I. Khái niệm và đặc điểm của tuyên bố mất tích tuyên bố chết
Luận văn thạc sĩ này tập trung vào việc phân tích tuyên bố mất tích và tuyên bố chết tại các tòa án nhân dân trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn. Khái niệm "tuyên bố" được hiểu là hành động thông báo công khai một sự việc, ở đây là tình trạng mất tích hoặc chết của một cá nhân. Việc này nhằm mục đích bảo vệ quyền lợi cho các bên liên quan khi một người vắng mặt prolonged mà không rõ lý do, gây ảnh hưởng đến các quan hệ pháp lý. Luận văn phân biệt rõ giữa "tuyên bố mất tích" và "tuyên bố chết", nhấn mạnh đây là hai thủ tục độc lập với những điều kiện và hệ quả pháp lý khác nhau. Tuyên bố mất tích là bước đầu tiên, khi chưa có đủ căn cứ để xác định một người đã chết. Tuyên bố chết được thực hiện khi có đủ căn cứ chứng minh sự vắng mặt của một người kéo dài đủ lâu, có khả năng cao người đó đã chết. Luận văn cũng phân biệt giữa "mất tích" với "biệt tích", "chết" với "chết sinh học" để tránh nhầm lẫn trong thực tiễn áp dụng. Ví dụ, biệt tích là do cá nhân tự ý rời khỏi nơi cư trú mà không thông báo cho gia đình hay cơ quan chức năng, trong khi mất tích là không rõ tung tích và lý do vắng mặt. Sự khác biệt này rất quan trọng trong việc xác định điều kiện áp dụng thủ tục tuyên bố mất tích hoặc tuyên bố chết.
II. Cơ sở pháp lý và thực trạng áp dụng tại tỉnh Lạng Sơn
Luận văn dựa trên Bộ luật Dân sự năm 2015 làm cơ sở pháp lý chính cho việc phân tích tuyên bố mất tích và tuyên bố chết. Tác giả đã khảo sát thực tiễn áp dụng tại các tòa án nhân dân trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn, từ đó đưa ra những đánh giá về thực trạng. Luận văn chỉ ra rằng, mặc dù đã có quy định pháp luật rõ ràng, nhưng việc áp dụng trên thực tế vẫn còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Một trong những khó khăn được nêu ra là việc thu thập chứng cứ để chứng minh sự mất tích hoặc chết của một người. Đặc biệt là ở những vùng sâu, vùng xa, việc này càng trở nên khó khăn hơn do điều kiện thông tin liên lạc hạn chế. Tác giả cũng cho rằng, việc thiếu thống nhất trong cách hiểu và áp dụng pháp luật giữa các tòa án cũng là một vấn đề cần được lưu ý. Ví dụ, có sự khác nhau trong việc xác định thời gian mất tích để đủ điều kiện tuyên bố mất tích hoặc tuyên bố chết. Những khó khăn này dẫn đến việc kéo dài thời gian giải quyết, ảnh hưởng đến quyền lợi của các bên liên quan.
III. Ý nghĩa và hạn chế của pháp luật về tuyên bố mất tích tuyên bố chết
Luận văn khẳng định ý nghĩa quan trọng của pháp luật về tuyên bố mất tích và tuyên bố chết trong việc bảo vệ quyền lợi của các cá nhân và ổn định trật tự xã hội. Việc tuyên bố mất tích cho phép người thân của người mất tích có thể thực hiện các thủ tục pháp lý cần thiết để bảo vệ tài sản, con cái của người mất tích. Việc tuyên bố chết giúp giải quyết các vấn đề liên quan đến thừa kế, hôn nhân, và các quan hệ pháp lý khác. Tuy nhiên, luận văn cũng chỉ ra một số hạn chế của pháp luật hiện hành. Chẳng hạn, quy định về thời gian mất tích để đủ điều kiện tuyên bố mất tích hoặc tuyên bố chết còn chưa phù hợp với thực tiễn. Việc quy định thời gian cứng như vậy đôi khi gây khó khăn cho việc áp dụng, đặc biệt là trong trường hợp có những bằng chứng rõ ràng về cái chết của một người nhưng chưa đủ thời gian theo quy định. Ngoài ra, thủ tục hành chính còn phức tạp, gây khó khăn cho người dân. "...tác giả đã sử dụng phương pháp phân tích, bình luận để làm rõ khái niệm, các quy định về tuyên bố mất tích, tuyên bố chết..." cho thấy luận văn đã đi sâu vào phân tích các quy định để làm rõ những điểm còn chưa hợp lý.
IV. Kiến nghị hoàn thiện pháp luật
Dựa trên những phân tích về thực trạng và hạn chế của pháp luật hiện hành, luận văn đưa ra một số kiến nghị hoàn thiện pháp luật về tuyên bố mất tích và tuyên bố chết. Cụ thể, luận văn đề xuất xem xét lại quy định về thời gian mất tích, cho phép tòa án có thể linh hoạt hơn trong việc quyết định dựa trên các chứng cứ cụ thể của từng trường hợp. Bên cạnh đó, luận văn đề xuất đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân. Ví dụ, có thể cho phép người dân nộp hồ sơ trực tuyến hoặc giảm bớt các giấy tờ không cần thiết. "...đưa ra kiến nghị hoàn thiện tuyên bố mất tích, tuyên bố chết trong quy định pháp luật Dân sự Việt Nam..." nhằm đảm bảo tính khả thi và hiệu quả của việc áp dụng pháp luật trong thực tiễn. Những kiến nghị này được kỳ vọng sẽ góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật, bảo vệ tốt hơn quyền lợi của người dân.
