Tổng quan nghiên cứu

Việc thực hiện thủ tục hành chính (TTHC) tại các cơ quan nhà nước đóng vai trò then chốt trong quản lý công và phục vụ người dân, doanh nghiệp. Tại Việt Nam, cải cách thủ tục hành chính được xác định là khâu đột phá nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, giảm phiền hà cho tổ chức, cá nhân. Theo báo cáo của Ủy ban nhân dân huyện Phú Xuyên, thành phố Hà Nội, từ năm 2014 đến 2019, huyện đã triển khai thực hiện TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông với 339 thủ tục thuộc 14 lĩnh vực khác nhau, trong đó có các lĩnh vực trọng điểm như đất đai, đăng ký kinh doanh, tư pháp, lao động - thương binh và xã hội.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng thực hiện TTHC tại UBND huyện Phú Xuyên, phân tích những kết quả đạt được và tồn tại, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các thủ tục hành chính được giải quyết tại UBND huyện Phú Xuyên trong giai đoạn 2014-2019, với trọng tâm là các thủ tục theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần hoàn thiện bộ máy hành chính nhà nước, nâng cao chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp, đồng thời hỗ trợ cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh tại địa phương. Các chỉ số cải cách hành chính của huyện Phú Xuyên được kỳ vọng sẽ được cải thiện rõ rệt thông qua việc áp dụng các giải pháp đề xuất, góp phần vào sự phát triển bền vững của huyện trong bối cảnh hội nhập và cạnh tranh quốc tế ngày càng gay gắt.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý công hiện đại, trong đó có:

  • Lý thuyết cải cách hành chính: Nhấn mạnh vai trò của cải cách thủ tục hành chính trong việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, giảm phiền hà cho người dân và doanh nghiệp.
  • Mô hình cơ chế một cửa, một cửa liên thông: Là phương thức tổ chức tiếp nhận, giải quyết và trả kết quả thủ tục hành chính tại một đầu mối duy nhất, giúp giảm thời gian, chi phí và tăng tính minh bạch.
  • Khái niệm về thủ tục hành chính: Được hiểu là trình tự, cách thức thực hiện công việc theo quy định pháp luật nhằm bảo đảm quyền và nghĩa vụ của cá nhân, tổ chức trong quan hệ với cơ quan nhà nước.

Các khái niệm chính bao gồm: thủ tục hành chính nội bộ, thủ tục hành chính liên hệ, thủ tục hành chính văn thư; cơ chế một cửa; cơ chế một cửa liên thông; ứng dụng công nghệ thông tin trong cải cách thủ tục hành chính.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thu thập từ báo cáo tổng kết công tác cải cách hành chính của UBND huyện Phú Xuyên giai đoạn 2014-2019, các văn bản pháp luật liên quan, khảo sát thực tế tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả, cùng các tài liệu nghiên cứu, báo cáo của ngành và các địa phương khác.
  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp để đánh giá thực trạng; phương pháp so sánh để đối chiếu với kinh nghiệm của các địa phương như quận Long Biên, quận Hải Châu, TP. Hồ Chí Minh; phương pháp quan sát trực tiếp quy trình giải quyết thủ tục hành chính tại UBND huyện Phú Xuyên.
  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Khảo sát được thực hiện với khoảng 150 cán bộ, công chức và người dân, doanh nghiệp có liên quan đến việc thực hiện thủ tục hành chính tại UBND huyện Phú Xuyên nhằm đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của kết quả.
  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2014-2019, với việc thu thập và phân tích dữ liệu trong năm 2020, đảm bảo cập nhật và phản ánh chính xác thực trạng hiện tại.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng cường hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính: Từ năm 2014 đến 2019, UBND huyện Phú Xuyên đã giải quyết thành công hơn 95% hồ sơ thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông đúng hạn, góp phần giảm thời gian giải quyết trung bình từ 15 ngày xuống còn khoảng 7 ngày, tăng 53% hiệu quả so với trước cải cách.

  2. Mức độ hài lòng của người dân và doanh nghiệp: Khảo sát cho thấy khoảng 87% người dân và doanh nghiệp hài lòng với quy trình giải quyết thủ tục hành chính tại bộ phận một cửa, tăng 20% so với giai đoạn trước khi áp dụng cơ chế một cửa liên thông.

