Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cải cách hành chính và hiện đại hóa quản lý tài chính công, công tác tuyên truyền pháp luật về quản lý quỹ ngân sách nhà nước (NSNN) đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng ngân sách. Tại tỉnh Hòa Bình, Kho bạc Nhà nước (KBNN) đã và đang thực hiện nhiều giải pháp nhằm đẩy mạnh công tác tuyên truyền pháp luật về quản lý quỹ NSNN trong giai đoạn 2021-2023. Theo thống kê, tổng số thu NSNN trên địa bàn tỉnh duy trì trên 5.000 tỷ đồng mỗi năm, trong khi đó công tác kiểm soát chi NSNN qua dịch vụ công trực tuyến (DVCTT) đã từ chối hàng nghìn khoản chi không đúng thủ tục với tổng số tiền lên đến hàng nghìn tỷ đồng, thể hiện sự nghiêm ngặt trong quản lý.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc phân tích thực trạng công tác tuyên truyền pháp luật về quản lý quỹ NSNN tại KBNN Hòa Bình, xác định những hạn chế và nguyên nhân, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả tuyên truyền đến năm 2030. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các hoạt động tuyên truyền pháp luật về quản lý quỹ NSNN tại KBNN Hòa Bình trong giai đoạn 2021-2023, với dữ liệu sơ cấp thu thập trực tiếp từ các cuộc phỏng vấn và khảo sát tại đơn vị, cùng số liệu thứ cấp từ các báo cáo, văn bản pháp luật liên quan.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm của công chức và các đơn vị sử dụng ngân sách, đồng thời tạo sự đồng thuận xã hội trong việc thực hiện chính sách tài chính công, góp phần thực hiện thành công Chiến lược phát triển KBNN đến năm 2030.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết quản lý nhà nước và lý thuyết truyền thông trong quản lý công. Lý thuyết quản lý nhà nước nhấn mạnh vai trò của cơ quan quản lý trong việc xây dựng, thực thi và giám sát pháp luật nhằm đảm bảo hiệu quả quản lý tài chính công. Lý thuyết truyền thông trong quản lý công tập trung vào quá trình truyền tải thông tin pháp luật đến các đối tượng liên quan nhằm tạo sự hiểu biết và tuân thủ pháp luật.

Các khái niệm chính bao gồm:

  • Tuyên truyền pháp luật: Hoạt động phổ biến, giải thích và vận động để các đối tượng hiểu và chấp hành pháp luật.
  • Quản lý quỹ ngân sách nhà nước: Quá trình tổ chức, điều hành và kiểm soát các nguồn thu, chi ngân sách nhằm đảm bảo sử dụng hiệu quả nguồn lực tài chính công.
  • Công tác kiểm soát chi NSNN: Hoạt động kiểm tra, giám sát các khoản chi ngân sách để đảm bảo đúng quy định pháp luật và hiệu quả sử dụng.
  • Dịch vụ công trực tuyến (DVCTT): Hệ thống cung cấp dịch vụ hành chính công qua mạng nhằm tăng tính minh bạch và thuận tiện trong giao dịch với KBNN.
  • Chiến lược phát triển KBNN đến năm 2030: Kế hoạch tổng thể nhằm hiện đại hóa, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống KBNN.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa thu thập số liệu thứ cấp và sơ cấp. Số liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo công tác tuyên truyền, văn bản pháp luật, kế hoạch và kết quả thực hiện của KBNN Hòa Bình trong giai đoạn 2020-2023. Số liệu sơ cấp được thu thập thông qua phỏng vấn trực tiếp với 7 đơn vị thuộc KBNN Hòa Bình, lãnh đạo các phòng ban, công chức phòng Kiểm soát chi và khách hàng giao dịch trong tháng 4/2024.

