982 với mục tiêu giảm tỷ lệ mắc và tử vong do tiêu chảy ở trẻ em. Chương trình tập trung vào việc cải thiện vệ sinh môi trường, nâng cao nhận thức của cộng đồng về phòng ngừa tiêu chảy, và đảm bảo tiếp cận dịch vụ y tế kịp thời cho trẻ bị bệnh. Các biện pháp can thiệp chính bao gồm bù nước bằng dung dịch ORS, tiếp tục cho trẻ ăn uống, và sử dụng kẽm để giảm thời gian và mức độ nghiêm trọng của bệnh.

1.2. Thống kê tình hình bệnh tiêu chảy tại bệnh viện Xanh Pôn

Theo số liệu thống kê tại khoa Nhi Tiêu hóa - Dinh dưỡng - Lây Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn, trong sáu tháng cuối năm 2020, đã có hơn 1607 trẻ dưới 5 tuổi nhập viện, trong đó có 372 trẻ nhập viện vì tiêu chảy, chiếm 23,12%. Điều này cho thấy tiêu chảy vẫn là một vấn đề sức khỏe đáng quan tâm tại bệnh viện. Các nguyên nhân gây tiêu chảy có thể do nhiễm khuẩn tiêu hóa, chế độ ăn dặm không hợp lý, hoặc sử dụng kháng sinh kéo dài.

II. Thách Thức Trong Chăm Sóc Bệnh Nhi Mắc Tiêu Chảy Cấp

Chăm sóc bệnh nhi tiêu chảy cấp không chỉ đơn thuần là điều trị triệu chứng mà còn đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về nguyên nhân gây bệnh, mức độ mất nước và các biến chứng có thể xảy ra. Một trong những thách thức lớn nhất là đánh giá chính xác tình trạng mất nước ở trẻ, đặc biệt là ở trẻ nhỏ và trẻ suy dinh dưỡng. Việc bù nước và điện giải kịp thời và phù hợp là yếu tố then chốt để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng, thậm chí tử vong. Bên cạnh đó, việc duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý trong quá trình điều trị cũng rất quan trọng để giúp trẻ phục hồi nhanh chóng và tránh nguy cơ suy dinh dưỡng.

2.1. Đánh giá chính xác mức độ mất nước ở bệnh nhi

Việc đánh giá mức độ mất nước ở trẻ em đòi hỏi sự quan sát tỉ mỉ và kết hợp nhiều dấu hiệu lâm sàng khác nhau. Các dấu hiệu thường được sử dụng bao gồm tình trạng ý thức, nhịp tim, nhịp thở, tình trạng da (độ chun giãn), tình trạng niêm mạc miệng, và lượng nước tiểu. Tuy nhiên, việc đánh giá này có thể gặp khó khăn ở trẻ nhỏ, trẻ suy dinh dưỡng, hoặc trẻ có các bệnh lý nền khác.

2.2. Ngăn ngừa và điều trị biến chứng của tiêu chảy cấp

Tiêu chảy cấp có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, bao gồm mất nước nặng, rối loạn điện giải (hạ natri máu, hạ kali máu), suy thận cấp, và sốc giảm thể tích. Việc bù nước và điện giải kịp thời và phù hợp là yếu tố then chốt để ngăn ngừa các biến chứng này. Trong một số trường hợp, có thể cần phải sử dụng các biện pháp điều trị hỗ trợ khác, như thở oxy, truyền máu, hoặc lọc máu.

III. Hướng Dẫn Chăm Sóc Điều Dưỡng Cho Bệnh Nhi Tiêu Chảy Cấp

Chăm sóc điều dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện kết quả điều trị cho bệnh nhi tiêu chảy cấp. Các hoạt động chăm sóc điều dưỡng bao gồm đánh giá tình trạng bệnh, thực hiện các y lệnh điều trị, theo dõi các dấu hiệu sinh tồn, đảm bảo vệ sinh cá nhân cho trẻ, và tư vấn giáo dục sức khỏe cho gia đình. Điều dưỡng viên cần có kiến thức chuyên môn vững vàng, kỹ năng thực hành thành thạo, và tinh thần trách nhiệm cao để đảm bảo chất lượng chăm sóc tốt nhất cho bệnh nhi.

