Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến động lực học tập của sinh viên đại học Kinh tế TP.HCM

• Tác giả: Nguyễn Bình Phương Duy
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Thị Bích Châm
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế TP. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Quản Trị Kinh Doanh
• Đề tài: Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Động Lực Học Tập Của Sinh Viên Đại Học Chính Quy Trường Đại Học Kinh Tế Thành Phố Hồ Chí Minh
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Thành Phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Lý do chọn đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.4. Phương pháp nghiên cứu
• 1.4.1. Nguồn dữ liệu
• 1.4.2. Phương pháp nghiên cứu
• 1.5. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài
• 1.6. Kết cấu của bài nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN
• 2.1. Các lý thuyết có liên quan đến động lực học tập
• 2.1.1. Động cơ và động lực
• 2.1.2. Động lực bên trong và bên ngoài
• 2.1.3. Động lực học tập
• 2.2. Lược khảo các nghiên cứu có liên quan
• 2.3. Mô hình nghiên cứu và các giả thuyết
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Quy trình nghiên cứu
• 3.2. Thiết kế nghiên cứu
• 3.2.1. Nghiên cứu định tính
• 3.2.2. Thiết kế bảng câu hỏi
• 3.2.3. Nghiên cứu định lượng
• 3.3. Xử lý và phân tích dữ liệu
• 3.3.1. Gạn lọc thông tin
• 3.3.2. Phân tích mẫu nghiên cứu
• 3.3.3. Kiểm định và đánh giá thang đo
• 3.3.4. Phân tích hồi qui
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Đặc điểm mẫu khảo sát
• 4.2. Kiểm định và đánh giá thang đo
• 4.2.1. Kiểm định Cronbach’s Alpha
• 4.2.2. Phân tích nhân tố khám phá (EFA)
• 4.3. Phân tích hồi qui
• 4.3.1. Phân tích tương quan
• 4.3.2. Phân tích hồi qui
• 4.3.3. Kiểm định các giả thuyết của mô hình
• 4.3.4. Kiểm tra sự vi phạm các giả định trong hồi qui tuyến tính
• 4.4. Kiểm định sự khác biệt về động lực học tập theo một số đặc điểm cá nhân của sinh viên
• 4.4.1. Kiểm định sự khác biệt về động lực học tập theo giới tính của sinh viên
• 4.4.2. Kiểm định sự khác biệt về động lực học tập theo năm học của sinh viên
• 4.4.3. Kiểm định sự khác biệt về động lực học tập theo ngành học của sinh viên
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý NGHIÊN CỨU
• 5.1. Thảo luận kết quả nghiên cứu
• 5.2. Hàm ý quản trị
• 5.3. Hạn chế của đề tài và đề xuất hướng nghiên cứu
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng quan về nghiên cứu

Nghiên cứu này nhằm tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến động lực học tập của sinh viên đại học tại Đại học Kinh tế TP.HCM. Động lực học tập được xem là yếu tố quyết định đến thành công trong học tập của sinh viên. Nghiên cứu chỉ ra rằng sự hài lòng của sinh viên với môi trường học tập và phương pháp giảng dạy có ảnh hưởng lớn đến động lực học tập. Theo Lee (2010), động lực học tập là yếu tố tác động mạnh mẽ nhất đến thành tích học tập của sinh viên. Việc nâng cao động lực học tập không chỉ giúp sinh viên đạt được kết quả tốt hơn mà còn tạo ra môi trường học tập tích cực và cạnh tranh lành mạnh.

1.1 Lý do chọn đề tài

Giáo dục đại học đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội. Nghiên cứu này được thực hiện nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng đến động lực học tập của sinh viên, từ đó giúp các cơ sở giáo dục cải thiện chất lượng đào tạo. Sự hài lòng của sinh viên với nhà trường là một trong những chỉ số quan trọng để đánh giá chất lượng giáo dục. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng động lực học tập không chỉ ảnh hưởng đến kết quả học tập mà còn đến sự phát triển nghề nghiệp của sinh viên trong tương lai.

