Thiết kế và sử dụng thí nghiệm gắn kết cuộc sống trong dạy học Hóa học vô cơ lớp 12

LỜI CẢM ƠN

1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI

1.1. Lịch sử vấn đề

1.2. Đổi mới PPDH môn Hóa học ở trường THPT

1.3. Định hướng đổi mới PPDH

1.4. Xu hướng đổi mới PPDH

1.5. PPDH môn Hóa học ở trường THPT

1.6. Những yêu cầu đổi mới PPDH môn Hóa học ở trường THPT

1.7. Cơ sở lý luận về thí nghiệm hóa học

1.7.1. Khái niệm thí nghiệm hóa học

1.7.2. Vai trò của thí nghiệm trong dạy học môn Hóa học ở trường THPT

1.7.3. Thí nghiệm hóa học là phương tiện trực quan

1.7.4. Thí nghiệm hóa học là cầu nối giữa lý thuyết và thực tiễn

1.7.5. Thí nghiệm hóa học rèn luyện kĩ năng, thao tác thực hành

1.7.6. Thí nghiệm hóa học phát triển tư duy và niềm tin vào khoa học

1.7.7. Thí nghiệm hóa học gây hứng thú

1.8. Các yêu cầu khi sử dụng thí nghiệm trong dạy học hóa học

1.8.1. Cách sử dụng thí nghiệm trong dạy học hóa học ở trường THPT

1.8.1.1. Sử dụng thí nghiệm nghiên cứu bài mới

1.8.1.2. Sử dụng thí nghiệm trong giờ luyện tập, ôn tập

1.8.1.3. Sử dụng thí nghiệm trong giờ thực hành

1.8.1.4. Sử dụng thí nghiệm trong kiểm tra, đánh giá

1.9. Thí nghiệm gắn kết với cuộc sống

1.10. Thực trạng sử dụng thí nghiệm trong dạy học hóa học ở một số trường THPT tại TP. HCM và Bà Rịa – Vũng Tàu

1.10.1. Mục đích điều tra

1.10.2. Đối tượng và phương pháp điều tra

1.10.3. Kết quả điều tra

1.10.4. Kết quả điều tra thực trạng việc học hóa học với thí nghiệm ở trường THPT của HS

1.10.5. Kết quả điều tra thực trạng việc dạy hóa học với thí nghiệm ở trường THPT của GV

1.11. TIỂU KẾT CHƯƠNG 1

2. THIẾT KẾ VÀ XÂY DỰNG THÍ NGHIỆM GẮN KẾT VỚI CUỘC SỐNG TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC PHẦN VÔ CƠ LỚP 12 THPT