3.1. Theo dõi sát các dấu hiệu sinh tồn và toàn trạng

Việc theo dõi sát các dấu hiệu sinh tồn (nhịp tim, nhịp thở, nhiệt độ, huyết áp) và toàn trạng (tình trạng ý thức, mức độ hoạt động) giúp phát hiện sớm các dấu hiệu mất nước và các biến chứng khác. Điều dưỡng viên cần ghi chép đầy đủ và chính xác các thông tin này vào hồ sơ bệnh án để bác sĩ có thể đưa ra quyết định điều trị kịp thời.

3.2. Thực hiện bù nước và điện giải theo chỉ định

Việc bù nước và điện giải có thể được thực hiện bằng đường uống (dung dịch ORS) hoặc đường tĩnh mạch (dung dịch Ringer Lactate, Natri Clorua 0.9%). Điều dưỡng viên cần thực hiện đúng theo y lệnh của bác sĩ, theo dõi sát sao tình trạng bệnh nhân trong quá trình truyền dịch, và báo cáo ngay cho bác sĩ nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.

3.3. Đảm bảo vệ sinh cá nhân và phòng ngừa nhiễm khuẩn

Tiêu chảy có thể gây kích ứng da ở vùng hậu môn. Cần vệ sinh sạch sẽ vùng hậu môn sau mỗi lần đi tiêu, sử dụng các loại kem dưỡng ẩm để bảo vệ da. Đảm bảo vệ sinh tay thường xuyên để tránh lây lan mầm bệnh. Kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện là một phần quan trọng trong công tác điều trị.

IV. Giải Pháp Dinh Dưỡng Tối Ưu Cho Trẻ Tiêu Chảy Cấp

Chế độ dinh dưỡng hợp lý đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi sức khỏe cho trẻ bị tiêu chảy cấp. Cần tiếp tục cho trẻ ăn uống bình thường, tránh kiêng khem quá mức. Nên cho trẻ ăn các loại thức ăn dễ tiêu, giàu dinh dưỡng, và chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày. Trong trường hợp trẻ bú mẹ, cần tiếp tục cho trẻ bú thường xuyên. Việc bổ sung kẽm cũng đã được chứng minh là có hiệu quả trong việc giảm thời gian và mức độ nghiêm trọng của bệnh.

4.1. Tiếp tục cho trẻ bú mẹ và ăn uống bình thường

Việc tiếp tục cho trẻ bú mẹ và ăn uống bình thường là rất quan trọng để cung cấp đủ năng lượng và chất dinh dưỡng cho cơ thể. Tránh kiêng khem quá mức, vì điều này có thể làm chậm quá trình phục hồi và tăng nguy cơ suy dinh dưỡng. Nên cho trẻ ăn các loại thức ăn dễ tiêu, giàu dinh dưỡng, và chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày.

4.2. Bổ sung kẽm giúp giảm thời gian tiêu chảy

Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng việc bổ sung kẽm có hiệu quả trong việc giảm thời gian và mức độ nghiêm trọng của bệnh tiêu chảy. Kẽm giúp tăng cường hệ miễn dịch, phục hồi niêm mạc ruột, và giảm nguy cơ tái phát bệnh. Nên tham khảo ý kiến của bác sĩ về liều lượng và thời gian sử dụng kẽm phù hợp.

V. Kết Quả Nghiên Cứu Chăm Sóc Tiêu Chảy Cấp Tại Xanh Pôn

Nghiên cứu "Kết quả chăm sóc bệnh nhi dƣới 5 tuổi mắc tiêu chảy cấp và một số yếu tố liên quan tại Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn năm 2021" đã cung cấp những bằng chứng khoa học quan trọng về thực trạng chăm sóc và điều trị tiêu chảy cấp tại bệnh viện. Nghiên cứu đã đánh giá các dấu hiệu lâm sàng, cận lâm sàng, tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhi, cũng như phân tích kết quả chăm sóc và các yếu tố liên quan. Kết quả nghiên cứu có thể giúp cải thiện chất lượng chăm sóc và điều trị cho bệnh nhi tiêu chảy cấp tại bệnh viện.

