VIETNAM NATIONAL UNIVERSITY, HANOI INTERNATIONAL SCHOOL GRADUATION PROJECT EXAMINING THE IMPACTS OF GLOBAL VALUE CHAIN PARTICIPATION ON GENDER INEQUALITIES

Bất bình đẳng giới biểu hiện ở nhiều hình thức, bao gồm sự khác biệt trong giáo dục, việc làm, thu nhập, sức khỏe và đại diện chính trị. Những bất bình đẳng này không chỉ bất công mà còn gây bất lợi về mặt kinh tế, vì chúng hạn chế tiềm năng đầy đủ của một nửa dân số thế giới. Trên toàn cầu, phụ nữ và trẻ em gái phải đối mặt với những thách thức đáng kể trong việc tiếp cận giáo dục chất lượng. Những bất bình đẳng này có tác động lớn đến sự phát triển kinh tế. McKinsey Global Institute (2015) báo cáo rằng việc thúc đẩy bình đẳng giới có thể mang lại thêm 12 nghìn tỷ đô la cho GDP toàn cầu vào năm 2025.

Sự phát triển của GVC đang định hình lại dòng chảy thương mại toàn cầu và thay đổi cấu trúc kinh tế của các quốc gia. Theo số liệu mới nhất từ UNCTAD (2021), sự tham gia GVC chiếm khoảng 60% dòng chảy thương mại toàn cầu vào năm 2021. Mặc dù sự tham gia GVC thường đi kèm với những lợi ích kinh tế như tăng năng suất, tạo việc làm, lan tỏa kiến thức và tăng trưởng thu nhập, nhưng cũng có những lo ngại về những tác động tiêu cực tiềm ẩn, đặc biệt là về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ. Một mặt, sự tham gia GVC có thể giúp thúc đẩy bình đẳng giới bằng cách tạo ra cơ hội việc làm mới cho phụ nữ và tạo điều kiện cho sự trao quyền kinh tế và xã hội của họ.

Tuy nhiên, những người chỉ trích lập luận rằng loại công việc được tạo ra trong các ngành liên kết với GVC có thể củng cố sự phân biệt nghề nghiệp, với việc phụ nữ tập trung vào các vai trò có tay nghề thấp hơn, thâm dụng lao động với điều kiện làm việc tồi tệ và an ninh việc làm kém (ILO, 2016). Áp lực cạnh tranh thông qua GVC có thể khuyến khích một "cuộc chạy đua xuống đáy" trong các tiêu chuẩn lao động, gây ảnh hưởng không tương xứng đến lao động nữ (UN Women, 2017). Hơn nữa, ngay cả khi GVC thúc đẩy tăng trưởng kinh tế tổng thể, lợi ích có thể không tích lũy một cách công bằng cho phụ nữ nếu phân biệt đối xử về giới vẫn tồn tại trong các cơ hội, thu nhập, kiểm soát các nguồn lực, chuẩn mực xã hội và cấu trúc quyền lực (World Bank, 2018).

Tiền lương thấp hơn của phụ nữ làm giảm thu nhập trọn đời, tiết kiệm và quyền hưởng lương hưu, duy trì các chu kỳ nghèo đói và phụ thuộc kinh tế (OECD, 2017). Sự khác biệt về sức khỏe càng làm trầm trọng thêm bất bình đẳng giới. Phụ nữ và trẻ em gái thường ít được tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, điều này ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và tuổi thọ của họ (Tổ chức Y tế Thế giới, 2019). Tỷ lệ tử vong mẹ vẫn ở mức cao không thể chấp nhận được ở nhiều nơi trên thế giới, với tỷ lệ ở khu vực Châu Phi cận Sahara là 542 ca tử vong trên 100.000 ca sinh sống so với 12 trên 100.000 ở các nước có thu nhập cao (World Bank, 2021).

Để đạt được mục tiêu bao trùm này, luận án được cấu trúc xung quanh bốn mục tiêu cụ thể. Mục tiêu đầu tiên là tổng hợp các tài liệu hiện có về mối quan hệ giữa sự tham gia GVC và bất bình đẳng giới. Điều này bao gồm việc xem xét kỹ lưỡng các nghiên cứu học thuật, báo cáo chính sách và nghiên cứu thực nghiệm, làm nổi bật những phát hiện chính, khung lý thuyết và phương pháp luận, đồng thời xác định các khoảng trống và lĩnh vực để khám phá thêm (Elson, 2010; Cagatay, 2001). Mục tiêu thứ hai là ước tính định lượng tác động của sự tham gia GVC đến bất bình đẳng giới bằng cách sử dụng các mô hình kinh tế mạnh mẽ, tận dụng dữ liệu theo chiều dọc từ năm 1990 đến năm 2015.

Phân tích thực nghiệm này sẽ liên quan đến việc thu thập và kiểm tra dữ liệu từ các khu vực ECA và LAC, sử dụng các kỹ thuật kinh tế lượng để kiểm soát các yếu tố khác nhau và cô lập tác động của sự hội nhập GVC đến sự khác biệt về giới (Kucera & Tejani, 2014). Mục tiêu thứ ba tập trung vào việc đánh giá các tác động khác nhau của các hình thức tham gia GVC khác nhau đối với bất bình đẳng giới. Điều này liên quan đến việc phân biệt giữa sự tham gia GVC chuyển tiếp thuần túy, nơi các quốc gia sản xuất hàng hóa và dịch vụ trung gian để xuất khẩu và sự tham gia GVC ngược thuần túy, nơi các quốc gia nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ trung gian để xử lý và xuất khẩu thêm (Gereffi et al. Ngoài ra, an...

