Tác Động Của Sở Hữu Nước Ngoài Đến Biến Động Lợi Nhuận Cổ Phiếu Tại Sở Giao Dịch Chứng Khoán TP.Hồ Chí Minh

• Tác giả: Nguyễn Thị Kiều
• Người hướng dẫn: TS. Phạm Phú Quốc
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế TP. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài Chính – Ngân Hàng
• Đề tài: Tác Động Sở Hữu Nước Ngoài Đến Biến Động Lợi Nhuận Cổ Phiếu Tại Sở Giao Dịch Chứng Khoán TP.Hồ Chí Minh
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ Kinh Tế
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: TP.Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Sự cần thiết của đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.3. Đối tượng nghiên cứu
• 1.4. Phương pháp nghiên cứu
• 1.5. Đóng góp của đề tài
• 1.6. Kết cấu đề tài
• 2. CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC
• 2.1. Sở hữu nước ngoài
• 2.2. Biến động lợi nhuận cổ phiếu
• 2.3. Tổng quan các nghiên cứu trước
• 3. CHƯƠNG 3: DỮ LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Mô hình nghiên cứu
• 3.2. Quy trình nghiên cứu
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM
• 4.1. Kết quả thống kê mô tả các biến nghiên cứu
• 4.1.1. Thống kê mô tả biến tỷ lệ sở hữu nước ngoài theo thời gian
• 4.1.2. Thống kê mô tả các biến nghiên cứu
• 4.2. Phân tích tương quan
• 4.3. Phân tích hồi quy và các kiểm định
• 4.3.1. Kiểm định các khiếm khuyết của mô hình
• 4.3.1.1. Kiểm định phương sai sai số thay đổi
• 4.3.1.2. Kiểm định tự tương quan
• 4.3.2. Mô hình hồi quy với tùy chọn Robust
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN
• 5.1. Đóng góp về học thuật
• 5.2. Gợi ý chính sách
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Về Tác Động Đầu Tư Nước Ngoài Đến Biến Động

Luận văn này tập trung vào việc nghiên cứu tác động của sở hữu nước ngoài đến biến động lợi nhuận cổ phiếu tại Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE). Nghiên cứu sử dụng dữ liệu bảng (Panel Data) của 137 công ty niêm yết từ năm 2009 đến 2017, với tổng cộng 1233 quan sát. Mục tiêu là phân tích mối quan hệ giữa tỷ lệ sở hữu nước ngoài và sự biến động trong lợi nhuận cổ phiếu. Kết quả nghiên cứu sẽ giúp nhà đầu tư hiểu rõ hơn về vai trò của dòng vốn ngoại và đưa ra quyết định đầu tư hiệu quả hơn. Nghiên cứu cũng xem xét các yếu tố đặc thù của doanh nghiệp như quy mô, đòn bẩy tài chính, và tỷ lệ chi trả cổ tức để làm biến kiểm soát. "Tác giả chọn ra một đề tài để đi sâu vào nghiên cứu nhằm góp phần giải quyết vấn đề: Sở hữu nước ngoài có tác động đến biến động lợi nhuận cổ phiếu" (Nguyễn Thị Kiều, 2018).

1.1. Sự Cần Thiết Nghiên Cứu Tác Động Đầu Tư Nước Ngoài

Thị trường chứng khoán Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ, trở thành kênh dẫn vốn quan trọng và thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Nghị định 60/2015/NĐ-CP đã nới lỏng giới hạn sở hữu nước ngoài, tạo điều kiện cho dòng vốn ngoại tăng trưởng, đặc biệt tại HOSE. Tuy nhiên, tác động của sở hữu nước ngoài đến biến động lợi nhuận cổ phiếu vẫn còn nhiều tranh cãi. Nghiên cứu này nhằm làm rõ mối quan hệ này trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam, giai đoạn 2009-2017. Nghiên cứu này nhằm đóng góp thêm vào việc giải quyết vấn đề tác động của đầu tư nước ngoài.

