Ảnh hưởng của thu hoạch và chế biến đến hoạt tính sinh học của cây thuốc dòi Pouzolzia zeylanica

LỜI CẢM ƠN

LỜI CAM KẾT

1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU

1.1. Mục tiêu nghiên cứu

1.2. Nội dung nghiên cứu

1.3. Ý nghĩa của luận án

1.4. Điểm mới của luận án

2. CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU

2.1. Tổng quan về cây thuốc dòi

2.1.1. Phân loại thực vật

2.1.2. Nguồn gốc và sự phân bố

2.1.3. Đặc điểm thực vật và điều kiện sinh trưởng

2.1.4. Công dụng trị bệnh của cây thuốc dòi

2.1.5. Một số nghiên cứu khác về cây thuốc dòi

2.2. Các hợp chất có hoạt tính sinh học trong cây thuốc dòi

2.2.1. Hợp chất polyphenol

2.2.2. Hợp chất flavonoid

2.2.3. Hợp chất anthocyanin

2.2.4. Hợp chất tannin

2.3. Hoạt động chống oxy hóa của các hợp chất có hoạt tính sinh học từ thực vật và phương pháp đánh giá

2.4. Ảnh hưởng của các quá trình chế biến nhiệt đến các hợp chất có hoạt tính sinh học từ thực vật

2.4.1. Quá trình sấy

2.4.2. Quá trình trích ly

2.4.3. Quá trình cô đặc

2.4.4. Quá trình sấy phun

2.5. Các nghiên cứu có liên quan

2.5.1. Nghiên cứu sấy khô nguyên liệu thực vật

2.5.2. Nghiên cứu trích ly các hoạt chất từ nguyên liệu thực vật

2.5.3. Nghiên cứu cô đặc các dịch trích ly từ thực vật và nước quả

2.5.4. Nghiên cứu sấy phun dịch trích ly từ thực vật và nước quả

2.6. Tổng quan sản phẩm dạng cao

2.7. Tổng quan sản phẩm trà hòa tan

2.8. Tổng quan về các thử nghiệm lâm sàng dịch trích thảo dược trên động vật thí nghiệm

3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG TIỆN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

3.1. Phương tiện nghiên cứu

3.1.1. Địa điểm và thời gian nghiên cứu

3.1.2. Nguyên vật liệu và trang thiết bị sử dụng

3.2. Phương pháp nghiên cứu

3.2.1. Nội dung nghiên cứu

3.2.1.1. Nội dung 1: Nghiên cứu ảnh hưởng của quá trình thu hoạch và xử lý sau thu hoạch đến hàm lượng các hợp chất có hoạt tính sinh học trong cây thuốc dòi

3.2.1.1.1. Thí nghiệm 1: Khảo sát ảnh hưởng của mùa vụ trồng và thời điểm thu hoạch đến hàm lượng các hợp chất có hoạt tính sinh học

3.2.1.1.2. Thí nghiệm 2: Khảo sát ảnh hưởng của nhiệt độ sấy/phơi và kích thước nguyên liệu đến hàm lượng các hợp chất có hoạt tính sinh học

3.2.1.1.3. Thí nghiệm 3: Khảo sát ảnh hưởng của hàm ẩm và kích thước nguyên liệu đến sự thay đổi hàm lượng các hợp chất sinh học theo thời gian bảo quản

3.2.1.2. Nội dung 2: Nghiên cứu chế biến sản phẩm dạng cao lỏng và bột hòa tan từ cây thuốc dòi

3.2.1.2.1. Thí nghiệm 4: Khảo sát ảnh hưởng của điều kiện trích ly đến hàm lượng các hợp chất có hoạt tính sinh học

3.2.1.2.2. Thí nghiệm 5: Khảo sát ảnh hưởng của việc bổ sung acid citric, carboxymethyl cellulose (CMC) và oBrix của dung dịch đến giá trị cảm quan và hàm lượng các chất có hoạt tính sinh học

3.2.1.2.3. Thí nghiệm 6: Khảo sát ảnh hưởng của quá trình cô đặc chân không đến giá trị cảm quan và hàm lượng các hợp chất sinh học

