Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2016-2020, Cục Dự trữ Nhà nước khu vực Vĩnh Phú đã quản lý và bảo quản hàng dự trữ quốc gia với giá trị hàng trăm tỷ đồng, góp phần quan trọng vào ổn định kinh tế và an sinh xã hội trên địa bàn hai tỉnh Phú Thọ và Vĩnh Phúc. Tuy nhiên, công tác quản lý tài chính tại đơn vị còn tồn tại nhiều hạn chế như lập và phân bổ dự toán chưa sát thực tế, chấp hành và quyết toán kinh phí chưa kịp thời, chi tiêu chưa minh bạch và hiệu quả chưa cao. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng công tác quản lý tài chính tại Cục Dự trữ Nhà nước khu vực Vĩnh Phú, từ đó đề xuất các biện pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính đến năm 2025. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các nội dung quản lý tài chính như bộ máy quản lý, lập và phân bổ dự toán, sử dụng nguồn vốn, quyết toán và kiểm soát tài chính trong giai đoạn 2016-2020. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách nhà nước, đảm bảo tính minh bạch và tiết kiệm trong hoạt động dự trữ quốc gia, góp phần thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị được giao.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý tài chính trong cơ quan hành chính nhà nước, trong đó nhấn mạnh vai trò của quản lý tài chính như một quá trình lập kế hoạch, tổ chức, kiểm soát và giám sát các nguồn tài chính nhằm đạt mục tiêu của tổ chức. Các khái niệm chính bao gồm: quản lý dự toán ngân sách nhà nước, chấp hành dự toán, quyết toán ngân sách và kiểm soát tài chính nội bộ. Mô hình chu trình quản lý tài chính tại cơ quan hành chính nhà nước được áp dụng để phân tích các bước từ lập dự toán, phân bổ, chấp hành đến quyết toán và kiểm tra, kiểm toán. Ngoài ra, luận văn cũng vận dụng các lý thuyết về nhân tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính như chính sách pháp luật, tổ chức bộ máy, trình độ cán bộ và ứng dụng công nghệ thông tin.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp duy vật biện chứng kết hợp phương pháp thống kê, tổng hợp và phân tích tài liệu. Nguồn dữ liệu chính được thu thập từ số liệu thực tế của Cục Dự trữ Nhà nước khu vực Vĩnh Phú giai đoạn 2016-2020, bao gồm báo cáo tài chính, dự toán ngân sách, quyết toán và các văn bản quản lý nội bộ. Cỡ mẫu nghiên cứu là toàn bộ các phòng ban và chi cục trực thuộc Cục với tổng số 92 cán bộ công chức. Phương pháp chọn mẫu là phương pháp toàn bộ nhằm đảm bảo tính đại diện và đầy đủ. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp so sánh, đối chiếu số liệu qua các năm, phân tích điểm mạnh, điểm yếu và nguyên nhân tồn tại. Kết quả phân tích được trình bày qua bảng biểu và sơ đồ minh họa nhằm làm rõ thực trạng và đề xuất giải pháp phù hợp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Bộ máy quản lý tài chính ổn định và có trình độ chuyên môn cao: Cục có 92 cán bộ công chức, trong đó Phòng Tài chính kế toán gồm 7 người đều có trình độ đại học, với 5 người có kinh nghiệm trên 10 năm. Điều này tạo nền tảng vững chắc cho công tác quản lý tài chính.

  2. Dự toán ngân sách tăng nhưng chưa đáp ứng đủ nhu cầu: Tổng dự toán ngân sách giai đoạn 2016-2020 tăng 4,12%, trong đó kinh phí quản lý hành chính tăng 2,09%, kinh phí tự chủ tăng 2,92%, nhưng kinh phí không tự chủ giảm 32,58%. Tuy nhiên, nguồn kinh phí vẫn chưa đáp ứng kịp thời các nhiệm vụ đột xuất như cứu trợ thiên tai.

  3. Công tác lập và phân bổ dự toán còn nhiều hạn chế: Việc lập dự toán dựa trên các căn cứ như tình hình thực hiện năm trước, quy định pháp luật và dự báo nhu cầu nhưng chưa sát thực tế, dẫn đến phải điều chỉnh nhiều lần trong năm. Quy trình phân bổ dự toán được thực hiện theo quy định nhưng chưa tối ưu hóa hiệu quả sử dụng nguồn vốn.

  4. Sử dụng nguồn vốn hiệu quả nhưng còn chậm trễ: Chi cho quản lý hành chính và hoạt động dự trữ quốc gia tăng qua các năm, chi thanh toán cá nhân tăng do điều chỉnh lương và phụ cấp. Tuy nhiên, việc cấp kinh phí cho hoạt động cứu trợ còn chậm, ảnh hưởng đến hiệu quả công tác dự trữ.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trong quản lý tài chính là do đặc thù hoạt động dự trữ quốc gia, yêu cầu cấp bách và đột xuất trong phòng chống thiên tai, cùng với nguồn ngân sách hạn chế và quy trình lập dự toán chưa linh hoạt. So sánh với các cục dự trữ khác như khu vực Thái Bình và Hoàng Liên Sơn, Cục Vĩnh Phú có bộ máy tương đối đồng bộ nhưng cần nâng cao hơn nữa tính chủ động trong quản lý tài chính. Việc ứng dụng công nghệ thông tin còn hạn chế cũng làm giảm hiệu quả kiểm soát và minh bạch tài chính. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng dự toán ngân sách và bảng so sánh chi tiêu qua các năm để minh họa rõ hơn xu hướng và điểm nghẽn trong quản lý tài chính.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao năng lực và trình độ chuyên môn cho cán bộ tài chính: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý tài chính công, cập nhật các quy định mới và kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin nhằm nâng cao hiệu quả công tác kế toán và kiểm soát tài chính. Thời gian thực hiện: 2022-2023; Chủ thể: Ban lãnh đạo Cục phối hợp với các cơ sở đào tạo.