Khu vực ECA bao gồm các quốc gia chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch tập trung sang các hệ thống định hướng thị trường, chẳng hạn như Nga, Ukraine và các quốc gia thuộc Nam Tư cũ. Sự chuyển đổi này đã ảnh hưởng sâu sắc đến thị trường lao động, chính sách công nghiệp và cấu trúc xã hội, tạo ra những thách thức và cơ hội độc đáo cho bình đẳng giới (UNDP, 2022). Khu vực ECA, bao gồm các quốc gia với các cấu trúc kinh tế, hệ thống chính trị và bối cảnh xã hội đa dạng, cung cấp một bối cảnh độc đáo để nghiên cứu sự tương tác giữa GVC và động lực giới. Khu vực này đã trải qua những chuyển đổi đáng kể kể từ sự sụp đổ của Liên Xô, bao gồm các cải cách định hướng thị trường, tự do hóa thương mại và hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu.

Ngược lại, khu vực LAC bao gồm một sự kết hợp giữa các quốc gia có thu nhập trung bình và đang phát triển với lịch sử thuộc địa và cấu trúc kinh tế xã hội riêng biệt. Các quốc gia như Brazil, Mexico và Argentina có nền kinh tế tương đối lớn và đa dạng, trong khi các quốc gia nhỏ hơn như Honduras, Nicaragua và Guyana phải đối mặt với các thách thức phát triển khác nhau. Khu vực LAC, đặc trưng bởi lịch sử thuộc địa, bất bình đẳng cấu trúc và những nỗ lực gần đây hướng tới hòa nhập xã hội, trình bày một bối cảnh có giá trị khác để điều tra các hiệu ứng giới của sự tham gia GVC. Khu vực này có một truyền thống lâu đời về sự tham gia của lực lượng lao động nữ, với việc phụ nữ đóng một vai trò quan trọng trong các lĩnh vực khác nhau, bao gồm nông nghiệp, sản xuất và dịch vụ.

Các phát hiện như vậy có thể thông báo các can thiệp chính sách được nhắm mục tiêu giải quyết các nhu cầu và hoàn cảnh riêng của phụ nữ trong các bối cảnh kinh tế khác nhau. Nghiên cứu này nhằm cung cấp thông tin chi tiết có giá trị cho các nhà hoạch định chính sách và các bên liên quan khác nhau tìm cách thúc đẩy phát triển kinh tế bao trùm giới. Các mục tiêu cụ thể của luận án này là: Tổng hợp các tài liệu hiện có về mối quan hệ giữa sự tham gia chuỗi giá trị toàn cầu (GVC) và sự bất bình đẳng giới. Ước tính định lượng tác động của sự tham gia GVC đối với sự bất bình đẳng giới, sử dụng các mô hình kinh tế lượng mạnh mẽ.

Đánh giá các tác động khác biệt của các hình thức tham gia GVC khác nhau đối với sự bất bình đẳng giới (ví dụ: tham gia chuyển tiếp so với tham gia ngược). Để kiểm tra vai trò của các yếu tố theo khu vực và đặc trưng của quốc gia trong việc điều hòa mối quan hệ giữa sự tham gia GVC và bất bình đẳng giới. Sự phát triển của chuỗi giá trị toàn cầu đã tạo ra những cơ hội kinh tế mới, nhưng chúng cũng có thể làm trầm trọng thêm các vấn đề về bất bình đẳng giới. Việc phân tích nghiên cứu của Đại học Quốc gia Hà Nội, chúng ta có thể tìm ra những cách thức để giảm thiểu những tác động tiêu cực và đảm bảo rằng phụ nữ có thể hưởng lợi từ sự phát triển kinh tế.

Để đạt được mục tiêu bao trùm này, luận án được cấu trúc xung quanh bốn mục tiêu cụ thể. Mục tiêu đầu tiên là tổng hợp các tài liệu hiện có về mối quan hệ giữa sự tham gia GVC và bất bình đẳng giới. Điều này bao gồm việc xem xét kỹ lưỡng các nghiên cứu học thuật, báo cáo chính sách và nghiên cứu thực nghiệm, làm nổi bật những phát hiện chính, khung lý thuyết và phương pháp luận, đồng thời xác định các khoảng trống và lĩnh vực để khám phá thêm (Elson, 2010; Cagatay, 2001). Mục tiêu thứ hai là ước tính định lượng tác động của sự tham gia GVC đối với bất bình đẳng giới bằng cách sử dụng các mô hình kinh tế mạnh mẽ, tận dụng dữ liệu theo chiều dọc từ năm 1990 đến năm 2015.

Phân tích thực nghiệm này sẽ liên quan đến việc thu thập và kiểm tra dữ liệu từ các khu vực ECA và LAC, sử dụng các kỹ thuật kinh tế lượng để kiểm soát các yếu tố khác nhau và cô lập tác động của sự hội nhập GVC đến sự khác biệt về giới (Kucera & Tejani, 2014). Mục tiêu thứ ba tập trung vào việc đánh giá các tác động khác nhau của các hình thức tham gia GVC khác nhau đối với bất bình đẳng giới. Điều này liên quan đến việc phân biệt giữa sự tham gia GVC chuyển tiếp thuần túy, nơi các quốc gia sản xuất hàng hóa và dịch vụ trung gian để xuất khẩu và sự tham gia GVC ngược thuần túy, nơi các quốc gia nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ trung gian để xử lý và xuất khẩu thêm (Gereffi et al. Ngoài ra, an...