5.1. Phân tích đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng

Nghiên cứu đã mô tả chi tiết các đặc điểm lâm sàng (số lần tiêu chảy, tình trạng mất nước, tình trạng nôn, tình trạng biếng ăn) và cận lâm sàng (kết quả xét nghiệm máu, xét nghiệm phân) của bệnh nhi tiêu chảy cấp. Phân tích này giúp hiểu rõ hơn về cơ chế bệnh sinh của tiêu chảy cấp và đưa ra các biện pháp điều trị phù hợp.

5.2. Đánh giá hiệu quả chăm sóc và điều trị

Nghiên cứu đã đánh giá hiệu quả của các biện pháp chăm sóc và điều trị tiêu chảy cấp dựa trên các tiêu chí như thời gian nằm viện, tỷ lệ biến chứng, và tỷ lệ tử vong. Phân tích này giúp xác định các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả điều trị và đưa ra các khuyến nghị để cải thiện chất lượng chăm sóc.

5.3. Yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc điều dưỡng

Nghiên cứu cũng đánh giá các yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc, ví dụ như tình trạng dinh dưỡng, đặc điểm lâm sàng và trình độ học vấn của bà mẹ. Từ đó, chúng ta có thể cải thiện phương pháp tiếp cận người bệnh, giúp cho bệnh nhân phục hồi nhanh chóng.

VI. Kết Luận Nâng Cao Chất Lượng Chăm Sóc Trẻ Tiêu Chảy Cấp

Chăm sóc bệnh nhi tiêu chảy cấp là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ, điều dưỡng viên, và gia đình bệnh nhân. Việc áp dụng các biện pháp can thiệp dựa trên bằng chứng khoa học, nâng cao năng lực chuyên môn cho nhân viên y tế, và tăng cường giáo dục sức khỏe cho cộng đồng là những yếu tố then chốt để giảm tỷ lệ mắc bệnh và tử vong do tiêu chảy ở trẻ em. Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn cần tiếp tục duy trì và phát huy những thành tựu đã đạt được, đồng thời không ngừng cải tiến chất lượng chăm sóc để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người bệnh.

6.1. Tầm quan trọng của giáo dục sức khỏe cho gia đình

Giáo dục sức khỏe cho gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa và điều trị tiêu chảy cấp. Các bà mẹ cần được trang bị kiến thức về vệ sinh cá nhân, vệ sinh an toàn thực phẩm, cách nhận biết các dấu hiệu mất nước, và cách bù nước bằng dung dịch ORS tại nhà. Việc nâng cao nhận thức của cộng đồng về phòng ngừa tiêu chảy là một yếu tố quan trọng để giảm tỷ lệ mắc bệnh.

6.2. Đề xuất cải tiến quy trình chăm sóc tiêu chảy cấp

Dựa trên kết quả nghiên cứu và thực tiễn lâm sàng, có thể đề xuất một số cải tiến trong quy trình chăm sóc tiêu chảy cấp, như xây dựng các phác đồ điều trị chuẩn hóa, tăng cường đào tạo cho điều dưỡng viên, và sử dụng các công cụ hỗ trợ quyết định lâm sàng. Việc áp dụng các biện pháp cải tiến này có thể giúp nâng cao chất lượng chăm sóc và cải thiện kết quả điều trị cho bệnh nhi tiêu chảy cấp.

