Thực Trạng Tuân Thủ Điều Trị Và Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Ở Người Bệnh Tăng Huyết Áp Tại Đà Nẵng

• Tác giả: Nguyễn Đức Bảo
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Đăng Quốc Chấn
• Trường học: Trường Đại học Điều dưỡng Nam Định
• Chuyên ngành: Điều dưỡng
• Đề tài: Thực Trạng Tuân Thủ Điều Trị Tăng Huyết Áp Tại Đà Nẵng
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2016
• Địa điểm: Đà Nẵng

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC BIỂU ĐỒ
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Tổng quan về bệnh tăng huyết áp
• 1.2. Định nghĩa tăng huyết áp
• 1.3. Phân loại mức độ tăng huyết áp theo chỉ số huyết áp
• 1.4. Triệu chứng lâm sàng của bệnh tăng huyết áp
• 1.5. Biến chứng của tăng huyết áp
• 1.6. Điều trị tăng huyết áp
• 1.7. Theo dõi người bệnh tăng huyết áp
• 1.8. Tình hình tăng huyết áp trên thế giới và Việt Nam
• 1.8.1. Tình hình tăng huyết áp trên thế giới
• 1.8.2. Tình hình tăng huyết áp ở Việt Nam
• 1.9. Tuân thủ điều trị bệnh tăng huyết áp
• 1.9.1. Tuân thủ điều trị
• 1.9.2. Tuân thủ điều trị tăng huyết áp
• 1.9.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ điều trị tăng huyết áp
• 1.9.4. Thực trạng tuân thủ điều trị tăng huyết áp trên thế giới và ở Việt Nam
• 1.9.4.1. Các nghiên cứu về tuân thủ điều trị THA trên thế giới
• 1.9.4.2. Các nghiên cứu về tuân thủ điều trị THA ở Việt Nam
• 1.10. Tình hình tăng huyết áp ở thành phố Đà Nẵng
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.3. Thiết kế nghiên cứu
• 2.4. Cách chọn mẫu
• 2.5. Công cụ và phương pháp thu thập số liệu
• 2.5.1. Công cụ thu thập số liệu
• 2.5.2. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.6. Biến số nghiên cứu
• 2.7. Tiêu chuẩn đánh giá kiến thức và thực hành tuân thủ điều trị
• 2.7.1. Tiêu chuẩn đánh giá kiến thức tuân thủ điều trị tăng huyết áp
• 2.7.2. Tiêu chuẩn đánh giá thực hành tuân thủ điều trị tăng huyết áp
• 2.8. Phương pháp phân tích số liệu
• 2.9. Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu
• 2.10. Hạn chế của nghiên cứu, sai số và biện pháp khắc phục sai số
• 2.10.1. Hạn chế của nghiên cứu
• 2.10.2. Biện pháp khắc phục sai số
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm nhóm nghiên cứu
• 3.1.1. Một số đặc điểm nhân khẩu học
• 3.1.2. Đặc điểm về bệnh sử tăng huyết áp của đối tượng nghiên cứu
• 3.2. Kết quả nghiên cứu mức độ tuân thủ điều trị tăng huyết áp
• 3.2.1. Kiến thức về tuân thủ điều trị tăng huyết áp
• 3.2.2. Thực hành tuân thủ điều trị tăng huyết áp
• 3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ điều trị THA của ĐTNC
• 3.3.1. Phân tích đơn biến các yếu tố ảnh hưởng
• 3.3.2. Phân tích đa biến các yếu tố ảnh hưởng
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm nhóm nghiên cứu
• 4.1.1. Một số đặc điểm nhân khẩu học
• 4.1.2. Đặc điểm về bệnh sử tăng huyết áp của đối tượng nghiên cứu
• 4.2. Mức độ tuân thủ điều trị tăng huyết áp
• 4.3. Kiến thức về tuân thủ điều trị của đối tượng nghiên cứu
• 4.4. Thực hiện tuân thủ điều trị tăng huyết áp của đối tượng nghiên cứu
• 4.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ điều trị
• 4.5.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ điều trị khi phân tích đơn biến
• 4.5.2. Mô hình hồi quy logistic dự đoán yếu tố ảnh hưởng đến TTĐT
• 4.6. Những ưu điểm và hạn chế của đề tài
• 4.7. Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Phụ lục 1: Các biến số nghiên cứu
• Phụ lục 2: Bản đồng thuận
• Phụ lục 3: Phiếu phỏng vấn