1.2. Mục Tiêu Nghiên Cứu Tác Động Đến Lợi Nhuận Cổ Phiếu

Mục tiêu chính của nghiên cứu là xác định tác động của sở hữu nước ngoài đến biến động lợi nhuận cổ phiếu tại HOSE. Cụ thể, nghiên cứu sẽ: (1) Phân tích tác động của sở hữu nước ngoài đến biến động lợi nhuận cổ phiếu giai đoạn 2009-2017; (2) Phân tích tác động của các yếu tố đặc thù của công ty đến biến động lợi nhuận cổ phiếu; (3) Đề xuất các gợi ý cho nhà đầu tư để đưa ra quyết định hiệu quả. Nghiên cứu sẽ trả lời các câu hỏi: Sở hữu nước ngoài có ảnh hưởng đến biến động lợi nhuận cổ phiếu không? Các yếu tố đặc thù của công ty có ảnh hưởng không? Từ đó, đưa ra gợi ý cho nhà đầu tư.

II. Thách Thức Biến Động Lợi Nhuận Cổ Phiếu Do Vốn Ngoại

Nghiên cứu xem xét các công ty phi tài chính niêm yết tại Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE) trong giai đoạn 2009-2017. Mẫu nghiên cứu bao gồm 137 công ty thuộc 9 lĩnh vực khác nhau, loại trừ các công ty tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, công ty chứng khoán, các công ty đã sáp nhập hoặc hủy niêm yết. Dữ liệu được thu thập từ Vietstock, Trung tâm Dữ liệu – Phân tích Kinh tế trường đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh và báo cáo tài chính kiểm toán. Phương pháp nghiên cứu chính là hồi quy dữ liệu bảng (Panel Data), sử dụng các mô hình Pool OLS, FEM và REM. Kiểm định Hausman và các kiểm định khác được sử dụng để lựa chọn mô hình phù hợp. "Đối tượng và phạm vi được sử dụng trong nghiên cứu này bao gồm các công ty phi tài chính được niêm yết tại Sở giao dịch Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh, giai đoạn 2009-2017" (Nguyễn Thị Kiều, 2018).

2.1. Đối Tượng Nghiên Cứu Công Ty Phi Tài Chính Niêm Yết

Đối tượng nghiên cứu là các công ty phi tài chính niêm yết tại Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE) trong giai đoạn 2009-2017. Mẫu nghiên cứu bao gồm 137 công ty thuộc 9 lĩnh vực (theo chuẩn GICS). Nghiên cứu loại trừ các công ty tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, công ty chứng khoán, các công ty đã sáp nhập hoặc hủy niêm yết trong giai đoạn nghiên cứu. Dữ liệu được thu thập từ Vietstock, Trung tâm Dữ liệu – Phân tích Kinh tế trường đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh và các báo cáo tài chính kiểm toán.

2.2. Phương Pháp Nghiên Cứu Phân Tích Hồi Quy Dữ Liệu Bảng

Phương pháp nghiên cứu chính là hồi quy dữ liệu bảng (Panel Data). Các mô hình hồi quy được sử dụng bao gồm Pool OLS, FEM và REM. Kiểm định Hausman và so sánh P-Value được sử dụng để lựa chọn mô hình phù hợp nhất. Nghiên cứu cũng kiểm định các khiếm khuyết của mô hình thông qua kiểm định phương sai sai số thay đổi, kiểm định tự tương quan và mô hình hồi quy với tùy chọn Robust. Phương pháp hồi quy được sử dụng để xem xét tác động của sở hữu nước ngoài.

III. Cách Sở Hữu Nước Ngoài Ổn Định Thị Trường Chứng Khoán

Nghiên cứu kỳ vọng rằng sở hữu nước ngoài sẽ làm giảm biến động lợi nhuận cổ phiếu, giúp ổn định thị trường chứng khoán và mang lại tác động tích cực. Điều này dựa trên giả định rằng nhà đầu tư nước ngoài có xu hướng đầu tư dài hạn, phân tích kỹ lưỡng và có kinh nghiệm quản lý tốt. Từ đó, thúc đẩy các công ty trong nước nâng cao hiệu quả hoạt động và minh bạch thông tin. "Từ những phân tích trên, đối với TTCK Việt Nam tác giả kỳ vọng sở hữu nước ngoài sẽ làm giảm biến động lợi nhuận cổ phiếu, giúp làm ổn định thị trường chứng khoán và mang tính tích cực" (Nguyễn Thị Kiều, 2018).