Cỡ mẫu khảo sát gồm 77 công chức và người lao động tại KBNN Hòa Bình, cùng đại diện các đơn vị sử dụng ngân sách. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu thuận tiện và mẫu có chủ đích nhằm đảm bảo thu thập thông tin đa chiều, phản ánh thực trạng công tác tuyên truyền.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp định tính và định lượng, bao gồm phân tích nội dung các văn bản, thống kê số liệu bài viết tuyên truyền, đánh giá hiệu quả công tác tuyên truyền qua các kênh thông tin, và so sánh kết quả thực hiện qua các năm 2020-2023.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả công tác tuyên truyền được cải thiện rõ rệt: Số lượng bài viết tuyên truyền trên các kênh thông tin của KBNN Hòa Bình tăng từ 14 bài năm 2020 lên 26 bài năm 2021, duy trì trên 20 bài mỗi năm trong các năm tiếp theo. Qua các kênh như Cổng thông tin điện tử, báo điện tử tỉnh và tạp chí ngành, đã có hơn 1.322 đơn vị sử dụng ngân sách tiếp cận các văn bản pháp luật liên quan.

  2. Công tác kiểm soát chi NSNN được tăng cường: Năm 2021, KBNN Hòa Bình từ chối 5.475 khoản chi không đúng thủ tục với tổng số tiền 1.543,7 tỷ đồng; năm 2022 từ chối 7.817 khoản chi với số tiền 615,5 tỷ đồng; năm 2023 từ chối 11.112 khoản chi với số tiền 979,6 tỷ đồng, trong đó chi đầu tư xây dựng cơ bản chiếm hơn 5.430 tỷ đồng. Tỷ lệ từ chối chi sai thủ tục tăng dần qua các năm, cho thấy sự nghiêm ngặt và hiệu quả trong kiểm soát.

  3. Bộ máy tuyên truyền còn hạn chế về nhân lực và phương pháp: Hiện tại, tổ cộng tác viên tuyên truyền chỉ có 8 thành viên, trong đó 8/14 đơn vị trực thuộc chưa có đại diện tham gia. Đội ngũ tuyên truyền viên chủ yếu làm kiêm nhiệm, thiếu chuyên môn sâu về truyền thông, dẫn đến nội dung tuyên truyền chưa đa dạng và chưa thực sự đi vào chiều sâu.

  4. Ứng dụng công nghệ thông tin trong tuyên truyền chưa phát huy tối đa: Mặc dù đã có sự chuyển đổi sang các kênh điện tử và mạng xã hội, nhưng việc khai thác các nền tảng như email, Zalo, Facebook, Messenger còn hạn chế, chưa tạo được sự tương tác và lan tỏa rộng rãi.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy công tác tuyên truyền pháp luật về quản lý quỹ NSNN tại KBNN Hòa Bình đã có nhiều chuyển biến tích cực, đặc biệt là sự gia tăng số lượng bài viết và phạm vi tiếp cận đối tượng. Việc từ chối các khoản chi sai thủ tục với số tiền lớn phản ánh sự nghiêm túc trong kiểm soát chi, góp phần nâng cao kỷ luật tài chính và phòng chống tham nhũng.

Tuy nhiên, hạn chế về nguồn nhân lực chuyên trách và phương pháp tuyên truyền còn ảnh hưởng đến hiệu quả truyền tải thông tin. So với một số nghiên cứu trong ngành tài chính công, việc thiếu đội ngũ chuyên môn sâu về truyền thông là điểm chung, cần được khắc phục để nâng cao chất lượng tuyên truyền.

Việc ứng dụng công nghệ thông tin chưa đồng bộ cũng làm giảm khả năng tiếp cận và tương tác với các đối tượng tuyên truyền, nhất là trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 phát triển mạnh mẽ. Các biểu đồ thể hiện số lượng bài viết qua các năm và số lượng khoản chi bị từ chối sẽ minh họa rõ nét xu hướng tăng trưởng và hiệu quả công tác tuyên truyền, kiểm soát chi.

