Tổng quan nghiên cứu

Du lịch ngày càng trở thành ngành kinh tế dịch vụ mũi nhọn, đóng góp quan trọng vào GDP và tạo việc làm cho xã hội. Tại Việt Nam, các di sản văn hóa thế giới như Thành nhà Hồ ở Thanh Hóa có tiềm năng phát triển du lịch lớn nhưng chưa được khai thác hiệu quả. Thành nhà Hồ được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới từ năm 2011, với kiến trúc độc đáo và giá trị lịch sử sâu sắc. Tuy nhiên, thực trạng xây dựng thương hiệu du lịch cho di sản này còn nhiều hạn chế, như nhận diện thương hiệu chưa rõ ràng, cơ sở vật chất kỹ thuật sơ sài, dịch vụ du lịch nhỏ lẻ và khách du lịch chưa biết đến nhiều.

Mục tiêu nghiên cứu là xây dựng thương hiệu du lịch cho di sản thế giới Thành nhà Hồ nhằm tạo dựng hình ảnh điểm đến độc đáo, thu hút khách du lịch trong và ngoài nước, góp phần phát triển kinh tế địa phương. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động xây dựng và triển khai thương hiệu du lịch tại Thành nhà Hồ, tỉnh Thanh Hóa, trong giai đoạn 2009-2013, với các giải pháp phát triển đến năm 2020. Nghiên cứu có ý nghĩa khoa học trong việc bổ sung lý thuyết về xây dựng thương hiệu điểm đến và ý nghĩa thực tiễn trong phát triển du lịch bền vững cho khu di sản.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết về thương hiệu và thương hiệu điểm đến du lịch. Thương hiệu được định nghĩa là dấu hiệu nhận biết sản phẩm, dịch vụ, tạo ra sự khác biệt và ấn tượng sâu sắc trong tâm trí khách hàng. Thương hiệu điểm đến là tài sản vô hình quan trọng, giúp phân biệt điểm đến với các đối thủ cạnh tranh, tạo sức hút và định vị trong nhận thức khách du lịch.

Hai mô hình nghiên cứu chính được áp dụng gồm:

  • Mô hình xây dựng thương hiệu điểm đến theo tiến trình: điều tra thị trường, sáng tạo nhận diện thương hiệu, giới thiệu thương hiệu, thực hiện và đo lường đánh giá.
  • Các yếu tố ảnh hưởng đến xây dựng thương hiệu điểm đến: bộ máy lãnh đạo, nguồn vốn, cơ sở hạ tầng, chất lượng sản phẩm du lịch, cộng đồng dân cư, môi trường và an ninh điểm đến.

Các khái niệm chính bao gồm: thương hiệu, thương hiệu điểm đến, điểm đến du lịch, giá trị thương hiệu, nhận diện thương hiệu (tên, logo, slogan), và các yếu tố cấu thành điểm đến du lịch như điểm hấp dẫn, giao thông, cơ sở lưu trú, dịch vụ bổ sung.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp cả định tính và định lượng:

  • Nguồn dữ liệu thứ cấp: thu thập từ các công trình nghiên cứu, giáo trình, báo cáo ngành, niên giám thống kê của Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ.
  • Khảo sát thực địa: tiến hành tại Thành nhà Hồ vào mùa cao điểm (tháng 5-9) và mùa thấp điểm, nhằm thu thập dữ liệu thực tế về hoạt động du lịch và nhận thức khách du lịch.
  • Phỏng vấn sâu: với cán bộ quản lý, nhân viên khu di tích, người dân địa phương và khách du lịch để hiểu rõ hơn về thực trạng và quan điểm xây dựng thương hiệu.
  • Khảo sát xã hội học: phát phiếu câu hỏi cho khách du lịch, thu thập và phân tích dữ liệu nhằm đánh giá mức độ nhận biết và cảm nhận về thương hiệu Thành nhà Hồ.

Cỡ mẫu khảo sát khoảng vài trăm khách du lịch, lựa chọn mẫu ngẫu nhiên tại các điểm tham quan chính. Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp thống kê mô tả và phân tích nội dung phỏng vấn nhằm đưa ra đánh giá khách quan và đề xuất giải pháp phù hợp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức thương hiệu còn mơ hồ: Khoảng 65% khách du lịch trong khảo sát chưa nhận biết rõ thương hiệu du lịch Thành nhà Hồ, trong đó khách quốc tế chiếm tỷ lệ thấp hơn so với khách nội địa. Điều này cho thấy thương hiệu chưa được quảng bá hiệu quả.

  2. Cơ sở hạ tầng và dịch vụ còn hạn chế: Hơn 70% khách du lịch đánh giá cơ sở vật chất kỹ thuật tại khu di tích còn sơ sài, dịch vụ lưu trú và ăn uống nhỏ lẻ, chưa đáp ứng được nhu cầu đa dạng của khách. So với các điểm đến tương tự trong tỉnh như Sầm Sơn, Thành nhà Hồ còn thua kém về chất lượng dịch vụ.

  3. Chưa có bộ nhận diện thương hiệu đồng bộ: Hiện tại, Thành nhà Hồ sử dụng một logo chung nhưng chưa có slogan và hệ thống nhận diện thương hiệu thống nhất, gây khó khăn trong việc tạo dấu ấn riêng biệt và ghi nhớ trong tâm trí khách du lịch.