Tổng quan nghiên cứu

Tiêu chảy cấp (TCC) là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh và tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi trên toàn cầu, đặc biệt tại các nước đang phát triển. Mỗi năm, có khoảng 300 triệu lượt trẻ em mắc tiêu chảy, trong đó 4 triệu trẻ em ở châu Á, Phi và Mỹ Latinh tử vong do căn bệnh này, chủ yếu vì mất nước. Tại Việt Nam, trẻ dưới 2 tuổi trung bình mắc tiêu chảy 3,2 lần mỗi năm, với khoảng 11.000 trẻ tử vong liên quan đến tiêu chảy, chiếm vị trí thứ hai sau nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính. Tại Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn, trong 6 tháng cuối năm 2020, có 372 trẻ dưới 5 tuổi nhập viện vì tiêu chảy, chiếm 23,12% tổng số trẻ nhập viện khoa Nhi Tiêu hóa - Dinh dưỡng - Lây.

Nghiên cứu nhằm mục tiêu mô tả dấu hiệu lâm sàng, cận lâm sàng và tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhi dưới 5 tuổi mắc tiêu chảy cấp tại khoa Nhi Tiêu hóa - Dinh dưỡng - Lây, Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn trong khoảng thời gian từ tháng 6 đến tháng 12 năm 2021. Đồng thời, phân tích kết quả chăm sóc và các yếu tố liên quan đến hiệu quả điều trị. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp bằng chứng khoa học để nâng cao chất lượng chăm sóc điều dưỡng, giảm tỷ lệ tử vong và biến chứng do tiêu chảy cấp gây ra, góp phần cải thiện sức khỏe cộng đồng trẻ em tại Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình điều dưỡng nổi bật nhằm đảm bảo chăm sóc toàn diện cho bệnh nhi tiêu chảy cấp. Học thuyết Newman nhấn mạnh chăm sóc toàn diện, bao gồm các khía cạnh sinh lý, xã hội, tinh thần và tâm linh của bệnh nhân, giúp điều dưỡng hỗ trợ bệnh nhi và gia đình đạt mức sức khỏe tối ưu. Học thuyết Florence Nightingale tập trung vào môi trường chăm sóc như thông khí, ánh sáng, vệ sinh, nhằm kiểm soát nhiễm khuẩn và tạo điều kiện phục hồi cho bệnh nhi. Học thuyết Henderson đề cập 14 nhu cầu cơ bản của con người, trong đó các nhu cầu về hô hấp, bài tiết, dinh dưỡng, vệ sinh cá nhân và an toàn được ưu tiên trong chăm sóc trẻ tiêu chảy.

Các khái niệm chính bao gồm: tiêu chảy cấp (đi ngoài phân lỏng trên 3 lần/ngày dưới 14 ngày), mất nước và rối loạn điện giải, suy dinh dưỡng (SDD) thể nhẹ cân, thấp còi và gầy còm theo tiêu chuẩn Z-score của WHO 2006, chăm sóc điều dưỡng toàn diện, và giáo dục sức khỏe cho người chăm sóc trẻ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu mô tả tiến cứu được thực hiện tại khoa Nhi Tiêu hóa - Dinh dưỡng - Lây, Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn từ tháng 6 đến tháng 12 năm 2021. Cỡ mẫu gồm 131 bệnh nhi dưới 5 tuổi mắc tiêu chảy cấp, được chọn theo phương pháp thuận tiện từ tất cả bệnh nhi đủ tiêu chuẩn trong thời gian nghiên cứu. Tiêu chuẩn lựa chọn là trẻ dưới 60 tháng tuổi, đi ngoài phân lỏng trên 3 lần/ngày, thời gian mắc bệnh dưới 14 ngày, và người chăm sóc đồng ý tham gia.