II. Cơ sở lý thuyết và các nghiên cứu có liên quan

Chương này trình bày các lý thuyết liên quan đến động lực học tập. Động lực được chia thành hai loại: động lực bên trong và động lực bên ngoài. Động lực bên trong xuất phát từ sự thỏa mãn cá nhân, trong khi động lực bên ngoài đến từ các yếu tố bên ngoài như sự khuyến khích từ giảng viên hay môi trường học tập. Nghiên cứu của Pinder (2008) cho rằng động lực là tập hợp các năng lượng từ cả bên trong và bên ngoài, ảnh hưởng đến hành động của cá nhân. Việc hiểu rõ các yếu tố này sẽ giúp các nhà quản lý giáo dục có những biện pháp phù hợp để nâng cao động lực học tập cho sinh viên.

2.1 Động cơ và động lực

Động cơ và động lực thường bị nhầm lẫn trong giao tiếp hàng ngày. Động cơ thường được hiểu là lý do tạm thời để thực hiện một hành động, trong khi động lực là lý do lâu dài và có tính chất sâu sắc hơn. Nghiên cứu này không đi sâu vào sự khác biệt giữa hai khái niệm này, mà tập trung vào động lực học tập như một yếu tố quan trọng trong giáo dục. Động lực học tập được định nghĩa là những nỗ lực và cam kết của sinh viên nhằm đạt được mục tiêu học tập.

III. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện qua hai giai đoạn: nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lượng. Giai đoạn nghiên cứu định tính nhằm khám phá các yếu tố ảnh hưởng đến động lực học tập và điều chỉnh thang đo khảo sát. Giai đoạn nghiên cứu định lượng sử dụng bảng câu hỏi để thu thập dữ liệu từ gần 200 sinh viên. Dữ liệu được phân tích bằng phần mềm SPSS để kiểm định độ tin cậy và phân tích hồi quy. Kết quả nghiên cứu sẽ giúp xác định mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến động lực học tập của sinh viên.

3.1 Quy trình nghiên cứu

Quy trình nghiên cứu bao gồm việc thu thập dữ liệu từ các nguồn khác nhau, bao gồm dữ liệu sơ cấp và thứ cấp. Dữ liệu sơ cấp được thu thập từ khảo sát và thảo luận nhóm với sinh viên, trong khi dữ liệu thứ cấp được lấy từ các nghiên cứu trước đó. Phương pháp nghiên cứu định tính giúp xác định các yếu tố chính ảnh hưởng đến động lực học tập, trong khi phương pháp định lượng giúp đánh giá mức độ tác động của các yếu tố này.

IV. Kết quả nghiên cứu

Kết quả nghiên cứu cho thấy có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến động lực học tập của sinh viên, bao gồm hành vi giảng viên, môi trường học tập, và phương pháp giảng dạy. Phân tích hồi quy cho thấy hành vi giảng viên có tác động mạnh mẽ nhất đến động lực học tập của sinh viên. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng sự hài lòng của sinh viên với môi trường học tập có ảnh hưởng tích cực đến động lực học tập. Những phát hiện này có thể giúp các nhà quản lý giáo dục điều chỉnh các chính sách và phương pháp giảng dạy để nâng cao động lực học tập cho sinh viên.

4.1 Đặc điểm mẫu khảo sát

Mẫu khảo sát bao gồm gần 200 sinh viên từ Đại học Kinh tế TP.HCM. Kết quả cho thấy đa số sinh viên đều có động lực học tập cao, tuy nhiên vẫn còn một số sinh viên gặp khó khăn trong việc duy trì động lực. Các yếu tố như sự hỗ trợ từ giảng viên và môi trường học tập tích cực được đánh giá cao. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng sự tham gia của sinh viên trong các hoạt động ngoại khóa có thể góp phần nâng cao động lực học tập.

V. Kết luận và hàm ý nghiên cứu

Nghiên cứu đã xác định được các yếu tố ảnh hưởng đến động lực học tập của sinh viên tại Đại học Kinh tế TP.HCM. Kết quả nghiên cứu không chỉ có giá trị lý thuyết mà còn có ý nghĩa thực tiễn trong việc cải thiện chất lượng giáo dục. Các nhà quản lý giáo dục có thể sử dụng những phát hiện này để điều chỉnh các chính sách và phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao động lực học tập cho sinh viên. Việc tạo ra một môi trường học tập tích cực và hỗ trợ từ giảng viên là rất cần thiết để giúp sinh viên phát huy tối đa khả năng của mình.