I. Tổng Quan Về Tăng Huyết Áp Đà Nẵng Năm 2016 Bức Tranh Chung

Tăng huyết áp (THA) là một bệnh mạn tính phổ biến, không chỉ ở Đà Nẵng mà còn trên toàn thế giới. Bệnh gây ra những đe dọa lớn đến sức khỏe cộng đồng. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm 2014, tỷ lệ người trên 18 tuổi mắc THA trên toàn cầu là 22,2%. Các biến chứng do THA gây ra khoảng 9,4 triệu ca tử vong mỗi năm. THA là yếu tố nguy cơ chính gây ra tai biến mạch máu não (TBMMN), bệnh mạch vành và các bệnh tim mạch khác. Tại Việt Nam, tỷ lệ THA cũng tăng nhanh, đến năm 2008 là 25,1% ở người từ 25 tuổi trở lên. Việc điều trị THA có thể giảm nguy cơ đột quỵ và nhồi máu cơ tim. Tuy nhiên, duy trì hiệu quả điều trị là một thách thức. Khái niệm tuân thủ điều trị đề cập đến mức độ tuân theo các biện pháp điều trị, nhằm duy trì huyết áp ở mức bình thường. Nghiên cứu này tập trung vào thực trạng tuân thủ điều trị tăng huyết áp tại Đà Nẵng năm 2016.

1.1. Định Nghĩa và Phân Loại Tăng Huyết Áp Hiện Nay

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), THA được định nghĩa khi huyết áp tâm thu (HATT) ≥ 140 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương (HATTr) ≥ 90 mmHg. JNC VII phân loại tiền THA khi chỉ số huyết áp là 120-139/80-90 mmHg. Phân loại này giúp xác định những người cần can thiệp sớm bằng thay đổi lối sống. Hội Tim mạch Việt Nam cũng có phân loại riêng, dựa trên WHO/ISH và JNC VI. Việc phân loại giúp bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp cho từng bệnh nhân. Cần lưu ý rằng, các chỉ số này có thể thay đổi tùy theo hướng dẫn của các tổ chức y tế khác nhau.

1.2. Triệu Chứng Lâm Sàng và Biến Chứng Nguy Hiểm Của THA

THA thường không có triệu chứng rõ ràng, nhưng triệu chứng quan trọng nhất là đo HA thấy tăng. Một số người bệnh có thể có các triệu chứng như đau đầu, ù tai, hoa mắt, chóng mặt, hay quên, rối loạn vận mạch, chảy máu cam, hoặc rối loạn thần kinh thực vật. Các biến chứng của THA rất nguy hiểm, bao gồm suy tim, bệnh mạch vành, tai biến mạch não, bệnh thận, bệnh mạch máu và bệnh về mắt. Việc kiểm soát huyết áp giúp giảm nguy cơ các biến chứng này. Cần chú ý đến các dấu hiệu cảnh báo và thăm khám bác sĩ định kỳ.

II. Thách Thức Tuân Thủ Điều Trị Tăng Huyết Áp Vấn Đề Nhức Nhối

Mặc dù điều trị THA rất hiệu quả, nhưng tuân thủ điều trị vẫn là một vấn đề lớn. Trên thế giới, ước tính chỉ có 50-70% người bệnh tuân thủ điều trị. Tại Việt Nam, tỷ lệ này còn thấp hơn. Nghiên cứu của Nguyễn Tuấn Khanh cho thấy chỉ có 26,3% người bệnh tuân thủ điều trị. Nghiên cứu của Ninh Văn Đông tại Hà Nội năm 2010 là 21,5%. Sự thiếu tuân thủ điều trị dẫn đến việc kiểm soát huyết áp kém, làm gia tăng các biến chứng và tỷ lệ tử vong. Theo nghiên cứu, khoảng 75% người bệnh không kiểm soát được huyết áp do thiếu tuân thủ. Đây là một thách thức lớn đối với hệ thống y tế.