  4. Cộng đồng dân cư chưa tham gia tích cực: Khoảng 55% người dân địa phương chưa nhận thức đầy đủ về vai trò của mình trong việc xây dựng và phát triển thương hiệu du lịch, dẫn đến thiếu sự đồng thuận và hỗ trợ cho các hoạt động du lịch.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của thực trạng trên là do thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp quản lý, hạn chế về nguồn vốn đầu tư cho cơ sở hạ tầng và truyền thông quảng bá. So sánh với các nghiên cứu về xây dựng thương hiệu điểm đến tại Đà Nẵng và Đồng Tháp cho thấy, Thành nhà Hồ cần học hỏi cách xác định giá trị cốt lõi và phát triển sản phẩm du lịch đặc thù để tạo sự khác biệt.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ nhận biết thương hiệu theo nhóm khách du lịch, bảng đánh giá chất lượng dịch vụ và sơ đồ quy trình xây dựng thương hiệu đề xuất. Việc xây dựng thương hiệu không chỉ là thiết kế logo mà còn là tạo ra trải nghiệm du lịch độc đáo, nâng cao chất lượng dịch vụ và thu hút sự tham gia của cộng đồng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng bộ nhận diện thương hiệu đồng bộ: Thiết kế logo, slogan và hệ thống nhận diện thương hiệu chuyên nghiệp, dễ nhớ, phản ánh giá trị văn hóa và lịch sử độc đáo của Thành nhà Hồ. Thời gian thực hiện trong 12 tháng, do Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch Thanh Hóa chủ trì phối hợp với các chuyên gia marketing.

  2. Nâng cấp cơ sở hạ tầng và dịch vụ du lịch: Đầu tư cải tạo đường giao thông, nâng cấp nhà vệ sinh, khu vực đón tiếp, phát triển dịch vụ lưu trú và ăn uống đạt chuẩn. Mục tiêu tăng mức độ hài lòng khách du lịch lên trên 80% trong vòng 3 năm. UBND huyện Vĩnh Lộc phối hợp với các nhà đầu tư thực hiện.

  3. Tăng cường truyền thông quảng bá thương hiệu: Sử dụng đa dạng kênh truyền thông như báo chí, mạng xã hội, hội chợ du lịch quốc tế, tổ chức sự kiện văn hóa – du lịch để nâng cao nhận thức thương hiệu. Kế hoạch triển khai liên tục trong 5 năm, do Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ phối hợp với các đơn vị truyền thông.

  4. Phát huy vai trò cộng đồng địa phương: Tổ chức các chương trình đào tạo nâng cao nhận thức, khuyến khích người dân tham gia bảo vệ môi trường, phát triển dịch vụ du lịch cộng đồng. Mục tiêu tăng tỷ lệ người dân tham gia hoạt động du lịch lên 70% trong 2 năm. Các tổ chức xã hội và chính quyền địa phương phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý du lịch địa phương: Nắm bắt các giải pháp xây dựng thương hiệu điểm đến, từ đó hoạch định chính sách phát triển du lịch bền vững cho khu vực.

  2. Doanh nghiệp lữ hành và dịch vụ du lịch: Hiểu rõ về giá trị và tiềm năng của Thành nhà Hồ để thiết kế sản phẩm du lịch phù hợp, nâng cao chất lượng dịch vụ và thu hút khách.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành du lịch: Tham khảo cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu về xây dựng thương hiệu điểm đến, áp dụng cho các đề tài tương tự.

  4. Cộng đồng dân cư địa phương: Nâng cao nhận thức về vai trò của mình trong phát triển du lịch, từ đó tích cực tham gia bảo vệ và quảng bá di sản.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao xây dựng thương hiệu du lịch cho Thành nhà Hồ lại quan trọng?
    Thương hiệu giúp tạo sự khác biệt, nâng cao nhận thức và thu hút khách du lịch, từ đó phát triển kinh tế địa phương và bảo tồn di sản.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến việc xây dựng thương hiệu điểm đến?
    Bao gồm bộ máy quản lý, nguồn vốn, cơ sở hạ tầng, chất lượng sản phẩm, cộng đồng dân cư, môi trường và an ninh điểm đến.

  3. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Kết hợp nghiên cứu thứ cấp, khảo sát thực địa, phỏng vấn sâu và khảo sát xã hội học với cỡ mẫu vài trăm khách du lịch.

  4. Thương hiệu điểm đến gồm những yếu tố nào?
    Tên thương hiệu, logo, slogan, chất lượng dịch vụ, trải nghiệm khách du lịch và sự tham gia của cộng đồng.

  5. Giải pháp nào được đề xuất để phát triển thương hiệu Thành nhà Hồ?
    Xây dựng bộ nhận diện thương hiệu đồng bộ, nâng cấp cơ sở hạ tầng, tăng cường truyền thông quảng bá và phát huy vai trò cộng đồng.

Kết luận

  • Thành nhà Hồ có tiềm năng lớn để phát triển thương hiệu du lịch nhờ giá trị văn hóa, lịch sử và kiến trúc độc đáo được UNESCO công nhận.
  • Thực trạng xây dựng thương hiệu còn nhiều hạn chế về nhận diện, cơ sở hạ tầng và sự tham gia của cộng đồng.
  • Luận văn đã phân tích các yếu tố ảnh hưởng và tiến trình xây dựng thương hiệu điểm đến, đồng thời khảo sát thực tế tại Thành nhà Hồ.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện bộ nhận diện thương hiệu, nâng cao chất lượng dịch vụ và tăng cường truyền thông quảng bá.
  • Khuyến nghị các bên liên quan phối hợp thực hiện kế hoạch phát triển thương hiệu đến năm 2020, góp phần phát triển du lịch bền vững và nâng cao vị thế điểm đến trên bản đồ du lịch quốc tế.

Hành động tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh phù hợp. Các nhà quản lý và doanh nghiệp du lịch được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu nhằm phát huy tối đa tiềm năng của Thành nhà Hồ.