Tổng quan nghiên cứu

Ngành dược phẩm tại Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ với dân số khoảng 95 triệu người và tốc độ già hóa ngày càng tăng, kéo theo nhu cầu chăm sóc sức khỏe gia tăng. Thị trường dược phẩm trở nên cạnh tranh khốc liệt, đòi hỏi các doanh nghiệp phải tối ưu hóa quy trình sản xuất để giảm chi phí, nâng cao chất lượng và đáp ứng kịp thời nhu cầu khách hàng. Công ty Cổ phần Dược phẩm Nam Hà, với hơn 60 năm hoạt động, là một trong những doanh nghiệp dược phẩm hàng đầu Việt Nam, nhưng vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế trong quy trình sản xuất, như tồn kho lớn, áp lực giao hàng nhanh và đa dạng hợp đồng gia công.

Mục tiêu nghiên cứu là ứng dụng phương pháp sản xuất tinh gọn (Lean Manufacturing) nhằm nhận diện và loại bỏ các lãng phí trong quy trình sản xuất thuốc dạng viên tại Nam Hà, từ đó đề xuất các giải pháp cải tiến hiệu quả. Nghiên cứu tập trung vào phân tích thực trạng năm 2021 tại xưởng sản xuất thuốc dạng viên của công ty, sử dụng các công cụ Lean để đánh giá và cải thiện quy trình. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao năng suất, giảm chi phí sản xuất và tăng sức cạnh tranh cho doanh nghiệp trên thị trường trong nước và quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Phương pháp sản xuất tinh gọn (Lean Manufacturing) là hệ thống công cụ và phương pháp nhằm loại bỏ lãng phí trong sản xuất, tăng hiệu quả và giảm chi phí. Lý thuyết Lean dựa trên năm nguyên tắc cơ bản: xác định giá trị từ góc nhìn khách hàng, lập sơ đồ chuỗi giá trị (Value Stream Mapping - VSM), tạo dòng chảy sản xuất liên tục, sản xuất kéo (Pull system) và cải tiến liên tục (Kaizen).

Các loại lãng phí theo Lean gồm: sản xuất dư thừa, chờ đợi, vận chuyển không cần thiết, gia công thừa, tồn kho quá mức, thao tác không hiệu quả và khuyết tật sản phẩm. Công cụ 5S (Sàng lọc, Sắp xếp, Sạch sẽ, Săn sóc, Sẵn sàng) được áp dụng để cải thiện môi trường làm việc, trong khi takt time giúp cân bằng nhịp độ sản xuất theo nhu cầu khách hàng. Chuẩn hóa quy trình và quản lý trực quan là các yếu tố quan trọng để duy trì hiệu quả sản xuất. Triết lý Kaizen thúc đẩy cải tiến liên tục từ mọi cấp độ trong doanh nghiệp.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp thu thập dữ liệu sơ cấp và thứ cấp. Dữ liệu sơ cấp được thu thập trực tiếp từ hệ thống thông tin và các phòng ban của Công ty Cổ phần Dược phẩm Nam Hà, tập trung vào xưởng sản xuất thuốc dạng viên trong năm 2021. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ các công đoạn sản xuất chính với số liệu về thời gian chu kỳ, số lượng công nhân, tỷ lệ khuyết tật và tồn kho.

Phân tích dữ liệu sử dụng các công cụ thống kê mô tả và phân tích chuỗi giá trị (VSM) để nhận diện các điểm lãng phí. Các phương pháp khảo sát thực tế và phỏng vấn chuyên gia được áp dụng để xác định nguyên nhân gốc rễ của các lãng phí. Quá trình nghiên cứu diễn ra trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 12 năm 2021, đảm bảo tính cập nhật và phù hợp với thực trạng sản xuất của công ty.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tồn kho lớn và không đồng đều: Số liệu cho thấy tồn kho nguyên liệu và bán thành phẩm chiếm khoảng 30% tổng giá trị tài sản ngắn hạn, gây áp lực tài chính và tăng chi phí bảo quản. Tồn kho dư thừa làm tăng chi phí tài chính và tỷ lệ khuyết tật sản phẩm.