2.1. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Tuân Thủ Điều Trị THA

Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ điều trị, bao gồm yếu tố nhân khẩu học (tuổi tác, giáo dục), sự hiểu biết của người bệnh về THA, chế độ chăm sóc sức khỏe, mối quan hệ giữa người bệnh và nhân viên y tế, phác đồ điều trị phức tạp, tác dụng phụ của thuốc, chi phí thuốc, thời gian điều trị và niềm tin vào điều trị. Xác định các yếu tố này giúp xây dựng chương trình can thiệp hiệu quả. Cần có sự phối hợp giữa bác sĩ, bệnh nhân và gia đình để cải thiện tỷ lệ tuân thủ điều trị.

2.2. Hậu Quả Nghiêm Trọng Của Việc Không Tuân Thủ Điều Trị

Việc không tuân thủ điều trị dẫn đến kiểm soát huyết áp kém, làm gia tăng các biến chứng như tổn thương tim, não, thận và tăng tỷ lệ tử vong. Đây là nguyên nhân quan trọng nhất dẫn đến không kiểm soát được huyết áp. Cần nâng cao nhận thức của người bệnh về tầm quan trọng của việc tuân thủ điều trị để giảm thiểu các hậu quả nghiêm trọng. Các chương trình giáo dục sức khỏe cần được triển khai rộng rãi.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Thực Trạng Tuân Thủ Điều Trị Tại Đà Nẵng

Nghiên cứu này được thực hiện tại Trung tâm Y tế quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng năm 2016. Đây là một nghiên cứu cắt ngang mô tả có phân tích trên 240 người bệnh đang điều trị ngoại trú. Số liệu được nhập và xử lý bằng phần mềm SPSS 16. Phân tích mối tương quan bằng kiểm định khi bình phương và sử dụng mô hình hồi quy logistic để loại trừ yếu tố nhiễu. Mục tiêu là mô tả thực trạng tuân thủ điều trị và xác định các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ điều trị ở người bệnh tăng huyết áp Đà Nẵng.

3.1. Đối Tượng và Địa Điểm Nghiên Cứu Cụ Thể

Đối tượng nghiên cứu là 240 người bệnh tăng huyết áp đang điều trị ngoại trú tại Trung tâm Y tế quận Hải Châu, Đà Nẵng. Địa điểm nghiên cứu được chọn vì đây là một cơ sở y tế công lập, tiếp nhận nhiều bệnh nhân tăng huyết áp từ nhiều tầng lớp dân cư khác nhau. Thời gian nghiên cứu là năm 2016, cho phép đánh giá thực trạng tuân thủ điều trị tại thời điểm đó.

3.2. Công Cụ và Phương Pháp Thu Thập Số Liệu Chi Tiết

Công cụ thu thập số liệu bao gồm phiếu phỏng vấn, bảng kiểm tra và hồ sơ bệnh án. Phương pháp thu thập số liệu là phỏng vấn trực tiếp người bệnh, kết hợp với xem xét hồ sơ bệnh án để thu thập thông tin về tiền sử bệnh, thuốc đang sử dụng và các yếu tố liên quan. Các biến số nghiên cứu bao gồm đặc điểm nhân khẩu học, bệnh sử, kiến thức về tăng huyết áp và tuân thủ điều trị, thực hành tuân thủ điều trị và các yếu tố ảnh hưởng.

3.3. Tiêu Chuẩn Đánh Giá Kiến Thức và Thực Hành Tuân Thủ

Nghiên cứu sử dụng tiêu chuẩn đánh giá kiến thức và thực hành tuân thủ điều trị dựa trên các khuyến cáo của các tổ chức y tế uy tín. Tiêu chuẩn đánh giá kiến thức bao gồm các câu hỏi về định nghĩa, nguyên nhân, triệu chứng, biến chứng và cách điều trị tăng huyết áp. Tiêu chuẩn đánh giá thực hành bao gồm các câu hỏi về việc uống thuốc đúng giờ, đo huyết áp thường xuyên, tuân thủ chế độ ăn uống và tập luyện.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Tỷ Lệ Tuân Thủ Điều Trị Tăng Huyết Áp

Kết quả nghiên cứu cho thấy chỉ có 48,3% người bệnh đạt tuân thủ điều trị THA, tỷ lệ không tuân thủ điều trị THA là 51,7%. Sau khi phân tích hồi quy đa biến, có mối liên quan giữa yếu tố giới tính, tuổi, trình độ học vấn, biến chứng của THA, tác dụng phụ khi sử dụng thuốc và kiến thức về tuân thủ điều trị với thực hành tuân thủ điều trị của người bệnh. Tỷ lệ tuân thủ điều trị thấp hơn ở nam giới, người dưới 60 tuổi, trình độ học vấn thấp, chưa từng bị biến chứng, có tác dụng phụ khi uống thuốc và kiến thức chưa tốt về tuân thủ điều trị.

