I. Tư tưởng về nhà nước pháp quyền và các cách tiếp cận khái niệm nhà nước pháp quyền
Trong chương này, luận văn tập trung phân tích tư tưởng về nhà nước pháp quyền trong lịch sử triết học. Các khái niệm này không chỉ được hình thành từ những quan điểm lý thuyết mà còn từ thực tiễn xã hội. Nhà nước pháp quyền được hiểu là một hệ thống pháp luật có khả năng bảo vệ quyền con người và quyền công dân. Đặc biệt, chương này cũng làm rõ các cách tiếp cận khác nhau về nhà nước pháp quyền, bao gồm cách tiếp cận từ góc độ luật học, lịch sử, chính trị học và triết học. Các nguyên tắc pháp quyền như sự bình đẳng trước pháp luật, quyền con người và công lý xã hội được nhấn mạnh như những nền tảng cho việc xây dựng nhà nước pháp quyền. Điều này giúp xác định rõ ràng hơn vai trò của pháp luật trong việc quản lý xã hội và tổ chức quyền lực trong nhà nước.
1.1 Tư tưởng về nhà nước pháp quyền ở phương Đông và phương Tây
Tư tưởng về nhà nước pháp quyền ở phương Đông thường gắn liền với các giá trị truyền thống như công lý và đạo đức. Các triết gia như Khổng Tử đã nhấn mạnh vai trò của đạo đức trong việc xây dựng một nhà nước công bằng. Ngược lại, ở phương Tây, tư tưởng này thường được xem xét từ góc độ pháp luật và quyền lực. Montesquieu và Locke đã có những đóng góp quan trọng trong việc xây dựng lý thuyết về phân quyền và quyền lực của nhà nước. Sự khác biệt này không chỉ phản ánh trong tư tưởng mà còn trong thực tiễn xây dựng nhà nước pháp quyền tại mỗi khu vực.
1.2 Các cách tiếp cận khái niệm nhà nước pháp quyền
Luận văn trình bày bốn cách tiếp cận chính để hiểu rõ hơn về nhà nước pháp quyền. Đầu tiên là cách tiếp cận từ góc độ luật học, nhấn mạnh vai trò của pháp luật trong quản lý xã hội. Thứ hai là cách tiếp cận lịch sử, cho thấy sự phát triển của nhà nước pháp quyền qua các giai đoạn lịch sử khác nhau. Thứ ba, cách tiếp cận chính trị học tập trung vào quyền lực và mối quan hệ giữa các cơ quan nhà nước. Cuối cùng, cách tiếp cận triết học, giúp nhìn nhận nhà nước pháp quyền như một sản phẩm của tư duy triết học, nơi mà các nguyên tắc như công lý và quyền con người được đặt lên hàng đầu. Những cách tiếp cận này không chỉ giúp làm rõ khái niệm mà còn cung cấp cơ sở lý luận cho việc xây dựng nhà nước pháp quyền ở Việt Nam.
II. Vận dụng cách tiếp cận triết học về khái niệm nhà nước pháp quyền trong xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay
Chương này phân tích sự cần thiết phải vận dụng nhận thức triết học vào việc xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Đảng Cộng sản Việt Nam đã khẳng định rằng xây dựng nhà nước pháp quyền là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong quá trình đổi mới. Việc áp dụng các nguyên lý triết học vào thực tiễn xây dựng nhà nước sẽ giúp xác định rõ hơn các phương hướng và giải pháp cụ thể trong quản lý xã hội. Đặc biệt, việc cải cách pháp luật và tổ chức quyền lực trong nhà nước cần được thực hiện một cách đồng bộ và hiệu quả, nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.
2.1 Quan điểm xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Đảng Cộng sản Việt Nam
Đảng Cộng sản Việt Nam đã đưa ra quan điểm rõ ràng về việc xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Điều này được thể hiện qua các nghị quyết và văn kiện của Đảng, nhấn mạnh vai trò của pháp luật trong việc bảo vệ quyền lợi của nhân dân và xây dựng công lý xã hội. Mô hình nhà nước này không chỉ đảm bảo quyền lực của nhà nước mà còn phải tôn trọng và bảo vệ quyền con người. Sự lãnh đạo của Đảng là yếu tố quyết định trong việc xây dựng nhà nước pháp quyền, đảm bảo rằng mọi quyết định và hành động đều hướng đến lợi ích của nhân dân.
2.2 Thực tiễn xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay
Thực tiễn xây dựng nhà nước pháp quyền ở Việt Nam hiện nay đang đối mặt với nhiều thách thức. Các vấn đề như cải cách pháp luật, tổ chức quyền lực và phát huy dân chủ trong xã hội vẫn còn nhiều bất cập. Cần có những giải pháp cụ thể nhằm tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước, đảm bảo rằng mọi hoạt động của nhà nước đều phải tuân thủ theo pháp luật. Hệ thống pháp luật cần được cải cách để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời bảo vệ quyền lợi của công dân. Điều này không chỉ giúp xây dựng một nhà nước pháp quyền vững mạnh mà còn nâng cao niềm tin của nhân dân đối với nhà nước.