3.1. Lợi Ích Giảm Biến Động Lợi Nhuận Cổ Phiếu

Nghiên cứu kỳ vọng rằng sở hữu nước ngoài sẽ giúp giảm biến động lợi nhuận cổ phiếu. Nhà đầu tư nước ngoài thường có xu hướng đầu tư dài hạn, phân tích kỹ lưỡng và có kinh nghiệm quản lý tốt. Điều này giúp ổn định giá cổ phiếu và giảm thiểu rủi ro cho các nhà đầu tư khác. Việc giảm thiểu rủi ro là một trong những yếu tố quan trọng được xem xét.

3.2. Yếu Tố Tác Động Đầu Tư Dài Hạn và Phân Tích Kỹ Lưỡng

Sự ổn định của thị trường có thể đến từ việc nhà đầu tư nước ngoài thường đầu tư dài hạn, phân tích kỹ lưỡng và có kinh nghiệm quản lý tốt. Điều này thúc đẩy các công ty trong nước nâng cao hiệu quả hoạt động và minh bạch thông tin. Đồng thời, sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài có thể tạo ra hiệu ứng lan tỏa tích cực, khuyến khích các nhà đầu tư khác tuân thủ các chuẩn mực quản trị tốt.

IV. Hướng Dẫn Phân Tích Tác Động Vốn Ngoại Đến Lợi Nhuận

Luận văn trình bày các cơ sở lý thuyết liên quan đến sở hữu nước ngoài và biến động lợi nhuận cổ phiếu, đồng thời lược khảo các nghiên cứu trước đây về mối quan hệ này. Các lý thuyết về hiệu ứng khách hàng, giao dịch phản hồi và sự gia tăng đầu tư được đề cập để giải thích sự biến động của giá cổ phiếu. Các nghiên cứu trước đây cho thấy mối quan hệ giữa sở hữu nước ngoài và biến động lợi nhuận cổ phiếu không đồng nhất ở mỗi quốc gia và mỗi giai đoạn. "Sở hữu nước ngoài và biến động lợi nhuận cổ phiếu đã có rất nhiều nhà nghiên cứu quan tâm và mối quan hệ này chưa đồng nhất ở mỗi quốc gia, cũng như mỗi giai đoạn" (Nguyễn Thị Kiều, 2018).

4.1. Cơ Sở Lý Thuyết Hiệu Ứng Khách Hàng Giao Dịch Phản Hồi

Các lý thuyết về hiệu ứng khách hàng, giao dịch phản hồi và sự gia tăng đầu tư được đề cập để giải thích sự biến động của giá cổ phiếu. Hiệu ứng khách hàng giải thích tác động của động thái mua/bán cổ phiếu của nhà đầu tư. Giao dịch phản hồi đề cập đến giao dịch dựa trên giá lịch sử. Sự gia tăng đầu tư giải thích xu hướng đầu tư giống nhau của các nhà đầu tư.

4.2. Tổng Quan Nghiên Cứu Trước Mối Quan Hệ Không Đồng Nhất

Các nghiên cứu trước đây cho thấy mối quan hệ giữa sở hữu nước ngoài và biến động lợi nhuận cổ phiếu không đồng nhất ở mỗi quốc gia và mỗi giai đoạn. Một số nghiên cứu tìm thấy mối tương quan âm, trong khi các nghiên cứu khác tìm thấy mối tương quan dương hoặc không có mối tương quan đáng kể. Điều này cho thấy sự phức tạp của mối quan hệ này và cần phải xem xét các yếu tố cụ thể của từng thị trường.

V. Kết Quả Nghiên Cứu Sở Hữu Nước Ngoài Ảnh Hưởng Thế Nào

Kết quả nghiên cứu cho thấy có mối tương quan âm giữa sở hữu nước ngoài và biến động lợi nhuận cổ phiếu. Điều này có nghĩa là các công ty có tỷ lệ sở hữu nước ngoài càng cao thì mức độ hoạt động của công ty càng ổn định. Các nhà đầu tư có thể dựa vào tỷ lệ sở hữu nước ngoài trong công ty để đưa ra quyết định đầu tư hiệu quả hơn. Ngoài ra, các yếu tố đặc thù của doanh nghiệp như quy mô công ty, tỷ lệ luân chuyển cổ phiếu, đòn bẩy tài chính, tỷ số thị giá cổ phiếu, tỷ lệ chi trả cổ tức, lợi nhuận ròng trên tổng tài sản và số năm hoạt động của công ty cũng có ảnh hưởng đến biến động lợi nhuận cổ phiếu. "Kết quả nghiên cứu tìm ra mối tương quan âm giữa sở hữu nước ngoài và biến động lợi nhuận cổ phiếu. Hay nói cách khác những công ty có tỷ lệ sở hữu nước ngoài càng cao thì mức độ hoạt động của công ty càng ổn định" (Nguyễn Thị Kiều, 2018).