Dữ liệu thu thập bao gồm đặc điểm chung của trẻ và người chăm sóc, dấu hiệu lâm sàng, cận lâm sàng (công thức máu, sinh hóa máu, điện giải đồ, xét nghiệm phân), tình trạng dinh dưỡng theo tiêu chuẩn WHO, các hoạt động chăm sóc điều dưỡng (theo dõi dấu hiệu sinh tồn, bù nước, dinh dưỡng, phòng ngừa nhiễm khuẩn, giáo dục sức khỏe). Phân tích số liệu sử dụng phần mềm SPSS 20.0 với các phép thống kê mô tả và phân tích so sánh, mức ý nghĩa α = 0,05.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Đặc điểm chung của bệnh nhi: Tuổi trung bình mắc bệnh là 23,7 ± 16,8 tháng, trong đó 70,2% trẻ thuộc nhóm 13-60 tháng tuổi. Trẻ nam chiếm 69,5%, trẻ nữ 30,5%. 74,1% trẻ sống ở thành thị. Tỷ lệ trẻ đẻ đủ tháng là 95,4%, trẻ bú mẹ hoàn toàn chỉ chiếm 7,6%. Trước khi vào viện, 79,3% trẻ được điều trị tại nhà, chủ yếu bằng thuốc hạ sốt, men tiêu hóa, thuốc cầm tiêu chảy hoặc ORS.

2. Tình trạng dinh dưỡng: Theo tiêu chuẩn Z-score WHO 2006, tỷ lệ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân, thấp còi và gầy còm được ghi nhận ở mức khoảng 20-30% tùy thể loại, phản ánh tình trạng dinh dưỡng chưa được đảm bảo ở nhóm bệnh nhi này.

3. Kết quả chăm sóc điều dưỡng: Các hoạt động chăm sóc như theo dõi dấu hiệu sinh tồn, đánh giá mất nước, cho trẻ uống ORS, hướng dẫn dinh dưỡng và phòng ngừa nhiễm khuẩn được thực hiện đầy đủ trên 80% số bệnh nhi. Tỷ lệ trẻ được cân hàng ngày đạt khoảng 85%. Kết quả điều trị cho thấy 90% trẻ khỏi bệnh và ra viện, 10% còn lại có diễn biến kéo dài hoặc biến chứng.

4. Yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc: Trẻ có tình trạng dinh dưỡng tốt, được chăm sóc đầy đủ theo quy trình điều dưỡng có tỷ lệ khỏi bệnh cao hơn 15% so với nhóm còn lại. Mức độ mất nước nặng làm tăng nguy cơ biến chứng và kéo dài thời gian nằm viện.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các báo cáo trong nước và quốc tế về đặc điểm dịch tễ và lâm sàng của tiêu chảy cấp ở trẻ dưới 5 tuổi. Tỷ lệ trẻ nam mắc bệnh cao hơn có thể liên quan đến yếu tố sinh học và thói quen chăm sóc gia đình. Tình trạng suy dinh dưỡng phổ biến làm tăng nguy cơ mắc và mức độ nặng của tiêu chảy, đồng thời ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị.

Việc thực hiện đầy đủ các hoạt động chăm sóc điều dưỡng, đặc biệt là bù nước bằng ORS và giáo dục sức khỏe cho người chăm sóc, góp phần giảm tỷ lệ tử vong và biến chứng. So sánh với các nghiên cứu trước đây, tỷ lệ khỏi bệnh cao hơn phản ánh sự cải thiện trong quy trình chăm sóc và điều trị tại bệnh viện. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố tuổi, giới tính, tình trạng dinh dưỡng và bảng đánh giá mức độ thực hiện các hoạt động chăm sóc điều dưỡng.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực điều dưỡng trong việc đánh giá mức độ mất nước, bù nước và chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ tiêu chảy, nhằm nâng tỷ lệ thực hiện các hoạt động chăm sóc đạt trên 90% trong vòng 12 tháng tới.

2. Phát triển chương trình giáo dục sức khỏe cho cha mẹ và người chăm sóc trẻ về nhận biết dấu hiệu mất nước, cách pha và sử dụng ORS, chế độ dinh dưỡng hợp lý khi trẻ bị tiêu chảy, với mục tiêu tăng tỷ lệ người chăm sóc có kiến thức đúng lên 80% trong 6 tháng.

3. Xây dựng quy trình chăm sóc điều dưỡng chuẩn hóa tại khoa Nhi Tiêu hóa - Dinh dưỡng - Lây, bao gồm các bước theo dõi, đánh giá và tư vấn, nhằm giảm thời gian nằm viện trung bình của trẻ tiêu chảy xuống dưới 5 ngày trong vòng 1 năm.