3.2.1.2.4. Thí nghiệm 7: Khảo sát ảnh hưởng của loại gum, tỷ lệ maltodextrin và tỷ lệ gum bổ sung đến các tính chất lý hóa của sản phẩm

3.2.1.2.5. Thí nghiệm 8: Khảo sát ảnh hưởng của nhiệt độ sấy phun và mức độ đòng nhập liệu đến giá trị cảm quan, chất lượng sản phẩm

3.2.1.2.6. Thí nghiệm 9: Khảo sát ảnh hưởng của tỷ lệ đường sucrose và acid ascorbic phối trộn đến giá trị cảm quan của sản phẩm

3.2.1.2.7. Theo dõi sự thay đổi hàm lượng các hợp chất sinh học của sản phẩm cao lỏng và bột hòa tan trong quá trình bảo quản

3.2.1.3. Nội dung 3: Phân tích thành phần hóa sinh học, các đặc tính chức năng và khả năng thương mại hóa của sản phẩm

3.2.1.3.1. Xác định khả năng chống oxy hóa của sản phẩm

3.2.1.3.2. Phân tích thành phần hóa sinh học của sản phẩm

3.2.1.3.3. Khảo sát hoạt tính kháng khuẩn và tác dụng theo hướng điều trị bệnh đường hô hấp

3.2.1.3.4. Bước đầu khảo sát mức độ chấp nhận của người tiêu dùng đối với hai loại sản phẩm mới

3.2.1.4. Tính hiệu suất thu hồi các hợp chất sinh học và dự toán chi phí sản xuất cao và bột hòa tan thuốc dòi

3.3. Phương pháp xử lý số liệu và phân tích các chỉ tiêu

3.3.1. Phương pháp xử lý số liệu

3.3.2. Phương pháp phân tích động học sự phân hủy các hợp chất sinh học trong quá trình sấy và cô đặc

3.3.3. Phương pháp phân tích các chỉ tiêu

4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN

4.1. Nội dung 1: Nghiên cứu ảnh hưởng của quá trình thu hoạch và xử lý sau thu hoạch đến hàm lượng các hợp chất có hoạt tính sinh học trong cây thuốc dòi

4.1.1. Ảnh hưởng của mùa vụ trồng và thời điểm thu hoạch đến các thành phần chống oxy hóa trong cây thuốc dòi

4.1.2. Ảnh hưởng của nhiệt độ sấy/phơi và kích thước nguyên liệu đến sự khử nước và các đặc tính chất lượng của cây thuốc dòi

4.1.3. Ảnh hưởng của thời gian bảo quản đến sự thay đổi hàm lượng các hợp chất sinh học trong nguyên liệu thuốc dòi khô

4.2. Nội dung 2: Nghiên cứu chế biến sản phẩm từ cây thuốc dòi

4.2.1. Ảnh hưởng của điều kiện trích ly đến hàm lượng các hợp chất sinh học, độ hấp thu màu Abs và chất khô hòa tan trong dị...

I. Ảnh hưởng của thu hoạch cây thuốc

Quá trình thu hoạch cây thuốc có tác động lớn đến hoạt tính sinh học của cây thuốc dòi (Pouzolzia zeylanica). Nghiên cứu cho thấy thời gian thu hoạch tối ưu là từ 4 đến 8 tuần sau khi trồng. Cây thuốc dòi trồng vào mùa nắng (tháng 1 đến tháng 4) có hàm lượng hợp chất sinh học cao hơn so với cây trồng vào mùa mưa (tháng 7 đến tháng 10). Điều này cho thấy tác động của thu hoạch không chỉ liên quan đến thời gian mà còn đến điều kiện thời tiết. Việc lựa chọn thời điểm thu hoạch phù hợp có thể tối ưu hóa hàm lượng các hợp chất có hoạt tính sinh học, từ đó nâng cao giá trị dược liệu của cây thuốc dòi.