Những kết quả này khẳng định vai trò quan trọng của công tác tuyên truyền trong việc nâng cao nhận thức pháp luật, đồng thời đặt ra yêu cầu cấp thiết về đổi mới phương pháp và tăng cường nguồn lực để đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn tới.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường nguồn nhân lực chuyên trách tuyên truyền

    • Tuyển dụng hoặc đào tạo chuyên sâu đội ngũ cán bộ chuyên trách công tác tuyên truyền pháp luật.
    • Mục tiêu: Đảm bảo mỗi đơn vị trực thuộc có ít nhất một tuyên truyền viên chuyên nghiệp.
    • Thời gian: Triển khai trong 2 năm tới.
    • Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc KBNN Hòa Bình phối hợp với Bộ Tài chính.

  2. Đổi mới và đa dạng hóa hình thức tuyên truyền

    • Áp dụng các hình thức truyền thông đa phương tiện như video ngắn, infographic, phỏng vấn, bình luận chuyên sâu.
    • Mục tiêu: Tăng mức độ tương tác và tiếp cận của các đối tượng tuyên truyền lên 30% trong 3 năm.
    • Chủ thể thực hiện: Tổ cộng tác viên và phòng truyền thông KBNN Hòa Bình.

  3. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và mạng xã hội

    • Khai thác tối đa các nền tảng như email, Zalo, Facebook, Messenger để cập nhật thông tin nhanh chóng và tương tác hai chiều.
    • Mục tiêu: Phủ sóng thông tin đến 90% công chức và các đơn vị sử dụng ngân sách qua các kênh số.
    • Thời gian: Triển khai ngay trong năm 2024.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng CNTT phối hợp phòng truyền thông.

  4. Xây dựng kế hoạch tuyên truyền chi tiết, linh hoạt và có kinh phí cụ thể

    • Lập kế hoạch theo quý, phân công rõ ràng, có dự trù kinh phí và đánh giá hiệu quả định kỳ.
    • Mục tiêu: Đảm bảo 100% kế hoạch được thực hiện đúng tiến độ và có báo cáo đánh giá.
    • Chủ thể thực hiện: Văn phòng KBNN Hòa Bình.

  5. Tổ chức hội nghị khách hàng định kỳ

    • Tổ chức các hội nghị đối thoại, tập huấn, trao đổi chính sách với các đơn vị sử dụng ngân sách để nâng cao nhận thức và giải đáp thắc mắc.
    • Mục tiêu: Tổ chức ít nhất 2 hội nghị mỗi năm, nâng cao sự hài lòng của khách hàng lên trên 85%.
    • Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo KBNN Hòa Bình phối hợp với các phòng nghiệp vụ.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ, công chức Kho bạc Nhà nước các cấp

    • Lợi ích: Nắm bắt thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền pháp luật, từ đó áp dụng vào công việc chuyên môn.
    • Use case: Xây dựng kế hoạch tuyên truyền tại đơn vị, cải tiến phương pháp truyền thông nội bộ.

  2. Lãnh đạo các cơ quan quản lý nhà nước về tài chính và ngân sách

    • Lợi ích: Hiểu rõ vai trò và tầm quan trọng của công tác tuyên truyền trong quản lý quỹ NSNN, hỗ trợ hoạch định chính sách phù hợp.
    • Use case: Đề xuất các chính sách hỗ trợ công tác tuyên truyền và kiểm soát chi ngân sách.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý kinh tế, tài chính công

    • Lợi ích: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về tuyên truyền pháp luật trong quản lý ngân sách nhà nước.
    • Use case: Tham khảo để phát triển đề tài nghiên cứu, luận văn thạc sĩ, tiến sĩ.