5.1. Tương Quan Âm Sở Hữu Nước Ngoài Ổn Định Hoạt Động

Kết quả nghiên cứu cho thấy có mối tương quan âm giữa sở hữu nước ngoài và biến động lợi nhuận cổ phiếu. Điều này có nghĩa là các công ty có tỷ lệ sở hữu nước ngoài càng cao thì mức độ hoạt động của công ty càng ổn định. Nghiên cứu này đóng góp vào việc hiểu rõ hơn về vai trò của nhà đầu tư nước ngoài trong việc ổn định thị trường chứng khoán Việt Nam.

5.2. Yếu Tố Đặc Thù Doanh Nghiệp Ảnh Hưởng Đến Lợi Nhuận

Các yếu tố đặc thù của doanh nghiệp như quy mô công ty, tỷ lệ luân chuyển cổ phiếu, đòn bẩy tài chính, tỷ số thị giá cổ phiếu, tỷ lệ chi trả cổ tức, lợi nhuận ròng trên tổng tài sản và số năm hoạt động của công ty cũng có ảnh hưởng đến biến động lợi nhuận cổ phiếu. Nhà đầu tư nên xem xét các yếu tố này khi đánh giá rủi ro và tiềm năng sinh lời của một cổ phiếu.

VI. Gợi Ý Chính Sách Để Thu Hút Đầu Tư Nước Ngoài Hiệu Quả

Nghiên cứu này đóng góp vào việc hiểu rõ hơn về tác động của sở hữu nước ngoài đến biến động lợi nhuận cổ phiếu tại Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE). Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để đưa ra các gợi ý chính sách nhằm thu hút vốn đầu tư nước ngoài một cách hiệu quả hơn, đồng thời đảm bảo sự ổn định của thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng có những hạn chế về phạm vi và phương pháp, cần được xem xét trong các nghiên cứu tiếp theo. "Ở phần này, tác giả đưa ra đóng góp về học thuật, gợi ý chính sách và hạn chế của đề tài" (Nguyễn Thị Kiều, 2018).

6.1. Đóng Góp Học Thuật Hiểu Rõ Hơn Về Tác Động Vốn Ngoại

Nghiên cứu này đóng góp vào việc hiểu rõ hơn về tác động của sở hữu nước ngoài đến biến động lợi nhuận cổ phiếu tại Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE). Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để xây dựng các mô hình dự báo và quản trị rủi ro hiệu quả hơn.

6.2. Gợi Ý Chính Sách Thu Hút Vốn và Ổn Định Thị Trường

Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để đưa ra các gợi ý chính sách nhằm thu hút vốn đầu tư nước ngoài một cách hiệu quả hơn, đồng thời đảm bảo sự ổn định của thị trường chứng khoán. Các chính sách có thể tập trung vào việc cải thiện môi trường đầu tư, tăng cường minh bạch thông tin và nâng cao chất lượng quản trị doanh nghiệp.

Tổng quan nghiên cứu

Thị trường chứng khoán Việt Nam, đặc biệt là Sở Giao dịch Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (HOSE), đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển và biến động kể từ khi thành lập. Từ năm 2009 đến 2017, thị trường này chứng kiến sự gia tăng đáng kể của tỷ lệ sở hữu nước ngoài, từ mức trung bình khoảng 13,26% năm 2017, với sự thay đổi chính sách cho phép nhà đầu tư nước ngoài sở hữu đến 100% vốn cổ phần kể từ năm 2015 theo Nghị định số 60/2015/NĐ-CP. Sự thay đổi này đã tạo ra nhiều tác động quan trọng đến biến động lợi nhuận cổ phiếu trên HOSE, một trong những chỉ số phản ánh sự ổn định và hiệu quả của thị trường chứng khoán.

