I. Giới thiệu về hiệp định EVFTA và xuất khẩu giày da
Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) có hiệu lực từ ngày 01/8/2020, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong quan hệ thương mại giữa Việt Nam và EU. Xuất khẩu giày da là một trong những lĩnh vực được hưởng lợi nhiều nhất từ hiệp định này. Theo cam kết, EU sẽ loại bỏ thuế nhập khẩu cho 37% số dòng thuế ngành giày dép ngay khi hiệp định có hiệu lực, với phần còn lại sẽ được xóa bỏ theo lộ trình từ 3 đến 7 năm. Điều này tạo ra cơ hội lớn cho giày da Việt Nam gia tăng kim ngạch xuất khẩu vào thị trường EU, một trong những thị trường xuất khẩu chủ lực của ngành da giày Việt Nam. Số liệu từ Tổng cục Hải quan cho thấy, xuất khẩu giày dép của Việt Nam sang EU đã tăng trưởng mạnh mẽ sau khi EVFTA có hiệu lực, cho thấy sự tác động tích cực của hiệp định này đối với ngành giày da.
1.1. Tác động của EVFTA đến xuất khẩu giày da
EVFTA không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu giày da mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành này. Việc giảm thuế quan giúp tăng sức cạnh tranh cho sản phẩm giày da Việt Nam so với các đối thủ không có hiệp định thương mại với EU. Theo thống kê, kim ngạch xuất khẩu giày dép của Việt Nam sang EU đã đạt 4,64 tỷ USD trong năm 2021, tăng 6,1% so với năm trước. Điều này cho thấy, hiệp định EVFTA đã mở ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp trong nước, giúp họ nâng cao năng lực sản xuất và cải thiện chất lượng sản phẩm để đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường EU.
II. Thực trạng xuất khẩu giày da Việt Nam vào EU
Mặc dù có những thành tựu đáng kể, xuất khẩu giày da của Việt Nam vào EU vẫn gặp phải nhiều thách thức. Một trong những vấn đề lớn là sự phụ thuộc vào các doanh nghiệp FDI, trong khi các doanh nghiệp trong nước vẫn còn hạn chế về năng lực sản xuất và công nghệ. Theo số liệu, khoảng 70-80% kim ngạch xuất khẩu đến từ các doanh nghiệp FDI, cho thấy sự thiếu hụt trong việc phát triển các thương hiệu nội địa. Hơn nữa, sản xuất chủ yếu theo hình thức gia công, dẫn đến giá trị gia tăng thấp và thiếu thương hiệu mạnh. Điều này cần được khắc phục để tăng cường xuất khẩu và nâng cao giá trị sản phẩm trên thị trường quốc tế.
2.1. Những hạn chế trong xuất khẩu giày da
Các doanh nghiệp trong nước gặp khó khăn trong việc tiếp cận công nghệ hiện đại và nguồn nguyên liệu chất lượng cao. Hệ thống công nghiệp hỗ trợ chưa phát triển, dẫn đến việc phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu. Điều này không chỉ làm giảm khả năng cạnh tranh mà còn ảnh hưởng đến khả năng phát triển bền vững của ngành. Để khắc phục tình trạng này, cần có chính sách hỗ trợ từ phía nhà nước và các hiệp hội ngành nghề nhằm nâng cao năng lực sản xuất và phát triển thương hiệu cho giày da Việt Nam.
III. Giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu giày da vào EU
Để tăng cường xuất khẩu giày da vào EU, cần có một chiến lược tổng thể và đồng bộ. Trước hết, cần nâng cao năng lực sản xuất của các doanh nghiệp trong nước thông qua việc đầu tư vào công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực. Bên cạnh đó, việc xây dựng thương hiệu mạnh cho sản phẩm giày da Việt Nam là rất cần thiết. Các doanh nghiệp cần hợp tác chặt chẽ với các hiệp hội và cơ quan quản lý nhà nước để phát triển các chương trình hỗ trợ kỹ thuật và nghiên cứu phát triển sản phẩm. Hơn nữa, việc tham gia vào các chuỗi cung ứng toàn cầu sẽ giúp các doanh nghiệp Việt Nam nâng cao vị thế và khả năng cạnh tranh trên thị trường EU.
3.1. Đề xuất chính sách hỗ trợ
Chính phủ cần có các chính sách khuyến khích đầu tư vào ngành da giày, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ. Cần thiết lập các quỹ hỗ trợ cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa để họ có thể tiếp cận công nghệ hiện đại và nâng cao năng lực sản xuất. Đồng thời, cần có các chương trình đào tạo chuyên sâu về thiết kế và phát triển sản phẩm để nâng cao chất lượng sản phẩm giày da Việt Nam, từ đó đáp ứng tốt hơn yêu cầu của thị trường EU.