4.1. Phân Tích Chi Tiết Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Tuân Thủ

Phân tích đơn biến cho thấy có mối liên quan giữa nhiều yếu tố với tuân thủ điều trị, bao gồm giới tính, tuổi, trình độ học vấn, tiền sử gia đình, thời gian mắc bệnh, mức độ THA, biến chứng, bệnh kèm theo, tác dụng phụ của thuốc và kiến thức về tuân thủ điều trị. Phân tích đa biến xác định các yếu tố độc lập ảnh hưởng đến tuân thủ điều trị, giúp tập trung vào các yếu tố quan trọng nhất để can thiệp.

4.2. Mô Hình Hồi Quy Logistic Dự Đoán Các Yếu Tố Quan Trọng

Mô hình hồi quy logistic cho thấy các yếu tố như giới tính, tuổi, trình độ học vấn, biến chứng của THA, tác dụng phụ của thuốc và kiến thức về tuân thủ điều trị là những yếu tố dự đoán quan trọng nhất cho tuân thủ điều trị. Mô hình này giúp xác định nhóm người bệnh có nguy cơ không tuân thủ điều trị cao để có biện pháp can thiệp kịp thời.

V. Bàn Luận Giải Mã Thực Trạng Tuân Thủ Điều Trị Tăng Huyết Áp

Nghiên cứu này cung cấp cái nhìn sâu sắc về thực trạng tuân thủ điều trị ở người bệnh tăng huyết áp tại Đà Nẵng năm 2016. Kết quả cho thấy tỷ lệ tuân thủ điều trị còn thấp, cần có biện pháp can thiệp để cải thiện. Các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ điều trị đã được xác định, giúp xây dựng chương trình can thiệp hiệu quả hơn. Cần có sự phối hợp giữa cán bộ y tế, người bệnh và gia đình để nâng cao tỷ lệ tuân thủ điều trị và kiểm soát huyết áp.

5.1. So Sánh Kết Quả Nghiên Cứu Với Các Nghiên Cứu Khác

Kết quả nghiên cứu này tương đồng với các nghiên cứu khác tại Việt Nam, cho thấy tỷ lệ tuân thủ điều trị còn thấp. So với các nước phát triển, tỷ lệ tuân thủ điều trị ở Việt Nam thấp hơn nhiều. Điều này cho thấy cần có sự đầu tư hơn nữa vào các chương trình giáo dục sức khỏe và cải thiện hệ thống chăm sóc sức khỏe.

5.2. Ưu Điểm và Hạn Chế Của Nghiên Cứu Này

Ưu điểm của nghiên cứu này là sử dụng phương pháp nghiên cứu khoa học, thu thập số liệu trực tiếp từ người bệnh và phân tích bằng phần mềm thống kê. Hạn chế của nghiên cứu là chỉ thực hiện tại một địa điểm và thời gian nhất định, có thể không đại diện cho toàn bộ người bệnh tăng huyết áp tại Đà Nẵng. Cần có thêm các nghiên cứu khác để xác nhận kết quả và mở rộng phạm vi nghiên cứu.

VI. Giải Pháp Cải Thiện Tuân Thủ Điều Trị Tăng Huyết Áp Tại Đà Nẵng

Để cải thiện tuân thủ điều trị, cán bộ y tế cần tư vấn, giáo dục sức khỏe cho người bệnh về chế độ điều trị, tầm quan trọng của tuân thủ điều trị, các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ điều trị. Cần xây dựng chương trình can thiệp phù hợp với từng đối tượng, tập trung vào các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ điều trị. Cần có sự phối hợp giữa cán bộ y tế, người bệnh và gia đình để đạt được hiệu quả tốt nhất.

