Tác Động của Rủi Ro Tín Dụng Đến Khả Năng Sinh Lời Tại Các Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Việt Nam

• Tác giả: Trương Định Nghĩa
• Người hướng dẫn: Ts. Bùi Kim Phương
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế - Luật
• Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
• Đề tài: Tác Động Của Rủi Ro Tín Dụng Đến Khả Năng Sinh Lời Tại Các Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Việt Nam
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Tp Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU
• 1.1. Lý do chọn đề tài
• 1.2. Khoảng trống nghiên cứu
• 1.3. Mục tiêu nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu
• 1.3.1. Mục tiêu chung
• 1.3.2. Mục tiêu cụ thể
• 1.3.3. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.4. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu
• 1.4.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.4.2. Phạm vi nghiên cứu
• 1.5. Phương pháp nghiên cứu
• 1.6. Cấu trúc đề tài
• 2. CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
• 2.1. Rủi ro tín dụng
• 2.1.1. Khái niệm
• 2.1.2. Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng
• 2.1.2.1. Nguyên nhân khách quan
• 2.1.2.2. Nguyên nhân chủ quan
• 2.2. Các chỉ tiêu đo lường rủi ro tín dụng
• 2.3. Khả năng sinh lời
• 2.4. Tác động của rủi ro tín dụng đến khả năng sinh lời tại các ngân hàng thương mại
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Mô hình nghiên cứu
• 3.2. Các biến được sử dụng trong mô hình
• 3.2.1. Biến phụ thuộc
• 3.2.2. Biến độc lập
• 3.2.3. Biến kiểm soát
• 3.3. Dữ liệu nghiên cứu
• 3.4. Phương pháp ước lượng
• 3.5. Thống kê mô tả
• 3.6. Phân tích tương quan
• 3.7. Phân tích hồi quy
• 3.8. Kiểm định mô hình
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Kết quả nghiên cứu
• 4.1.1. Thống kê mô tả
• 4.1.2. Phân tích tương quan
• 4.1.3. Phân tích hồi quy
• 4.1.4. Kiểm tra các giả định của hồi quy
• 4.1.5. Kết quả nghiên cứu
• 4.1.6. Thực trạng về RRTD và KNSL tại các ngân hàng thương mại Việt Nam
• 4.2. Thảo luận kết quả nghiên cứu
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• 5.1. Đối với các ngân hàng thương mại Việt Nam
• 5.2. Các hỗ trợ từ Ngân hàng nhà nước, chính phủ
• 5.3. Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Tác Động Rủi Ro Tín Dụng Đến Ngân Hàng TMCP 55

Ngân hàng thương mại đóng vai trò then chốt trong nền kinh tế, là cầu nối quan trọng thúc đẩy tăng trưởng. Một hệ thống ngân hàng hiệu quả và bền vững là nền tảng cho sự ổn định kinh tế, tài chính. Tuy nhiên, hoạt động ngân hàng luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro: thanh khoản, tín dụng, hoạt động, pháp lý, thị trường, công nghệ. Trong đó, rủi ro tín dụng là một trong những rủi ro lớn nhất và thường xuyên xảy ra. Các nghiệp vụ chính của ngân hàng là huy động vốn và cấp tín dụng, nhưng hoạt động cấp tín dụng tiềm ẩn nhiều rủi ro nhất. Hiệu quả hoạt động của ngân hàng phụ thuộc lớn vào việc đo lường và quản lý rủi ro tín dụng. Giai đoạn 2017-2022 là thời kỳ tái cơ cấu hệ thống các tổ chức tín dụng tại Việt Nam, với việc áp dụng các chuẩn mực Basel II. Hoạt động kinh doanh của các ngân hàng, đặc biệt là các ngân hàng TMCP, trở nên sôi động và cạnh tranh hơn. Nguồn thu nhập chính của các ngân hàng đến từ hoạt động cho vay, chủ yếu là các khách hàng tổ chức, doanh nghiệp. Vì vậy, việc nghiên cứu tác động của rủi ro tín dụng đến khả năng sinh lời ngân hàng là rất quan trọng.