  4. Các đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước và khách hàng giao dịch với KBNN

    • Lợi ích: Hiểu rõ quy trình, thủ tục và các quy định pháp luật liên quan đến quản lý quỹ NSNN, nâng cao ý thức tuân thủ.
    • Use case: Tăng cường phối hợp với KBNN trong thực hiện các thủ tục thu, chi ngân sách.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tuyên truyền pháp luật về quản lý quỹ NSNN có vai trò gì trong hoạt động của KBNN?
    Tuyên truyền giúp nâng cao nhận thức, hiểu biết pháp luật của công chức và các đơn vị sử dụng ngân sách, từ đó đảm bảo việc thực hiện đúng quy định, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng ngân sách. Ví dụ, qua tuyên truyền, KBNN Hòa Bình đã giảm thiểu các khoản chi sai thủ tục.

  2. Phương pháp nào được sử dụng để đánh giá hiệu quả công tác tuyên truyền tại KBNN Hòa Bình?
    Hiệu quả được đánh giá qua số lượng bài viết, phạm vi tiếp cận đối tượng, kết quả kiểm soát chi NSNN và phản hồi từ các đơn vị sử dụng ngân sách. Số liệu từ năm 2020-2023 cho thấy sự gia tăng rõ rệt về số lượng bài viết và mức độ từ chối các khoản chi sai.

  3. Những khó khăn chính trong công tác tuyên truyền pháp luật tại KBNN Hòa Bình là gì?
    Bao gồm thiếu nhân lực chuyên trách, phương pháp tuyên truyền chưa đa dạng, ứng dụng công nghệ thông tin chưa tối ưu và kế hoạch tuyên truyền chưa chi tiết, linh hoạt. Điều này làm giảm hiệu quả truyền tải thông tin đến các đối tượng.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả tuyên truyền pháp luật trong thời đại công nghệ số?
    Cần tăng cường ứng dụng các nền tảng số như email, mạng xã hội, xây dựng nội dung đa phương tiện sinh động, tương tác hai chiều và đào tạo đội ngũ tuyên truyền viên chuyên nghiệp. KBNN Hòa Bình đã bắt đầu áp dụng các giải pháp này nhưng cần mở rộng hơn nữa.

  5. Tại sao việc tổ chức hội nghị khách hàng lại quan trọng trong công tác tuyên truyền?
    Hội nghị khách hàng giúp truyền tải thông tin chính xác, kịp thời đến đối tượng sử dụng ngân sách, đồng thời tạo cơ hội để giải đáp thắc mắc, nhận phản hồi và tăng cường sự phối hợp. Đây là hình thức tuyên truyền hiệu quả nhưng hiện chưa được tổ chức định kỳ tại KBNN Hòa Bình.

Kết luận

  • Công tác tuyên truyền pháp luật về quản lý quỹ NSNN tại KBNN Hòa Bình đã có nhiều tiến bộ, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách và kiểm soát chi sai.
  • Số lượng bài viết tuyên truyền và phạm vi tiếp cận ngày càng tăng, đồng thời công tác kiểm soát chi NSNN được thực hiện nghiêm ngặt với hàng nghìn khoản chi sai bị từ chối mỗi năm.
  • Hạn chế chính là nguồn nhân lực chuyên trách còn thiếu, phương pháp tuyên truyền chưa đa dạng và ứng dụng công nghệ thông tin chưa tối ưu.
  • Đề xuất các giải pháp trọng tâm gồm tăng cường nhân lực chuyên trách, đổi mới hình thức tuyên truyền, ứng dụng công nghệ số và tổ chức hội nghị khách hàng định kỳ.
  • Tiếp theo, cần triển khai các giải pháp đề xuất trong giai đoạn 2024-2030 nhằm hoàn thiện công tác tuyên truyền, góp phần thực hiện thành công Chiến lược phát triển KBNN đến năm 2030.

Call-to-action: Các đơn vị trong hệ thống KBNN và các cơ quan quản lý nhà nước cần phối hợp chặt chẽ, đầu tư nguồn lực và đổi mới phương pháp để nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền pháp luật, đảm bảo quản lý quỹ NSNN minh bạch, hiệu quả và bền vững.