Vai trò của nhà nước trong hoạt động xuất khẩu của Việt Nam khi gia nhập WTO

• Tác giả: Nguyễn Tiến Hùng
• Người hướng dẫn: PGS. Phan Huy Đường
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Kinh tế Chính trị
• Đề tài: Vai Trò Của Nhà Nước Trong Xuất Khẩu Việt Nam Sau Khi Gia Nhập WTO
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2012
• Địa điểm: Hà Nội

• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: VAI TRÒ CỦA NHÀ NƯỚC TRONG HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU - CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
• 1.1. Khái luận về vai trò nhà của nước trong hoạt động xuất khẩu
• 1.2. Khái niệm, tính tất yếu và những nhân tố ảnh hưởng đến vai trò của nhà nước trong hoạt động xuất khẩu
• 1.3. Chức năng của nhà nước trong hoạt động xuất khẩu
• 1.4. WTO và vai trò của nhà nước trong hoạt động xuất khẩu ở các nước thành viên
• 1.5. Vai trò của nhà nước trong hoạt động xuất khẩu ở một số quốc gia và những gợi ý đối với Việt Nam
• 1.6. Những gợi ý đối với Việt Nam về vai trò nhà nước trong hoạt động xuất khẩu
• 1.7. Kết luận chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH VAI TRÒ CỦA NHÀ NƯỚC TRONG HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU KHI VIỆT NAM LÀ THÀNH VIÊN CỦA WTO
• 2.1. Tổng quan hoạt động xuất khẩu Việt Nam từ 1995 đến năm 2010
• 2.2. Thực trạng vai trò của nhà nước Việt Nam trong hoạt động xuất khẩu khi là thành viên WTO
• 2.3. Định hướng chiến lược xuất khẩu. Tạo lập môi trường, điều tiết, hỗ trợ xuất khẩu
• 2.4. Tổ chức nguồn lực, bộ máy vận hành và thực hiện chính sách xuất khẩu
• 2.5. Kiểm tra, giám sát hoạt động xuất khẩu
• 2.6. Đánh giá vai trò của nhà nước trong hoạt động xuất khẩu khi Việt Nam là thành viên WTO
• 2.6.1. Mặt tích cực
• 2.6.2. Mặt hạn chế, bất cập
• 2.7. Nguyên nhân của hạn chế bất cập trong vai trò của nhà nước đối với hoạt động xuất khẩu
• 2.8. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: QUAN ĐIỂM VÀ KHUYẾN NGHỊ NHẰM THỰC HIỆN ĐẦY ĐỦ VAI TRÒ CỦA NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRONG HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU GIAI ĐOẠN 2011-2020
• 3.1. Bối cảnh mới tác động tới xuất khẩu Việt Nam và vai trò của nhà nước trong hoạt động xuất khẩu
• 3.1.1. Bối cảnh quốc tế
• 3.1.2. Bối cảnh trong nước
• 3.2. Định hướng xuất khẩu Việt Nam giai đoạn 2011-2020
• 3.3. Quan điểm về vai trò nhà nước trong hoạt động xuất khẩu của Việt Nam giai đoạn 2011-2020
• 3.4. Nhà nước không làm thay doanh nghiệp, mà phải làm và chỉ làm những gì doanh nghiệp không làm được
• 3.5. Nhà nước vừa phải thực hiện các cam kết quốc tế, vừa phải bảo vệ được lợi ích quốc gia, dân tộc, nâng cao vị thế quốc gia trên trường quốc tế. Nhà nước phải chủ động cải cách tổ chức, bộ máy tiến tới nhà nước hiệu lực, hiệu quả
• 3.6. Khuyến nghị nhằm thực hiện đầy đủ vai trò của nhà nước Việt Nam trong hoạt động xuất khẩu giai đoạn 2011-2020
• 3.6.1. Nhóm khuyến nghị về tiếp tục đổi mới tư duy và nhận thức
• 3.6.2. Nhóm khuyến nghị về tạo lập và hoàn thiện thể chế xuất khẩu
• 3.6.3. Nhóm khuyến nghị về tổ chức nguồn lực, bộ máy vận hành và thực hiện chính sách xuất khẩu
• 3.6.4. Nhóm khuyến nghị về đổi mới hoạt động kiểm tra, giám sát xuất khẩu
• 3.6.5. Nhóm khuyến nghị về định hướng, hỗ trợ xuất khẩu
• 3.7. Kết luận chương 3
• KẾT LUẬN CHUNG
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Vai trò của nhà nước trong hoạt động xuất khẩu cơ sở lý luận và thực tiễn

Chương này tập trung vào việc phân tích vai trò của nhà nước trong hoạt động xuất khẩu của Việt Nam, đặc biệt là sau khi gia nhập WTO. Chính sách xuất khẩu của nhà nước được xem là yếu tố quyết định trong việc thúc đẩy kinh tế Việt Nam. Các nghiên cứu cho thấy rằng, nhà nước không chỉ đóng vai trò quản lý mà còn là một tác nhân hỗ trợ quan trọng cho các doanh nghiệp xuất khẩu. Việc xây dựng một môi trường pháp lý thuận lợi và các chính sách hỗ trợ xuất khẩu là cần thiết để nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế. Theo đó, nhà nước cần phải cải cách thể chế, hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến thương mại quốc tế và hỗ trợ xuất khẩu.

1.1 Khái niệm và tính tất yếu của vai trò nhà nước

Khái niệm về vai trò của nhà nước trong hoạt động xuất khẩu được định nghĩa là sự can thiệp của nhà nước vào các hoạt động kinh tế nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững. Tính tất yếu của vai trò này xuất phát từ việc nhà nước có khả năng điều tiết và hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc tiếp cận thị trường quốc tế. Các chính sách hỗ trợ xuất khẩu cần phải được thiết kế để phù hợp với bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, đặc biệt là trong thời kỳ Việt Nam là thành viên của WTO. Điều này không chỉ giúp tăng cường năng lực cạnh tranh mà còn bảo vệ lợi ích quốc gia trong bối cảnh toàn cầu hóa.