1.1. Tầm Quan Trọng Của Quản Lý Rủi Ro Tín Dụng

Quản lý rủi ro tín dụng hiệu quả là yếu tố sống còn đối với bất kỳ ngân hàng TMCP nào. Việc này không chỉ bảo vệ lợi nhuận mà còn đảm bảo sự ổn định tài chính của ngân hàng. Theo nghiên cứu của VCBS (2023), các ngân hàng tư nhân lớn với mô hình hoạt động hiệu quả có tỷ trọng đóng góp lợi nhuận cao hơn nhiều so với thị phần tín dụng. Điều này cho thấy sự quan trọng của việc quản lý rủi ro và tối ưu hóa hoạt động cho vay.

1.2. Bối Cảnh Kinh Tế Vĩ Mô Ảnh Hưởng Rủi Ro Tín Dụng

Tình hình kinh tế vĩ mô có ảnh hưởng trực tiếp đến rủi ro tín dụng. Các yếu tố như lạm phát, tăng trưởng GDP, và chính sách tiền tệ đều có thể tác động đến khả năng trả nợ của khách hàng. Funda (2014) nhận định rằng các yếu tố vĩ mô như lạm phát, thất nghiệp, tốc độ tăng trưởng GDP có ảnh hưởng tới rủi ro tín dụng các ngân hàng TMCP.

II. Thách Thức Đo Lường Tác Động Rủi Ro Tín Dụng Hiện Nay 59

Việc đo lường chính xác tác động của rủi ro tín dụng đến khả năng sinh lời ngân hàng là một thách thức lớn. Có nhiều yếu tố tác động đồng thời, và việc phân tách ảnh hưởng riêng của từng yếu tố không hề đơn giản. Nợ xấu và các khoản nợ tiềm ẩn rủi ro ngày càng gia tăng, đặc biệt là sau đại dịch COVID-19. Chi phí cho hoạt động tín dụng luôn ở mức cao do các ngân hàng phải tăng cường trích lập dự phòng rủi ro. Mặc dù các ngân hàng cung cấp nhiều sản phẩm và dịch vụ, thu nhập từ lãi cho vay vẫn chiếm tỷ trọng lớn trong tổng thu nhập. Điều này khiến cho khả năng sinh lời ngân hàng phụ thuộc nhiều vào chất lượng hoạt động cho vay và quản lý rủi ro tín dụng. VCBS (2023) cho thấy tỷ lệ nợ xấu nội bảng tăng lên 1,6% từ mức 1,4% cuối 2021, tỷ lệ nợ nhóm 2 cũng tăng lên 1,8%.

2.1. Ảnh Hưởng Của Đại Dịch COVID 19 Đến Nợ Xấu

Đại dịch COVID-19 đã gây ra những tác động tiêu cực đến nền kinh tế, làm gia tăng nợ xấu và ảnh hưởng đến khả năng sinh lời ngân hàng. Giãn cách xã hội và suy giảm kinh tế khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc trả nợ. Neu-Jica (2020) cho biết tỷ lệ nợ xấu có xu hướng tăng khi có dịch bệnh, thu nhập từ lãi và dịch vụ giảm. Các TCTD bị thừa nhiều vốn huy động do khách hàng không có nhu cầu vay.

2.2. Sự Phức Tạp Trong Đánh Giá Tác Động Thực Tế

Chính sách cơ cấu lại nợ vay trong thời gian đại dịch đã làm phức tạp thêm việc đánh giá tác động thực tế của rủi ro tín dụng. Việc giữ nguyên nhóm nợ cho các khoản nợ được cơ cấu có thể che giấu tình hình thực tế về nợ xấu, ảnh hưởng đến việc đánh giá chính xác khả năng sinh lời ngân hàng.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Ảnh Hưởng Rủi Ro Tín Dụng 52

Để đánh giá tác động của rủi ro tín dụng đến khả năng sinh lời ngân hàng, cần áp dụng các phương pháp nghiên cứu phù hợp. Phân tích định lượng sử dụng các mô hình thống kê và dữ liệu tài chính để xác định mối quan hệ giữa các biến số. Mô hình hồi quy là một công cụ phổ biến được sử dụng để ước lượng tác động của rủi ro tín dụng (được đo lường bằng tỷ lệ nợ xấu) đến các chỉ số sinh lời ngân hàng (ROA, ROE). Dữ liệu cần được thu thập từ báo cáo tài chính của các ngân hàng TMCP trong một giai đoạn đủ dài để đảm bảo tính tin cậy của kết quả. Theo luận văn gốc, dữ liệu được thu thập từ 19 NHTM cổ phần Việt Nam đang giao dịch tại hai sàn giao dịch chứng khoán (HOSE) và (HNX) giai đoạn từ năm 2017 - 2022.