5.1 Hàm ý quản trị

Hàm ý quản trị từ nghiên cứu này cho thấy rằng các nhà quản lý giáo dục cần chú trọng đến việc cải thiện hành vi giảng viên và môi trường học tập. Việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa và tạo cơ hội cho sinh viên tham gia vào các dự án thực tế cũng là những cách hiệu quả để nâng cao động lực học tập. Sự hỗ trợ từ giảng viên và sự tham gia tích cực của sinh viên sẽ tạo ra một môi trường học tập tích cực, từ đó nâng cao kết quả học tập của sinh viên.

Tổng quan nghiên cứu

Giáo dục đại học đóng vai trò then chốt trong việc đào tạo lực lượng lao động có trình độ, góp phần ổn định và phát triển đất nước. Tại Việt Nam, các trường đại học ngày càng quan tâm đến sự hài lòng và kết quả học tập của sinh viên như những chỉ số quan trọng đánh giá chất lượng đào tạo. Theo báo cáo của ngành, động lực học tập là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến thành tích học tập của sinh viên, đồng thời là cầu nối giữa các yếu tố bên ngoài và kết quả học tập. Nghiên cứu này tập trung phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến động lực học tập của sinh viên chính quy tại Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh trong năm 2015, với mục tiêu xác định và đánh giá mức độ tác động của từng yếu tố nhằm nâng cao hiệu quả đào tạo.

Phạm vi nghiên cứu bao gồm sinh viên hệ chính quy của trường, với dữ liệu thu thập từ gần 200 sinh viên thông qua khảo sát và thảo luận nhóm. Ý nghĩa của nghiên cứu nằm ở việc cung cấp cái nhìn tổng quan về các yếu tố tác động đến động lực học tập, từ đó đề xuất các giải pháp quản trị nhằm cải thiện chất lượng đào tạo đại học. Kết quả nghiên cứu góp phần nâng cao sự hài lòng của sinh viên, tăng cường môi trường học tập tích cực và nâng cao vị thế cạnh tranh của nhà trường trong bối cảnh giáo dục đại học Việt Nam đang đổi mới mạnh mẽ.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết nền tảng về động lực và động lực học tập, trong đó phân biệt động lực bên trong (nội tại) và động lực bên ngoài (ngoại tại). Động lực bên trong bao gồm sự tự quyết, tò mò, và niềm vui trong học tập, trong khi động lực bên ngoài liên quan đến các phần thưởng vật chất, xã hội hoặc áp lực từ môi trường. Động lực học tập được định nghĩa là mức độ định hướng, tập trung và nỗ lực của sinh viên trong quá trình học tập.

Mô hình nghiên cứu đề xuất gồm bốn yếu tố độc lập tác động đến động lực học tập: hành vi giảng viên, định hướng mục tiêu học tập của sinh viên, môi trường học tập và phương pháp giảng dạy. Các khái niệm chính bao gồm:

• Hành vi giảng viên: năng lực chuyên môn, kỹ năng sư phạm, sự quan tâm và hỗ trợ sinh viên.
• Định hướng mục tiêu học tập: sự chủ động, thái độ tích cực và mong muốn phát triển kỹ năng của sinh viên.
• Môi trường học tập: quy mô lớp học, sự cạnh tranh lành mạnh và sự tích cực tham gia của sinh viên.
• Phương pháp giảng dạy: cách tiếp cận lấy người học làm trung tâm, sử dụng tình huống thực tế và tài liệu tham khảo đa dạng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện qua hai giai đoạn chính: nghiên cứu định tính và định lượng. Giai đoạn định tính sử dụng thảo luận nhóm với 10 sinh viên nhằm hiệu chỉnh thang đo và xây dựng bảng câu hỏi khảo sát. Giai đoạn định lượng tiến hành khảo sát với 220 bảng câu hỏi phát ra, thu về 196 bảng hợp lệ, sử dụng phương pháp lấy mẫu thuận tiện.