1.2 Chức năng của nhà nước trong hoạt động xuất khẩu

Chức năng của nhà nước trong hoạt động xuất khẩu bao gồm việc xây dựng và thực thi các chính sách xuất khẩu hiệu quả, tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi cho các doanh nghiệp. Nhà nước cần phải thực hiện các chức năng như quản lý, điều tiết và hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc thâm nhập và mở rộng thị trường. Việc tổ chức các chương trình xúc tiến thương mại và hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp xuất khẩu là rất quan trọng. Ngoài ra, nhà nước cũng cần phải đảm bảo rằng các quy định pháp luật về thương mại quốc tế được thực thi nghiêm túc để tạo ra một môi trường cạnh tranh công bằng cho tất cả các doanh nghiệp.

II. Phân tích vai trò của nhà nước trong hoạt động xuất khẩu khi Việt Nam là thành viên của WTO

Chương này phân tích thực trạng vai trò của nhà nước trong hoạt động xuất khẩu của Việt Nam từ khi gia nhập WTO. Từ năm 1995 đến 2010, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đã có sự tăng trưởng mạnh mẽ, nhờ vào các chính sách hỗ trợ xuất khẩu của nhà nước. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hạn chế trong việc thực thi các chính sách này. Nhà nước cần phải cải thiện khả năng quản lý và giám sát hoạt động xuất khẩu để đảm bảo rằng các doanh nghiệp có thể tận dụng tối đa các cơ hội từ thương mại quốc tế. Việc đánh giá vai trò của nhà nước trong hoạt động xuất khẩu không chỉ giúp nhận diện những thành tựu mà còn chỉ ra những bất cập cần khắc phục.

2.1 Tổng quan hoạt động xuất khẩu Việt Nam từ 1995 đến 2010

Từ năm 1995 đến 2010, hoạt động xuất khẩu của Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể. Kim ngạch xuất khẩu tăng trưởng bình quân hàng năm khoảng 18%, với nhiều mặt hàng chủ lực đạt kim ngạch cao. Nhà nước đã có những chính sách xuất khẩu phù hợp, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp phát triển. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức như rào cản thương mại và cạnh tranh từ các nước khác. Việc phân tích tổng quan này giúp nhận diện rõ hơn về bối cảnh và thực trạng của hoạt động xuất khẩu trong giai đoạn này.

2.2 Đánh giá vai trò của nhà nước trong hoạt động xuất khẩu

Đánh giá vai trò của nhà nước trong hoạt động xuất khẩu cho thấy có nhiều mặt tích cực như việc xây dựng chính sách hỗ trợ và tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi. Tuy nhiên, cũng cần chỉ ra những hạn chế như việc thực thi pháp luật chưa nghiêm, và các chính sách hỗ trợ chưa thực sự hiệu quả. Nguyên nhân của những hạn chế này cần được phân tích để có những giải pháp khắc phục kịp thời. Việc đánh giá này không chỉ giúp cải thiện vai trò của nhà nước mà còn nâng cao hiệu quả hoạt động xuất khẩu của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập.

III. Quan điểm và khuyến nghị nhằm thực hiện đầy đủ vai trò của nhà nước Việt Nam trong hoạt động xuất khẩu giai đoạn 2011 2020

Chương này đưa ra các quan điểm và khuyến nghị nhằm thực hiện đầy đủ vai trò của nhà nước trong hoạt động xuất khẩu giai đoạn 2011-2020. Bối cảnh quốc tế và trong nước có nhiều thay đổi, đòi hỏi nhà nước phải có những điều chỉnh phù hợp trong chính sách xuất khẩu. Các khuyến nghị bao gồm việc tiếp tục đổi mới tư duy về vai trò của nhà nước, hoàn thiện thể chế và tổ chức nguồn lực để hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu. Nhà nước cần phải chủ động hơn trong việc thực hiện các cam kết quốc tế, đồng thời bảo vệ lợi ích quốc gia và nâng cao vị thế của Việt Nam trên thị trường quốc tế.

3.1 Định hướng xuất khẩu Việt Nam giai đoạn 2011 2020

Định hướng xuất khẩu của Việt Nam trong giai đoạn 2011-2020 cần phải tập trung vào việc nâng cao chất lượng sản phẩm và mở rộng thị trường. Nhà nước cần phải hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc xây dựng thương hiệu và nâng cao năng lực cạnh tranh. Việc tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi và cải cách thể chế là rất cần thiết để thúc đẩy hoạt động xuất khẩu. Các chính sách hỗ trợ cần phải được thiết kế để phù hợp với bối cảnh hội nhập và yêu cầu của thương mại quốc tế.

3.2 Khuyến nghị nhằm thực hiện đầy đủ vai trò của nhà nước

Khuyến nghị nhằm thực hiện đầy đủ vai trò của nhà nước trong hoạt động xuất khẩu bao gồm việc tiếp tục đổi mới tư duy và nhận thức về vai trò của nhà nước. Nhà nước cần phải hoàn thiện thể chế xuất khẩu, tổ chức nguồn lực và thực hiện các chính sách hỗ trợ một cách hiệu quả. Việc đổi mới hoạt động kiểm tra, giám sát xuất khẩu cũng cần được chú trọng để đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong hoạt động xuất khẩu. Những khuyến nghị này sẽ giúp nâng cao hiệu quả hoạt động xuất khẩu của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.