Xu hướng cách tân nghệ thuật trong thơ nữ Việt Nam đương đại qua các nhà thơ tiêu biểu

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lí do chọn đề tài

1.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

1.3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

1.4. Phương pháp nghiên cứu

1.5. Đóng góp mới của luận án

1.6. Cấu trúc của luận án

2. TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI

2.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu

2.2. Các công trình nghiên cứu về thơ Việt Nam đương đại

2.3. Các công trình nghiên cứu về cách tân thơ nữ Việt Nam đương đại

2.4. Một số vấn đề lí luận liên quan đến đề tài

2.5. Cách tân nghệ thuật trong thơ Việt Nam hiện đại. Khái niệm “cách tân” và “đương đại”. Hành trình cách tân thơ Việt Nam hiện đại

2.6. Khái lược về thơ nữ Việt Nam đương đại

2.7. Hai nguồn ảnh hưởng chủ yếu đến thơ nữ Việt Nam đương đại

2.7.1. Ảnh hưởng từ chủ nghĩa hậu hiện đại

2.7.2. Ảnh hưởng từ lí thuyết giới, thuyết nữ quyền và phê bình văn học nữ quyền

3. THƠ NỮ VIỆT NAM ĐƯƠNG ĐẠI: CÁCH TÂN VỀ TƯ DUY NGHỆ THUẬT GẮN VỚI CÁC KIỂU LOẠI CÁI TÔI TRỮ TÌNH

3.1. Khái niệm tư duy nghệ thuật, cái tôi trữ tình và mối quan hệ giữa chúng. Tư duy nghệ thuật

3.2. Cái tôi trữ tình

3.3. Mối quan hệ gắn kết giữa tư duy nghệ thuật với cái tôi trữ tình

3.4. Tư duy nghệ thuật trong thơ nữ Việt Nam đương đại theo xu hướng cách tân

3.5. Quan niệm về thơ

3.6. Quan niệm về vị trí, vai trò và sứ mệnh của nhà thơ

3.7. Quan niệm về mối quan hệ giữa nhà thơ và công chúng

3.8. Cái tôi trữ tình trong thơ nữ Việt Nam đương đại theo xu hướng cách tân

3.8.1. Quá trình vận động của cái tôi trữ tình trong thơ nữ Việt Nam hiện đại

3.8.2. Một số kiểu loại cái tôi trữ tình trong thơ nữ Việt Nam đương đại

3.8.2.1. Cái tôi cá nhân trỗi dậy mạnh mẽ, khẳng định cá tính độc đáo riêng biệt

3.8.2.2. Cái tôi bản thể đòi quyền bình đẳng giới, giải phóng trong tình yêu, tình dục

3.8.2.3. Cái tôi vô thức, tâm linh

3.8.2.4. Cái tôi triết luận, đối thoại và phản biện

4. THƠ NỮ VIỆT NAM ĐƯƠNG ĐẠI: CÁCH TÂN VỀ HỆ THỐNG BIỂU TƯỢNG

4.1. Khái niệm biểu tượng nghệ thuật

4.2. Một số biểu tượng nghệ thuật nổi bật trong thơ nữ Việt Nam đương đại theo xu thế cách tân

4.2.1. Biểu tượng Nước và các biến thể của Nước

4.2.2. Biểu tượng Đêm và các biến thể của Đêm

4.2.3. Biểu tượng thân thể nữ gắn với khát khao tính dục

4.2.4. Biểu tượng trong thơ nữ Việt Nam đương đại và thơ nữ Việt Nam trước 1986 với cái nhìn đối sánh

5. THƠ NỮ VIỆT NAM ĐƯƠNG ĐẠI: CÁCH TÂN NGÔN NGỮ VÀ GIỌNG ĐIỆU

5.1. Cách tân về ngôn ngữ nghệ thuật trong thơ nữ Việt Nam đương đại

5.1.1. Ngôn ngữ thân thể giàu màu sắc nhục cảm

5.1.2. Lớp từ ngữ mới giàu tính ẩn dụ, đa nghĩa, gợi nhiều liên tưởng

5.1.3. Ngôn ngữ văn xuôi mang đậm tính đời thường

5.2. Một số giọng điệu nghệ thuật nổi bật trong thơ nữ Việt Nam đương đại

5.2.1. Giọng điệu kiêu hãnh

5.2.2. Giọng điệu trào lộng

5.2.3. Giọng điệu trung tính – vô âm sắc

5.2.4. Giọng điệu nghệ thuật trong thơ nữ Việt Nam đương đại và thơ nữ Việt Nam trước 1986 với cái nhìn đối sánh

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Cách tân nghệ thuật trong thơ nữ Việt Nam đương đại

Cách tân nghệ thuật là xu hướng nổi bật trong thơ nữ Việt Nam đương đại, thể hiện qua sự đổi mới về tư duy sáng tạo và hình thức biểu đạt. Các nhà thơ tiêu biểu như Phan Thị Vàng Anh, Phan Huyền Thư, Vi Thùy Linh đã tạo nên những bước đột phá trong nghệ thuật thơ, từ việc khai thác cái tôi trữ tình đến việc sử dụng hệ thống biểu tượng độc đáo. Sự cách tân này không chỉ làm phong phú văn học Việt Nam mà còn khẳng định vị thế của nữ thi sĩ trong nền thơ ca hiện đại.