  2. Thời gian chờ đợi kéo dài: Thời gian chờ đợi trung bình tại các công đoạn sản xuất thuốc dạng viên là khoảng 15-20 phút, chiếm 25% tổng thời gian chu kỳ sản xuất, làm giảm năng suất và tăng chi phí nhân công.

  3. Tỷ lệ khuyết tật sản phẩm còn cao: Tỷ lệ sản phẩm lỗi tại công đoạn dập viên – bao phim là khoảng 5%, trong khi công đoạn ép vỉ đóng lọ có tỷ lệ khuyết tật khoảng 3%. Các lỗi này chủ yếu do thao tác không chuẩn và thiết bị chưa được bảo trì định kỳ.

  4. Số lượng công nhân chưa tối ưu: Sau khi áp dụng các biện pháp cải tiến Lean, số lượng công nhân tại công đoạn đóng gói giảm 15%, đồng thời thời gian chu kỳ sản xuất giảm 20%, giúp tiết kiệm chi phí nhân công và tăng hiệu quả sản xuất.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của tồn kho lớn và thời gian chờ đợi kéo dài là do quy trình sản xuất chưa được chuẩn hóa và thiếu sự đồng bộ giữa các công đoạn. Việc áp dụng sơ đồ chuỗi giá trị (VSM) giúp nhận diện rõ các điểm tắc nghẽn và lãng phí trong dòng chảy sản xuất. So sánh với các nghiên cứu trong ngành dược phẩm tại Việt Nam, kết quả này tương đồng với thực trạng chung của nhiều doanh nghiệp sản xuất dược phẩm vừa và nhỏ.

Việc giảm số lượng công nhân và thời gian chu kỳ sau cải tiến cho thấy hiệu quả rõ rệt của phương pháp Lean trong việc nâng cao năng suất và giảm chi phí. Các công cụ như 5S, Kaizen và quản lý trực quan đã góp phần cải thiện môi trường làm việc và nâng cao ý thức chất lượng của công nhân. Kết quả này có thể được minh họa qua biểu đồ thời gian chu kỳ trước và sau cải tiến, cũng như bảng so sánh tỷ lệ khuyết tật và tồn kho.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Triển khai áp dụng toàn diện công cụ 5S: Tổ chức đào tạo và giám sát thực hiện 5S tại tất cả các phân xưởng, nhằm giảm thiểu lãng phí thao tác và cải thiện môi trường làm việc. Mục tiêu giảm 20% thời gian tìm kiếm dụng cụ trong vòng 6 tháng, do phòng nhân sự phối hợp với quản lý sản xuất thực hiện.

  2. Chuẩn hóa quy trình sản xuất: Xây dựng và cập nhật các hướng dẫn công việc chuẩn, bao gồm cả hình ảnh và video minh họa, giúp công nhân thực hiện đúng thao tác, giảm tỷ lệ khuyết tật sản phẩm xuống dưới 2% trong 12 tháng tới. Phòng kỹ thuật và chất lượng chịu trách nhiệm triển khai.

  3. Áp dụng sơ đồ chuỗi giá trị (VSM) định kỳ: Thực hiện đánh giá và cập nhật VSM hàng quý để phát hiện và loại bỏ các điểm tắc nghẽn, giảm thời gian chờ đợi trung bình xuống dưới 10 phút. Ban lãnh đạo và nhóm cải tiến liên tục phối hợp thực hiện.

  4. Tăng cường cải tiến liên tục (Kaizen): Khuyến khích nhân viên đề xuất các ý tưởng cải tiến nhỏ, tổ chức các sự kiện Kaizen định kỳ mỗi 3 tháng nhằm nâng cao năng suất và giảm chi phí sản xuất. Phòng quản lý sản xuất và nhân sự phối hợp tổ chức.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp dược phẩm: Giúp hiểu rõ về phương pháp Lean Manufacturing và cách áp dụng hiệu quả để nâng cao năng suất, giảm chi phí và cải thiện chất lượng sản phẩm.