3.1. Sử Dụng Mô Hình Hồi Quy Để Phân Tích Định Lượng

Mô hình hồi quy cho phép các nhà nghiên cứu kiểm soát các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh lời ngân hàng, từ đó xác định tác động riêng của rủi ro tín dụng. Các biến kiểm soát có thể bao gồm quy mô ngân hàng, tỷ lệ vốn chủ sở hữu, và các yếu tố kinh tế vĩ mô.

3.2. Thu Thập Và Xử Lý Dữ Liệu Tài Chính Tin Cậy

Dữ liệu tài chính cần được thu thập từ các nguồn tin cậy, chẳng hạn như báo cáo tài chính đã được kiểm toán. Cần chú ý đến việc chuẩn hóa dữ liệu và xử lý các giá trị ngoại lệ để đảm bảo tính chính xác của kết quả phân tích. Các NHTM niêm yết trên sàn HOSE và HNX có thông tin công bố chặt chẽ và minh bạch hơn.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Tác Động Rủi Ro Tín Dụng Thực Tế 54

Các nghiên cứu thực nghiệm cho thấy rủi ro tín dụng có tác động đáng kể đến khả năng sinh lời ngân hàng, mặc dù chiều hướng tác động có thể khác nhau tùy thuộc vào bối cảnh cụ thể. Một số nghiên cứu cho thấy mối quan hệ nghịch biến: khi rủi ro tín dụng tăng, khả năng sinh lời giảm. Điều này là do chi phí dự phòng rủi ro tăng lên, làm giảm lợi nhuận. Các kết quả nghiên cứu cho thấy, rủi ro tín dụng có mối quan hệ nghịch biến với khả năng sinh lời (ROA), tỷ lệ tổng dư nợ trên tổng tài sản (TLTA), quy mô ngân hàng (SIZE) có mối quan hệ đồng biến với khả năng sinh lời (ROA).

4.1. Phân Tích Các Chỉ Số Tài Chính Quan Trọng ROA ROE

Các chỉ số tài chính như ROA (tỷ suất sinh lời trên tài sản) và ROE (tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu) thường được sử dụng để đánh giá khả năng sinh lời ngân hàng. Các yếu tố như rủi ro tín dụng sẽ ảnh hưởng đến những chỉ số này.

4.2. So Sánh Kết Quả Nghiên Cứu Trong Và Ngoài Nước

Nhiều nghiên cứu trên thế giới cũng đã chỉ ra mối quan hệ giữa rủi ro tín dụng và khả năng sinh lời ngân hàng. Việc so sánh kết quả nghiên cứu trong và ngoài nước giúp có cái nhìn toàn diện hơn về vấn đề này.

V. Cách Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng Hiệu Quả Ngân Hàng 56

Để giảm thiểu tác động tiêu cực của rủi ro tín dụng đến khả năng sinh lời ngân hàng, cần có các biện pháp quản trị rủi ro hiệu quả. Các biện pháp này bao gồm việc xây dựng chính sách tín dụng chặt chẽ, quy trình thẩm định tín dụng khoa học, và hệ thống kiểm soát rủi ro toàn diện. Ngân hàng cần liên tục theo dõi và đánh giá rủi ro tín dụng để có các biện pháp ứng phó kịp thời. Trên cơ sở kết quả nghiên cứu và thảo luận, cùng với thực trạng rủi ro tín dụng và khả năng sinh lời của các ngân hàng TMCP Việt Nam, tác giả đề xuất một số khuyến nghị đối với ngân hàng TMCP Việt Nam và các hỗ trợ từ NHNN và chính phủ nhằm hạn chế một số tác động của rủi ro tín dụng, và cải thiện khả năng sinh lời của các ngân hàng TMCP Việt Nam.

5.1. Xây Dựng Chính Sách Tín Dụng Chặt Chẽ và Rõ Ràng

Một chính sách tín dụng rõ ràng và chặt chẽ là nền tảng cho việc quản lý rủi ro tín dụng. Chính sách này cần xác định rõ các tiêu chí cho vay, quy trình thẩm định tín dụng, và các biện pháp kiểm soát rủi ro.