Cỡ mẫu 196 sinh viên đảm bảo đủ điều kiện cho phân tích nhân tố khám phá (EFA) và phân tích hồi qui bội, với tỷ lệ quan sát/biến đo lường đạt tiêu chuẩn. Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS 16, bao gồm các bước: kiểm định độ tin cậy thang đo qua hệ số Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá để xác định tính hội tụ và phân biệt của các biến, và phân tích hồi qui bội để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố độc lập đến động lực học tập.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Hành vi giảng viên có ảnh hưởng tích cực mạnh mẽ đến động lực học tập
   Hệ số Cronbach’s Alpha của thang đo hành vi giảng viên đạt 0.856, với 7 biến quan sát được giữ lại. Phân tích hồi qui cho thấy hành vi giảng viên là yếu tố có tác động lớn nhất, góp phần nâng cao động lực học tập của sinh viên.

2. Định hướng mục tiêu học tập của sinh viên tác động tích cực đến động lực học tập
   Thang đo định hướng mục tiêu học tập có hệ số Cronbach’s Alpha 0.789, với 6 biến quan sát. Sinh viên có định hướng mục tiêu rõ ràng thể hiện mức độ động lực học tập cao hơn, đồng thời sẵn sàng đối mặt với thử thách và phát triển kỹ năng mới.

3. Môi trường học tập trong lớp góp phần gia tăng động lực học tập
   Với hệ số Cronbach’s Alpha 0.765, thang đo môi trường học tập gồm 3 biến quan sát cho thấy quy mô lớp học phù hợp, sự cạnh tranh lành mạnh và sự tích cực tham gia của sinh viên đều có ảnh hưởng tích cực đến động lực học tập.

4. Phương pháp giảng dạy có tác động tích cực đến động lực học tập
   Thang đo phương pháp giảng dạy đạt hệ số Cronbach’s Alpha 0.874 với 7 biến quan sát. Việc sử dụng phương pháp lấy người học làm trung tâm, kết hợp thảo luận, tình huống thực tế và tài liệu tham khảo đa dạng giúp tăng cường sự hứng thú và động lực học tập của sinh viên.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu khẳng định vai trò quan trọng của giảng viên trong việc tạo động lực học tập cho sinh viên, phù hợp với các nghiên cứu trước đây. Hành vi giảng viên không chỉ ảnh hưởng trực tiếp mà còn tạo môi trường hỗ trợ tích cực, giúp sinh viên phát triển động lực nội tại. Định hướng mục tiêu học tập của sinh viên cũng là yếu tố then chốt, thể hiện qua sự chủ động và thái độ tích cực trong học tập.

Môi trường học tập và phương pháp giảng dạy được xem là các yếu tố hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi để sinh viên phát huy động lực học tập. So sánh với các nghiên cứu trong và ngoài nước, mô hình nghiên cứu này cung cấp cái nhìn tổng thể hơn khi kết hợp đồng thời bốn yếu tố tác động, đồng thời phù hợp với bối cảnh giáo dục đại học Việt Nam hiện nay.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng tương đối của từng yếu tố, hoặc bảng tổng hợp hệ số hồi qui và Cronbach’s Alpha để minh họa độ tin cậy và tác động của các biến.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Nâng cao năng lực và kỹ năng sư phạm của giảng viên
   Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kỹ năng giảng dạy, truyền cảm hứng và hỗ trợ sinh viên, nhằm tăng cường hành vi tích cực của giảng viên. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng. Chủ thể: Ban giám hiệu và phòng đào tạo.

2. Xây dựng chương trình định hướng mục tiêu học tập cho sinh viên
   Tổ chức các buổi tư vấn, hội thảo giúp sinh viên xác định rõ mục tiêu học tập và nghề nghiệp, khuyến khích sự chủ động và thái độ tích cực. Thời gian: liên tục trong năm học. Chủ thể: Phòng công tác sinh viên và các khoa.