Luận văn tập trung nghiên cứu tác động của sở hữu nước ngoài đến biến động lợi nhuận cổ phiếu tại HOSE trong giai đoạn 2009-2017, với mẫu nghiên cứu gồm 137 công ty phi tài chính niêm yết, tổng cộng 1233 quan sát. Mục tiêu chính là xác định mối quan hệ giữa tỷ lệ sở hữu nước ngoài và biến động lợi nhuận cổ phiếu, đồng thời phân tích ảnh hưởng của các yếu tố đặc thù doanh nghiệp như quy mô công ty, tỷ lệ luân chuyển cổ phiếu, đòn bẩy tài chính, tỷ số thị giá cổ phiếu, tỷ lệ chi trả cổ tức, lợi nhuận ròng trên tổng tài sản và số năm hoạt động.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà đầu tư và nhà quản lý thị trường nhằm đưa ra quyết định đầu tư hiệu quả, đồng thời góp phần ổn định và phát triển bền vững thị trường chứng khoán Việt Nam. Kết quả nghiên cứu cũng giúp làm rõ vai trò của nhà đầu tư nước ngoài trong việc điều tiết biến động lợi nhuận cổ phiếu, từ đó nâng cao chất lượng quản trị doanh nghiệp và thu hút vốn đầu tư nước ngoài.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính để phân tích mối quan hệ giữa sở hữu nước ngoài và biến động lợi nhuận cổ phiếu:

1. Lý thuyết hiệu ứng khách hàng (Customer Effect Theory): Giá cổ phiếu bị ảnh hưởng bởi hành vi mua bán của nhà đầu tư dựa trên các thay đổi về chính sách công ty, cổ tức hoặc các yếu tố bên ngoài. Sự điều chỉnh này dẫn đến biến động giá cổ phiếu.

2. Lý thuyết giao dịch phản hồi (Feedback Trading): Phân loại thành giao dịch phản hồi tích cực và tiêu cực, trong đó nhà đầu tư mua cổ phiếu dựa trên biến động lợi nhuận trong quá khứ. Lý thuyết này giải thích sự gia tăng đầu tư đồng bộ và ảnh hưởng đến biến động lợi nhuận cổ phiếu.

Các khái niệm chuyên ngành quan trọng bao gồm:

• Sở hữu nước ngoài (Foreign Ownership - FO): Tỷ lệ cổ phần do nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ.
• Biến động lợi nhuận cổ phiếu (Stock Return Volatility): Đo lường sự biến động của lợi nhuận cổ phiếu hàng ngày, được tính theo logarit lợi nhuận bình phương hoặc độ lệch chuẩn so với lợi nhuận trung bình năm.
• Các biến kiểm soát: Quy mô công ty (SIZE), tỷ lệ luân chuyển cổ phiếu (TURNOVER), đòn bẩy tài chính (LEV), tỷ số thị giá cổ phiếu (M/B), tỷ lệ chi trả cổ tức (DIV), lợi nhuận ròng trên tổng tài sản (ROA), số năm hoạt động (AGE).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng dữ liệu bảng (Panel data) với 1233 quan sát từ 137 công ty phi tài chính niêm yết trên HOSE trong giai đoạn 2009-2017. Dữ liệu bao gồm giá cổ phiếu, khối lượng giao dịch, tỷ lệ sở hữu nước ngoài và các chỉ số tài chính được thu thập từ Trung tâm Dữ liệu – Phân tích Kinh tế trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh và Công ty Cổ phần Tài Việt (Vietstock).

Phương pháp phân tích chính là hồi quy dữ liệu bảng với ba mô hình: Pool OLS, Fixed Effects Model (FEM) và Random Effects Model (REM). Kiểm định Hausman được sử dụng để lựa chọn mô hình phù hợp nhất, kết quả cho thấy FEM là mô hình thích hợp nhất. Ngoài ra, các kiểm định về đa cộng tuyến (VIF), phương sai sai số thay đổi (Modified Wald Test), tự tương quan (Wooldridge Test) và mô hình hồi quy Robust được áp dụng để đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của kết quả.

Quy trình nghiên cứu gồm các bước: phân tích thống kê mô tả, kiểm định đa cộng tuyến, phân tích hồi quy và kiểm định các giả định mô hình. Phần mềm Stata 12 được sử dụng để xử lý và phân tích dữ liệu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Mối quan hệ âm giữa sở hữu nước ngoài và biến động lợi nhuận cổ phiếu: Kết quả hồi quy FEM cho thấy hệ số của biến sở hữu nước ngoài (FO) là âm và có ý nghĩa thống kê ở mức 1%, với mức tăng 1% tỷ lệ sở hữu nước ngoài làm giảm biến động lợi nhuận cổ phiếu khoảng 0.0115 (mô hình 1) và 0.0027 (mô hình 2). Điều này khẳng định rằng các công ty có tỷ lệ sở hữu nước ngoài cao thường có hoạt động ổn định hơn.