  3. Ứng dụng công nghệ thông tin: Việc triển khai hệ thống phần mềm quản lý hồ sơ và dịch vụ công trực tuyến mức độ 3-4 đã giúp giảm 40% số lần đi lại của người dân trong quá trình thực hiện thủ tục, đồng thời tăng tính minh bạch và giảm thiểu sai sót trong xử lý hồ sơ.

  4. Tồn tại và hạn chế: Mặc dù đạt được nhiều kết quả tích cực, nghiên cứu cũng chỉ ra 15% hồ sơ còn bị trễ hạn do phối hợp giữa các phòng ban chưa chặt chẽ, một số cán bộ công chức chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của cơ chế một cửa liên thông, dẫn đến tình trạng đùn đẩy trách nhiệm và thiếu đồng bộ trong xử lý hồ sơ.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những kết quả tích cực chủ yếu đến từ sự chỉ đạo quyết liệt của UBND huyện, sự đầu tư đồng bộ về cơ sở vật chất và công nghệ thông tin, cùng với việc đào tạo nâng cao năng lực cán bộ công chức. So với các nghiên cứu tại quận Long Biên và quận Hải Châu, huyện Phú Xuyên đã áp dụng tương tự mô hình một cửa liên thông nhưng còn hạn chế về quy trình phối hợp liên phòng ban, điều này được thể hiện qua biểu đồ so sánh tỷ lệ hồ sơ trễ hạn giữa các địa phương.

Việc ứng dụng công nghệ thông tin được đánh giá là yếu tố then chốt giúp nâng cao hiệu quả giải quyết thủ tục, phù hợp với xu hướng cải cách hành chính hiện đại. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tối ưu, cần tiếp tục hoàn thiện quy trình phối hợp và nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ công chức.

Kết quả nghiên cứu khẳng định vai trò quan trọng của cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong cải cách thủ tục hành chính, góp phần xây dựng nền hành chính công minh bạch, hiệu quả, tạo niềm tin cho người dân và doanh nghiệp.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công chức: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kỹ năng nghiệp vụ, nhận thức về cải cách thủ tục hành chính, đặc biệt là cơ chế một cửa liên thông, nhằm nâng cao trách nhiệm và thái độ phục vụ. Thời gian thực hiện: trong vòng 12 tháng; Chủ thể thực hiện: UBND huyện phối hợp với Học viện Hành chính Quốc gia.

  2. Hoàn thiện quy trình phối hợp liên phòng ban: Xây dựng và ban hành quy chế phối hợp rõ ràng, cụ thể giữa các phòng ban chuyên môn trong giải quyết thủ tục hành chính, giảm thiểu tình trạng đùn đẩy trách nhiệm, đảm bảo thời gian giải quyết đúng hạn. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể thực hiện: Văn phòng UBND huyện.

  3. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin: Nâng cấp hệ thống phần mềm quản lý hồ sơ, mở rộng dịch vụ công trực tuyến mức độ 4, tích hợp với cơ sở dữ liệu quốc gia để tạo thuận lợi tối đa cho người dân và doanh nghiệp. Thời gian thực hiện: 18 tháng; Chủ thể thực hiện: Phòng Công nghệ thông tin huyện phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông Hà Nội.

  4. Tăng cường công khai, minh bạch thủ tục hành chính: Niêm yết công khai đầy đủ các thủ tục, thời gian giải quyết, lệ phí và quy trình thực hiện tại bộ phận một cửa và trên cổng dịch vụ công trực tuyến, đồng thời tổ chức các buổi tuyên truyền, đối thoại với người dân. Thời gian thực hiện: liên tục; Chủ thể thực hiện: UBND huyện và các phòng ban liên quan.

  5. Thực hiện kiểm tra, giám sát thường xuyên: Thiết lập hệ thống kiểm tra, giám sát việc thực hiện thủ tục hành chính, xử lý kịp thời các phản ánh, kiến nghị của người dân và doanh nghiệp để nâng cao chất lượng dịch vụ công. Thời gian thực hiện: hàng quý; Chủ thể thực hiện: Ban Thanh tra nhân dân và UBND huyện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ, công chức các cơ quan hành chính nhà nước: Nghiên cứu giúp nâng cao hiểu biết về cơ chế một cửa, một cửa liên thông, cải thiện kỹ năng nghiệp vụ và thái độ phục vụ trong giải quyết thủ tục hành chính.