  2. Đổi mới quy trình lập và phân bổ dự toán: Áp dụng phương pháp dự toán theo kết quả đầu ra, tăng cường dự báo nhu cầu thực tế và linh hoạt điều chỉnh dự toán trong năm để phù hợp với tình hình thực tế, đặc biệt là các nhiệm vụ đột xuất. Thời gian: 2022-2024; Chủ thể: Phòng Tài chính kế toán và các phòng nghiệp vụ.

  3. Tăng cường kiểm tra, kiểm toán nội bộ: Thiết lập hệ thống kiểm soát nội bộ chặt chẽ, thường xuyên kiểm tra việc chấp hành dự toán, quyết toán và sử dụng kinh phí nhằm phát hiện sớm sai phạm, nâng cao tính minh bạch và hiệu quả sử dụng ngân sách. Thời gian: 2022-2025; Chủ thể: Phòng Thanh tra – Kiểm tra.

  4. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài chính: Triển khai phần mềm quản lý tài chính hiện đại, kết nối dữ liệu giữa các phòng ban và chi cục để nâng cao hiệu quả quản lý, giảm thiểu sai sót và tăng cường minh bạch. Thời gian: 2023-2025; Chủ thể: Ban lãnh đạo Cục phối hợp với đơn vị công nghệ.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo các cơ quan dự trữ nhà nước: Giúp hiểu rõ thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý tài chính trong các đơn vị dự trữ, từ đó áp dụng phù hợp với đặc thù từng địa phương.

  2. Cán bộ làm công tác tài chính kế toán trong cơ quan hành chính nhà nước: Nâng cao kiến thức về quy trình lập dự toán, chấp hành và quyết toán ngân sách, cũng như kỹ năng kiểm soát tài chính nội bộ.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý kinh tế, tài chính công: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tài chính trong cơ quan hành chính nhà nước, làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo.

  4. Các cơ quan quản lý nhà nước về tài chính và ngân sách: Tham khảo để hoàn thiện chính sách, quy định và hướng dẫn quản lý tài chính trong các đơn vị sự nghiệp công lập, đặc biệt trong lĩnh vực dự trữ quốc gia.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý tài chính tại Cục Dự trữ Nhà nước khu vực Vĩnh Phú nhằm mục tiêu gì?
    Quản lý tài chính nhằm đảm bảo sử dụng hiệu quả nguồn ngân sách nhà nước, đáp ứng kịp thời các nhiệm vụ dự trữ quốc gia, đồng thời tăng cường tính minh bạch và tiết kiệm trong chi tiêu.

  2. Các nội dung cơ bản của quản lý tài chính tại Cục là gì?
    Bao gồm lập dự toán ngân sách, phân bổ và chấp hành dự toán, sử dụng nguồn vốn, quyết toán ngân sách và kiểm soát tài chính nội bộ.

  3. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến công tác quản lý tài chính tại Cục?
    Bao gồm chính sách pháp luật, tổ chức bộ máy, trình độ chuyên môn của cán bộ, cơ sở vật chất và ứng dụng công nghệ thông tin.

  4. Điểm mạnh và điểm yếu trong quản lý tài chính của Cục là gì?
    Điểm mạnh là bộ máy ổn định, cán bộ có trình độ chuyên môn cao; điểm yếu là lập dự toán chưa sát thực tế, nguồn kinh phí chưa đáp ứng kịp thời và kiểm soát tài chính còn hạn chế.

  5. Các biện pháp hoàn thiện quản lý tài chính đến năm 2025 được đề xuất là gì?
    Nâng cao năng lực cán bộ, đổi mới quy trình lập dự toán, tăng cường kiểm tra nội bộ và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài chính.

Kết luận

  • Quản lý tài chính tại Cục Dự trữ Nhà nước khu vực Vĩnh Phú đã đạt được nhiều kết quả tích cực nhưng còn tồn tại hạn chế về lập dự toán, phân bổ và kiểm soát chi tiêu.
  • Bộ máy quản lý tài chính ổn định với đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn cao là nền tảng quan trọng để nâng cao hiệu quả quản lý.
  • Nguồn ngân sách tăng qua các năm nhưng chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu thực hiện các nhiệm vụ đột xuất, đặc biệt trong công tác cứu trợ thiên tai.
  • Cần đổi mới quy trình quản lý tài chính, tăng cường kiểm tra, kiểm toán nội bộ và ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao tính minh bạch và hiệu quả sử dụng ngân sách.
  • Các giải pháp đề xuất hướng tới hoàn thiện công tác quản lý tài chính đến năm 2025, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của Cục và thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị được giao.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo Cục cần triển khai các biện pháp nâng cao năng lực cán bộ, đổi mới quy trình và ứng dụng công nghệ thông tin ngay từ năm 2022 để đảm bảo mục tiêu phát triển bền vững.