1.1. Tư duy nghệ thuật và cái tôi trữ tình

Tư duy nghệ thuật trong thơ nữ Việt Nam đương đại được thể hiện qua sự đa dạng của cái tôi trữ tình. Các nữ thi sĩ đã khẳng định cái tôi cá nhân mạnh mẽ, đòi quyền bình đẳng giới và giải phóng trong tình yêu, tình dục. Ví dụ, thơ của Vi Thùy Linh phản ánh cái tôi bản thể với những khát khao dục tính, trong khi Phan Huyền Thư lại tập trung vào cái tôi triết luận và đối thoại. Sự đa dạng này làm nổi bật phong cách thơ riêng biệt của từng tác giả.

1.2. Hệ thống biểu tượng nghệ thuật

Hệ thống biểu tượng trong thơ nữ Việt Nam đương đại mang tính sáng tạo cao, phản ánh những góc nhìn mới về thế giới và con người. Các biểu tượng như Nước, Đêm, và thân thể nữ được sử dụng để diễn tả khát khao tính dục và sự tự do cá nhân. Ví dụ, thơ của Phan Thị Vàng Anh thường sử dụng biểu tượng Nước để thể hiện sự linh hoạt và biến đổi của tâm hồn phụ nữ. Sự cách tân trong việc sử dụng biểu tượng đã góp phần làm phong phú nghệ thuật thơ và tạo nên dấu ấn riêng cho thơ nữ đương đại.

II. Xu hướng thơ ca và sáng tác thơ

Xu hướng thơ ca trong thơ nữ Việt Nam đương đại được định hình bởi sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại. Các nữ thi sĩ không chỉ kế thừa những giá trị văn hóa truyền thống mà còn đưa vào thơ những yếu tố hiện đại và hậu hiện đại. Sự sáng tạo trong ngôn ngữ thơ và giọng điệu đã tạo nên những tác phẩm độc đáo, phản ánh sâu sắc tâm tư và khát vọng của người phụ nữ hiện đại.

2.1. Ngôn ngữ và giọng điệu nghệ thuật

Ngôn ngữ thơ trong thơ nữ Việt Nam đương đại được cách tân với việc sử dụng những từ ngữ giàu tính ẩn dụ, đa nghĩa. Các nữ thi sĩ như Vi Thùy Linh và Phan Huyền Thư thường sử dụng ngôn ngữ thân thể để diễn tả những cảm xúc mãnh liệt. Giọng điệu trong thơ cũng đa dạng, từ giọng điệu kiêu hãnh đến giọng điệu trào lộng, tạo nên sự phong phú trong cách biểu đạt. Sự cách tân này không chỉ làm mới nghệ thuật thơ mà còn khẳng định sự độc đáo của thơ nữ đương đại.

2.2. Ảnh hưởng của chủ nghĩa hậu hiện đại

Chủ nghĩa hậu hiện đại đã ảnh hưởng sâu sắc đến thơ nữ Việt Nam đương đại, thể hiện qua sự phá vỡ các quy tắc truyền thống và sự đa dạng trong cách thể hiện. Các nữ thi sĩ như Ly Hoàng Ly và Trương Quế Chi thường sử dụng kỹ thuật lắp ghép và phân mảnh để tạo nên những tác phẩm độc đáo. Sự cách tân này không chỉ làm phong phú văn học đương đại mà còn mở ra những hướng đi mới cho sáng tác thơ.

III. Giá trị và ứng dụng thực tiễn

Xu hướng cách tân nghệ thuật trong thơ nữ Việt Nam đương đại không chỉ có giá trị về mặt văn học mà còn mang ý nghĩa thực tiễn sâu sắc. Các tác phẩm của nữ thi sĩ đương đại đã góp phần thay đổi nhận thức về vai trò và vị thế của người phụ nữ trong xã hội. Đồng thời, sự cách tân trong nghệ thuật thơ cũng tạo nên những tác phẩm có giá trị thẩm mỹ cao, góp phần làm phong phú văn hóa thơ Việt Nam.

3.1. Đóng góp vào văn học Việt Nam

Các nữ thi sĩ đương đại đã góp phần quan trọng vào sự phát triển của văn học Việt Nam thông qua việc cách tân trong sáng tác thơ. Những tác phẩm của họ không chỉ phản ánh tâm tư, nguyện vọng của người phụ nữ mà còn mở ra những hướng đi mới cho thơ ca hiện đại. Sự cách tân này đã khẳng định vị thế của thơ nữ trong nền văn học đương đại.

3.2. Ứng dụng trong giáo dục và nghiên cứu

Những tác phẩm thơ nữ Việt Nam đương đại có giá trị lớn trong việc giảng dạy và nghiên cứu văn học. Chúng không chỉ cung cấp tư liệu phong phú cho các nhà nghiên cứu mà còn giúp người đọc hiểu sâu hơn về sự phát triển của thơ ca hiện đại. Sự cách tân trong nghệ thuật thơ cũng là nguồn cảm hứng cho các thế hệ nhà thơ trẻ, khuyến khích sự sáng tạo và đổi mới trong sáng tác thơ.

Luận án tiến sĩ: Xu hướng cách tân nghệ thuật trong thơ nữ Việt Nam đương đại