2. Ảnh hưởng của các yếu tố đặc thù doanh nghiệp: Quy mô công ty (SIZE) và số năm hoạt động (AGE) có mối tương quan âm với biến động lợi nhuận cổ phiếu, cho thấy công ty lớn và lâu năm có mức độ biến động thấp hơn. Ngược lại, tỷ lệ luân chuyển cổ phiếu (TURNOVER), đòn bẩy tài chính (LEV), tỷ lệ chi trả cổ tức (DIV) có mối tương quan dương, làm tăng biến động lợi nhuận cổ phiếu.

3. Tỷ lệ sở hữu nhà nước (GOV) có xu hướng làm tăng biến động lợi nhuận cổ phiếu: Điều này phản ánh thực trạng quản lý chưa hiệu quả của các cổ đông nhà nước tại Việt Nam, tương tự như các nghiên cứu tại Trung Quốc.

4. Tính thanh khoản và đòn bẩy tài chính là các yếu tố quan trọng: Tỷ lệ luân chuyển cổ phiếu cao làm tăng biến động lợi nhuận, trong khi đòn bẩy tài chính cao cũng làm tăng rủi ro và biến động lợi nhuận cổ phiếu.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây tại Việt Nam và một số thị trường mới nổi, cho thấy nhà đầu tư nước ngoài đóng vai trò tích cực trong việc ổn định thị trường chứng khoán thông qua việc đầu tư dài hạn, nâng cao quản trị công ty và cung cấp nguồn vốn ổn định. Mối quan hệ âm giữa sở hữu nước ngoài và biến động lợi nhuận cổ phiếu cũng phản ánh sự khác biệt về chiến lược đầu tư giữa nhà đầu tư nước ngoài và trong nước, trong đó nhà đầu tư nước ngoài có xu hướng nắm giữ cổ phiếu lâu dài hơn, giảm thiểu đầu cơ và biến động giá.

Biểu đồ thể hiện xu hướng tăng tỷ lệ sở hữu nước ngoài qua các năm và sự giảm biến động lợi nhuận cổ phiếu tương ứng sẽ minh họa rõ nét mối quan hệ này. Bảng hồi quy chi tiết cũng cho thấy các biến kiểm soát có ảnh hưởng phù hợp với lý thuyết tài chính và các nghiên cứu trước.

Kết quả này góp phần làm rõ vai trò của sở hữu nước ngoài trong việc giảm thiểu rủi ro và tăng cường sự ổn định của thị trường chứng khoán Việt Nam, đồng thời cung cấp cơ sở cho các chính sách thu hút đầu tư nước ngoài hiệu quả hơn.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường thu hút và duy trì sở hữu nước ngoài: Các cơ quan quản lý nên tiếp tục hoàn thiện chính sách để tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư nước ngoài đầu tư dài hạn, nhằm nâng cao tỷ lệ sở hữu nước ngoài trong các công ty niêm yết, qua đó góp phần ổn định biến động lợi nhuận cổ phiếu trong vòng 3-5 năm tới.

2. Cải thiện quản trị công ty và minh bạch thông tin: Doanh nghiệp cần nâng cao năng lực quản trị, đặc biệt là các công ty có tỷ lệ sở hữu nước ngoài cao, nhằm tận dụng hiệu quả nguồn vốn và kinh nghiệm quản lý từ nhà đầu tư nước ngoài. Việc này nên được thực hiện liên tục và đánh giá định kỳ hàng năm.

3. Kiểm soát và giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực của sở hữu nhà nước: Chính phủ và các cơ quan liên quan cần tăng cường giám sát, nâng cao hiệu quả quản lý cổ phần nhà nước để giảm thiểu biến động lợi nhuận cổ phiếu do yếu tố này gây ra, với kế hoạch cải cách trong vòng 2-3 năm.