  2. Nhà quản lý, lãnh đạo địa phương: Tham khảo để xây dựng chính sách, kế hoạch cải cách thủ tục hành chính phù hợp với đặc thù địa phương, nâng cao hiệu quả quản lý và phục vụ nhân dân.

  3. Các nhà nghiên cứu, giảng viên trong lĩnh vực quản lý công và hành chính nhà nước: Tài liệu tham khảo bổ ích cho việc giảng dạy, nghiên cứu về cải cách hành chính, quản lý công và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý nhà nước.

  4. Doanh nghiệp và người dân: Hiểu rõ hơn về quy trình, quyền lợi và nghĩa vụ khi thực hiện thủ tục hành chính, từ đó chủ động và thuận tiện hơn trong các giao dịch với cơ quan nhà nước.

Câu hỏi thường gặp

  1. Cơ chế một cửa và một cửa liên thông khác nhau như thế nào?
    Cơ chế một cửa là tiếp nhận và trả kết quả thủ tục hành chính tại một đầu mối duy nhất của cơ quan có thẩm quyền. Cơ chế một cửa liên thông mở rộng hơn, phối hợp giữa nhiều cơ quan có thẩm quyền để giải quyết một hoặc nhóm thủ tục liên quan, giúp giảm thời gian và thủ tục cho người dân.

  2. Việc áp dụng cơ chế một cửa liên thông tại UBND huyện Phú Xuyên đã đạt được kết quả gì?
    Theo số liệu từ năm 2014-2019, hơn 95% hồ sơ được giải quyết đúng hạn, thời gian trung bình giảm gần 50%, và mức độ hài lòng của người dân đạt khoảng 87%, cho thấy hiệu quả rõ rệt trong cải cách thủ tục hành chính.

  3. Những khó khăn chính trong thực hiện thủ tục hành chính tại UBND huyện Phú Xuyên là gì?
    Khó khăn chủ yếu là sự phối hợp chưa chặt chẽ giữa các phòng ban, một số cán bộ công chức chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của cơ chế một cửa liên thông, dẫn đến tình trạng trễ hạn và đùn đẩy trách nhiệm.

  4. Ứng dụng công nghệ thông tin đã hỗ trợ như thế nào trong cải cách thủ tục hành chính?
    Việc triển khai phần mềm quản lý hồ sơ và dịch vụ công trực tuyến giúp giảm 40% số lần đi lại của người dân, tăng tính minh bạch, giảm sai sót và rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, góp phần nâng cao hiệu quả giải quyết thủ tục.

  5. Làm thế nào để người dân có thể theo dõi tiến trình giải quyết thủ tục hành chính?
    Người dân có thể theo dõi qua hệ thống phần mềm quản lý hồ sơ điện tử tại bộ phận một cửa hoặc qua cổng dịch vụ công trực tuyến của huyện, nơi cung cấp thông tin về trạng thái hồ sơ, thời gian dự kiến trả kết quả và các thông báo liên quan.

Kết luận

  • Thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND huyện Phú Xuyên đã đạt được nhiều kết quả tích cực, nâng cao hiệu quả giải quyết hồ sơ và sự hài lòng của người dân.
  • Việc ứng dụng công nghệ thông tin là yếu tố then chốt giúp cải thiện quy trình, giảm thời gian và chi phí cho tổ chức, cá nhân.
  • Một số tồn tại như phối hợp liên phòng ban chưa đồng bộ và nhận thức cán bộ công chức cần được khắc phục để nâng cao hiệu quả hơn nữa.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể về đào tạo, hoàn thiện quy trình, ứng dụng công nghệ và minh bạch thủ tục nhằm thúc đẩy cải cách hành chính tại địa phương.
  • Nghiên cứu này cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho các nhà quản lý, cán bộ công chức và các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực quản lý công, góp phần phát triển nền hành chính hiện đại, minh bạch và hiệu quả.

Tiếp theo, các cơ quan chức năng và UBND huyện Phú Xuyên cần triển khai đồng bộ các giải pháp đề xuất, đồng thời tăng cường giám sát, đánh giá để đảm bảo cải cách thủ tục hành chính đạt hiệu quả bền vững. Để biết thêm chi tiết và ứng dụng thực tiễn, quý độc giả và cán bộ quản lý có thể liên hệ trực tiếp với Học viện Hành chính Quốc gia hoặc UBND huyện Phú Xuyên.