6.1. Khuyến Nghị Cụ Thể Cho Cán Bộ Y Tế

Cán bộ y tế cần dành thời gian tư vấn, giải thích rõ ràng về bệnh tăng huyết áp, cách điều trị và tầm quan trọng của việc tuân thủ điều trị. Cần lắng nghe ý kiến của người bệnh, giải đáp thắc mắc và tạo mối quan hệ tốt đẹp với người bệnh. Cần theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe của người bệnh và điều chỉnh phác đồ điều trị phù hợp.

6.2. Đề Xuất Chính Sách Hỗ Trợ Người Bệnh Tăng Huyết Áp

Cần có chính sách hỗ trợ người bệnh tăng huyết áp, đặc biệt là người nghèo và người có hoàn cảnh khó khăn, để đảm bảo họ có thể tiếp cận dịch vụ y tế và thuốc men. Cần tăng cường truyền thông giáo dục sức khỏe về tăng huyết áp trên các phương tiện thông tin đại chúng. Cần có sự phối hợp giữa các ban ngành, đoàn thể để xây dựng môi trường sống lành mạnh, khuyến khích người dân thực hiện lối sống khoa học.

Tổng quan nghiên cứu

Tăng huyết áp (THA) là một bệnh mạn tính phổ biến trên toàn cầu, với tỷ lệ người mắc trên 18 tuổi đạt khoảng 22,2% theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm 2014. Ở Việt Nam, tỷ lệ này cũng gia tăng nhanh chóng, đạt 25,1% ở người từ 25 tuổi trở lên vào năm 2008. THA là nguyên nhân chính gây ra các biến chứng nghiêm trọng như tai biến mạch máu não, bệnh mạch vành và suy tim, dẫn đến khoảng 9,4 triệu ca tử vong mỗi năm trên toàn thế giới. Mặc dù có nhiều phương pháp điều trị hiệu quả, việc tuân thủ điều trị của người bệnh vẫn còn thấp, chỉ khoảng 50-70% trên thế giới và thấp hơn nhiều tại Việt Nam.

Nghiên cứu này nhằm mô tả thực trạng tuân thủ điều trị và xác định các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ điều trị ở người bệnh THA điều trị ngoại trú tại Trung tâm Y tế quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng năm 2016. Nghiên cứu được thực hiện trên 240 người bệnh, sử dụng phương pháp mô tả cắt ngang với phân tích thống kê bằng phần mềm SPSS 16. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả điều trị, giảm biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh THA tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Lý thuyết tuân thủ điều trị của WHO (2003): Định nghĩa tuân thủ điều trị là mức độ người bệnh thực hiện đúng các chỉ dẫn về uống thuốc, chế độ ăn uống và thay đổi lối sống theo khuyến nghị của nhân viên y tế.
• Mô hình các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ điều trị: Bao gồm các yếu tố nhân khẩu học (tuổi, giới, trình độ học vấn), yếu tố kinh tế xã hội, hệ thống y tế, phác đồ điều trị, kiến thức và nhận thức của người bệnh.
• Khái niệm chính: Tuân thủ điều trị, tăng huyết áp, biến chứng THA, kiến thức và thực hành tuân thủ, tác dụng phụ thuốc, phác đồ điều trị.