4. Tăng cường kiểm soát nhiễm khuẩn và vệ sinh môi trường bệnh viện, áp dụng các biện pháp phòng ngừa nhiễm khuẩn bệnh viện, giảm tỷ lệ nhiễm khuẩn chéo xuống dưới 5% trong 12 tháng tới.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Điều dưỡng viên và nhân viên y tế tại khoa Nhi: Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để cải tiến quy trình chăm sóc, nâng cao kỹ năng đánh giá và xử trí trẻ tiêu chảy cấp.

2. Bác sĩ nhi khoa và chuyên gia dinh dưỡng: Thông tin về đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và tình trạng dinh dưỡng giúp hỗ trợ chẩn đoán và điều trị toàn diện cho bệnh nhi.

3. Nhà quản lý y tế và bệnh viện: Cơ sở để xây dựng chính sách đào tạo, quy trình chăm sóc và kiểm soát chất lượng dịch vụ y tế tại các khoa nhi.

4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành điều dưỡng, y học: Tài liệu tham khảo về phương pháp nghiên cứu, phân tích dữ liệu và ứng dụng lý thuyết điều dưỡng trong thực tiễn.

Câu hỏi thường gặp

1. Tiêu chảy cấp là gì và dấu hiệu nhận biết?
   Tiêu chảy cấp là tình trạng trẻ đi ngoài phân lỏng trên 3 lần trong 24 giờ, kéo dài dưới 14 ngày. Dấu hiệu mất nước như mắt trũng, môi khô, nếp véo da mất chậm là cảnh báo cần xử trí kịp thời.

2. Tại sao bù nước bằng ORS quan trọng trong điều trị tiêu chảy?
   ORS giúp bù nước và điện giải hiệu quả, ngăn ngừa mất nước nặng, giảm nguy cơ tử vong. Việc cho trẻ uống ORS đúng cách và đủ liều là yếu tố then chốt trong chăm sóc.

3. Suy dinh dưỡng ảnh hưởng thế nào đến tiêu chảy?
   Suy dinh dưỡng làm giảm sức đề kháng, khiến trẻ dễ mắc tiêu chảy nặng và kéo dài, đồng thời làm chậm quá trình hồi phục. Đánh giá và cải thiện dinh dưỡng là cần thiết trong điều trị.

4. Các hoạt động chăm sóc điều dưỡng nào cần ưu tiên?
   Theo dõi dấu hiệu sinh tồn, đánh giá mất nước, bù nước đúng phác đồ, chăm sóc dinh dưỡng, phòng ngừa nhiễm khuẩn và giáo dục sức khỏe cho người chăm sóc là các hoạt động ưu tiên.

5. Làm thế nào để phòng ngừa tiêu chảy cấp ở trẻ?
   Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, tiêm phòng đầy đủ, vệ sinh ăn uống và môi trường sạch sẽ, rửa tay thường xuyên, và thực hành an toàn vệ sinh thực phẩm là các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Kết luận

• Tiêu chảy cấp là bệnh lý phổ biến và nguy hiểm ở trẻ dưới 5 tuổi, đặc biệt tại các khu vực thành thị với tỷ lệ mắc cao.
• Tình trạng suy dinh dưỡng và mất nước là những yếu tố chính ảnh hưởng đến kết quả điều trị và chăm sóc.
• Việc thực hiện đầy đủ các hoạt động chăm sóc điều dưỡng, đặc biệt là bù nước bằng ORS và giáo dục sức khỏe, góp phần nâng cao tỷ lệ khỏi bệnh và giảm biến chứng.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để hoàn thiện quy trình chăm sóc và đào tạo nhân viên y tế tại Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc trong vòng 6-12 tháng tới, đồng thời kêu gọi sự phối hợp của các bên liên quan trong ngành y tế.

Hành động tiếp theo là triển khai các chương trình đào tạo, xây dựng quy trình chuẩn và tăng cường giáo dục sức khỏe cộng đồng nhằm giảm thiểu gánh nặng bệnh tiêu chảy ở trẻ em.