I. Tư tưởng về nhà nước pháp quyền và các cách tiếp cận khái niệm nhà nước pháp quyền
Tư tưởng về nhà nước pháp quyền đã có từ lâu trong lịch sử triết học. Các học giả đã nghiên cứu và phân tích khái niệm này từ nhiều góc độ khác nhau. Tư tưởng về nhà nước pháp quyền ở phương Đông và phương Tây có những điểm khác biệt rõ rệt. Ở phương Đông, tư tưởng này thường gắn liền với các triết lý đạo đức và xã hội, trong khi ở phương Tây, nó lại được xây dựng trên nền tảng của các nguyên tắc pháp lý và quyền con người. Khái niệm nhà nước pháp quyền không chỉ đơn thuần là một hình thức tổ chức nhà nước mà còn là một hệ thống giá trị, trong đó quyền con người và công lý được đặt lên hàng đầu. Các cách tiếp cận khái niệm nhà nước pháp quyền bao gồm góc độ luật học, lịch sử, chính trị học và triết học. Mỗi cách tiếp cận đều mang lại những hiểu biết sâu sắc về bản chất và chức năng của nhà nước pháp quyền trong xã hội hiện đại.
1.1 Tư tưởng về nhà nước pháp quyền ở phương Đông
Tư tưởng về nhà nước pháp quyền ở phương Đông thường được thể hiện qua các triết lý như Nho giáo, Đạo giáo và Pháp gia. Những tư tưởng này nhấn mạnh vai trò của đạo đức và trách nhiệm của nhà cầm quyền trong việc bảo vệ quyền lợi của nhân dân. Quyền con người trong bối cảnh này không chỉ là quyền lợi cá nhân mà còn là trách nhiệm xã hội. Các nhà triết học như Khổng Tử đã chỉ ra rằng, một nhà nước pháp quyền cần phải dựa trên nền tảng đạo đức vững chắc để có thể thực thi công lý và bảo vệ quyền lợi của mọi công dân. Điều này cho thấy sự kết hợp giữa pháp luật và đạo đức là rất quan trọng trong việc xây dựng nhà nước pháp quyền ở phương Đông.
1.2 Tư tưởng về nhà nước pháp quyền ở phương Tây
Tư tưởng về nhà nước pháp quyền ở phương Tây chủ yếu được hình thành từ các học thuyết của các triết gia như Montesquieu và Locke. Họ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phân quyền và kiểm soát quyền lực trong nhà nước pháp quyền. Quyền con người được coi là nền tảng của mọi hoạt động của nhà nước. Các nguyên tắc như tự do, bình đẳng và công lý được đặt lên hàng đầu. Hệ thống pháp luật ở phương Tây không chỉ nhằm bảo vệ quyền lợi cá nhân mà còn đảm bảo sự công bằng trong xã hội. Điều này cho thấy rằng, nhà nước pháp quyền ở phương Tây không chỉ là một hình thức tổ chức mà còn là một hệ thống giá trị xã hội.
II. Vận dụng cách tiếp cận triết học về khái niệm nhà nước pháp quyền trong xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay
Việt Nam đang trong quá trình xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Đảng Cộng sản Việt Nam đã khẳng định tầm quan trọng của việc xây dựng nhà nước pháp quyền như một điều kiện cần thiết để đảm bảo dân chủ và quyền lợi của nhân dân. Việc vận dụng các nguyên tắc triết học về nhà nước pháp quyền vào thực tiễn là rất quan trọng. Các vấn đề như quyền con người, công lý, và quản lý nhà nước cần được xem xét một cách toàn diện. Thực tiễn xây dựng nhà nước pháp quyền ở Việt Nam hiện nay còn gặp nhiều thách thức, từ việc thực thi pháp luật đến việc bảo vệ quyền lợi của công dân. Do đó, cần có những giải pháp cụ thể để khắc phục những hạn chế này, nhằm xây dựng một nhà nước pháp quyền thực sự vì nhân dân.
2.1 Quan điểm xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Đảng Cộng sản Việt Nam
Đảng Cộng sản Việt Nam đã xác định xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong sự nghiệp đổi mới. Quan điểm này nhấn mạnh rằng, nhà nước pháp quyền phải được xây dựng trên nền tảng của quyền con người và công lý. Đảng đã chỉ ra rằng, việc thực hiện quyền con người không chỉ là trách nhiệm của nhà nước mà còn là quyền lợi của mỗi công dân. Điều này thể hiện rõ trong các văn kiện của Đảng, nơi mà quyền lợi chính đáng của mọi người dân được đặt lên hàng đầu. Sự lãnh đạo của Đảng trong việc xây dựng nhà nước pháp quyền là rất quan trọng để đảm bảo rằng mọi chính sách và pháp luật đều hướng tới lợi ích của nhân dân.
2.2 Thực tiễn xây dựng và một số vấn đề đặt ra trong quá trình xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay
Trong quá trình xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết. Một trong những vấn đề lớn nhất là việc thực thi pháp luật còn chưa đồng bộ và hiệu quả. Cải cách pháp luật và quản lý nhà nước cần được thực hiện một cách đồng bộ để đảm bảo rằng mọi công dân đều được bảo vệ quyền lợi. Ngoài ra, việc xây dựng xã hội công bằng và phát triển bền vững cũng cần được chú trọng. Các giải pháp cần thiết bao gồm việc nâng cao nhận thức của người dân về quyền con người và công lý, cũng như tăng cường sự tham gia của nhân dân trong quá trình xây dựng nhà nước pháp quyền.