Phương pháp nghiên cứu

• Thiết kế nghiên cứu: Mô tả cắt ngang có phân tích.
• Đối tượng nghiên cứu: 240 người bệnh THA trên 25 tuổi, điều trị ngoại trú tại Trung tâm Y tế quận Hải Châu, Đà Nẵng, trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 10 năm 2016.
• Chọn mẫu: Mẫu ngẫu nhiên đơn giản bằng phương pháp rút thăm không hoàn lại từ danh sách người bệnh đến khám.
• Công cụ thu thập số liệu: Phiếu phỏng vấn trực tiếp dựa trên bộ câu hỏi chuẩn của WHO và các nghiên cứu trước, gồm các phần về thông tin nhân khẩu, bệnh sử, kiến thức và thực hành tuân thủ điều trị.
• Phân tích số liệu: Sử dụng phần mềm SPSS 16.0, thống kê mô tả, kiểm định khi bình phương (χ²) và mô hình hồi quy logistic đa biến để xác định các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ điều trị.
• Tiêu chuẩn đánh giá: Kiến thức và thực hành tuân thủ được đánh giá theo thang điểm, đạt ≥75% tổng điểm được xem là đạt.
• Đạo đức nghiên cứu: Được Hội đồng đạo đức Trường Đại học Điều dưỡng Nam Định phê duyệt, người tham gia ký bản đồng thuận, bảo mật thông tin.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tỷ lệ tuân thủ điều trị: Chỉ có 48,3% người bệnh đạt mức tuân thủ điều trị THA, trong khi 51,7% không tuân thủ. Tỷ lệ tuân thủ ở nữ là 59,5%, cao hơn đáng kể so với nam giới (34,9%).
2. Kiến thức về tuân thủ điều trị: 55,8% người bệnh có kiến thức đạt về tuân thủ điều trị, trong khi 44,2% còn lại chưa đạt. Người có trình độ học vấn từ trung học phổ thông trở lên có kiến thức tốt hơn nhóm dưới THPT.
3. Các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ điều trị: Phân tích hồi quy đa biến cho thấy giới tính, tuổi, trình độ học vấn, biến chứng THA, tác dụng phụ thuốc và kiến thức về tuân thủ điều trị có mối liên quan chặt chẽ với thực hành tuân thủ điều trị.
4. Thực hành điều chỉnh lối sống: 72,9% người bệnh thực hiện ăn nhạt, 74,2% ăn nhiều rau quả, 70,4% tập thể dục thường xuyên, 85,8% hạn chế rượu bia và 75,8% không hút thuốc lá. Tuy nhiên, vẫn còn 13,3% người bệnh không thay đổi chế độ ăn uống và 19,2% không thay đổi thói quen sinh hoạt.
5. Tác dụng phụ thuốc: 30% người bệnh từng gặp tác dụng phụ khi dùng thuốc, trong đó 86,1% xử trí sai, như tự ý đổi thuốc hoặc ngừng thuốc.

Thảo luận kết quả

Tỷ lệ tuân thủ điều trị THA tại Trung tâm Y tế quận Hải Châu (48,3%) tương đồng với mức trung bình toàn cầu (50-70%) nhưng thấp hơn nhiều so với các nước phát triển như Vương quốc Anh (74,1%). Tỷ lệ tuân thủ thấp hơn ở nam giới và người có trình độ học vấn thấp phù hợp với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, cho thấy vai trò quan trọng của giáo dục và nhận thức trong việc nâng cao tuân thủ điều trị.

Kiến thức về tuân thủ điều trị có ảnh hưởng tích cực đến thực hành tuân thủ, đồng thời tác dụng phụ thuốc và biến chứng bệnh cũng là những yếu tố làm giảm sự tuân thủ. Việc nhiều người bệnh xử trí sai khi gặp tác dụng phụ cho thấy cần tăng cường tư vấn và hỗ trợ y tế.

Thói quen điều chỉnh lối sống tích cực ở đa số người bệnh là điểm sáng, tuy nhiên vẫn còn một bộ phận chưa thực hiện đúng, ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị. Các biểu đồ so sánh tỷ lệ tuân thủ theo giới, tuổi và trình độ học vấn sẽ minh họa rõ nét các mối liên quan này.