2.1. Phân tích nội dung chương trình hóa học phần vô cơ lớp 12

2.2. Cấu trúc và nội dung chương trình hóa học phần vô cơ lớp 12

2.3. Mục tiêu dạy học

2.3.1. Mục tiêu của chương Đại cương về kim loại

2.3.2. Mục tiêu của chương Kim loại kiềm, kim loại kiềm thổ, nhôm

2.3.3. Mục tiêu của chương Sắt và một số kim loại quan trọng

2.4. Một số lưu ý dạy học hóa học phần vô cơ lớp 12

2.4.1. Về cấu tạo kim loại

2.4.2. Tính chất vật lí

2.4.3. Tính chất hóa học của kim loại

2.5. Tiêu chí và quy trình thiết kế các thí nghiệm hóa học theo hướng gắn kết với cuộc sống

2.5.1. Tiêu chí lựa chọn thí nghiệm hóa học để thiết kế theo hướng gắn kết với cuộc sống

2.5.2. Quy trình thiết kế các thí nghiệm hóa học theo hướng gắn kết với cuộc sống

2.6. Thiết kế và sử dụng các thí nghiệm gắn kết với cuộc sống trong dạy học hóa học phần vô cơ lớp 12

2.6.1. Thí nghiệm 1 “Viên sáp không đun vẫn rơi”

2.6.2. Thí nghiệm 2 “Sắt hay đồng chịu được axit?”

2.6.3. Thí nghiệm 3 “Dây sắt đổi màu”

2.6.4. Thí nghiệm 4 “Làm sáng đèn bằng quả chanh”

2.6.5. Thí nghiệm 5 “Dung dịch xanh kì lạ”

2.6.6. Thí nghiệm 6 “Điện phân dung dịch phèn xanh”

2.6.7. Thí nghiệm 7 “Viên sủi biến mất”

2.6.8. Thí nghiệm 8 “Núi lửa phun trào”

2.6.9. Thí nghiệm 9 “Dung dịch diệu kì”

2.6.10. Thí nghiệm 10 “Thổi đục nước vôi trong”

2.6.11. Thí nghiệm 11 “Vỏ ốc sủi bọt”

2.6.12. Thí nghiệm 12 “Tính chất hóa học của nhôm”

2.7. Giới thiệu giáo án có sử dụng các thí nghiệm hóa học gắn kết với cuộc sống đã thiết kế

2.7.1. Bài 26: Kim loại kiềm thổ và hợp chất quan trọng của kim loại kiềm thổ (Tiết 2 – Lớp 12 CB)

2.7.2. Bài 27: Nhôm và hợp chất của nhôm (Tiết 1 – Lớp 12 CB)

2.8. TIỂU KẾT CHƯƠNG 2

3. CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM

3.1. Mục đích TNSP

3.2. Đối tượng TNSP. Nội dung TNSP

3.3. Tiến trình TNSP

3.4. Kết quả và xử lý số liệu TNSP

3.5. Kết quả bài kiểm tra của HS

3.6. Kết quả khảo sát ý kiến đánh giá của HS

3.7. Ý kiến của GV thực nghiệm và quan sát tình hình lớp học

3.8. TIỂU KẾT CHƯƠNG 3

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Thiết kế thí nghiệm Hóa học

Thiết kế thí nghiệm Hóa học là một phần quan trọng trong việc đổi mới phương pháp dạy học, đặc biệt trong môn Hóa học vô cơ lớp 12. Các thí nghiệm được thiết kế nhằm gắn kết với cuộc sống, giúp học sinh hiểu rõ hơn về ứng dụng thực tiễn của kiến thức hóa học. Việc thiết kế thí nghiệm cần tuân thủ các nguyên tắc khoa học, đảm bảo an toàn và phù hợp với nội dung chương trình.

1.1. Nguyên tắc thiết kế thí nghiệm

Các thí nghiệm Hóa học cần được thiết kế dựa trên các nguyên tắc như tính thực tiễn, an toàn, và khả năng ứng dụng cao. Thí nghiệm phải gắn liền với các hiện tượng trong cuộc sống, giúp học sinh dễ dàng liên hệ và vận dụng kiến thức. Ví dụ, thí nghiệm về phản ứng của kim loại với axit có thể được minh họa bằng việc sử dụng giấm ăn thay vì hóa chất phòng thí nghiệm.

1.2. Quy trình thiết kế thí nghiệm

Quy trình thiết kế thí nghiệm bao gồm các bước: xác định mục tiêu, lựa chọn dụng cụ và hóa chất, thiết kế quy trình thực hiện, và đánh giá hiệu quả. Các thí nghiệm cần được thử nghiệm nhiều lần để đảm bảo tính chính xác và an toàn. Ví dụ, thí nghiệm 'Làm sáng đèn bằng quả chanh' được thiết kế để minh họa nguyên lý của pin điện hóa.

II. Sử dụng thí nghiệm trong dạy học

Sử dụng thí nghiệm trong dạy học là phương pháp hiệu quả để nâng cao hứng thú và kết quả học tập của học sinh. Thí nghiệm giúp học sinh hiểu sâu hơn về lý thuyết và phát triển kỹ năng thực hành. Việc sử dụng thí nghiệm cần được lồng ghép vào các bài giảng một cách hợp lý, đảm bảo tính khoa học và thực tiễn.

2.1. Phương pháp sử dụng thí nghiệm

Các thí nghiệm Hóa học có thể được sử dụng trong các giai đoạn khác nhau của bài giảng, như giới thiệu bài mới, củng cố kiến thức, hoặc kiểm tra đánh giá. Ví dụ, thí nghiệm 'Viên sáp không đun vẫn rơi' được sử dụng để giới thiệu về tính chất của kim loại. Thí nghiệm cần được thực hiện một cách trực quan và sinh động để thu hút sự chú ý của học sinh.

2.2. Hiệu quả của thí nghiệm trong dạy học

Việc sử dụng thí nghiệm Hóa học trong dạy học giúp học sinh phát triển tư duy khoa học, kỹ năng thực hành, và khả năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Kết quả từ các thí nghiệm sư phạm cho thấy, học sinh có hứng thú và hiểu bài sâu hơn khi được học qua thí nghiệm. Ví dụ, thí nghiệm 'Dây sắt đổi màu' giúp học sinh hiểu rõ hơn về phản ứng oxi hóa khử.

III. Gắn kết cuộc sống trong giáo dục

Gắn kết cuộc sống trong giáo dục là xu hướng đổi mới trong dạy học, đặc biệt là môn Hóa học. Các thí nghiệm được thiết kế để liên hệ trực tiếp với các hiện tượng trong cuộc sống, giúp học sinh thấy được tầm quan trọng của kiến thức hóa học trong thực tiễn. Điều này không chỉ nâng cao hứng thú học tập mà còn giúp học sinh phát triển năng lực giải quyết vấn đề.

3.1. Thí nghiệm gắn kết với cuộc sống

Các thí nghiệm Hóa học gắn kết với cuộc sống được thiết kế để minh họa các hiện tượng thường gặp trong đời sống hàng ngày. Ví dụ, thí nghiệm 'Thổi đục nước vôi trong' giúp học sinh hiểu về phản ứng của CO2 với nước vôi. Thí nghiệm này không chỉ dễ thực hiện mà còn có tính ứng dụng cao trong thực tiễn.

3.2. Ứng dụng thực tiễn của thí nghiệm

Các thí nghiệm Hóa học gắn kết với cuộc sống giúp học sinh vận dụng kiến thức vào giải quyết các vấn đề thực tiễn. Ví dụ, thí nghiệm 'Vỏ ốc sủi bọt' giúp học sinh hiểu về phản ứng của axit với vỏ ốc, từ đó áp dụng vào việc xử lý vỏ ốc trong đời sống. Điều này không chỉ nâng cao hiệu quả học tập mà còn giúp học sinh phát triển tư duy sáng tạo.

Khoá luận tốt nghiệp: Thiết kế và ứng dụng thí nghiệm gắn kết thực tế trong dạy Hóa học vô cơ lớp 12 THPT