4. Khuyến khích phát triển thị trường cổ phiếu có tính thanh khoản cao: Tăng cường các biện pháp nhằm nâng cao tính thanh khoản của cổ phiếu, đồng thời kiểm soát đòn bẩy tài chính hợp lý để giảm thiểu biến động lợi nhuận cổ phiếu, giúp thị trường phát triển bền vững trong dài hạn.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà đầu tư cá nhân và tổ chức: Giúp hiểu rõ tác động của sở hữu nước ngoài đến biến động lợi nhuận cổ phiếu, từ đó đưa ra quyết định đầu tư phù hợp với chiến lược dài hạn hoặc ngắn hạn.

2. Các công ty niêm yết trên HOSE: Cung cấp thông tin về vai trò của sở hữu nước ngoài và các yếu tố đặc thù doanh nghiệp ảnh hưởng đến biến động lợi nhuận, hỗ trợ cải thiện quản trị và thu hút vốn đầu tư.

3. Cơ quan quản lý thị trường chứng khoán: Là cơ sở khoa học để xây dựng chính sách thu hút đầu tư nước ngoài, kiểm soát biến động thị trường và nâng cao tính ổn định của thị trường chứng khoán Việt Nam.

4. Các nhà nghiên cứu và học giả trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng: Cung cấp dữ liệu thực nghiệm và phân tích sâu sắc về mối quan hệ giữa sở hữu nước ngoài và biến động lợi nhuận cổ phiếu, làm nền tảng cho các nghiên cứu tiếp theo.

Câu hỏi thường gặp

1. Sở hữu nước ngoài ảnh hưởng như thế nào đến biến động lợi nhuận cổ phiếu?
   Nghiên cứu cho thấy sở hữu nước ngoài có mối tương quan âm với biến động lợi nhuận cổ phiếu, tức là tỷ lệ sở hữu nước ngoài cao giúp giảm biến động lợi nhuận, làm thị trường ổn định hơn.

2. Các yếu tố đặc thù doanh nghiệp nào ảnh hưởng đến biến động lợi nhuận cổ phiếu?
   Quy mô công ty, số năm hoạt động có xu hướng giảm biến động lợi nhuận, trong khi tỷ lệ luân chuyển cổ phiếu, đòn bẩy tài chính và tỷ lệ chi trả cổ tức làm tăng biến động lợi nhuận cổ phiếu.

3. Tại sao sở hữu nhà nước lại làm tăng biến động lợi nhuận cổ phiếu?
   Do quản lý chưa hiệu quả và thiếu minh bạch, cổ đông nhà nước có thể gây ra biến động lớn hơn trong lợi nhuận cổ phiếu, tương tự như các nghiên cứu tại các thị trường mới nổi khác.

4. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng để phân tích dữ liệu?
   Nghiên cứu sử dụng hồi quy dữ liệu bảng với ba mô hình Pool OLS, FEM và REM, trong đó FEM được chọn là mô hình phù hợp nhất dựa trên kiểm định Hausman.

5. Làm thế nào nhà đầu tư có thể sử dụng kết quả nghiên cứu này?
   Nhà đầu tư có thể dựa vào tỷ lệ sở hữu nước ngoài của công ty để đánh giá mức độ ổn định và rủi ro của cổ phiếu, từ đó lựa chọn chiến lược đầu tư dài hạn hoặc ngắn hạn phù hợp.

Kết luận

• Nghiên cứu xác định mối quan hệ âm giữa tỷ lệ sở hữu nước ngoài và biến động lợi nhuận cổ phiếu tại HOSE trong giai đoạn 2009-2017.
• Các yếu tố đặc thù doanh nghiệp như quy mô, số năm hoạt động, tỷ lệ luân chuyển cổ phiếu và đòn bẩy tài chính cũng ảnh hưởng đáng kể đến biến động lợi nhuận cổ phiếu.
• Mô hình hồi quy dữ liệu bảng với phương pháp tác động cố định (FEM) được lựa chọn là phù hợp nhất để phân tích dữ liệu.
• Kết quả nghiên cứu góp phần làm rõ vai trò tích cực của nhà đầu tư nước ngoài trong việc ổn định thị trường chứng khoán Việt Nam.
• Đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường thu hút sở hữu nước ngoài, cải thiện quản trị công ty và kiểm soát biến động thị trường trong thời gian tới.

Nhà đầu tư, doanh nghiệp và cơ quan quản lý được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao hiệu quả đầu tư và phát triển bền vững thị trường chứng khoán Việt Nam.