5.2. Ứng Dụng Các Chuẩn Mực Basel II và Basel III

Việc áp dụng các chuẩn mực Basel II và Basel III giúp các ngân hàng nâng cao năng lực quản lý rủi ro tín dụng và đảm bảo an toàn vốn. Các chuẩn mực này yêu cầu các ngân hàng phải có đủ vốn để đối phó với các khoản lỗ tiềm ẩn từ rủi ro tín dụng.

5.3. Vai Trò Hỗ Trợ Từ Ngân Hàng Nhà Nước NHNN

Ngân hàng Nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát và điều tiết hoạt động của các ngân hàng, giúp đảm bảo sự ổn định của hệ thống tài chính và hạn chế rủi ro tín dụng.

VI. Tương Lai Nghiên Cứu Tác Động Rủi Ro Tín Dụng 50

Nghiên cứu về tác động của rủi ro tín dụng đến khả năng sinh lời ngân hàng vẫn còn nhiều hướng phát triển. Các nghiên cứu trong tương lai có thể tập trung vào việc đánh giá tác động của các yếu tố mới, chẳng hạn như sự phát triển của công nghệ tài chính (Fintech) và các loại hình cho vay mới. Việc nghiên cứu sâu hơn về mối quan hệ giữa rủi ro tín dụng và khả năng sinh lời ngân hàng sẽ giúp các ngân hàng đưa ra các quyết định kinh doanh sáng suốt hơn và đảm bảo sự phát triển bền vững.

6.1. Nghiên Cứu Tác Động Của Fintech Đến Rủi Ro Tín Dụng

Sự phát triển của Fintech đã tạo ra những cơ hội mới cho hoạt động cho vay, nhưng cũng mang lại những thách thức mới trong việc quản lý rủi ro tín dụng. Cần có các nghiên cứu để đánh giá tác động của Fintech đến rủi ro tín dụng và khả năng sinh lời ngân hàng.

6.2. Đánh Giá Tác Động Của Các Yếu Tố Môi Trường ESG

Các yếu tố môi trường, xã hội và quản trị (ESG) ngày càng trở nên quan trọng trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Cần có các nghiên cứu để đánh giá tác động của các yếu tố ESG đến rủi ro tín dụng và khả năng sinh lời ngân hàng.

Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn từ năm 2017 đến 2022, các ngân hàng thương mại cổ phần (NHTMCP) Việt Nam đã trải qua nhiều biến động quan trọng, đặc biệt là tác động của rủi ro tín dụng (RRTD) và đại dịch Covid-19. Theo báo cáo của ngành, tỷ lệ nợ xấu trung bình của 19 NHTMCP niêm yết trên hai sàn HOSE và HNX là khoảng 1,8%, trong khi tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản (ROA) trung bình đạt 1,3%. Đại dịch Covid-19 đã làm gián đoạn hoạt động kinh tế, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng trả nợ của khách hàng, từ đó tác động tiêu cực đến hiệu quả kinh doanh của các ngân hàng. Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định mức độ và chiều hướng tác động của RRTD và dịch bệnh Covid-19 đến khả năng sinh lời của các NHTMCP Việt Nam trong giai đoạn này. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào 19 ngân hàng niêm yết có thông tin minh bạch, với dữ liệu tài chính được thu thập từ báo cáo kiểm toán và các nguồn dữ liệu quốc tế. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho các ngân hàng và cơ quan quản lý nhằm nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro và cải thiện khả năng sinh lời, góp phần ổn định hệ thống tài chính quốc gia.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết quản trị rủi ro tín dụng và lý thuyết về khả năng sinh lời của ngân hàng. RRTD được định nghĩa là khả năng khách hàng không thực hiện đúng nghĩa vụ trả nợ, gây tổn thất cho ngân hàng. Khả năng sinh lời (KNSL) được đo lường bằng tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản (ROA), phản ánh hiệu quả sử dụng tài sản để tạo ra lợi nhuận. Các khái niệm chính bao gồm: tỷ lệ nợ xấu (NPLR) làm chỉ tiêu đo lường RRTD, tỷ lệ dư nợ trên tiền gửi khách hàng (LDR), tỷ lệ tổng dư nợ trên tổng tài sản (TLTA), quy mô ngân hàng (SIZE) và lạm phát (INF) là các biến kiểm soát ảnh hưởng đến KNSL. Mô hình nghiên cứu được xây dựng nhằm phân tích tác động của các biến này đến ROA, đồng thời xem xét ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 như một biến độc lập đặc biệt trong giai đoạn nghiên cứu.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với dữ liệu bảng không cân bằng gồm 19 NHTMCP Việt Nam niêm yết trên HOSE và HNX trong giai đoạn 2017-2022, tổng cộng 114 quan sát sau khi làm sạch dữ liệu. Dữ liệu được thu thập từ báo cáo tài chính kiểm toán và Ngân hàng Thế giới. Phân tích bao gồm thống kê mô tả, phân tích tương quan, kiểm định đa cộng tuyến và hồi quy dữ liệu bảng. Ba mô hình hồi quy được sử dụng gồm: mô hình bình phương nhỏ nhất (OLS), mô hình tác động cố định (FEM) và mô hình tác động ngẫu nhiên (REM). Các kiểm định F, Hausman và Breusch-Pagan được áp dụng để lựa chọn mô hình phù hợp nhất. Ngoài ra, kiểm định phương sai sai số thay đổi và hiện tượng tự tương quan được thực hiện để đảm bảo tính chính xác của mô hình. Phần mềm Stata được sử dụng để xử lý và phân tích dữ liệu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tác động của tỷ lệ nợ xấu (NPLR) đến khả năng sinh lời (ROA): Kết quả hồi quy mô hình FEM cho thấy NPLR có hệ số -0,017 với ý nghĩa thống kê ở mức 5%, cho thấy mối quan hệ nghịch biến rõ ràng. Cụ thể, khi NPLR tăng 1%, ROA giảm 1,7%, phản ánh chi phí tăng do nợ xấu làm giảm thu nhập của ngân hàng.