3. Cải thiện môi trường học tập trong lớp
   Điều chỉnh quy mô lớp học phù hợp, khuyến khích sự cạnh tranh lành mạnh và tăng cường hoạt động tương tác trong lớp để tạo sự tích cực tham gia của sinh viên. Thời gian: 1 năm. Chủ thể: Ban đào tạo và giảng viên.

4. Đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng lấy người học làm trung tâm
   Áp dụng các phương pháp giảng dạy hiện đại như thảo luận nhóm, tình huống thực tế, sử dụng tài liệu đa phương tiện và nghiên cứu khoa học để tăng cường động lực học tập. Thời gian: 1-2 năm. Chủ thể: Giảng viên và phòng đào tạo.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản lý giáo dục đại học
   Có thể sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách đào tạo, nâng cao chất lượng giảng dạy và môi trường học tập, từ đó tăng cường động lực học tập của sinh viên.

2. Giảng viên đại học
   Tham khảo các yếu tố ảnh hưởng đến động lực học tập để điều chỉnh phương pháp giảng dạy, tăng cường tương tác và hỗ trợ sinh viên hiệu quả hơn.

3. Sinh viên đại học
   Hiểu rõ vai trò của định hướng mục tiêu học tập và môi trường học tập trong việc nâng cao động lực, từ đó chủ động phát triển bản thân và nâng cao kết quả học tập.

4. Nhà nghiên cứu trong lĩnh vực giáo dục và quản trị kinh doanh
   Có thể khai thác mô hình nghiên cứu và phương pháp phân tích để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về động lực học tập và các yếu tố liên quan trong bối cảnh giáo dục đại học Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

1. Động lực học tập là gì và tại sao nó quan trọng?
   Động lực học tập là mức độ định hướng, tập trung và nỗ lực của sinh viên trong quá trình học tập. Nó ảnh hưởng trực tiếp đến thành tích học tập và sự phát triển kỹ năng, giúp sinh viên đạt được mục tiêu học tập và nghề nghiệp.

2. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến động lực học tập của sinh viên?
   Hành vi giảng viên được xác định là yếu tố có tác động mạnh nhất, bởi giảng viên là người trực tiếp truyền đạt kiến thức và tạo môi trường học tập tích cực.

3. Làm thế nào để nâng cao động lực học tập của sinh viên?
   Có thể nâng cao động lực thông qua việc cải thiện phương pháp giảng dạy, xây dựng môi trường học tập tích cực, hỗ trợ sinh viên xác định mục tiêu học tập rõ ràng và tăng cường sự quan tâm của giảng viên.

4. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
   Nghiên cứu kết hợp phương pháp định tính (thảo luận nhóm) và định lượng (khảo sát bằng bảng câu hỏi), sử dụng phân tích Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA) và phân tích hồi qui bội để đánh giá các yếu tố ảnh hưởng.

5. Kết quả nghiên cứu có thể áp dụng cho các trường đại học khác không?
   Mô hình và kết quả nghiên cứu có tính khái quát cao, có thể tham khảo và điều chỉnh phù hợp với bối cảnh các trường đại học khác, đặc biệt trong môi trường giáo dục đại học Việt Nam.

Kết luận

• Nghiên cứu xác định bốn yếu tố chính ảnh hưởng tích cực đến động lực học tập của sinh viên: hành vi giảng viên, định hướng mục tiêu học tập, môi trường học tập và phương pháp giảng dạy.
• Hành vi giảng viên được đánh giá là yếu tố tác động mạnh nhất, đóng vai trò trung tâm trong việc thúc đẩy động lực học tập.
• Mô hình nghiên cứu và kết quả phân tích cung cấp cơ sở khoa học cho các giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo đại học.
• Các đề xuất quản trị tập trung vào nâng cao năng lực giảng viên, xây dựng môi trường học tập tích cực và đổi mới phương pháp giảng dạy.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, đánh giá hiệu quả và mở rộng nghiên cứu sang các trường đại học khác nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đại học Việt Nam.

Quý độc giả và nhà quản lý giáo dục được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu để cải tiến hoạt động đào tạo, đồng thời tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến động lực học tập trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay.