I. Tổng Quan Nghiên Cứu Về Đòn Bẩy và Tỷ Suất Sinh Lợi
Nghiên cứu về mối liên hệ giữa đòn bẩy tài chính và tỷ suất sinh lợi của cổ phiếu là một lĩnh vực quan trọng trong tài chính. Các nghiên cứu trước đây cho thấy kết quả không nhất quán, với một số nghiên cứu tìm thấy mối tương quan dương, trong khi những nghiên cứu khác lại cho thấy mối quan hệ yếu hoặc nghịch chiều. Điều này có thể là do tính chất động và không đồng nhất trong cấu trúc vốn của các công ty. Nghiên cứu này xem xét lại mối tương quan này bằng cách sử dụng đòn bẩy tương đối, là sự khác biệt giữa đòn bẩy thị trường quan sát được và đòn bẩy mục tiêu. Mục tiêu là cung cấp một cái nhìn sâu sắc hơn về cách đòn bẩy ảnh hưởng đến tỷ suất sinh lợi vượt trội của cổ phiếu. Nghiên cứu này sử dụng dữ liệu từ các công ty niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE) trong giai đoạn 2007-2016.
1.1. Tính Cấp Thiết Của Nghiên Cứu Đòn Bẩy Tài Chính
Nghiên cứu về đòn bẩy tài chính là rất quan trọng vì nó ảnh hưởng đến tỷ suất sinh lợi và rủi ro của doanh nghiệp. Đòn bẩy có thể khuếch đại lợi nhuận, nhưng cũng có thể làm tăng rủi ro phá sản. Nghiên cứu của M.Teng và cộng sự (2016) đã tổng hợp 11 nghiên cứu liên quan đến tác động của đòn bẩy đến tỷ suất sinh lợi và tăng trưởng tài sản. Tuy nhiên, nghiên cứu về đòn bẩy ở Việt Nam còn hạn chế so với các nước khác. Do đó, cần có thêm nghiên cứu để hiểu rõ hơn về tác động của đòn bẩy trong bối cảnh Việt Nam.
1.2. Mục Tiêu Nghiên Cứu Về Tỷ Suất Sinh Lợi Vượt Trội
Mục tiêu chính của nghiên cứu này là xem xét mối tương quan giữa đòn bẩy tương đối và tỷ suất sinh lợi vượt trội của cổ phiếu niêm yết trên HOSE. Nghiên cứu nhằm tổng hợp lý thuyết về đòn bẩy tương đối và đánh giá mối tương quan giữa đòn bẩy và tỷ suất sinh lợi. Từ đó, đưa ra các hàm ý chính sách cho các công ty niêm yết. Nghiên cứu này cũng nhằm trả lời câu hỏi về tác động của đòn bẩy tương đối đến tỷ suất sinh lợi vượt trội của cổ phiếu trong giai đoạn 2007-2016.
II. Lý Thuyết Nền Tảng Về Đòn Bẩy Tương Đối và TSSL
Lý thuyết cấu trúc vốn Modigliani và Miller (M&M) cho rằng có mối tương quan dương giữa đòn bẩy tài chính và tỷ suất sinh lợi của cổ phiếu. Tuy nhiên, các nghiên cứu thực nghiệm lại cho thấy mối quan hệ này không rõ ràng. Để giải quyết vấn đề này, nghiên cứu sử dụng đòn bẩy tương đối, là độ lệch giữa đòn bẩy thị trường và đòn bẩy mục tiêu. Đòn bẩy tương đối được cho là có mối tương quan với tỷ suất sinh lợi vượt trội, là sự khác biệt giữa tỷ suất sinh lợi của cổ phiếu và lãi suất phi rủi ro. Các nghiên cứu trước đây tại Việt Nam chưa xem xét đến đòn bẩy tương đối và tỷ suất sinh lợi vượt trội.
2.1. Lý Thuyết Cấu Trúc Vốn M M và Đòn Bẩy Tài Chính
Lý thuyết M&M cho rằng trong một thị trường hoàn hảo, giá trị của công ty không phụ thuộc vào cấu trúc vốn. Tuy nhiên, khi có thuế, đòn bẩy tài chính có thể làm tăng giá trị của công ty do lãi vay được khấu trừ thuế. M&M cho rằng có mối tương quan dương giữa đòn bẩy tài chính và tỷ suất sinh lợi của cổ phiếu, một sự gia tăng trong đòn bẩy dẫn đến gia tăng rủi ro và đòi hỏi gia tăng trong tỷ suất sinh lợi kỳ vọng vốn cổ phần.
2.2. Đòn Bẩy Tương Đối Giải Pháp Cho Tính Động Của Vốn
Để giải quyết vấn đề về tính động và không đồng nhất trong cấu trúc vốn, nghiên cứu sử dụng đòn bẩy tương đối. Đòn bẩy tương đối là sự chênh lệch giữa đòn bẩy thị trường quan sát được và đòn bẩy mục tiêu mong muốn của công ty. Do đòn bẩy tương đối là sự chênh lệch giữa đòn bẩy thị trường quan sát được và đòn bẩy mục tiêu của công ty, mang tính chất tương đối, do đó để tương ứng với biến đòn bẩy tương đối thì trong nghiên cứu này tác giả đã sử dụng biến phụ thuộc là tỷ suất sinh lợi vượt trội của cổ phiếu, là sự chênh lệch giữa tỷ suất sinh lợi của cổ phiếu và lãi suất phi rủi ro.
III. Mô Hình Nghiên Cứu Tác Động Của Đòn Bẩy Đến TSSL
Nghiên cứu này sử dụng phương pháp định lượng để xem xét tác động của đòn bẩy tương đối đến tỷ suất sinh lợi vượt trội của các công ty niêm yết trên HOSE. Mô hình nghiên cứu bao gồm các yếu tố như đòn bẩy tương đối, quy mô công ty, tỷ số B/M và quán tính giá. Để xác định mức độ tương quan, tác giả sử dụng phương pháp hồi quy dữ liệu chéo của Fama and MacBeth (1973) (FM). Để kiểm tra kết quả có ý nghĩa thống kê hay không, tác giả sử dụng thống kê t – statistic. Đòn bẩy tương đối được xây dựng dựa trên lý thuyết đánh đổi của Kraus & Litzenberger (1973).
3.1. Phương Pháp Đo Lường Đòn Bẩy Tương Đối Hiệu Quả
Đòn bẩy tương đối là sự chênh lệch giữa đòn bẩy thị trường quan sát được và đòn bẩy mục tiêu. Mục đích của việc sử dụng đòn bẩy tương đối nhằm khắc phục tính động và tính không đồng nhất trong cấu trúc vốn khi xem xét mối tương quan giữa đòn bẩy tài chính và tỷ suất sinh lợi của cổ phiếu. Đòn bẩy tương đối được xây dựng dựa trên lý thuyết đánh đổi của Kraus & Litzenberger (1973) và các nghiên cứu thực nghiệm trước đây.
3.2. Mô Hình Ước Lượng Tác Động Của Đòn Bẩy Đến TSSL
Để xác định dấu và độ lớn của các hệ số hồi quy, phương pháp định lượng được sử dụng trong luận văn là các phương pháp ước lượng cho mô hình hồi quy với dữ liệu bảng, cụ thể: hồi quy bình phương nhỏ nhất gộp (Pooled OLS), hồi quy biến giả bình phương nhỏ nhất tối thiểu (LSDV) và GMM hệ thống (System GMM). Tác giả sử dụng phương pháp System GMM để xử lý vấn đề nội sinh và các biến trễ. Luận văn sử dụng công cụ hỗ trợ phần mềm Stata 14.0 để thực hiện các kiểm định và ước lượng hệ số hồi quy các biến trong mô hình.
IV. Kết Quả Nghiên Cứu Về Đòn Bẩy Tương Đối Trên HOSE
Nghiên cứu này sử dụng dữ liệu từ các công ty niêm yết trên HOSE trong giai đoạn 2007-2016 để phân tích mối tương quan giữa đòn bẩy tương đối và tỷ suất sinh lợi vượt trội. Kết quả cho thấy có mối tương quan dương giữa đòn bẩy tương đối và tỷ suất sinh lợi vượt trội. Điều này phù hợp với lý thuyết M&M, cho rằng đòn bẩy cao hơn dẫn đến rủi ro cao hơn và do đó, tỷ suất sinh lợi kỳ vọng cũng cao hơn. Nghiên cứu cũng thảo luận về các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến tỷ suất sinh lợi, như quy mô công ty và tỷ số B/M.
4.1. Thống Kê Mô Tả Về Đòn Bẩy Tương Đối Của Các Công Ty
Nghiên cứu cung cấp thống kê mô tả về đòn bẩy tương đối của các công ty niêm yết trên HOSE trong giai đoạn 2007-2016. Thống kê này cho thấy sự phân bố của đòn bẩy tương đối giữa các công ty và theo thời gian. Nghiên cứu cũng phân tích các yếu tố có thể ảnh hưởng đến đòn bẩy tương đối, như ngành nghề kinh doanh và quy mô công ty.
4.2. Phân Tích Tương Quan Giữa Đòn Bẩy và Tỷ Suất Sinh Lợi
Nghiên cứu sử dụng ma trận tương quan để phân tích mối quan hệ giữa đòn bẩy tương đối và tỷ suất sinh lợi vượt trội. Ma trận tương quan cho thấy mức độ tương quan giữa các biến và giúp xác định các yếu tố có thể ảnh hưởng đến tỷ suất sinh lợi. Nghiên cứu cũng sử dụng hồi quy để kiểm tra mối quan hệ giữa đòn bẩy tương đối và tỷ suất sinh lợi sau khi kiểm soát các yếu tố khác.
V. Hàm Ý Chính Sách và Hướng Nghiên Cứu Về Đòn Bẩy
Nghiên cứu này đưa ra các hàm ý chính sách cho các công ty niêm yết trên HOSE. Các công ty nên xem xét đòn bẩy tương đối khi đưa ra quyết định về cấu trúc vốn. Đòn bẩy cao hơn có thể làm tăng tỷ suất sinh lợi, nhưng cũng làm tăng rủi ro. Nghiên cứu cũng đề xuất các hướng nghiên cứu trong tương lai, như xem xét tác động của các yếu tố vĩ mô đến đòn bẩy tương đối và tỷ suất sinh lợi.
5.1. Hàm Ý Chính Sách Cho Các Công Ty Niêm Yết Trên HOSE
Các công ty niêm yết nên xem xét đòn bẩy tương đối khi đưa ra quyết định về cấu trúc vốn. Đòn bẩy cao hơn có thể làm tăng tỷ suất sinh lợi, nhưng cũng làm tăng rủi ro. Các công ty nên cân nhắc giữa lợi ích và rủi ro khi quyết định mức đòn bẩy phù hợp.
5.2. Hướng Nghiên Cứu Tương Lai Về Đòn Bẩy và TSSL
Nghiên cứu đề xuất các hướng nghiên cứu trong tương lai, như xem xét tác động của các yếu tố vĩ mô đến đòn bẩy tương đối và tỷ suất sinh lợi. Các nghiên cứu trong tương lai cũng có thể xem xét tác động của đòn bẩy đến các chỉ số tài chính khác, như lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) và lợi nhuận trên tài sản (ROA).