2. Ảnh hưởng của tỷ lệ tổng dư nợ trên tổng tài sản (TLTA): TLTA có hệ số +0,025 và có ý nghĩa thống kê ở mức 5%, cho thấy mối quan hệ đồng biến với ROA. Tăng 1% TLTA tương ứng với tăng 2,5% ROA, minh chứng cho việc mở rộng tín dụng giúp tăng lợi nhuận.

3. Quy mô ngân hàng (SIZE) và khả năng sinh lời: SIZE có hệ số +0,011 với ý nghĩa thống kê ở mức 1%, cho thấy ngân hàng có quy mô lớn hơn thường có khả năng sinh lời cao hơn. Tăng 1% quy mô tài sản dẫn đến tăng 1,1% ROA.

4. Ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 và các biến kiểm soát khác: Biến Covid-19, tỷ lệ dư nợ trên tiền gửi khách hàng (LDR) và lạm phát (INF) không có ý nghĩa thống kê, cho thấy trong giai đoạn nghiên cứu, các yếu tố này chưa tác động rõ rệt đến ROA của các NHTMCP.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với nhiều nghiên cứu trong và ngoài nước, đặc biệt là mối quan hệ nghịch biến giữa RRTD và KNSL được xác nhận qua tỷ lệ nợ xấu. Nguyên nhân chính là khi nợ xấu tăng, ngân hàng phải trích lập dự phòng lớn hơn, làm giảm lợi nhuận. Mối quan hệ đồng biến giữa TLTA và ROA phản ánh hiệu quả của việc mở rộng tín dụng trong điều kiện kiểm soát rủi ro tốt. Quy mô ngân hàng lớn giúp đa dạng hóa danh mục và tiết giảm chi phí, từ đó nâng cao khả năng sinh lời. Mặc dù dịch Covid-19 được kỳ vọng ảnh hưởng đến KNSL, kết quả không cho thấy tác động rõ ràng, có thể do các chính sách hỗ trợ và cơ cấu nợ đã giúp giảm thiểu tác động tiêu cực trong giai đoạn này. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện xu hướng ROA và NPLR qua các năm, cũng như bảng hồi quy chi tiết các biến số.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường quản lý và kiểm soát rủi ro tín dụng: Các NHTMCP cần áp dụng các công cụ đánh giá tín dụng hiện đại, nâng cao năng lực thẩm định khách hàng để giảm tỷ lệ nợ xấu, từ đó cải thiện ROA trong vòng 1-2 năm tới.

2. Mở rộng quy mô và đa dạng hóa danh mục tín dụng: Khuyến khích các ngân hàng tăng trưởng tín dụng có kiểm soát, tập trung vào các lĩnh vực có tiềm năng sinh lời cao, nhằm nâng cao TLTA và ROA trong trung hạn.

3. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong quản trị rủi ro: Áp dụng công nghệ số và phân tích dữ liệu lớn để dự báo và phòng ngừa rủi ro tín dụng, giúp giảm thiểu tổn thất và nâng cao hiệu quả hoạt động trong 3 năm tới.

4. Hỗ trợ từ Ngân hàng Nhà nước và Chính phủ: Cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, chính sách hỗ trợ cơ cấu nợ và tái cơ cấu ngân hàng, đồng thời thúc đẩy minh bạch thông tin để tạo môi trường hoạt động lành mạnh cho các NHTMCP.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Các nhà quản lý ngân hàng: Giúp hiểu rõ tác động của rủi ro tín dụng đến lợi nhuận, từ đó xây dựng chiến lược quản trị rủi ro hiệu quả.

2. Cơ quan quản lý nhà nước: Cung cấp cơ sở khoa học để hoàn thiện chính sách giám sát và hỗ trợ hệ thống ngân hàng trong bối cảnh biến động kinh tế.

3. Nhà đầu tư và cổ đông: Đánh giá được mức độ rủi ro và hiệu quả sinh lời của các NHTMCP, hỗ trợ quyết định đầu tư chính xác.

4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành tài chính – ngân hàng: Là tài liệu tham khảo quý giá về mô hình nghiên cứu tác động rủi ro tín dụng và dịch bệnh đến khả năng sinh lời ngân hàng.

Câu hỏi thường gặp

1. Rủi ro tín dụng ảnh hưởng như thế nào đến lợi nhuận ngân hàng?
   RRTD làm tăng tỷ lệ nợ xấu, buộc ngân hàng phải trích lập dự phòng, giảm thu nhập từ lãi và lợi nhuận, dẫn đến khả năng sinh lời giảm. Ví dụ, nghiên cứu cho thấy tăng 1% NPLR làm giảm 1,7% ROA.

2. Tại sao quy mô ngân hàng lại ảnh hưởng tích cực đến khả năng sinh lời?
   Ngân hàng lớn có thể đa dạng hóa danh mục, giảm chi phí hoạt động và tận dụng quy mô để tăng lợi nhuận. Kết quả nghiên cứu cho thấy quy mô tăng 1% làm ROA tăng 1,1%.

3. Dịch Covid-19 có tác động tiêu cực đến khả năng sinh lời không?
   Trong giai đoạn 2020-2022, dịch bệnh chưa cho thấy tác động rõ ràng đến ROA của các NHTMCP do các chính sách hỗ trợ và cơ cấu nợ đã giảm thiểu rủi ro.

4. Tỷ lệ tổng dư nợ trên tổng tài sản (TLTA) phản ánh điều gì?
   TLTA đo lường mức độ tín dụng so với tổng tài sản, tăng TLTA đồng nghĩa với việc ngân hàng mở rộng cho vay, có thể tăng lợi nhuận nếu kiểm soát rủi ro tốt.

5. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng để phân tích tác động?
   Nghiên cứu sử dụng mô hình hồi quy dữ liệu bảng với phương pháp tác động cố định (FEM), được lựa chọn dựa trên các kiểm định F, Hausman và Breusch-Pagan để đảm bảo tính phù hợp và chính xác.

Kết luận

• Rủi ro tín dụng có mối quan hệ nghịch biến rõ ràng với khả năng sinh lời của các NHTMCP Việt Nam trong giai đoạn 2017-2022.
• Tỷ lệ tổng dư nợ trên tổng tài sản và quy mô ngân hàng có tác động đồng biến tích cực đến khả năng sinh lời.
• Dịch bệnh Covid-19 chưa ảnh hưởng đáng kể đến ROA nhờ các chính sách hỗ trợ kịp thời.
• Mô hình tác động cố định (FEM) được xác định là phù hợp nhất để phân tích dữ liệu nghiên cứu.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp quản trị rủi ro tín dụng và mở rộng nghiên cứu với dữ liệu cập nhật để nâng cao hiệu quả hoạt động ngân hàng.

Khuyến nghị các nhà quản lý ngân hàng và cơ quan quản lý tiếp tục theo dõi, áp dụng các biện pháp quản lý rủi ro hiệu quả nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững của hệ thống ngân hàng Việt Nam.