  2. Quản lý sản xuất và kỹ thuật: Cung cấp công cụ và phương pháp cụ thể để nhận diện lãng phí, chuẩn hóa quy trình và tổ chức sản xuất tinh gọn, từ đó tối ưu hóa hoạt động sản xuất.

  3. Chuyên gia tư vấn cải tiến quy trình: Là tài liệu tham khảo thực tiễn về ứng dụng Lean trong ngành dược phẩm, hỗ trợ xây dựng các giải pháp cải tiến phù hợp với đặc thù doanh nghiệp Việt Nam.

  4. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Quản trị kinh doanh, Công nghệ sản xuất: Cung cấp kiến thức lý thuyết và thực tiễn về Lean Manufacturing, giúp nâng cao năng lực nghiên cứu và ứng dụng trong lĩnh vực quản lý sản xuất.

Câu hỏi thường gặp

  1. Lean Manufacturing là gì và tại sao quan trọng với ngành dược phẩm?
    Lean Manufacturing là hệ thống công cụ nhằm loại bỏ lãng phí trong sản xuất, giúp giảm chi phí và nâng cao chất lượng. Trong ngành dược phẩm, việc áp dụng Lean giúp đáp ứng nhanh nhu cầu thị trường và đảm bảo chất lượng sản phẩm an toàn.

  2. Các loại lãng phí phổ biến trong sản xuất dược phẩm là gì?
    Bao gồm tồn kho dư thừa, thời gian chờ đợi, vận chuyển không cần thiết, gia công thừa, thao tác không hiệu quả và khuyết tật sản phẩm. Những lãng phí này làm tăng chi phí và giảm năng suất.

  3. Làm thế nào để xác định các điểm lãng phí trong quy trình sản xuất?
    Sử dụng sơ đồ chuỗi giá trị (VSM) để phân tích toàn bộ dòng chảy sản xuất, từ nguyên liệu đầu vào đến sản phẩm cuối cùng, giúp nhận diện các bước không tạo giá trị và điểm tắc nghẽn.

  4. Công cụ 5S có thể áp dụng như thế nào trong xưởng sản xuất thuốc?
    5S giúp sàng lọc, sắp xếp và duy trì môi trường làm việc sạch sẽ, ngăn ngừa lỗi do thao tác và tăng hiệu quả công việc. Ví dụ, sắp xếp dụng cụ theo vị trí cố định giúp giảm thời gian tìm kiếm.

  5. Kaizen đóng vai trò gì trong cải tiến liên tục?
    Kaizen khuyến khích mọi nhân viên tham gia đề xuất cải tiến nhỏ liên tục, giúp doanh nghiệp thích nghi nhanh với thay đổi và nâng cao hiệu quả sản xuất từng bước.

Kết luận

  • Phương pháp sản xuất tinh gọn Lean Manufacturing giúp Công ty Cổ phần Dược phẩm Nam Hà nhận diện và loại bỏ các lãng phí trong quy trình sản xuất thuốc dạng viên.
  • Nghiên cứu đã chỉ ra tồn kho lớn, thời gian chờ đợi kéo dài và tỷ lệ khuyết tật sản phẩm là những điểm cần cải tiến cấp thiết.
  • Áp dụng các công cụ như 5S, VSM, Kaizen và chuẩn hóa quy trình đã mang lại hiệu quả rõ rệt trong việc giảm chi phí và nâng cao năng suất.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể với lộ trình thực hiện rõ ràng nhằm duy trì và phát triển sản xuất tinh gọn tại công ty.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai đào tạo, áp dụng đồng bộ các công cụ Lean và đánh giá định kỳ để đảm bảo cải tiến liên tục, nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường.

Hành động ngay hôm nay để tối ưu hóa quy trình sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm và giữ vững vị thế hàng đầu trong ngành dược phẩm Việt Nam.