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các báo cáo trước đây tại Việt Nam và quốc tế, đồng thời cung cấp dữ liệu cụ thể cho địa phương, góp phần xây dựng các chương trình can thiệp phù hợp.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường tư vấn và giáo dục sức khỏe: Cán bộ y tế cần tổ chức các buổi tư vấn, giáo dục về tầm quan trọng của tuân thủ điều trị, cách xử trí tác dụng phụ và lợi ích của việc duy trì điều trị liên tục. Mục tiêu nâng tỷ lệ tuân thủ lên trên 60% trong vòng 1 năm.
2. Phát triển chương trình hỗ trợ người bệnh: Thiết lập nhóm hỗ trợ người bệnh THA, bao gồm gia đình và cộng đồng, nhằm tăng cường sự đồng hành và giám sát tuân thủ điều trị. Thực hiện trong 6 tháng tới tại Trung tâm Y tế quận Hải Châu.
3. Đơn giản hóa phác đồ điều trị: Khuyến khích sử dụng phác đồ đơn giản, ít thuốc phối hợp để giảm tác dụng phụ và tăng khả năng tuân thủ. Cán bộ y tế phối hợp với bác sĩ điều trị để điều chỉnh phác đồ phù hợp.
4. Theo dõi và đánh giá định kỳ: Thiết lập hệ thống theo dõi tuân thủ điều trị qua các lần khám định kỳ, sử dụng công cụ đánh giá chuẩn để phát hiện sớm các trường hợp không tuân thủ và can thiệp kịp thời.
5. Nâng cao trình độ chuyên môn cho nhân viên y tế: Tổ chức đào tạo, tập huấn về quản lý người bệnh THA, kỹ năng tư vấn và giao tiếp để cải thiện mối quan hệ giữa nhân viên y tế và người bệnh, từ đó thúc đẩy tuân thủ điều trị.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ y tế và điều dưỡng: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực tiễn về tuân thủ điều trị THA, giúp cải thiện kỹ năng tư vấn, quản lý người bệnh và xây dựng chương trình chăm sóc phù hợp.
2. Nhà quản lý y tế: Thông tin về tỷ lệ tuân thủ và các yếu tố ảnh hưởng giúp hoạch định chính sách, phân bổ nguồn lực và phát triển các chương trình can thiệp hiệu quả tại địa phương.
3. Nhà nghiên cứu và sinh viên y khoa, điều dưỡng: Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu chi tiết hỗ trợ phát triển các đề tài nghiên cứu tiếp theo về bệnh mạn tính và tuân thủ điều trị.
4. Người bệnh và gia đình: Hiểu rõ về tầm quan trọng của tuân thủ điều trị, các yếu tố ảnh hưởng và cách thức cải thiện, từ đó nâng cao ý thức và hợp tác trong quá trình điều trị.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao tuân thủ điều trị tăng huyết áp lại quan trọng?
   Tuân thủ điều trị giúp duy trì huyết áp ổn định, giảm nguy cơ biến chứng như tai biến mạch máu não, suy tim và tử vong. Nghiên cứu cho thấy 75% người không tuân thủ không kiểm soát được huyết áp.

2. Yếu tố nào ảnh hưởng nhiều nhất đến tuân thủ điều trị?
   Giới tính, tuổi tác, trình độ học vấn, tác dụng phụ thuốc và kiến thức về bệnh là những yếu tố chính ảnh hưởng đến tuân thủ. Ví dụ, người có trình độ học vấn cao thường tuân thủ tốt hơn.

3. Làm thế nào để xử trí tác dụng phụ thuốc?
   Người bệnh nên thông báo ngay cho nhân viên y tế để được tư vấn và điều chỉnh thuốc phù hợp, tránh tự ý ngừng hoặc đổi thuốc gây nguy hiểm.

4. Có thể cải thiện tuân thủ điều trị bằng cách nào?
   Tăng cường giáo dục sức khỏe, đơn giản hóa phác đồ điều trị, hỗ trợ từ gia đình và cộng đồng, cùng với theo dõi định kỳ là các biện pháp hiệu quả.

5. Tại sao nhiều người bệnh không đo huyết áp thường xuyên?
   Nguyên nhân chính là do không có triệu chứng rõ ràng, bận rộn công việc hoặc thiếu hiểu biết về tầm quan trọng của việc theo dõi huyết áp. Cần nâng cao nhận thức để khắc phục.

Kết luận

• Tỷ lệ tuân thủ điều trị tăng huyết áp tại Trung tâm Y tế quận Hải Châu là 48,3%, thấp hơn mức trung bình toàn cầu.
• Các yếu tố ảnh hưởng chính gồm giới tính, tuổi, trình độ học vấn, biến chứng bệnh, tác dụng phụ thuốc và kiến thức về tuân thủ.
• Kiến thức và thực hành điều chỉnh lối sống tích cực có vai trò quan trọng trong kiểm soát bệnh.
• Cần triển khai các chương trình tư vấn, hỗ trợ và theo dõi nhằm nâng cao tuân thủ điều trị trong vòng 1 năm tới.
• Luận văn cung cấp cơ sở khoa học cho các chính sách y tế và nghiên cứu tiếp theo về quản lý bệnh mạn tính tại địa phương.

Hành động tiếp theo: Các cán bộ y tế và nhà quản lý cần áp dụng kết quả nghiên cứu để cải thiện chất lượng chăm sóc người bệnh THA, đồng thời khuyến khích người bệnh và gia đình tích cực tham gia vào quá trình điều trị.