1.1. Thời gian thu hoạch

Thời gian thu hoạch là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hoạt tính sinh học của cây thuốc dòi. Nghiên cứu cho thấy cây thuốc dòi đạt được hàm lượng cao nhất của các hợp chất sinh học khi thu hoạch trong khoảng thời gian từ 4 đến 8 tuần. Việc thu hoạch sớm hoặc muộn có thể dẫn đến sự giảm sút đáng kể về chất lượng dược liệu. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xác định thời điểm thu hoạch chính xác để đảm bảo hiệu quả tối ưu trong việc sử dụng cây thuốc dòi trong y học.

II. Ảnh hưởng của chế biến cây thuốc

Chế biến cây thuốc dòi cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hoạt tính sinh học. Các phương pháp chế biến như sấy khô và phơi nắng có thể ảnh hưởng đến hàm lượng các hợp chất sinh học. Nghiên cứu cho thấy sấy ở nhiệt độ 60°C giúp bảo tồn tốt hơn các hợp chất so với các nhiệt độ cao hơn. Việc lựa chọn phương pháp chế biến phù hợp không chỉ giúp bảo quản nguyên liệu mà còn nâng cao giá trị dược liệu của cây thuốc dòi.

2.1. Các phương pháp chế biến

Các phương pháp chế biến như sấy khô và phơi nắng có ảnh hưởng lớn đến hoạt tính sinh học của cây thuốc dòi. Nghiên cứu cho thấy sấy khô ở nhiệt độ 60°C là phương pháp tối ưu để bảo tồn các hợp chất sinh học. Nhiệt độ sấy cao hơn có thể dẫn đến sự phân hủy các hợp chất có lợi, làm giảm hiệu quả dược liệu. Do đó, việc lựa chọn phương pháp chế biến phù hợp là rất quan trọng để đảm bảo chất lượng sản phẩm cuối cùng.

III. Tác động của điều kiện bảo quản

Điều kiện bảo quản cũng ảnh hưởng đến hoạt tính sinh học của cây thuốc dòi. Nghiên cứu cho thấy sản phẩm được bảo quản ở nhiệt độ lạnh có hàm lượng các hợp chất sinh học cao hơn so với sản phẩm bảo quản ở nhiệt độ phòng. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc bảo quản đúng cách để duy trì chất lượng dược liệu. Việc sử dụng bao bì phù hợp cũng góp phần bảo vệ các hợp chất sinh học khỏi sự phân hủy.

3.1. Điều kiện bảo quản

Điều kiện bảo quản là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hoạt tính sinh học của cây thuốc dòi. Nghiên cứu cho thấy sản phẩm bảo quản ở nhiệt độ lạnh có khả năng duy trì hàm lượng các hợp chất sinh học tốt hơn so với bảo quản ở nhiệt độ phòng. Việc sử dụng bao bì kín và bảo quản trong điều kiện thích hợp có thể kéo dài thời gian sử dụng và nâng cao giá trị dược liệu của sản phẩm.

IV. Khả năng ứng dụng trong y học

Cây thuốc dòi có tiềm năng lớn trong việc phát triển các sản phẩm y học. Các nghiên cứu cho thấy sản phẩm từ cây thuốc dòi có khả năng kháng khuẩn và chống oxy hóa cao. Điều này mở ra cơ hội cho việc phát triển các sản phẩm hỗ trợ điều trị bệnh, đặc biệt là các bệnh liên quan đến đường hô hấp. Việc nghiên cứu và phát triển các sản phẩm từ cây thuốc dòi không chỉ có giá trị kinh tế mà còn có ý nghĩa lớn trong việc nâng cao sức khỏe cộng đồng.

4.1. Tiềm năng trong y học

Cây thuốc dòi có khả năng ứng dụng cao trong y học nhờ vào hoạt tính sinh học của các hợp chất có trong nó. Các sản phẩm từ cây thuốc dòi đã được chứng minh có khả năng kháng khuẩn và chống oxy hóa, điều này cho thấy tiềm năng lớn trong việc phát triển các sản phẩm hỗ trợ điều trị bệnh. Việc nghiên cứu sâu hơn về cây thuốc dòi có thể dẫn đến những phát hiện mới trong lĩnh vực dược liệu, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Nghiên cứu ảnh hưởng của quá trình thu hoạch và chế biến đến hàm lượng hoạt chất sinh học trong cây thuốc dòi Pouzolzia zeylanica